To Επίσημο Μνημόσυνο της Χώρας ή αλλιώς η Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας

Αναρτούμε άρθρο του συναδέλφου και μέλους της συσπείρωσης, Παπουλή Κώστα από το Μέτωπο

Μέρος Α: Το εξωτερικό έλλειμμα: Το 2012, το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας μειώθηκε σε εντυπωσιακό βαθμό. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε στο 1/4 περίπου του 2011, σε -5,5 δις ευρώ και 2,9% του ΑΕΠ, από -20,6 δις ευρώ και 9,9% του ΑΕΠ. Όταν μάλιστα συνυπολογιστούν και οι λοιπές μεταβιβάσεις από την Ε.Ε., αυτές που δεν καταγράφονται στο Ι Τ Σ, τότε οι ανάγκες εξωτερικής χρηματοδότησης της χώρας, φτάνουν στο 1/6 του 2011, σε -3,2 δις από 18 δις. Αν μάλιστα αφαιρεθούν οι τόκοι του εξωτερικού δημόσιου χρέους, τότε η χώρα εμφανίζει πλεόνασμα.             Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ύπαρξη εξωτερικού ελλείμματος ήταν το βασικό επιχείρημα του κόμματος του ευρώ. Ισχυρίζονταν ότι δεν θα μπορούσαμε μετά από μία παύση πληρωμών και με την δραχμή, να χρηματοδοτήσουμε το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας και έτσι θα παρουσιάζονταν μεγάλες ελλείψεις, θα γύρναγε η χώρα στην δεκαετία του 50, λοιμοί και επιδημίες θα μας έπλητταν, κλπ             Η μείωση του ελλείμματος του ΙΤΣ, συμβάλει κατά αντίστοιχο τρόπο στην συγκράτηση του ΑΕΠ. Πως συνέβη το «θαύμα»;             Α) Οι τόκοι του εξωτερικού χρέους μειώθηκαν κατά 6,4 δις ή 3,3% του ΑΕΠ, λόγω του PSI, της χρονικής μετάθεσης της καταβολής των τόκων που αφορούν δάνεια του μηχανισμού στήριξης μέσω της Ε.Κ.Τ., και της αναπροσαρμογής του επιτοκίου.             Β) Η πραγματική οικονομία εξέπνευσε. Έγινε ακριβώς, αυτό που το κόμμα του ευρώ απειλούσε ότι θα έφερνε η δραχμή. Το εξωτερικό έλλειμμα βελτιώθηκε, εξ αιτίας των ελλείψεων, δηλαδή της μείωσης των εισαγωγών τόσο καταναλωτικών αγαθών (με σημαντική μείωση των φαρμάκων!), όσο και ενδιάμεσων κεφαλαιακών αγαθών λόγω της συνεχιζόμενης ύφεσης και της μεγάλης υποχώρησης της κατανάλωσης και των επενδύσεων. Οι εισαγωγές εμπορευμάτων (πλην καυσίμων) μειώθηκαν κατά 4 δις σε σχέση με το 2011. Οι εξαγωγές εμπορευμάτων (πλην καυσίμων) που ήταν και ο μεγάλος στόχος του μνημονίου, αυξήθηκαν μόλις κατά 0,5 δις ευρώ και έφτασαν στο «μυθικό» ποσό των 13,8 δις. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ελληνικές εξαγωγές αρχίζουν να μετατοπίζονται σταδιακά εκτός Ε.Ε., με ότι αυτό συνεπάγεται.             Η κατανάλωση καυσίμων στην χώρα μειώθηκε κατά 1 δις, ενώ μειώθηκε λίγο, ακόμη και ο τουρισμός. Το ισοζύγιο των μεταφορών παρέμεινε σταθερό και θετικό, ενώ μειώθηκαν οι πληρωμές για αγορές πλοίων κατά 2 δις. Τέλος και είναι αξιοσημείωτο, ότι το ισοζύγιο των μεταναστευτικών εμβασμάτων γίνεται θετικό, εξ αιτίας κυρίως της μείωσης των ποσών που φεύγουν από την Ελλάδα από τους μετανάστες. Προς διάψευση της Χρυσής Αυγής, το σύνολο των χρημάτων που στέλνουν οι μετανάστες στο εξωτερικό είναι μικρότερο του 1 δις ευρώ. Στην πραγματικότητα η εξωτερική ισορροπία που επιτεύχθηκε, δεν είναι τίποτα άλλο, από την ίσως βίαιη και ταχύτατη, αλλά αναγκαία και νομοτελειακή, προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας στο σύστημα της ΟΝΕ. Με αυτήν την έννοια, οι δομικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας που δημιουργήθηκαν από την Ε.Ε. και κύρια από το ευρώ, δεν μπορούν να της επιτρέψουν την ανάκαμψη, όσο αυτή παραμένει εντός της ευρωζώνης. Mετά από μια βαθιά ύφεση θα οδηγηθεί στην στασιμότητα. Έχουμε επίσης, υποστηρίξει πολλές φορές, ότι δεν είναι δυνατή η έξοδος από την κρίση της ελληνικής οικονομίας, μέσω της αύξησης της ζήτησης, της «αναδιανομής» κλπ, γιατί η υψηλή ροπή προς τις εισαγωγές, διαμορφώνει αμέσως ανάγκες εξωτερικής χρηματοδότησης, και μάλιστα πολύ μεγάλες, που δεν μπορούν να καλυφτούν φυσικά από κοινοτικές εισροές, αλλά μόνο από εξωτερικό δανεισμό1. Πρόκειται για το μοντέλο της «χρυσής» εποχής του ευρώ, που μόλις κατέρρευσε. H «πρόταση» λοιπόν του ΣΥΡΙΖΑ, όσο μπορεί να πει κανείς ότι έχει κατατεθεί, μια πρόταση αρεστή πάντοτε σε αριστεροκεϋνσιανούς οικονομολόγους, για έξοδο από την κρίση, μέσω της «αναδιανομής»-αύξησης της ζήτησης δεν είναι εφικτή, στο πλαίσιο που η ελληνική οικονομία παραμένει ανοικτή και «μη προστατευμένη», στα πλαίσια δηλαδή της ΟΝΕ και του ευρώ. Αντίθετα, μια τέτοια πρόταση έχει βάση, μόνο στο βαθμό που η αύξηση της ζήτησης, οδηγεί σε αύξηση της κατανάλωσης ημεδαπών εμπορευμάτων και μειωθεί έτσι η ροπή προς τις εισαγωγές. Κάτι, που προϋποθέτει αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, μέσω μιας πολιτικής «προστασίας» της ελληνικής οικονομίας, υποκατάσταση των εισαγωγών από εξαγωγές, με στόχο μια οικονομία με παραγωγική, πρωτογενή και δευτερογενή βάση. Όσο για την υπόθεση μιας ανάπτυξης που θα στηριχθεί στις εξαγωγές δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω από το να διαβάσει κανείς τους αριθμούς που αναφέραμε και πιο πάνω. Όταν κερδίζεις μόνο 500 εκ από τις εξαγωγές αγαθών μέσα σε ένα κρίσιμο χρόνο και αυτό είναι το αναπτυξιακό στοίχημα της χώρας, δεν χρειάζονται και πολλές κουβέντες. Όμως, τα παραπάνω, τα «ομολογεί» για πρώτη φορά τόσο ανοικτά και η έκθεση του διοικητή της τράπεζας της Ελλάδας για το 2012: «Οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην μείωση του ελλείμματος του ΙΤΣ έως το 2012 και αναμένεται να στηρίξουν και περαιτέρω μείωση του έως το 2014, δεν αρκούν να καταστήσουν διατηρήσιμο το χαμηλό επίπεδο του ελλείμματος σε μακροχρόνια βάση. Προκειμένου αυτό να επιτευχθεί απαιτείται να αντιμετωπιστούν δομικά προβλήματα, όπως είναι η ενεργειακή εξάρτηση της οικονομίας από το εξωτερικό, η περιορισμένη δυνατότητα υποκατάστασης των εισαγόμενων ειδών από αντίστοιχα εγχωρίως παραγόμενα, αλλά και το υψηλό εισαγωγικό περιεχόμενο των εξαγόμενων αγαθών. Το τελευταίο, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2005, υπολογίζεται σε 35% για την μεταποίηση, χωρίς να υπολογίζονται οι δαπάνες για κεφαλαιακό εξοπλισμό που χρησιμοποιείται για την παραγωγή εξαγομένων. Σε αντίθετη περίπτωση (αν δηλαδή δεν αντιμετωπιστούν τα δομικά προβλήματα- σημ. δική μου) η τάση διεύρυνσης του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών θα αναζωπυρωνόταν μετά την ανάκαμψη της οικονομίας και επομένως ενδεχόμενη δυσχέρεια χρηματοδότησης του θα αποτελούσε σημαντική πηγή ανισορροπίας2.» Επειδή λοιπόν αυτά τα δομικά προβλήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν στην (εντός ΟΝΕ) ελληνική οικονομία, επειδή η ενεργειακή εξάρτηση δεν μπορεί να λυθεί σε ορίζοντα δεκαετίας, ούτε φυσικά το έλλειμμα του ΙΤΣ να ελεγχθεί μέσω συναλλαγματικής πολιτικής (αφού αυτή δεν υπάρχει), οποιαδήποτε ανάκαμψη (πλην της φανταστικής, αυτής που στηρίζεται στις εξαγωγές, αλλά αυτή την ξέχασαν και οι ίδιοι) σκοντάφτει στην ανάγκη νέου και σημαντικού εξωτερικού δανεισμού. Άρα επιβεβαιώνεται η θέση μας, ότι με οποιαδήποτε (εντός ΟΝΕ) κυβέρνηση, η ελληνική οικονομία, μετά από μια βαθιά ύφεση θα οδηγηθεί στην στασιμότητα», η αλλιώς ότι η χώρα οδηγείται στην «πακιστανοποίηση» και όχι στην «κινεζοποίηση». Τι μπορεί να αμβλύνει την κατάσταση; Οι ξένες άμεσες επενδύσεις απαντάει η έκθεση, που πέρα από συμβολή στην ανάπτυξη περιορίζουν το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας, που είναι και το κύριο εμπόδιο της «ανάκαμψης». Καταλαβαίνουμε λοιπόν, ότι θα γίνει κάθε προσπάθεια να ξεπουληθεί ότι υπάρχει, καθώς και να ισοπεδωθούν εργατικά δικαιώματα για να προσελκυστούν ξένοι επενδυτές. Φυσικά, πουθενά στον πλανήτη αυτό, οι ξένες άμεσες επενδύσεις δεν μπορούν να υποκαταστήσουν μια εσωτερική διαδικασία ανάπτυξης και να λύσουν μακροχρονίως, προβλήματα σημαντικών εξωτερικών ελλειμμάτων και ανταγωνιστικότητας. Πλέον φαίνεται καθαρά, ότι η συμμορία του ευρώ που κυβερνάει την χώρα και είχε τις ίδιες οικονομικές ιδέες και αρχές και πριν το μνημόνιο (π.χ. Στουρνάρας), για εξωστρεφές και ανοικτό οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, μέσω ισοπέδωσης των πάντων, και βρήκε την ευκαιρία να τις εφαρμόσει, έχει κάνει λάθος «υπολογισμούς» με βάση και τα δικά της «οικονομικά» που αποδεικνύονται εσφαλμένα. Έτσι οι στόχοι που οι ίδιοι βάζουν, μετατρέπονται, και θα μετατρέπονται ο ένας μετά τον άλλον, σε αέρα κοπανιστό, ενώ η Ελλάδα θα μεταμορφώνεται σε μια αποψιλωμένη, φτωχιά και γερασμένη από την μετανάστευση χώρα.              (1): Βλέπε το Δοκίμιο 7, ιδίως σελ. 154, στο: Θ. Μαριόλης (2011) Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Ένωση και Οικονομική Κρίση, Αθήνα, Matura. (2):   Έκθεση του διοικητή για το 2012, σελ 107-108.