Οι πλημμύρες ως ευκαιρία για πλημμύρα ιδιωτικοποιήσεων

Οι πλημμύρες ως ευκαιρία για πλημμύρα ιδιωτικοποιήσεων

Σε λίγες μέρες ψηφίζεται στη Βουλή άλλο ένα fast-track πολυνομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, που μεταξύ άλλων φτιάχνει έναν νέο οργανισμό ή καλύτερα μια νέα ανώνυμη εταιρεία, τον Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (ΟΔΥΘ). Η ίδρυση της εταιρείας, είναι υποτίθεται η απάντηση της κυβέρνησης στην κρίση που δημιούργησε στη Θεσσαλία ο Daniel τον περασμένο Σεπτέμβριο. Προβάλλεται δε ως η λύση τόσο για την ταχύτερη αποκατάσταση των περιοχών όσο και για την αντιμετώπιση των χρόνιων προβλημάτων διαχείρισης των υδάτων στην περιοχή.

Πλημμυρισμένες εκτάσεις στο χωριό Βλοχός Καρδίτσας 7 ημέρες μετά την κακοκαιρία Daniel, 11 Σεπτεμβρίου 2023. - Nick Paleologos / SOOC

“Τhe time to buy is when there’s blood in the streets”, Nathan Rothschild

των Νάντιας Μάντεση (Πολιτικος Μηχανικός, υποψήφια με την ΠΡΕΣΑ-ΑΡΑΓέΣ στην Επιστημονική Πολ. Μηχ. του ΤΕΕ)

Άκη Ζαρκαδούλα (Πολιτικος Μηχανικός, υποψήφιος με το ΑΡΑΓέΣ στην Κεντρική Αντιπροσωπεία)

Στην πραγματικότητα όμως αποτελεί συνέχεια προηγούμενων προσπαθειών της να μεταβάλει σταδιακά το status στον τομέα των υδάτων. Η Νέα Δημοκρατία, αφού απέτυχε να εμπλέξει άμεσα ιδιωτικά συμφέροντα στον τομέα του νερού, λόγω και των αποφάσεων του ΣτΕ που επέβαλαν την επιστροφή ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στο Δημόσιο και την ακύρωση του διαγωνισμού ΣΔΙΤ για το ΕΥΣ Αθήνας, επιχειρεί να το κάνει δημιουργώντας προϋποθέσεις που θα το επιτρέψουν σε επόμενη φάση. Αρχικά με την ίδρυση της ΡΑΕΥΥ, δηλαδή την ένταξη των υδάτων (ενός δημόσιου αγαθού ακόμη και κατά το ΣτΕ) σε μια ρυθμιστική αρχή, τις προσπάθειες για τις συγχωνεύσεις των ΔΕΥΑ και την εισαγωγή ΣΔΙΤ στη λειτουργία τους και τώρα με τον ΟΔΥΘ.

Πώς όμως από την εκδήλωση του Daniel και τις πρόδηλες κυβερνητικές ευθύνες φτάσαμε στο σημείο να κινδυνεύει να ιδιωτικοποιηθεί η διαχείριση των υδάτινων πόρων στη Θεσσαλία;

Ο Daniel (που όλοι γνώριζαν ό,τι μπορεί να συμβεί) ως ευκαιρία για business

Έχουν γραφτεί πάρα πολλά για τις πλημμύρες στη Θεσσαλία και κατά πόσο μπορούσε να προβλεφθούν οι καταστροφικές συνέπειες τους. Οι «επιστημονικές» γελοιότητες των πρώτων ημερών μετά το Daniel που «διαβεβαίωναν» ότι το φαινόμενο είναι «θεομηνία» και θα εμφανιστεί ξανά σε ένα εύρος από 300 έως 18.000 (!!!) χρόνια για να καλύψουν τις εγκληματικές ευθύνες της κυβέρνησης γρήγορα μαζεύτηκαν. Αποδείχθηκε ότι οι εκτάσεις που πλημμύρισαν είχαν υποδειχθεί ως επικίνδυνες για εκδήλωση τέτοιων φαινομένων ήδη από το 2018, με την πολιτεία να μην πράττει το οτιδήποτε για την προστασία τους.

Το μόνο που είχε πράξει ήταν το πολυδιαφημισμένο 112, ένα επικοινωνιακά και όχι λειτουργικά σχεδιασμένο σύστημα προειδοποίησης (κατ’ άλλα απαραίτητο). Το έχουμε ξαναπεί: Οι 17 ανθρώπινες απώλειες του Daniel ήταν όσες και όσοι δεν πρόλαβαν, ο τραγικός απολογισμός της επικοινωνιακής εμμονής της κυβέρνησης στο 112, με τη μετάθεση της ευθύνης προστασίας από το κράτος στον πολίτη, χωρίς κάποιο ευρύτερο σχέδιο αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων.

Δυστυχώς, παρά τις κυβερνητικές ευθύνες που αναδείχθηκαν, παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν και τις αντιδράσεις των τοπικών φορέων, παρά τις προτάσεις και αποφάσεις επιστημονικών φορέων (όπως η απόφαση της Α-ΤΕΕ κατόπιν πρότασης του ΑΡΑΓέΣ), παρά την ήττα του εκλεκτού της Αγοραστού στις περιφερειακές εκλογές, η κυβέρνηση έδειχνε να έχει χαράξει το δρόμο της αποφασιστικά στο να αξιοποιηθεί ακόμη μια κρίση προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων. Αφού εξήγγειλε ως πρώτο μέτρο την υποχρεωτική ιδιωτική ασφάλιση, επιμένοντας δηλαδή στη λογική μετάθεσης της ευθύνης από το κράτος στο άτομο, στη συνέχεια έφερε τους «Ολλανδούς» που «ξέρουν» από πλημμύρες.

Το σχέδιο των Ολλανδών και τα καθρεφτάκια στους ιθαγενείς

Το πολυδιαφημισμένο σχέδιο αποκατάστασης των Ολλανδών είναι η συνέχεια της επικοινωνιακής διαχείρισης της όλης κατάστασης. Δείχνοντας υποτίθεται «πυγμή» και για να προσδώσει χαρακτήρα αποδέσμευσης από «τοπικά» συμφέροντα, ο πρωθυπουργός έφερε μια ξένη εταιρεία, την ολλανδική HVA, όχι και τόσο σχετική με το αντικείμενο των πλημμυρών, να εκπονήσει ένα σχέδιο αποκατάστασης για τη Θεσσαλία σε χρόνο ρεκόρ.

Το υποβληθέν σχέδιο της HVA κατακεραυνώθηκε από όλους τους φορείς ως ένα μνημείο προχειρότητας, αμφιβόλου ποιότητας, χωρίς σαφείς αναφορές για τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν και εκτός ελληνικής και ευρωπαϊκής πραγματικότητας προδιαγραφών εκπόνησης μελετών. Πρωτοφανής παρατυπία και ίσως παγκόσμια πρωτοτυπία η «δημόσια» διαβούλευση ενός κειμένου εκπονημένου από ιδιωτική εταιρεία γραμμένου μάλιστα στα αγγλικά (!).

Ως προς το περιεχόμενό του, το σχέδιο παρά τη διαφήμισή του για καινοτόμες λύσεις σεβόμενες το περιβάλλον, προτείνει τον πιο βαρύ και αντι-περιβαλλοντικό συνδυασμό αντιπλημμυρικών έργων που έχουμε δει ποτέ για τη Θεσσαλία, με διευθετήσεις, επιπλέον αναχώματα και περίκλειστα χωριά. Ξεκάθαρα κινείται στον αντίποδα των διεθνών καλών πρακτικών αξιοποίησης των οικοσυστημάτων για αντιπλημμυρική προστασία συνδυαζόμενα με πιο ήπιες τεχνικές λύσεις.

Όσον αφορά την επίλυση του προβλήματος έλλειψης νερού στη Θεσσαλία επαναφέρεται η λύση της ακόμη μεγαλύτερης εκτροπής του Αχελώου, εντελώς ατεκμηρίωτα και μάλιστα χωρίς να προηγούνται άλλα έργα και παρεμβάσεις (όπως ο εκσυχρονισμός των δικτύων για τη μείωση των απωλειών) εντός της θεσσαλικής πεδιάδας, όπως τουλάχιστον έχει επισημανθεί σε άλλα σχέδια.

Εκτός όμως της επιπλέον τσιμεντοποίησης που παρουσιάζεται ως καινοτόμος αντιπλημμυρικός σχεδιασμός, το κατά παραγγελία συμφερόντων σχέδιο τόλμησε να πάει ακόμη παραπέρα: να προτείνει ως λύση για τη διαχείριση των υδάτων, την ιδιωτικοποίηση τους, η οποία προβάλλεται κιόλας ως εμβληματική πρωτοβουλία. Όλες οι πτυχές διαχείρισης υδάτων στη Θεσσαλία εκχωρούνται σε μια νέα ανώνυμη εταιρεία, τον ΟΔΥΘ.

Ο Ο.Δ.Υ.Θ. ως τραγωδία και ως φάρσα ιδιωτικοποίησης του νερού

Η ιστορία εδώ δε θα χρειαστεί να επαναληφθεί: ο Ο.Δ.Υ.Θ., ο οργανισμός που προτείνεται να αναλάβει πλέον τη διαχείριση των Υδάτων στη Θεσσαλία θα είναι ταυτόχρονα τραγωδία και φάρσα. Φάρσα για την προχειρότητα που αντιμετωπίζεται το ζήτημα, τραγωδία για τις συνέπειες που θα επιφέρει.

Ο ΟΔΥΘ προορίζεται να είναι ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου µε τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας που θα λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Η σύγκριση του Υπουργού ΠΕΝ με τις ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ, που μετά από μακρόχρονους αγώνες του κινήματος για το δημόσιο νερό επέστρεψαν πλειοψηφικά στο Δημόσιο, είναι πλήρως παραπλανητική για να χρυσωθεί το χάπι της ιδιωτικοποίησης των υδάτινων πόρων της Θεσσαλίας.

Στον ΟΔΥΘ εκχωρούνται πλήθος αρμοδιοτήτων που ασκούνται από τη Δημόσια Διοίκηση, όπως ο αντιπλημμυρικός σχεδιασμός, η εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων και Πλημμυρών, η προστασία των οικοσυστημάτων, τα οποία δε νοούνται να έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα. Πώς ένας κατά βάση πάροχος υπηρεσιών νερού, όπως σχεδιάζεται ο ΟΔΥΘ, θα ανταποκριθεί στα παραπάνω; Η αύξηση των εσόδων του με κάθε τρόπο θα γίνει μονόδρομος με συνέπεια την επιβάρυνση της θεσσαλικής κοινωνίας.

Ο ΟΔΥΘ επίσης θα αναλάβει να εκπονήσει το master plan τσιμεντοποίησης των Ολλανδών, μακριά από κάθε διαφανή διαδικασία ανάθεσης έργων και μελετών και ουσιαστικής διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες. Βιαίως ρουφάει το προσωπικό των υπαρχουσών υπηρεσιών για το νερό στη Θεσσαλία, αίροντας ουσιαστικά και τη μονιμότητά του, υπηρεσίες οι οποίες αντί να ενισχυθούν ουσιαστικά ώστε να επιτελέσουν το ρόλο τους με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, αποψιλώνονται. Πολύχρονη εμπειρία των ΤΟΕΒ στη διαχείριση του αρδευτικού νερού χάνεται αφού ουσιαστικά καταργούνται και μεταφέρονται κι αυτοί μαζί με τον εξοπλισμό τους στον ΟΔΥΘ.

Να σταθούμε ανάχωμα στην ιδιωτικοποίηση του νερού, να υπερασπιστούμε τα δημόσια αγαθά

Δεν υπάρχει πιο αδίστακτη και αντικοινωνική πολιτική από την εκμετάλλευση μιας κρίσης ως ευκαιρία για κερδοφορία. Οι πολυκρίσεις που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνίες τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ότι για να αντιμετωπιστούν χρειάζονται ενίσχυση των δημόσιων υποδομών και απόλυτη προστασία των δημόσιων αγαθών. Χρειάζεται οι λογικές κερδοφορίας να ηττηθούν και να αναδειχθούν χώροι όπου το δημόσιο συμφέρον θα αναπνεύσει ξανά αντιμετωπίζοντας τις κρίσεις προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Έτσι, στεκόμαστε απέναντι στις ιδιοτελείς λογικές που βλέπουν κάθε κρίση ως ευκαιρία αύξησης της κερδοφορίας και ζητάμε να αποσυρθεί το νομοσχέδιο για τον ΟΔΥΘ ως η πρώτη προϋπόθεση για να ανοίξει ένας εποικοδομητικός διάλογος με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στην περιοχή με βασικό κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες της πλειοψηφίας.

Ο ρόλος της διαχείρισης του σημαντικότερου αγαθού του νερού και των υδάτινων οικοσυστημάτων της χώρας θα πρέπει να παραμείνει στον πυρήνα της κρατικής εξουσίας και να πραγματοποιείται με διαφανείς και συμμετοχικές διαδικασίες. Χρειάζεται να εμποδιστεί με κάθε τρόπο η ίδρυση και λειτουργία του ΟΔΥΘ ακόμα κι αν ψηφιστεί από την κυβερνητική «πλειοψηφία».

Τα δημόσια αγαθά απειλούνται συνεχώς από την επέκταση της λογικής της κερδοφορίας. Οι επόμενες πολύμορφες μάχες μας για την υπεράσπισή τους είναι μπροστά μας!

Ένα σχόλιο για τους φορείς των μηχανικών και τις εκλογές του ΤΕΕ στις 19 Μαΐου

Στα πιο ειδικά ζητήματα του τεχνικού κόσμου, να επισημάνουμε ότι η κυβέρνηση δεν σκέφτηκε ποτέ να απευθυνθεί για αυτά τα ζητήματα στον Σύλλογο των Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδας (ΣΜΠΕ) ο οποίος θα μπορούσε σε συνεργασία με άλλους σχετικούς επιστημονικούς συλλόγους ή και πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας να συμβάλλουν στη συζήτηση. Τα πολυτεχνεία της χώρας καταρτούν αξιόλογους υδραυλικούς μηχανικούς που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στο ζήτημα και υπάρχει εξάλλου πλούσια μελετητική εμπειρία για τον θεσσαλικό κάμπο. Αντ’ αυτού προτίμησε να απευθυνθεί απευθείας στους “ειδικούς” Ολλανδούς με τελείως επικοινωνιακό πρόσημο, όπως αντιμετωπίζει πλέον όλα τα προβλήματα της χώρας, απαξιώνοντας πλήρως το επιστημονικό δυναμικό της χώρας.

Βέβαια πρέπει να αποδοθούν και οι ανάλογες ευθύνες στην παράταξη που έχει την πλειοψηφία στον ΣΜΠΕ, που είναι η ίδια με την πλειοψηφούσα παράταξη στο ΤΕΕ, τη ΔΚΜ, η οποία δεν πήρε καμία πρωτοβουλία για να συζητήσει ο καθόλα αρμόδιος επιστημονικός κλάδος των υδρολόγων που συμμετέχουν στον ΣΜΠΕ και να εκφέρει άποψη. Παρ’ όλο που προτάθηκε (από τις δυνάμεις της Αριστεράς στο Σύλλογο και συγκεκριμένα την ΠΡΕΣΑ) να πραγματοποιηθεί γενική συνέλευση του ΣΜΠΕ για να συζητήσει την καταστροφή στη Θεσσαλία και το πώς θα μπορούσε να συμβάλει ο σύλλογος, η πλειοψηφικη παράταξη του Συλλόγου έκανε τα στραβά μάτια, παίζοντας το παιχνίδι της κυβέρνησης.

Αποκορύφωμα της πλήρους σύμπλευσης της παράταξης της ΝΔ στους μηχανικούς με τα σχέδια της κυβέρνησης είναι η τοποθέτηση του προέδρου του ΤΕΕ Στασινού στη σχετική συζήτηση της Βουλής, όπου ξεχνώντας επίτηδες το θεσμικό του ρόλο τοποθετήθηκε υπέρ της ίδρυσης του ΟΔΥΘ μην έχοντας καμία σχετική απόφαση από το ΤΕΕ. Μάλιστα η τοποθέτησή του αυτή έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με προηγούμενη ομόφωνη απόφαση της ΔΕ του ΤΕΕ υπέρ της διαφύλαξης του δημόσιου χαρακτήρα του νερού.

Η υποβάθμιση των επιστημονικών συλλόγων των μηχανικών της χώρας, αλλά και η πλήρης αδρανοποίηση των επιστημονικών επιτροπών του ΤΕΕ συμβαίνει πολλά χρόνια από την κυρίαρχη πολιτική και σήμερα βλέπουμε τα αποτελέσματα αυτού: όταν συμβαίνουν καταστροφές οι οποίες αναδεικνύουν τον κοινωνικό ρόλο που έχει το επάγγελμα του μηχανικού, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν πλέον οι δομές για να πάρει θέση και να εκφέρει άποψη συνολικά ο τεχνικός κλάδος.

Στις επερχόμενες εκλογές του ΤΕΕ στις 19 Μαΐου πιστεύουμε, μεταξύ άλλων, ότι πρέπει να αναδειχθεί ότι δεν ανεχόμαστε πια τη συνεχή απαξίωση των απόψεών μας, της δουλειάς μας και των κοινωνικών αγαθών. Ως τεχνικός κόσμος που ζούμε από τη δουλειά μας και υπηρετούμε πρώτιστα το κοινωνικό συμφέρον να στείλουμε ένα μήνυμα ότι δε πάει άλλο! Η δουλειά μας και οι ζωές μας πάνω από τα κέρδη τους!