Ο «έντιμος συμβιβασμός» των δανειστών

Γιάννης Κιμπουρόπουλος από εδώ

Η αξιολόγηση, οι «αντιθέσεις» ΔΝΤ- Ευρωπαίων και η διολίσθηση από την «αναδιάρθρωση» στην «αναδιαμόρφωση» του χρέους.

Οι επι­κε­φα­λής του κουαρ­τέ­του των «θε­σμών» βρέ­θη­καν πάλι στην Αθήνα, έπει­τα από με­γά­λο διά­στη­μα «απο­το­ξί­νω­σης» από το ελ­λη­νι­κό ζή­τη­μα. Βρέ­θη­καν όμως για λίγο. Μια εβδο­μά­δα όλη κι όλη. Για ανα­γνω­ρι­στι­κές επα­φές. Βάσει του (αι­σιό­δο­ξου) σε­να­ρί­ου που έχει απο­δε­χθεί η κυ­βέρ­νη­ση, το χρο­νο­διά­γραμ­μα της αξιο­λό­γη­σης επι­μη­κύ­νε­ται σε πε­ρί­που 2 μήνες: Μετά την πρώτη ανα­γνω­ρι­στι­κή εβδο­μά­δα, οι επι­κε­φα­λής του κουαρ­τέ­του δια­κό­πτουν για μια εβδο­μά­δα, στη διάρ­κεια της οποί­ας θα συ­νε­δριά­σει το Eurogroup(11/2) και θα απο­φα­σί­σει επί της «εξε­τα­στέ­ας ύλης».

Επι­στρέ­φουν στην Αθήνα (από 15/2) για δυο εβδο­μά­δες δια­βού­λευ­σης (κυ­ρί­ως επί ασφα­λι­στι­κού, κόκ­κι­νων δα­νεί­ων, τα­μεί­ου ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων, δη­μο­σιο­νο­μι­κών μέ­τρων 2016-2018- Με­σο­πρό­θε­σμο). Αν έχει υπάρ­ξει σύ­γκλι­ση, πρέ­πει να ακο­λου­θή­σει νο­μο­θέ­τη­ση μέχρι τις 7 Μαρ­τί­ου, οπότε συ­νε­δριά­ζει ξανά το Eurogroup. Κι επει­δή με­σο­λα­βεί κα­θο­λι­κό Πάσχα, σε πε­ρί­πτω­ση εμπλο­κής το χρο­νο­διά­γραμ­μα της αξιο­λό­γη­σης μπο­ρεί να πα­ρα­τα­θεί μέχρι 22/4, οπότε είναι προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νο το επό­με­νο Eurogroup.

Γιατί οι δα­νει­στές φαί­νο­νται δια­τε­θει­μέ­νοι να «ξε­χει­λώ­σουν» τόσο τη δια­πραγ­μά­τευ­ση; Ένας λόγος είναι ότι δεν έχουν να χά­σουν τί­πο­τα. Ένας δεύ­τε­ρος είναι ότι έτσι εξω­θούν την κυ­βέρ­νη­ση σε με­γα­λύ­τε­ρες υπο­χω­ρή­σεις - το έχουν ξα­να­κά­νει με τις προη­γού­με­νες, το κά­νουν και μ’ αυτήν. Κι ένας τρί­τος είναι ότι πρέ­πει να κά­νουν πα­ράλ­λη­λα μια δια­πραγ­μά­τευ­ση εντός της δια­πραγ­μά­τευ­σης, με­τα­ξύ τους. Γιατί, ου­σια­στι­κά, ένα δια­κύ­βευ­μα της αξιο­λό­γη­σης, και μά­λι­στα δια­τυ­πω­μέ­νο επί­ση­μα, είναι αν και υπό ποιο κα­θε­στώς θα μεί­νει το ΔΝΤ στο τρίτο μνη­μό­νιο.

Οι δια­φο­ρές ΔΝΤ και ευ­ρω­παϊ­κής τρόι­κας

Οι δια­φο­ρές είναι κα­τα­γε­γραμ­μέ­νες από χρό­νια, χι­λιοει­πω­μέ­νες και τους μήνες από την υπο­γρα­φή του τρί­του μνη­μο­νί­ου. Σε αδρές γραμ­μές, το ΔΝΤ θα ήθελε πρώτα ρύθ­μι­ση του χρέ­ους, μαζί με γερή πε­ρι­κο­πή στη συ­ντα­ξιο­δο­τι­κή δα­πά­νη από φέτος ως επι­πλέ­ον εγ­γύ­η­ση βιω­σι­μό­τη­τας του χρέ­ους, κι ύστε­ρα αξιο­λό­γη­ση, μαζί με τη δική του από­φα­ση συμ­με­το­χής στη χρη­μα­το­δό­τη­ση του τρί­του μνη­μο­νί­ου. Οι Ευ­ρω­παί­οι δα­νει­στές θέ­λουν τα ίδια πράγ­μα­τα, αλλά με αντί­στρο­φη σειρά.

Οι δια­φο­ρές προ­τε­ραιο­τή­των αντα­να­κλώ­νται στη δια­φο­ρε­τι­κή υπο­δο­χή των προ­τά­σε­ων της κυ­βέρ­νη­σης ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ - ΑΝΕΛ. Οι Ευ­ρω­παί­οι είναι δια­τε­θει­μέ­νοι να απο­δε­χθούν εν μέρει τις αι­σιό­δο­ξες κυ­βερ­νη­τι­κές εκτι­μή­σεις για το πλε­ό­να­σμα του 2015 ή για το δη­μο­σιο­νο­μι­κό απο­τέ­λε­σμα των πε­ρι­κο­πών που προ­ω­θεί, προ­κει­μέ­νου να εξα­σφα­λί­σουν μεί­ζο­νες υπο­χω­ρή­σεις στο προ­σφυ­γι­κό και στη δια­χεί­ρι­ση των συ­νό­ρων. Χρη­σι­μο­ποιούν και πάλι την Ελ­λά­δα σαν «υγειο­νο­μι­κή ζώνη». Αυτή τη φορά όχι απέ­να­ντι στην κρίση χρέ­ους, αλλά στην προ­σφυ­γι­κή, που έχει την ίδια, ίσως και πιο δια­λυ­τι­κή επί­δρα­ση.

Το ΔΝΤ, πάλι, θέλει σκλη­ρό­τε­ρες πα­ρεμ­βά­σεις, για τους ίδιους λό­γους που θέλει και ανα­διάρ­θρω­ση χρέ­ους. Πρώτα, θέλει να πε­τά­ξει τη ρε­τσι­νιά της πα­τα­γώ­δους απο­τυ­χί­ας των ελ­λη­νι­κών μνη­μο­νί­ων, που τσα­λα­κώ­νουν το προ­φίλ του ως εγ­γυ­η­τή της διε­θνούς το­κο­γλυ­φί­ας. Η υπο­ψη­φιό­τη­τα Λα­γκάρντ για δεύ­τε­ρη θη­τεία επι­τεί­νει την ανά­γκη αυτή. Έπει­τα, ακρι­βώς ως εγ­γυ­η­τής των πι­στω­τών των κρα­τών, το ΔΝΤ θέλει να απο­κλεί­σει έναν νέο κύκλο κρα­τι­κών χρε­ο­κο­πιών, τρο­φο­δο­τη­μέ­νο από την αντι­στρο­φή της νο­μι­σμα­τι­κής πο­λι­τι­κής της κε­ντρι­κής αμε­ρι­κα­νι­κής ομο­σπον­δια­κής τρά­πε­ζας FED (τερ­μα­τι­σμός του κύ­κλου μεί­ω­σης και έναρ­ξη του κύ­κλου αύ­ξη­σης των αμε­ρι­κα­νι­κών επι­το­κί­ων), την αμή­χα­νη αντί­δρα­ση της ΕΚΤ και άλλων κε­ντρι­κών τρα­πε­ζών, την κι­νε­ζι­κή ανα­τα­ρα­χή, την πτώση του πε­τρε­λαί­ου και γε­νι­κά τις εν­δεί­ξεις ότι ο πα­γκό­σμιος κα­πι­τα­λι­σμός μπαί­νει σε νέα φάση επι­βρά­δυν­σης.

Οι αι­τί­ες των δια­φο­ρών

Επί της ου­σί­ας δεν υπάρ­χει αντί­θε­ση. Υπάρ­χει δια­φο­ρά οπτι­κής. Η ευ­ρω­παϊ­κή ελίτ βλέ­πει τα πράγ­μα­τα από τα προ­πύρ­για των Βρυ­ξελ­λών και της Φραν­κφούρ­της. Το ΔΝΤ έχει μια πιο πα­νο­ρα­μι­κή θέα του κα­πι­τα­λι­στι­κού σύ­μπα­ντος, κυ­ρί­ως με αμε­ρι­κα­νι­κά «κιά­λια». Οι δυο πλευ­ρές δεν πρό­κει­ται να έρ­θουν σε στρα­τη­γι­κή ρήξη για την Ελ­λά­δα. Και δια­μορ­φώ­νουν τους όρους για τον δικό τους «έντι­μο συμ­βι­βα­σμό»: στις 29/2 το ΔΝΤ ανα­κοί­νω­σε το νέο θε­σμι­κό πλαί­σιο για συμ­με­το­χή του σε κρα­τι­κές δια­σώ­σεις με­γά­λης κλί­μα­κας. Ισχύ­ει από φέτος και φω­το­γρα­φί­ζει κραυ­γα­λέα την Ελ­λά­δα (η άκρως εν­δια­φέ­ρου­σα ανα­κοί­νω­ση του ΔΝΤ στο: http://​www.​imf.​org).

Το νέο πλαί­σιο προ­βλέ­πει, πρώ­τον, άρση του κα­θε­στώ­τος «συ­στη­μι­κής εξαί­ρε­σης», βάσει του οποί­ου το 2010 δά­νει­σε την Ελ­λά­δα παρά το μη βιώ­σι­μο χρέος της, ώστε να προ­στα­τευ­τεί η Ευ­ρω­ζώ­νη. Δεύ­τε­ρον, ει­σά­γει δυο νέους όρους χρη­μα­το­δό­τη­σης χωρών με «χρέος βιώ­σι­μο, αλλά χωρίς με­γά­λη πι­θα­νό­τη­τα απο­πλη­ρω­μής»: α) την «ανα­δια­μόρ­φω­ση» (reprofiling) του χρέ­ους, με πα­ρα­τά­σεις λή­ξε­ων, αντί της απαι­τού­με­νης μέχρι σή­με­ρα «ανα­διάρ­θρω­σης» (κού­ρε­μα),β) τις αυ­ξη­μέ­νες εγ­γυ­ή­σεις (π.χ., τα­μείο ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων - εγ­γυο­δο­σί­ας χρέ­ους).

Το νέο πλαί­σιο για «ανα­δια­μόρ­φω­ση» του χρέ­ους βγά­ζει τους Ευ­ρω­παί­ους δα­νει­στές από τη δύ­σκο­λη θέση να μι­λούν για «ανα­διάρ­θρω­ση». Και «κου­μπώ­νει» θαυ­μά­σια με όσα λένε περί επι­μη­κύν­σε­ων. Ιδιαί­τε­ρα με την ιδέα Ντάι­σελ­μπλουμ στο Ντα­βός περί «αμοι­βαί­ων υπο­σχέ­σε­ων» δα­νει­στών και κυ­βέρ­νη­σης να ανταλ­λά­ξουν «μελ­λο­ντι­κή ελά­φρυν­ση με δη­μο­σιο­νο­μι­κά μέτρα» τις χρο­νιές που υπάρ­χουν κο­ρυ­φώ­σεις χρέ­ους.

Ο εκ­κο­λα­πτό­με­νος «έντι­μος συμ­βι­βα­σμός» των δα­νει­στών, βε­βαί­ως, εγ­γυά­ται το κα­θε­στώς αποι­κί­ας χρέ­ους και πα­ρα­τεί­νει το μνη­μό­νιο πολύ πέραν της τριε­τί­ας. Όλα, βε­βαί­ως, τε­λούν υπό την αί­ρε­ση των πι­θα­νών εκ­πλή­ξε­ων της πρώ­της αξιο­λό­γη­σης. Στην οποία ο κοι­νω­νι­κός πα­ρά­γο­ντας δεν έχει προ­σθέ­σει ακόμη όλη τη δυ­να­μι­κή του….