Ανάμεσα στο Διάβολο και τη Βαθιά Γαλάζια Θάλασσα

Μόνο μια ρήξη στην Ελλάδα τώρα με αντινεοφιλελεύθερο-αντικαπιταλιστικό πολιτικό σχέδιο μπορεί να συνεγείρει νέες συνειδήσεις στην Ευρώπη και διεθνώς. Του Δ. Μπελαντή από εδώ

1. Μακρά Προ­λε­γό­με­να

Θα ξε­κι­νή­σω από  το κρί­σι­μο ζή­τη­μα της πο­λι­τι­κής  και πλη­ρο­φο­ρια­κής σύγ­χυ­σης. Αυτό που βιώ­νουν οι πο­λί­τες της Ελ­λά­δας από τις αρχές Φε­βρουα­ρί­ου και μετά, οπότε και επήλ­θε η εκλο­γι­κή νίκη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, είναι αυτό που οι ψυ­χί­α­τροι και ιδιαί­τε­ρα το ρεύμα της Αντι­ψυ­χια­τρι­κής έχουν προσ­διο­ρί­σει ως «σύν­δρο­μο του δι­πλού δε­σμού» («double bind»). Αυτό ση­μαί­νει ότι το παιδί μέσα σε μια οι­κο­γέ­νεια λαμ­βά­νει απο­λύ­τως αντι­φα­τι­κά μη­νύ­μα­τα από τους γο­νείς του, πραγ­μα­τι­κά ή συ­ναι­σθη­μα­τι­κά, τα οποία κα­τα­λή­γουν σε απο­λύ­τως αντί­θε­τα συ­ναι­σθη­μα­τι­κά ή και λο­γι­κά συ­μπε­ρά­σμα­τα. Το παιδί ει­σπράτ­τει ταυ­τό­χρο­να αγάπη και εχθρό­τη­τα, τρυ­φε­ρό­τη­τα και απο­μό­νω­ση. Όπως επι­ση­μαί­νουν οι φο­ρείς του ρεύ­μα­τος της Αντι­ψυ­χια­τρι­κής, αυτή η κα­τά­στα­ση, εφό­σον πα­ρα­τεί­νε­ται, μπο­ρεί να οδη­γή­σει στο απο­τέ­λε­σμα της βα­ριάς ψυ­χι­κής νόσου του παι­διού στην επό­με­νη ζωή του και ει­δι­κό­τε­ρα στη σχι­ζο­φρέ­νεια, τη βα­σί­λισ­σα των ψυ­χι­κών πα­θή­σε­ων (dementia). Όπως γράφω αυτές τις γραμ­μές, αι­σθά­νο­μαι έκ­πλη­κτος που η ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία δεν έχει πα­ρα­φρο­νή­σει ήδη εντε­λώς. Γιατί, θα με ρω­τή­σε­τε: μα είναι απλό. Τη μια μέρα πάμε σε κά­θε­τη ρήξη. Οι ση­μαί­ες υψω­μέ­νες.  Οι κόκ­κι­νες γραμ­μές σε διά­τα­ξη. Η Διε­θνής να απαγ­γέλ­λε­ται από το «Κόκ­κι­νο». Την επό­με­νη μέρα, ο σ. Πρό­ε­δρος ή κά­ποιο άλλο κυ­βερ­νη­τι­κό στέ­λε­χος ανοί­γει μυ­στη­ριω­δώς το δρόμο για την επί­τευ­ξη μιας «αμοι­βαία επω­φε­λούς συμ­φω­νί­ας», ίσως μά­λι­στα και «έντι­μης». Χαρά στο Πα­νελ­λή­νιο. Την τρίτη μέρα, η συμ­φω­νία σκα­λώ­νει και έχου­με ανά­γκη ξανά από το ζω­ο­γό­νο αε­ρά­κι της «ρήξης». Η κυ­ρί­αρ­χη τάση ξα­να­μι­λά για τη «ρήξη» και η κομ­μα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση πλειο­δο­τεί. Το εσω­κομ­μα­τι­κό μέ­τω­πο φαί­νε­ται να κλεί­νει. Την επό­με­νη μέρα, νέες προ­ο­πτι­κές για συμ­φω­νία κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ.

Και ο πιο ενερ­γός και ενη­με­ρω­μέ­νος πο­λί­της άγε­ται στην αμη­χα­νία και στη μη κα­τα­νό­η­ση της κα­τά­στα­σης. Πόσο μάλ­λον που η κομ­μα­τι­κή λει­τουρ­γία, για όσους/ες συμ­με­τέ­χουν σε αυτήν, είναι χα­λα­ρω­μέ­νη, ανε­σταλ­μέ­νη, ου­σια­στι­κά ανύ­παρ­κτη, και δεν δια­φω­τί­ζει, όταν συμ­βαί­νει, ούτε διαυ­γά­ζει το τι πραγ­μα­τι­κά γί­νε­ται, το τι πραγ­μα­τι­κά δια­κυ­βεύ­ε­ται ούτε και καλεί σε κά­ποια συ­γκε­κρι­μέ­νη δράση. Άρα, το να ζητάς ενερ­γο­ποί­η­ση και κι­νη­το­ποί­η­ση από μια κοι­νω­νία την οποία άγεις στη σύγ­χυ­ση, και μά­λι­στα να εξα­νί­στα­σαι για την «κοι­νω­νι­κή πα­θη­τι­κό­τη­τα» ή ακόμη και την «κοι­νω­νι­κή αφα­σία», είναι ηθικά ένα ψέμα. Εδώ δεν κα­τα­φέρ­νεις να ενερ­γο­ποι­ή­σεις ως ηγε­σία το κόμμα σου, είναι δυ­να­τόν να κα­τα­φέ­ρεις, μέσα σε αυτήν την πα­ρα­λυ­τι­κή σύν­θε­ση αντι­φα­τι­κών πλη­ρο­φο­ριών, να ενερ­γο­ποι­ή­σεις την πο­λύ­πα­θη (αλλά όχι αθώα) κοι­νω­νία και την ερ­γα­τι­κή τάξη; Στην πο­ρεία αυτού του κει­μέ­νου, θα ανα­κα­λύ­ψου­με μαζί και άλλα «ψέ­μα­τα» ή έστω ανα­κρί­βειες και πα­ρα­σιω­πή­σεις.

Βε­βαί­ως, η ίδια η δια­πραγ­μά­τευ­ση είναι αντι­κει­με­νι­κά μια δύ­σκο­λη, αντι­φα­τι­κή και -κά­πως- συ­γκρου­σια­κή δια­δι­κα­σία. Θα ήταν άδικο να επιρ­ρί­ψει κα­νείς στην κυ­βέρ­νη­ση και τους δια­πραγ­μα­τευ­τές της όλα τα άδικα, τα λάθη και τις ευ­θύ­νες. Υπάρ­χει μια αι­μο­βό­ρα και κα­νι­βα­λι­κή ηγε­σία της Ευ­ρω­ζώ­νης και των δα­νει­στών που δεν ορ­ρω­δεί προ ου­δε­νός. «Μαύρα κο­ρά­κια με νύχια γαμψά». Δεν ζητεί μόνο το πά­γω­μα του προ­γράμ­μα­τός μας αλλά και την ει­σα­γω­γή νέων μνη­μο­νια­κών μέ­τρων όπως οι ομα­δι­κές απο­λύ­σεις, το κού­ρε­μα κι άλλο των συ­ντά­ξε­ων και επι­δο­μά­των, την πα­ρά­τα­ση όλων των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων, την κα­τά­λυ­ση της ελ­λη­νι­κής αστι­κής δη­μο­κρα­τί­ας με λίγα λόγια. Πι­στεύω ότι κα­ταρ­χήν η κυ­βέρ­νη­ση δι­στά­ζει έντο­να να απο­δε­χθεί αυτά τα νέα μνη­μο­νια­κά μέτρα, γνω­ρί­ζο­ντας ότι αυτό μπο­ρεί να επι­φέ­ρει το τέλος της με την ισχύ­ου­σα μορφή της. Άρα, υπάρ­χει -ακό­μη- ένα ιδιό­τυ­πο αλλά πραγ­μα­τι­κό πεδίο συ­γκρού­σε­ων. Άρα, υπάρ­χουν και πραγ­μα­τι­κές στιγ­μές όπου η κυ­βέρ­νη­ση όντως τα «στυ­λώ­νει» και άλλες στιγ­μές όπου η κυ­βέρ­νη­ση υπο­χω­ρεί.

Όμως, η αντι­φα­τι­κό­τη­τα των μη­νυ­μά­των που απο­στέλ­λο­νται στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία και τους ερ­γα­ζό­με­νους δεν απορ­ρέ­ει μόνο και απο­κλει­στι­κά από το πραγ­μα­τι­κό πεδίο σύ­γκρου­σης. Συν­δέ­ε­ται και με το φαι­νό­με­νο που επι­τυ­χη­μέ­να έχει προσ­διο­ρι­σθεί ως «κοι­νω­νία του θε­ά­μα­τος». Απο­κρύ­πτε­ται δη­λα­δή ου­σια­στι­κά ότι, πέρα από τις αντι­θέ­σεις, υπάρ­χει δυ­στυ­χώς και ένα ευρύ πεδίο αντι­κει­με­νι­κής σύ­γκλι­σης με­τα­ξύ κυ­βέρ­νη­σης και δα­νει­στών. Ας απα­ριθ­μή­σω ορι­σμέ­να πι­θα­νό­τα­τα ση­μεία επα­φής κυ­βέρ­νη­σης-δα­νει­στών, που ανα­φέ­ρο­νται και στη συμ­φω­νία της 20ής Φλε­βά­ρη αλλά και στις λί­στες με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων Βα­ρου­φά­κη:

α) τη συ­νέ­χι­ση όλων των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων που έχουν του­λά­χι­στον ξε­κι­νή­σει (ο ΟΛΠ και τα πε­ρι­φε­ρεια­κά αε­ρο­δρό­μια, η μη κα­τάρ­γη­ση του ΤΑΙ­ΠΕΔ είναι ση­μα­ντι­κά τέ­τοια πα­ρα­δείγ­μα­τα)

β) την ανά­γκη δήθεν πα­ρέμ­βα­σης στο ασφα­λι­στι­κό σύ­στη­μα, το οποίο πε­ριέ­χει «υπερ­βά­σεις» και πρέ­πει να γίνει δη­μο­σιο­νο­μι­κά βιώ­σι­μο (;;;)

γ) την τα­λά­ντευ­ση για τις σ.σ.ε. στο πλαί­σιο των Βέλ­τι­στων Ευ­ρω­παϊ­κών Προ­τύ­πων και του ΟΟΣΑ και την απο­δο­χή πα­γώ­μα­τος ση­μα­ντι­κών ρυθ­μί­σε­ων για τα ερ­γα­σια­κά-ασφα­λι­στι­κά  (751, αφο­ρο­λό­γη­το, 13η σύ­ντα­ξη κ.ά. )

δ) την ανα­διά­τα­ξη του φο­ρο­λο­γι­κού συ­στή­μα­τος, η οποία δεν είναι απο­κλει­στι­κά αντι­πλου­το­κρα­τι­κή ή ορ­θο­λο­γι­κή και μπο­ρεί να ση­μά­νει μια φο­ρο­ε­πι­δρο­μή κατά της με­σαί­ας τάξης ή πά­ντως τη μη άρση άδι­κων μέ­τρων που στρέ­φο­νται κυ­ρί­ως κατά των χα­μη­λών και με­σαί­ων ει­σο­δη­μά­των (π.χ. ΕΝΦΙΑ )

ε) τη συ­νέ­χι­ση του κα­πι­τα­λι­στι­κού/ιμπε­ρια­λι­στι­κού ελέγ­χου πάνω στις τρά­πε­ζες.

Το συ­νε­χές πέ­ρα­σμα από το «ψυχρό» στο «θερμό» απο­σιω­πά ότι αυτό το πεδίο συμ­φω­νί­ας πι­θα­νό­τα­τα είναι υπαρ­κτό και πάγιο και η δια­φω­νία επε­κτεί­νε­ται στο «πέραν αυτού», στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στο πιο μαύρο από το μαύρο.

Όμως, θα πει κα­νείς, ρή­ξεις και «ατυ­χή­μα­τα» μπο­ρεί όντως να συμ­βούν όσο οι το­κο­γλύ­φοι γί­νο­νται πιο ανε­λέ­η­τοι και άπλη­στοι και δεν αφή­νουν κα­νέ­να πε­ρι­θώ­ριο στην ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση και στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Εδώ, δυ­στυ­χώς, αρ­χί­ζει να ανα­πτύσ­σε­ται ένας δεύ­τε­ρος «μύθος». Δεν θέ­λου­με, λέει η αφή­γη­ση αυτή, τη σύ­γκρου­ση, αλλά αυτή θα επι­συμ­βεί αντι­κει­με­νι­κά και αυτό θα είναι από μόνο του θε­τι­κό - «πάλης ξε­κί­νη­μα, νέοι αγώ­νες». Η λο­γι­κή της «αντι­κει­με­νι­κής ρήξης διά του ατυ­χή­μα­τος» έχει πολλά και ση­μα­ντι­κά αδύ­να­μα ση­μεία. Το πρώτο ζή­τη­μα  είναι το πώς θα εξη­γή­σεις στην κοι­νω­νία και στο λαό ότι η θε­τι­κή  συμ­φω­νία εντός της Ευ­ρω­ζώ­νης, την οποία για χρό­νια προ­πα­γάν­δι­ζες λα­θε­μέ­να ως σωστή γραμ­μή, τώρα εγκα­τα­λεί­πε­ται και είναι αδύ­να­τη. Θα πούμε ότι δεν ξέ­ρα­με, ότι μας εξα­πά­τη­σαν. Κα­νέ­να λο­γι­κό δι­κα­στή­ριο στον κόσμο δεν θα δε­χό­ταν αυτόν τον παι­δα­ριώ­δη ισχυ­ρι­σμό από κά­ποιον διά­δι­κο. Συ­νε­πώς, θα υπάρ­ξει ένα έλ­λειμ­μα κοι­νω­νι­κής συ­μπα­ρά­στα­σης λόγω της μη κα­τα­νό­η­σης της κα­τά­στα­σης και της έκ­πλη­ξης που μπο­ρεί να προ­κλη­θεί, από όσους πί­στε­ψαν στο σε­νά­ριο της συμ­φω­νί­ας - του­λά­χι­στον. Το δεύ­τε­ρο ζή­τη­μα είναι το ότι δεν θα είναι κάθε «ατύ­χη­μα» και «κάθε αντι­κει­με­νι­κή ρήξη» τε­λι­κά επω­φε­λής για τους ερ­γα­ζό­με­νους και τη χώρα. Λ.χ. μια παύση πλη­ρω­μών, η οποία ως ση­μείο εκ­κί­νη­σης είναι ανα­γκαία και επω­φε­λής για τη χώρα, αν δεν εκ­δι­πλω­θεί ρι­ζι­κά και δεν οδη­γή­σει στη ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη, στην έξοδο από το ευρώ, στη μο­νο­με­ρή δια­γρα­φή του χρέ­ους, στην εθνι­κο­ποί­η­ση των τρα­πε­ζών και στην ανά­κτη­ση της κυ­ριαρ­χί­ας της κυ­βέρ­νη­σης πάνω στην ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μία και κοι­νω­νία, μπο­ρεί να απο­βεί όχι μόνο αρ­νη­τι­κό­τε­ρη ακόμη και από τον «άτιμο συμ­βι­βα­σμό», αλλά και απο­λύ­τως κα­τα­στρο­φι­κή για την ερ­γα­τι­κή τάξη και το λαό. Μια πι­θα­νή πτώ­χευ­ση ή πι­στω­τι­κό γε­γο­νός μέσα στα όρια της Ευ­ρω­ζώ­νης και χωρίς δια­γρα­φή του χρέ­ους συ­νε­πά­γε­ται το γε­γο­νός ότι η Ελ­λά­δα θα γίνει απο­λύ­τως και χωρίς καμία επι­φύ­λα­ξη αποι­κία της Ευ­ρω­ζώ­νης, από­λυ­το άθυρ­μα του ντό­πιου και ξένου κε­φα­λαί­ου, κι­νε­ζο­ποι­η­μέ­νη πλή­ρως αγορά ερ­γα­σί­ας και πα­ρά­δειγ­μα υπέρ του διε­θνούς κα­πι­τα­λι­στι­κού πλέγ­μα­τος και κατά της απο­στοί­χι­σης από αυτό. Από αυτήν την άποψη, το­πο­θε­τή­σεις, οι οποί­ες λαύρα κι­νού­νται υπέρ της «ρήξης» αλλά κά­νουν την πάπια για το ζή­τη­μα της αρι­στε­ρής/τα­ξι­κής  εξό­δου από την Ευ­ρω­ζώ­νη, δεν βοη­θά­νε ση­μα­ντι­κά και ενι­σχύ­ουν τη σύγ­χυ­ση, την οποία και προ­α­νέ­φε­ρα. Και μά­λι­στα, οι ίδιες  το­πο­θε­τή­σεις, ακόμη και από μέλη ή στε­λέ­χη της κομ­μα­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης, κα­τα­λή­γουν να μην απο­κλεί­ουν μια συ­νεν­νό­η­ση με την Ευ­ρω­ζώ­νη και το ΔΝΤ μετά από μια τέ­τοια ατελή ρήξη. Όμως, όπως είχε πει το 1793 ο Σεν - Ζιστ, οι επα­να­στά­σεις που φτά­νουν μέχρι τη μέση σκά­βουν απλώς το λάκκο τους και φτιά­χνουν το φέ­ρε­τρό τους. Η άποψη της Αρι­στε­ρής Πλατ­φόρ­μας για αρι­στε­ρή/ ερ­γα­τι­κή έξοδο από την Ευ­ρω­ζώ­νη, θέση που στρα­τη­γι­κά τη διέ­κρι­νε από την πλειο­ψη­φία στο Συ­νέ­δριο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ μαζί και με το ζή­τη­μα των μορ­φών κοι­νω­νι­κο­ποί­η­σης/εθνι­κο­ποί­η­σης τρα­πε­ζών και στρα­τη­γι­κών επι­χει­ρή­σε­ων, έχει δι­καιω­θεί πλή­ρως. Και όμως γιατί άρα­γε- σή­με­ρα που η θέση αυτή έχει δι­καιω­θεί πλή­ρως, η Αρι­στε­ρή Πλατ­φόρ­μα ούτε την εξει­δι­κεύ­ει τα­κτι­κά με ικα­νο­ποι­η­τι­κό τρόπο ούτε την κάνει ση­μαία της με έναν επι­θε­τι­κό και ταυ­τό­χρο­να γό­νι­μο τρόπο (και μά­λι­στα ανα­πτύσ­σο­νται και εντός της ΑΠ ή της Αρι­στε­ράς του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ από­ψεις ότι η έξο­δος από το ευρώ αντι­κει­με­νι­κά οδη­γεί σε εθνι­κή ανα­δί­πλω­ση, σε υπο­τί­μη­ση της ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης πε­ραι­τέ­ρω κ.λπ.).

Δυ­στυ­χώς, η διο­λί­σθη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ από το 2012 μέχρι και σή­με­ρα οδη­γεί στο ακό­λου­θο αρ­νη­τι­κό απο­τέ­λε­σμα: όσο η κε­ντρι­κή γραμ­μή πάει «δε­ξιό­τε­ρα», τόσο και η επί­κρι­ση της μειο­ψη­φί­ας ανα­γκά­ζε­ται να εκ­δι­πλω­θεί σε μια πιο με­τριο­πα­θή κρι­τι­κή. Από την έξοδο από το ευρώ ως κε­ντρι­κό ση­μείο και την κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση όλων των στρα­τη­γι­κών επι­χει­ρή­σε­ων το 2013, κα­τα­λή­γου­με τώρα να απαι­τού­με -και ορ­θώς- την εφαρ­μο­γή του μί­νι­μουμ προ­γράμ­μα­τος της ΔΕΘ, και αυτό να φα­ντά­ζει και άκρως επα­να­στα­τι­κό. Αυτό συμ­βαί­νει και επει­δή η αντι­πο­λί­τευ­ση δεν έχει επαρ­κή στρα­τη­γι­κή θε­ώ­ρη­ση αλλά και επει­δή η αντι­πο­λί­τευ­ση, έχο­ντας χάσει ορι­σμέ­να ρα­ντε­βού με την Ιστο­ρία, κα­θο­ρί­ζει την ατζέ­ντα της ετε­ρο­βα­ρώς σε με­γά­λο βαθμό με βάση την ατζέ­ντα της ηγε­τι­κής πλειο­ψη­φί­ας του κόμ­μα­τος.  

Το τρίτο ζή­τη­μα που αφορά τη ρήξη και που αμ­φι­σβη­τεί τη χρη­σι­μό­τη­τα μιας απλώς «αντι­κει­με­νι­κής ρήξης» είναι το γε­γο­νός  ότι η κυ­βέρ­νη­ση δεν έχει λάβει όλα τα ανα­γκαία μέτρα για την πλη­ρό­τη­τα-αυ­τάρ­κεια της χώρας σε ενέρ­γεια, τρό­φι­μα, πρώ­τες ύλες, αγρο­τι­κά προ­ϊ­ό­ντα κ.λπ. Αν η κυ­βέρ­νη­ση είναι όντως συ­νε­πής στο ότι θα τη­ρή­σει τις κόκ­κι­νες γραμ­μές -κάτι για το οποίο αμ­φι­βάλ­λω έντο­να- τότε κάτι κάνει λάθος, και μά­λι­στα κιν­δυ­νεύ­ει να οδη­γή­σει τη χώρα όχι σε μια ηρω­ι­κή έξοδο αλλά σε μια τυ­χο­διω­κτι­κή πε­ρι­πέ­τεια.

Και για να εντο­πί­σου­με και μια τρίτη ανα­κρί­βεια/ψέμα: μια τυ­χο­διω­κτι­κή και ατε­λής ρήξη, χωρίς πο­λι­τι­κό σχέ­διο και μά­λι­στα ευ­κρι­νές, δεν είναι δήθεν απο­λύ­τως αντί­θε­τη στον πο­λι­τι­κό συμ­βι­βα­σμό και ασύμ­βα­τη προς αυτόν. Μπο­ρεί να απο­τε­λέ­σει έναν πο­λι­τι­κό ελιγ­μό έτσι ώστε μια χώρα στο επέ­κει­να του γκρε­μού να οδη­γη­θεί, αφού απο­λαύ­σει κά­ποια 24ωρα ανε­ξαρ­τη­σί­ας, στον πιο τα­πει­νω­τι­κό συμ­βι­βα­σμό. Όποιος το αμ­φι­σβη­τεί αυτό, ας θυ­μη­θεί την Κύπρο του 2013 μετά τον πρώτο εν­θου­σια­σμό… Δεν είναι τυ­χαίο, επί­σης, το ότι η ηγε­τι­κή πλειο­ψη­φία στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ υπο­βάθ­μι­σε τότε τη ση­μα­σία της  κυ­πρια­κής ανα­δί­πλω­σης και έφτα­σε στο ση­μείο να ασκεί κρι­τι­κή ακόμη και στο ΑΚΕΛ από τα «δεξιά». Αν θυ­μά­μαι καλά, αυτή η στάση πε­ρι­λάμ­βα­νε ακόμη την τότε «Ανάσα», τους πολύ με­τέ­πει­τα «53 plus». Έκα­ναν ποτέ την αυ­το­κρι­τι­κή τους;

2. Ση­μειώ­σεις σχε­τι­κά με το Διά­βο­λο

Ο Διά­βο­λος στην πο­λι­τι­κή, όπως και στην έν­θρη­σκη ζωή, μπο­ρεί να πάρει πολ­λές μορ­φές, οι οποί­ες κατά κα­νό­να δια­φέ­ρουν στην πο­σό­τη­τα και όχι στην ποιό­τη­τα. Αν αφαι­ρέ­σου­με το best case scenario της συ­γκυ­ρί­ας, δη­λα­δή τη ρήξη βάσει ενός υπαρ­κτού πο­λι­τι­κού σχε­δί­ου τα-ο οποίο από καιρό πε­ρι­μέ­νου­με να λάβει μια ολο­κλη­ρω­μέ­νη μορ­φή- καθώς και την αβέ­βαιη και με­ρι­κά επι­κίν­δυ­νη εκ­δο­χή της «ρή­ξης-ατύ­χη­μα», μέ­νουν άλλες δύο εκ­δο­χές: η συμ­φω­νία με πά­γω­μα του ερ­γα­σια­κού-ασφα­λι­στι­κού προ­γράμ­μα­τος της ΔΕΘ και η συμ­φω­νία που θα πε­ρι­λαμ­βά­νει και πά­γω­μα αλλά και νέα μνη­μο­νι­κά μέτρα. (Ξέρω, θα μου πει κά­ποιος ότι υπάρ­χει και η συμ­φω­νία όπου θα εφαρ­μό­σου­με τη ΔΕΘ και θα πά­ρου­με και τα δισ. ευρώ από την ευ­ρω­ζώ­νη και τους δα­νει­στές. Επει­δή δεν πι­στεύω στον Άγιο Βα­σί­λη, δεν θα ασχο­λη­θώ με αυτήν την εκ­δο­χή, που μου φαί­νε­ται ως ένας ακόμη ζω­τι­κός μύθος και ένα ακόμη πα­ρα­κλά­δι του Θε­ά­μα­τος.) Η μια αρ­νη­τι­κή εκ­δο­χή ση­μαί­νει απελ­πι­στι­κή ήττα και η δεύ­τε­ρη ση­μαί­νει κα­τα­στρο­φι­κή ήττα. Ει­λι­κρι­νώς, δεν γνω­ρί­ζω τι θα μπο­ρού­σε να επι­λέ­ξει κα­νείς από τα δύο, αφού και τα δύο ση­μα­το­δο­τούν το τέλος του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ όπως τον έχου­με γνω­ρί­σει. Τη με­τα­τρο­πή του σε ένα αρ­χη­γι­κό και γρα­φειο­κρα­τι­κό σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό κόμμα της επο­χής μας, δη­λα­δή ένα σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρο στον πυ­ρή­να του και «νε­ο­πα­παν­δρεϊ­κό» κόμμα.

Είναι αμ­φί­βο­λο αν σε αυτό τα πλαί­σιο η κυ­βέρ­νη­ση θα έχει μια στα­θε­ρή βάση κοι­νω­νι­κής στή­ρι­ξης πέρα από τα μέτρα αν­θρω­πι­στι­κής κρί­σης ή από την οπ­πορ­του­νι­στι­κή συν­δρο­μή των κλα­σι­κών μνη­μο­νια­κών κομ­μά­των. Το ΚΚΕ θα αντι­πο­λι­τευ­θεί μια τέ­τοια κυ­βέρ­νη­ση, αλλά στην ουσία θα χαρεί. Όχι μόνο γιατί οι «Απο­στά­τες» της Αρι­στε­ρής Πλατ­φόρ­μας δια­ψεύ­στη­καν ή χρε­ο­κό­πη­σαν, αλλά και επει­δή καμία σο­σια­λι­στι­κή λύση δεν θα είναι -και επί απο­δεί­ξει- εφι­κτή προ­τού φτά­σου­με στο Υπερ­πέ­ραν και στην Επα­να­στα­τι­κή Απο­κά­λυ­ψη.  

Επι­πλέ­ον, η σύ­να­ψη συμ­φω­νιών του α’ ή του β’ τύπου, λύ­σε­ων που οδη­γούν στην Κό­λα­ση με «αγνές προ­θέ­σεις», αντα­να­κλά και επι­βε­βαιώ­νει-πα­γιο­ποιεί τον αρ­νη­τι­κό τα­ξι­κό και πο­λι­τι­κό συ­σχε­τι­σμό δύ­να­μης στην Ελ­λά­δα, την Ευ­ρώ­πη και διε­θνώς. Πα­γιώ­νει τις μνη­μο­νια­κές ρυθ­μί­σεις, αυτές που έχου­με ήδη «σκί­σει». Δεν ανοί­γει το δρόμο ούτε και κερ­δί­ζει χρόνο για έναν ποιο­τι­κά άλλο συ­σχε­τι­σμό δυ­νά­με­ων, ούτε και πα­ρέ­χει ένα εναλ­λα­κτι­κό τα­ξι­κό πα­ρά­δειγ­μα. Οι Πο­δέ­μος είναι μα­κριά από εμάς  και από την κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία. Ίσως και κα­λύ­τε­ρα. Αυτήν τη στιγ­μή, μόνο εμείς. Οι λαοί της Ευ­ρώ­πης δεν δια­θέ­τουν -πέρα από τα δικά τους πο­λι­τι­κά, κοι­νω­νι­κά και πο­λι­τι­σμι­κά εμπό­δια- μια αρι­στε­ρή ρι­ζο­σπα­στι­κή ηγε­σία που να μπο­ρεί να συ­γκλί­νει με τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στο ορατό μέλ­λον. Ούτε μια ορατή κοι­νω­νι­κή κι­νη­τι­κό­τη­τα. Το να υπο­στη­ρί­ξει κα­νείς ότι τα κόμ­μα­τα του ΚΕΑ απο­τε­λούν κάτι τέ­τοιο, παρά το ρε­φορ­μι­σμό τους και την ευ­ρω­λα­γνεία τους, παρά την πα­ροι­μιώ­δη αδυ­να­μία τους να αντι­στα­θούν στην άνοδο της εθνι­κι­στι­κής Δε­ξιάς, μοιά­ζει μάλ­λον με κα­κό­γου­στο ανέκ­δο­το. Με τα πολύ μικρά κόμ­μα­τα της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς μας συν­δέ­ουν αρ­κε­τά θε­τι­κά, αλλά και αρ­κε­τές διαρ­θρω­τι­κές αδυ­να­μί­ες. Αντι­θέ­τως, μόνο μια ρήξη  στην Ελ­λά­δα τώρα με αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο-αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κό  πο­λι­τι­κό σχέ­διο μπο­ρεί να συ­νε­γεί­ρει νέες συ­νει­δή­σεις στην Ευ­ρώ­πη και διε­θνώς, να πυ­ρο­δο­τή­σει  την άμυνα των Γάλ­λων ερ­γα­ζο­μέ­νων κατά του νέου νο­μο­σχε­δί­ου για τις ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις, να φω­τί­σει το δρόμο στους Γερ­μα­νούς άνερ­γους, να ανοί­ξει επα­φές με τους έγ­χρω­μους δια­δη­λω­τές που συ­γκρού­ο­νται στο Φέρ­γκιου­σον και τη Βαλ­τι­μό­ρη με τη φο­νι­κή αστυ­νο­μία του «καλού Ομπά­μα», να δώσει το χέρι στους Ιτα­λούς απερ­γούς.  Μόνο μια ρήξη με πο­λι­τι­κό σχέ­διο και με στρα­τη­γι­κή εμ­βά­θυν­ση μπο­ρεί να αλ­λά­ξει ρι­ζι­κά τους συ­σχε­τι­σμούς δύ­να­μης στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία, να κάνει το 30% κατά της Ευ­ρω­ζώ­νης 51% κατά της Ευ­ρω­ζώ­νης και μά­λι­στα με αρι­στε­ρό τα­ξι­κό και όχι εθνι­κι­στι­κό πρό­ση­μο, να ανα­τά­ξει τη μακρά επι­δεί­νω­ση του κοι­νω­νι­κού τα­ξι­κού συ­σχε­τι­σμού στην Ελ­λά­δα, η οποία επι­βιώ­νει της εκλο­γι­κής νίκης και τη με­τα­τρέ­πει από νίκη του πο­λι­τι­κού ρι­ζο­σπα­στι­σμού σε νίκη της κοι­νω­νι­κής από­γνω­σης.

Θα δια­τυ­πω­θεί εδώ άλλη μια σκέψη του «πο­λι­τι­σμι­κού» Δια­βό­λου, δη­λα­δή της ιδε­ο­λο­γί­ας της ήττας μέσα στην Αρι­στε­ρά. Η κοι­νω­νία δεν θέλει να πάμε τόσο μα­κριά, μας ψή­φι­σε για να μεί­νου­με στο ευρώ, μας οδη­γεί στη συμ­φω­νία, μας απο­τρέ­πει από τους τυ­χο­διω­κτι­σμούς, μας προ­τρέ­πει να εί­μα­στε με­τριο­πα­θείς. ΟΚ, μπο­ρού­με να ρω­τή­σου­με και την κοι­νω­νία και να ανα­λά­βει αυτή τις ευ­θύ­νες της. Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, όμως, μπο­ρού­με να κά­νου­με κάτι κα­λύ­τε­ρο. Ως κόμμα που υπο­τί­θε­ται επι­χει­ρεί να απο­κτή­σει την ιδε­ο­λο­γι­κή διεύ­θυν­ση μέσα στην κοι­νω­νία και να οι­κο­δο­μή­σει μια ερ­γα­τι­κή αντι­η­γε­μο­νία, μπο­ρού­με να πυ­κνώ­σου­με την πο­λι­τι­κή στιγ­μή με­τα­τρε­πό­με­νοι σε «πρω­το­πο­ρεία», να εξη­γή­σου­με απλά και κα­θα­ρά ότι κά­να­με ως τώρα λάθος. Ότι δεν υπάρ­χει ούτε «έντι­μος συμ­βι­βα­σμός» ούτε «αμοι­βαία επω­φε­λής λύση» με τα σκυ­λό­ψα­ρα της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, ότι όσα τους εί­πα­με πάνω σε αυτό το μο­τί­βο δια­ψεύ­στη­καν από τη σκλη­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, ότι πρέ­πει να ανα­λά­βουν ως πο­λί­τες και ως ερ­γα­ζό­με­νοι την ευ­θύ­νη για μια λυ­τρω­τι­κή διέ­ξο­δο, μέσα σε συν­θή­κες που άμεσα ση­μαί­νουν «αίμα, ιδρώ­τα και δά­κρυα». Ότι αυτός ο δρό­μος δεν πάει άμεσα στο σο­σια­λι­σμό αλλά σε μια ρήξη με το διε­θνές κα­πι­τα­λι­στι­κό πλέγ­μα και τους υπη­ρέ­τες του που θα ακο­λου­θη­θεί και από άλλες «εθνι­κές» ρή­ξεις και θα ανα­δια­τά­ξει πι­θα­νόν τον πλα­νή­τη. Μια πρό­τα­ση βα­σι­σμέ­νη στην ει­λι­κρί­νεια, τη δια­φά­νεια, την τα­ξι­κή και πα­τριω­τι­κή πε­ρη­φά­νια, τον πραγ­μα­τι­κό ερ­γα­τι­κό διε­θνι­σμό. Μπο­ρεί ο λαός να απορ­ρί­ψει πρα­κτι­κά ή μέσα από μια κάλπη αυτό το σε­νά­ριο. Τότε, αυτό θα ση­μά­νει ότι η ώρα της Αρι­στε­ράς δεν έχει έλθει ακόμη, ότι μπο­ρού­με μόνο να δια­χει­ρι­στού­με το νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό και το με­τα­νε­ο­τε­ρι­κό κα­πι­τα­λι­σμό, μόνοι μας ή με παρέα, και ότι, όπως εύ­στο­χα το δια­τύ­πω­σε πρό­σφα­τα  ο σ. Λα­φα­ζά­νης προς λύσσα κά­ποιων ΜΜΕ, πρέ­πει άμεσα να πα­ρα­δώ­σου­με τη σκυ­τά­λη στους φυ­σι­κούς δια­χει­ρι­στές του κε­φα­λαί­ου και της κρί­σης του. Άρα, καμία συμ­φω­νία να μην υπο­γρα­φεί, αν δεν υπάρ­ξει προη­γού­με­νη κομ­μα­τι­κή έγκρι­ση ή ακόμη κα­λύ­τε­ρα προη­γού­με­νη λαϊκή ετυ­μη­γο­ρία, πρα­κτι­κή στο δρόμο ή εκλο­γι­κή διά της κάλ­πης. Δια­φο­ρε­τι­κά, δεν θα δώ­σου­με το χέρι στους λαούς και στις κυ­ριαρ­χού­με­νες ερ­γα­τι­κές τά­ξεις αλλά στους εκ­με­ταλ­λευ­τές, θα τους ανε­βά­σου­με το ηθικό και θα επι­τρέ­ψου­με να που­λή­σουν αυτή τη νίκη τους στις κοι­νω­νί­ες τους, επι­βάλ­λο­ντας το μο­νό­δρο­μο και εξη­γώ­ντας γιατί το «ακραίο» ελ­λη­νι­κό πεί­ρα­μα ετε­λεύ­τη­σε τον βίον του.Όχι πρώτη φορά Αρι­στε­ρά αλλά δεύ­τε­ρη φορά σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία (και μά­λι­στα ηπιό­τε­ρη-δε­ξιό­τε­ρη από το πρώτο ΠΑΣΟΚ).

Εδώ, όμως, μπο­ρεί να αντι­τα­χθεί μια άλλη τε­λευ­ταία  έν­στα­ση του advocatus diaboli. Κά­να­με αυτήν την πο­ρεία, οι­κο­δο­μή­σα­με προ­σω­πι­κές δια­δρο­μές, βου­λευ­τι­κές ή κυ­βερ­νη­τι­κές θέ­σεις, μα­κρές δια­δρο­μές επαγ­γελ­μα­τι­σμού στην πο­λι­τι­κή. Και δεν ήμα­σταν οι χει­ρό­τε­ροι στο κάτω κάτω. Όλα αυτά μπο­ρούν να πα­ρα­δο­θούν στην πυρά και στη λήθη , όταν μά­λι­στα μια συμ­φω­νία μπο­ρεί να ανα­γνω­σθεί κάπως και ως «επω­φε­λής»; Όταν ο λαός μπο­ρεί και αυτός να θέλει να «αυ­το­ε­ξα­πα­τη­θεί» για να γλι­τώ­σει τα χει­ρό­τε­ρα; Δεν είναι κα­λύ­τε­ρο η κυ­βέρ­νη­ση να «πα­ρη­γο­ρεί» το κόμμα, το κόμμα να «πα­ρη­γο­ρεί» το λαό και ο λαός να «πα­ρη­γο­ρεί» τον εαυτό του μέσα στο βα­σί­λειο της Ιδε­ο­λο­γί­ας ως ψευ­δούς συ­νεί­δη­σης; Και έτσι να την ψευ­το­βγά­λου­με κάπως μέσα στον επι­κεί­με­νο με­τα­δη­μο­κρα­τι­κό κα­πι­τα­λι­στι­κό Με­σαί­ω­να; Δεν είναι κα­λύ­τε­ρο να δια­μορ­φώ­σου­με έναν πιο αν­θε­κτι­κό «και­νού­ριο λαό», όπως θα μας προ­έ­τρε­πε και ο Μπρε­χτ;

Πρό­κει­ται για την πρώτη έν­στα­ση που είναι δύ­σκο­λο να απα­ντη­θεί. Και ότι δια­τυ­πώ­νε­ται σε έγ­γρα­φο είναι ήδη δύ­σκο­λο. Ακρι­βώς γι’ αυτό, όμως, κα­τα­δει­κνύ­ει και σε με­γα­λύ­τε­ρο βάθος τον κίν­δυ­νο πο­λι­τι­κής χρε­ο­κο­πί­ας της Αρι­στε­ράς, ο οποί­ος πια μας πε­ρι­βάλ­λει από πα­ντού. 

3. Ση­μειώ­σεις για τη Βαθιά Γα­λά­ζια Θά­λασ­σα

Η προ­ο­πτι­κή μιας ρήξης με την Ευ­ρω­ζώ­νη και με το διε­θνές κα­πι­τα­λι­στι­κό και ιμπε­ρια­λι­στι­κό πλέγ­μα ση­μαί­νει και μια βαθιά γε­ω­πο­λι­τι­κή και διε­θνο­πο­λι­τι­κή με­τα­τό­πι­ση. Αν η πραγ­μα­τι­κή και όχι η μυ­θι­κή ρήξη στη­ρι­χθεί όχι σε και­ρο­σκό­πους του ελ­λη­νι­κού αστι­σμού αλλά στις ανα­ξιο­ποί­η­τες κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κές  δυ­νά­μεις της ερ­γα­σί­ας και των πλη­γέ­ντων μι­κρο­α­στι­κών στρω­μά­των, αν ανοι­χθεί σε μορ­φές κοι­νω­νι­κού συ­νε­ται­ρι­σμού, δια­χεί­ρι­σης των κοι­νών και των δη­μο­σί­ων πραγ­μά­των, σε μορ­φές ερ­γα­τι­κού και κοι­νω­νι­κού ελέγ­χου και αυ­το­δια­χεί­ρι­σης, αν ανα­τρέ­ψει την επαγ­γελ­μα­το­ποί­η­ση της πο­λι­τι­κής,  μπο­ρεί να κάνει διε­θνώς τη δια­φο­ρά. Μπο­ρεί, χωρίς μορ­φές εξάρ­τη­σης και υπο­τέ­λειας, να συν­δια­λα­γεί οι­κο­νο­μι­κά με την Κούβα, τη Βε­νε­ζου­έ­λα, άλλες πιο με­τριο­πα­θείς λα­τι­νο­α­με­ρι­κα­νι­κές κρα­τι­κές μορ­φές, με την Ευ­ρα­σια­τι­κή Ένωση -γνω­ρί­ζο­ντας τα όρια αυτών των κα­πι­τα­λι­στι­κών συσ­σω­μα­τώ­σε­ων-, τα­κτι­κά ακόμη και με άλλες ευ­ρω­παϊ­κές χώρες εντός ή εκτός της Ε.Ε. βάσει ει­δι­κών σχέ­σε­ων, λαμ­βά­νο­ντας υπόψη και το ζή­τη­μα της πι­θα­νόν ανα­γκαί­ας εξό­δου και από την Ε.Ε. Μπο­ρεί και πρέ­πει να βγει άμεσα από το ΝΑΤΟ,  από τον ΟΑΣΕ, από τον ευ­ρω­στρα­τό και από κάθε άλλο ιμπε­ρια­λι­στι­κό πλέγ­μα και να απο­φύ­γει την εμπλο­κή σε στρα­τιω­τι­κές πε­ρι­πέ­τειες και σε ιμπε­ρια­λι­στι­κές επιρ­ρο­ές και τρι­βές. Σί­γου­ρα, αυτό το σε­νά­ριο μας βάζει σε βαθιά αχαρ­το­γρά­φη­τα νερά. Στα νερά αυτά θα  κυ­κλο­φο­ρούν, εκτός από εμάς, και λο­γιών λο­γιών σκυ­λό­ψα­ρα. Από την «αλ­βα­νο­ποί­η­ση της χώρας», από το οι­κο­νο­μι­κό κρα­τι­κό και δια­κρα­τι­κό σα­μπο­τάζ , από την κερ­δο­σκο­πι­κή επί­θε­ση και την έξοδο από τη διε­θνή αγορά ως ακόμη και σε κα­τα­στά­σεις απο­σύν­θε­σης, ρα­τσι­σμού/φα­σι­σμού,  εσω­τε­ρι­κής κοι­νω­νι­κής έντα­σης, με­γά­λης εγκλη­μα­τι­κό­τη­τας ή και θερ­μών επει­σο­δί­ων με γει­το­νι­κά κράτη ή και ένο­πλων ιμπε­ρια­λι­στι­κών επεμ­βά­σε­ων. Τί­πο­τε από αυτά δεν μπο­ρεί να απο­κλει­σθεί εξαρ­χής . Το ξα­να­εί­πα­με και το ξα­να­λέ­με: αίμα, ιδρώ­τας και δά­κρια για απρό­βλε­πτο διά­στη­μα.  Επί­σης, θα χρεια­στεί να επι­τα­χυν­θεί η δια­δι­κα­σία σο­σια­λι­στι­κής ανα­μόρ­φω­σης και με­τα­σχη­μα­τι­σμού του κρα­τι­κού μη­χα­νι­σμού και διά­λυ­σης εκεί­νων των δομών που θα κα­τα­στούν εμπό­δια και ανα­σχε­τι­κές δυ­νά­μεις για την πο­ρεία της χώρας. Όλα αυτά απο­τε­λούν δυ­να­τό­τη­τες και κιν­δύ­νους εντός πά­ντο­τε της Βα­θιάς Γα­λά­ζιας Θά­λασ­σας.

Eντός της Επι­κρά­τειας του Δια­βό­λου, όλα μοιά­ζουν πιο γυα­λι­στε­ρά και πιο βιώ­σι­μα - οι «εταί­ροι» μας διώ­χνουν τα σκυ­λό­ψα­ρα. Όμως, το συμ­βό­λαιο με τον Διά­βο­λο έχει σα­φείς και ετε­ρο­βα­ρείς όρους για τους κυ­ριαρ­χού­με­νους , όπως είχα επι­ση­μά­νει και στο βι­βλίο μου «Αρι­στε­ρά και εξου­σία» πριν από έναν χρόνο: στρα­τη­γι­κή  ήττα του αρι­στε­ρού πει­ρά­μα­τος στην Ελ­λά­δα και την Ευ­ρώ­πη, νίκη της δια­χεί­ρι­σης, μο­νό­δρο­μος διε­θνώς, επι­δεί­νω­ση του τα­ξι­κού συ­σχε­τι­σμού, πι­θα­νή απο­τυ­χία του πο­λέ­μου θέ­σε­ων και της κυ­βέρ­νη­σης της Αρι­στε­ράς ως εφαλ­τη­ρί­ου ενός με­τα­βα­τι­κού αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κού προ­γράμ­μα­τος, πι­θα­νή στρα­τη­γι­κή απο­τυ­χία της ίδιας της σύλ­λη­ψης του «δη­μο­κρα­τι­κού δρό­μου» ως αντι­συ­στη­μι­κού δρό­μου και της ίδιας της σύλ­λη­ψης του Με­τα­βα­τι­κού Προ­γράμ­μα­τος και του Ενιαί­ου Με­τώ­που: η αρ­χι­κά θε­τι­κή ελ­λη­νι­κή ιδιο­μορ­φία μπο­ρεί να με­τα­τρα­πεί σε διε­θνή πληγή και τραύ­μα. Στρα­τη­γι­κές που απέ­τυ­χαν μέσα σε ενά­μι­ση αιώνα θα χρεια­στεί αν όχι να εγκα­τα­λει­φθούν, πά­ντως να επα­νε­ξε­τα­σθούν ρι­ζι­κά. Πι­θα­νόν να μπαί­νου­με σε μια εποχή απρό­βλε­πτων εντά­σε­ων και ακα­τα­νό­η­των εμ­φύ­λιων συρ­ρά­ξε­ων.

Όπως κα­τα­λα­βαί­νου­με όλοι και όλες, οι δια­κυ­βεύ­σεις μοιά­ζουν να είναι τε­ρά­στιες. Και μά­λι­στα, οι μάχες μπο­ρεί να χα­θούν όχι γιατί εί­μα­στε αδύ­να­μοι/ες αλλά γιατί δεν τις δώ­σα­με καν. Όμως, αν τε­λι­κά χά­σου­με, ποιος θα πάρει αυτήν την κο­λοσ­σιαία ιστο­ρι­κή   ευ­θύ­νη; Και τι «θα πάει να πει στη Δι­καιο­σύ­νη», όπως τρα­γου­δού­σε παλιά ο Σαβ­βό­που­λος ; Το πρό­βλη­μα δεν είναι τα κε­φά­λια που (δεν) θα πέ­σουν, αλλά τα κε­φά­λια που θα σκύ­ψουν.  

Υ.Γ. Ο τί­τλος του άρ­θρου πη­γά­ζει από ένα έργο του Νίκου Καβ­βα­δία, το οποίο με­τέ­τρε­ψε σε μια έξοχη ται­νία η Μά­ριον Χέν­ζελ το 1995.