Οι καταστροφικές πλημμύρες ξεσκεπάζουν ποτάμι λαθών σε πολεοδομικές μελέτες

Της Γραμμάτης Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού

baklatsi@yahoo.gr

Το πελατειακό σύστημα έχει βρει νόμιμους τρόπους, να εξασφαλίζει εγκρίσεις των υπηρεσιών, υπογραφές δημάρχων και υπουργών σε πολεοδομικές μελέτες, που με τη «βούλα» του κράτους γίνονται πολεοδομικά σχέδια και επιτρέπουν τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων είτε τη νόμιμη δόμηση για δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, σε μπαζωμένα ποτάμια και ρέματα. Δεν έχει βρεί ωστόσο τον τρόπο ούτε πρόκειται, να ξεγελάσει τη φύση. Οι καταστροφικές πλημμύρες επιμένουν να ξεσκεπάζουν το ποτάμι των πολεοδομικών λαθών.

Τα ορμητικά νερά του Πάμισου τον Σεπτέμβριο του 2020 περέσυραν και κατέρρευσε το Κέντρο Υγείας, που χωροθετήθηκε και κτίκστηκε μέσα και δίπλα ακριβώς στο μπαζωμένο ποτάμι. Τον Σεπτέμβριο του 2023, πάλι τα ορμητικά νερά του Πάμισου παρέσυραν και αναποδογύρισαν σαν παιδικό παιχνίδι, κτίριο δίπλα ακριβώς στο μπαζωμένο ποτάμι στον περιφερειακό του Μουζακίου, που στέγαζε κατοικία και γυμναστήριο.

Οι βιβλικές καταστροφές από τις πλημμύρες της κακοκαιρίας Daniel δοκιμάζουν βάναυσα ολόκληρη τη Θεσσαλία. Η πλημμύρα στο Μουζάκι Καρδίτσας δυστυχώς αναδεικνύεται σε ένα από τα πολλά αρνητικά παραδείγματα εσφαλμένου πολεοδομικού σχεδιασμού δια γυμνού οφθαλμού, και μάλιστα με τη βούλα του κράτους! Τέτοιες περιπτώσεις ισχύουν σε πολλές περιοχές, ολόκληρης της Ελλάδας.

Συγκεκριομένα με πολεοδομική «βούλα» ΦΕΚ 311 /ΑΑΠ/9-10-12 μπαζώθηκε το ποτάμι και χωροθετήθηκε μέσα και δίπλα ακριβώς στο ποτάμι εκτός από το Κέντρο Υγείας, που κατέρρευσε από πλημμύρα, και Διοικητικό Κέντρο και Κοινωφελείς Χώροι του οικισμού (Δημαρχείο, Δημοτική Αγορά , Αθλητικό Κέντρο, Περιφερειακός , δρόμοι , κυκλοφοριακοί κόμβοι , Πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής για τα παιδιά , Εκκλησία, Πεζόδρομος και χώρος αναψυχής).

To Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, που εγκρίθηκε το 2012 ( ΦΕΚ 311 /ΑΑΠ/9-10-12) ακολούθησε το παλιό Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο και επικύρωσε τις λάθος επιλογές.

ΤΑ ΛΑΘΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΙΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ

Πολλές φορές, όταν συμβαίνουν μεγάλες καταστροφές, όπως η φωτιά στο Μάτι, οι πλημμύρες στη Μάνδρα , την Εύβοια και τώρα οι καταστροφές με τον κυκλώνα «Ιανό», που χτύπησε τα Ιόνια νησιά και την Θεσσαλία , διαπιστώνουμε ότι όλα συμβαίνουν γιατί δεν υπάρχει σωστός σχεδιασμός. Κι όμως πολλές φορές υπάρχουν σχέδια και μάλιστα νέες (φρέσκιες) πολεοδομικές μελέτες, οι οποίες όμως δεν είναι σωστές και σύμφωνα με την ταπεινή μου γνώμη, ασχολούμενη 30 χρόνια ως μηχανικός της αυτοδιοίκησης και παρακολουθώντας τα πολεοδομικά σχέδια, ως συντονίστρια του ΤΕΕ Μαγνησίας για πολλά χρόνια , έχουν πολλά λάθη και παραλείψεις .

Οι λόγοι είναι εξής:

α) οι μελετητές κάνουν τα χατίρια των δημάρχων για να κλείσουν τις μελέτες τους γρήγορα και να πληρωθούνε.

β) οι δήμαρχοι κάνουν επίσης τα χατίρια των ψηφοφόρων και τον συλλόγων που τους εκπροσωπούν (π.χ. εξωραϊστικούς συλλόγους , συλλόγους οικιστών, βιοτέχνες κλπ) ,

γ) οι επιβλέποντες μηχανικοί των δήμων, που έχουν και την ευθύνη παρακολούθησης των μελετών, δεν έχουν γνώσεις και επάρκεια για να κάνουν παρατηρήσεις και να διορθώσουν τις πολεοδομικές μελέτες αλλά είναι αυτό που λέμε «γραμματοκομιστές», δηλαδή «παραλαμβάνω και προωθώ» ,

δ) οι φορείς που πρέπει να γνωμοδοτήσουν (δασαρχείο, αρχαιολογία, διεύθυνση υδάτων , επιμελητήρια κλπ) δεν ασχολούνται σοβαρά και τέλος

ε) γιατί οι αρμόδιοι υπάλληλοι στις περιφέρειες που εισηγούνται την τελική έγκριση των μελετών δεν θέλουν να ρθούνε σε ρήξη με τους δήμους και τους μελετητές.

Θα πρέπει λοιπόν να αποκτήσουμε ΣΩΣΤΑ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ και να επιτελούμε όλοι σωστά το καθήκον μας, όπου έχουμε ταχθεί (επιστήμονες, υπάλληλοι, φορείς, πολιτικοί).

Βλέπουμε λοιπόν στο Μουζάκι που έπεσε το Κέντρο Υγείας όλες οι δημόσιες υποδομές έγιναν πάνω στο μπαζωμένο ποτάμι και το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, που εγκρίθηκε το 2012 ( ΦΕΚ 311 /ΑΑΠ/9-10-12), το οποίο ακολούθησε το παλιό Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο και επικύρωσε αυτές τις λάθος επιλογές.

Δηλαδή στένεψε τη διατομή του ποταμού από 160 μέτρα πλάτος έγινε 60 μέτρα , έκανε την περιοχή Διοικητικό Κέντρο και πρότεινε μάλιστα και επέκταση του οικισμού, με ένταξη περιοχής κατοικίας, που θα φτάνει μέχρι τη νέα γέφυρα του ποταμού Παμίσου για άλλα 9,7 εκτάρια.

Ερωτήματα όμως υπάρχουν και για την μελέτη Γεωλογικής καταλληλότητας, η οποία εγκρίθηκε μαζί με την μελέτη ΓΠΣ Μουζακίου, σύμφωνα τα υπ’ αριθμ. πρωτοκ. 1974/47519/12.9.2011 και 3749/116296/11/23.1.2012 έγγραφα της Περιφέρειας Θεσσαλίας.

Σημειώνεται ότι την υποχρεωτική σύνταξη της γεωλογικής μελέτης, την καθιέρωσε το κράτος το 2007, προκειμένου να εξετάζεται η γεωλογική κατάσταση των περιοχών και να μην πολοεοδομούνται γεωλογικά ακατάλληλες ή επισφαλής και επικίνδυνες περιοχές , όπως ακριβώς είναι αυτή η περιοχή στο Μουζάκι, που είναι δίπλα στο ποτάμι.

Επίσης στα πλαίσια της ορθολογικής σύνταξης της μελέτης, το κράτος πριν την έγκρισης της μελέτης ζητά εγκράφως τη σύμφωνη γνώμη ή τις παρατηρήσεις αν υπάρχουν από υπηρεσίες και φορείς.

Στην προκειμένη περίπτωση θα πρέπει να εξετασθούν οι απόψεις, που καταγράφηκαν με τα εγγραφα τους:

α) Το υπ’ αριθμ. 2712/91698/27.11.2008 έγγραφο της Διεύθυνσης Υδάτων,

β) Το υπ’ αριθμ. 4884./18.12.2008 έγγραφο της Διεύθυνσης Δασών Καρδίτσας.

γ) Το υπ’ αριθμ. 601/20.12.2008 έγγραφο του Δασαρχείου Μουζακίου

Προτασεις

Για ακόμα μια φορά διαπιστώνουμε ότι τα αίτια μιας κατάρρευσης ή μιας πλημμυρικής καταστροφής δεν είναι μόνο ο μεγάλος όγκος νερού αλλά κυρίως η, χωρίς σοβαρή χωροταξική μελέτη, επέμβαση μας στον παραρρεμάτιο χώρο.

Επομένως για να αντιμετωπίσουμε σωστά τα αποτελέσματα των πλημμυρών θα πρέπει να

1. Να γίνει οριοθέτηση των ρεμάτων, με τον καθορισμό γραμμής πλημμύρας

2. Να κατεδαφιστούν όλες οι αυθαιρετες κατασκευες (κτίσματα, μάντρες τοιχεία κλπ) από τις κοίτες των ρεμάτων και ποταμών

3. Να υπάρχει ζώνη πρασίνου εκατέρωθεν των δύο όχθων των ποταμων και ρεμάτων για να υπάρχει ο απαραίτητος χώρος εκτόνωσης της πλημμύρας .

4. Να χρησιμοποιούνται για τις στηρίξεις των πρανών φυσικά υλικά, τα οποία βοηθούν στη μείωση του χρόνου υπερχείλισης

Προταση Για το ΓΠΣ ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ

ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΑΜΕΣΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ με κατάργηση της χωροθέτησης οικιστικών χρήσεων δίπλα στο ποτάμι , δημιουργία ζώνη πρασίνου εκατέρωθεν της κοίτης του ποταμού και να δρομολογηθούν έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης του οικισμού.