Το υπουργείο Μετανάστευσης θα υπονομεύει τη Δικαιοσύνη;

Το κτίριο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου στη λεωφόρο ΘηβώνEUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ 03.06.2021, 11:31

Το υπουργείο Μετανάστευσης θα υπονομεύει τη Δικαιοσύνη;

Δημήτρης Αγγελίδης

Το πρωτοφανές έγγραφο από τη νομική σύμβουλο του κράτους προς το υπουργείο, που δεν επικαλείται καμία διάταξη του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα ή άλλου νομικού κειμένου ούτε κάποιο σχετικό αίτημα της διοίκησης, καταστρατηγεί την ελευθερία του πολίτη να καταθέτει στη Δικαιοσύνη με σκοπό την ανακάλυψη των πραγματικών γεγονότων και της αλήθειας.

Ενα πλήρες επιτελικό κράτος εν κράτει επιχειρείται να εγκαθιδρυθεί στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, με αυθαίρετες απειλές σε δημόσιους υπαλλήλους οι οποίες καταστρατηγούν συνταγματικά κατοχυρωμένες ελευθερίες και εμποδίζουν ευθέως την απονομή δικαιοσύνης. Μετά τις απευθείας αναθέσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ και τις τοποθετήσεις μετακλητών υπαλλήλων σε υπηρεσιακές θέσεις ευθύνης, τώρα ακολουθεί μια πρωτοφανής παρέμβαση στη Δικαιοσύνη με απειλές για πειθαρχική και ποινική δίωξη σε υπαλλήλους που καλούνται να καταθέσουν μάρτυρες σε υποθέσεις με διάδικο το Δημόσιο.

Το πρωτοφανές έγγραφο, που δεν επικαλείται καμία διάταξη του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα ή άλλου νομικού κειμένου ούτε κάποιο σχετικό αίτημα της διοίκησης, έχει θέμα «Εξέταση υπαλλήλων ως μαρτύρων σε δίκες με διάδικο το Ελληνικό Δημόσιο». Φέρει αριθμό πρωτοκόλλου 441-ΛΠ820/2021, υπογράφεται από τη Νομική Σύμβουλο του Κράτους, Ελένη Πασαμιχάλη, και στάλθηκε την Τρίτη 1η Ιουνίου από το Γραφείο Νομικού Συμβούλου στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου με παραλήπτες τη Γενική Διεύθυνση Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του υπουργείου, την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης, την Υπηρεσία Ασύλου και την Αρχή Προσφυγών, με κοινοποίηση στο Γραφείο Υπουργού.

Ούτε λίγο ούτε πολύ το έγγραφο απειλεί τους υπαλλήλους του υπουργείου με πειθαρχική και ποινική δίωξη αν καταθέσουν «υπέρ των αντιδίκων και εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου», είτε ενόρκως σε ακροατήριο, είτε γραπτώς σε συμβολαιογράφο. Επιτρέπει την ένορκη κατάθεση υπαλλήλων «μόνο προς επίρρωση των ισχυρισμών του Ελληνικού Δημοσίου, κατόπιν έγγραφου αιτήματος του Γραφείου μας και κατόπιν συνεννόησης με τον αρμόδιο χειριστή της υπόθεσης».

Σύμφωνα με νομικούς, συνδικαλιστές και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και του ΚΙΝ.ΑΛΛ., στους οποίους απευθύνθηκε η «Εφ.Συν.», το έγγραφο καταστρατηγεί την ελευθερία του πολίτη -ιδιότητα την οποία δεν χάνουν ασφαλώς οι δημόσιοι υπάλληλοι- να καταθέτει στη Δικαιοσύνη με σκοπό την ανακάλυψη των πραγματικών γεγονότων και της αλήθειας και την απόδοση δικαιοσύνης. Ούτε βέβαια μπορεί να θεωρηθεί υπέρτερο της δικαιοσύνης και της αλήθειας η θολή και απροσδιόριστη έννοια των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου που επικαλείται το έγγραφο.

Επιπλέον, αντιθέτως από όσα ισχυρίζεται το νομικά απαράδεκτο κείμενο, τους μάρτυρες τους καλεί η Δικαιοσύνη και όχι οι διάδικοι, οι οποίοι προτείνουν αλλά δεν αποφασίζουν την κλήση μαρτύρων. Οι μάρτυρες έχουν υποχρέωση να καταθέσουν τα πραγματικά περιστατικά όπως τα γνωρίζουν και δεν δεσμεύονται από το ποιος διάδικος τους προτείνει. Αλλωστε η Δικαιοσύνη έχει δικαίωμα να διατάξει τη βίαιη προσαγωγή μάρτυρα, χωρίς βέβαια να λαμβάνει υπόψη τις αυθαίρετες εγκυκλίους της διοίκησης.

Οι νομικοί διευκρινίζουν επίσης ότι το έγγραφο δεν αφορά την κατάθεση απόρρητων πληροφοριών ή υποθέσεις διασφάλισης εχεμύθειας και προσωπικών δεδομένων. Στις περιπτώσεις αυτές η προστασία των πληροφοριών καλύπτεται πλήρως από σειρά άλλων διατάξεων σε περιπτώσεις κατάθεσης στο δικαστήριο.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», το τελευταίο διάστημα υπήρξαν σε εξέλιξη δικαστικές υποθέσεις συμβασιούχων του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου που διεκδικούν εργασιακά δικαιώματα ή επαναπρόσληψη. Παραμένει ωστόσο άγνωστο ποιων τα συμφέροντα επιχειρεί να προστατέψει το συγκεκριμένο αυθαίρετο έγγραφο, όπως και από τι, γιατί και έναντι ποιων, με δεδομένες τις ανοιχτές υποθέσεις που έχει το υπουργείο με τη Δικαιοσύνη τόσο για ζητήματα καταστρατήγησης της εργασιακής νομοθεσίας όσο και για απευθείας αναθέσεις πολλών εκατομμυρίων, για τις οποίες, όπως έγινε πρόσφατα γνωστό, διενεργεί προανάκριση ο εισαγγελέας. Πληροφορίες της εφημερίδας αναφέρουν ότι τα συνδικαλιστικά όργανα των υπαλλήλων του υπουργείου έχουν ζητήσει διευκρινίσεις και εξετάζουν τις περαιτέρω ενέργειές τους. Τεκμηριωμένη θέση αναμένεται να πάρει και το Διοικητικό Επιμελητήριο.

Η «Εφ.Συν.» έθεσε χτες στο γραφείο Τύπου του υπουργείου πέντε συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με το ασαφές και αυθαίρετο έγγραφο, αλλά το υπουργείο δεν ήταν χτες σε θέση να τις απαντήσει:

Με βάση ποιες διατάξεις του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα ή άλλες νομικές διατάξεις εκδίδεται το κείμενο αυτό;

Επέχει θέση εγκυκλίου του υπουργείου;

Τη συγκεκριμένη θέση της Νομικής Συμβούλου την υιοθετεί ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου;

Το συγκεκριμένο έγγραφο απαντά σε αίτημα του Γραφείου Υπουργού και ποιο είναι αυτό;

Ποιες υποθέσεις αφορά η αναφερόμενη πρόθεση πληρεξουσίων δικηγόρων των αντιδίκων του Δημοσίου να ζητούν ένορκη κατάθεση ή βεβαίωση από υπαλλήλους του υπουργείου;

ΤΟ ΕΠΙΜΑΧΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

Θέμα: Εξέταση υπαλλήλων ως μαρτύρων σε δίκες με διάδικο το Ελληνικό Δημόσιο

Αναφορικά με την εξέταση υπαλλήλων των Υπηρεσιών του Υπουργείου ως μαρτύρων σε δίκες με διάδικο το Ελληνικό Δημόσιο και επειδή έχει παρατηρηθεί η πρόθεση πληρεξουσίων δικηγόρων των αντιδίκων του Ελληνικού Δημοσίου να ζητούν από αυτούς να καταθέτουν ενόρκως ενώπιον του ακροατηρίου ή γραπτώς διά λήψης ένορκης βεβαιώσεως ενώπιον συμβολαιογράφου, προς απόδειξη των ισχυρισμών τους, παρακαλούνται οι Προϊστάμενοι όλων των Υπηρεσιών του Υπουργείου, προς διασφάλιση των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου, να ενημερώσουν τους υπηρετούντες σε αυτές υπαλλήλους ότι η ένορκη κατάθεση υπέρ των αντιδίκων και εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, σε δίκες με διάδικο το Ελληνικό Δημόσιο, συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα και ποινικό αδίκημα, καθώς και ότι η ένορκη κατάθεση υπαλλήλων των Υπηρεσιών του Υπουργείου είναι δυνατή μόνο προς επίρρωση των ισχυρισμών του Ελληνικού Δημοσίου, κατόπιν έγγραφου αιτήματος του Γραφείου μας και κατόπιν συνεννόησης με τον αρμόδιο χειριστή της υπόθεσης.

Η Νομική Σύμβουλος του Κράτους

Ελένη Πασαμιχάλη

H απόλυτη έννοια μιας αντίληψης «καθεστώτος»

«Το έγγραφο αυτό συνιστά την απόλυτη καταστρατήγηση της ελευθερίας του δικαστηρίου στη διερεύνηση μιας υπόθεσης και απόλυτη καταστρατήγηση της έννοιας της δικαιοσύνης. Πρακτικά σημαίνει ότι θα διώκονται δημόσιοι υπάλληλοι που καταθέτουν σε δημόσιο δικαστήριο αληθινά γεγονότα ή στοιχεία που θα εκτιμήσει το δικαστήριο, αλλά δεν συμφέρουν το Δημόσιο. Το γεγονός ότι αυτό το λέει σε επίσημο έγγραφο η κυβέρνηση συνιστά την απόλυτη έννοια μιας αντίληψης «καθεστώτος»».

Χριστόφορος Βερναρδάκης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Eπιεικώς απαράδεκτη

Γιώργος Καμίνης, βουλευτής ΚΙΝ.ΑΛΛ., τομεάρχης Μετανάστευσης και Ασύλου

Η επίμαχη άποψη του μέλους του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, την οποία απευθύνει προς τις υπηρεσίες του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, είναι επιεικώς απαράδεκτη. Ελπίζω πως η άποψη αυτή δεν συμβαδίζει με τις πραγματικές θέσεις του Νομικού Συμβουλίου, διότι ξεκινά από την αφετηρία ότι στην ελληνική έννομη τάξη υπάρχουν κάποια «συμφέροντα του Δημοσίου» που υπερτερούν της ορθής απονομής της δικαιοσύνης. Πώς αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς την απαγόρευση, που απευθύνεται στους υπαλλήλους, να καταθέτουν ενόρκως όταν η μαρτυρία τους ευνοεί κάποιον αντίδικο του Δημοσίου;

Το καθήκον μαρτυρίας και η ειδικότερη υποχρέωση του μάρτυρα να καταθέτει την αλήθεια για τα γεγονότα που γνωρίζει βαρύνουν ανεξαιρέτως όλους τους μάρτυρες, αδιαφόρως εάν είναι ιδιώτες ή δημόσιοι υπάλληλοι. Αυτά ρυθμίζονται από τους κανόνες του δικονομικού δικαίου κάθε κλάδου (αστικού, ποινικού διοικητικού κ.λπ.), οι οποίοι πρέπει να ερμηνεύονται εν όψει της αρχής της δίκαιης δίκης που κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα και σε διεθνείς συμβάσεις που ισχύουν στη χώρα μας με ισχύ ανώτερη των κανόνων του κοινού δικαίου. Προβλέπονται βεβαίως κάποιες εξαιρέσεις που καθιερώνουν απόρρητα υπέρ του δημοσίου συμφέροντος (π.χ. εθνική άμυνα και ασφάλεια), αυτά όμως καθορίζονται με ειδικές διατάξεις.

Το υπουργείο οφείλει να δηλώσει δημοσίως ότι δεν υιοθετεί τη γνώμη αυτή.

Δεν έχω ξαναδεί κάτι αντίστοιχο στα ελληνικά χρονικά

Δημήτρης Μπράτης, προεδρεύων της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ

«Το συγκεκριμένο έγγραφο το θεωρώ πρωτοφανές. Δεν έχω ξαναδεί κάτι αντίστοιχο στα ελληνικά χρονικά, όσα χρόνια ασχολούμαι με τον συνδικαλισμό στο Δημόσιο. Εξ όσων γνωρίζω όλοι οι Ελληνες πολίτες και πολύ περισσότερο οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν καθήκοντα μαρτυρίας και αληθείας ενώπιον της ελληνικής Δικαιοσύνης. Σε διαφορετική περίπτωση δεν μιλάμε για δικαιοσύνη και ισότητα, αρχές τις οποίες προστατεύει το Σύνταγμα. Μου προξενεί τεράστια εντύπωση το γεγονός ότι στο έγγραφο δεν αναφέρεται καμία διάταξη κανενός νόμου, ούτε κανένα άρθρο του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα. Σε κάθε περίπτωση το θεωρώ απαράδεκτο και αδιανόητο».

Η γνωμοδότηση της νομικής συμβούλου του κράτους είναι αυθαίρετη

Κώστας Παπαδάκης, δικηγόρος

«Κριτήριο για το αν μια μαρτυρική κατάθεση συνιστά παράπτωμα οποιασδήποτε μορφής είναι το περιεχόμενό της και μόνο, το αν δηλαδή είναι αληθής ή ψευδής και το εάν παραβιάζει την υποχρέωση κάποιου απορρήτου από εκείνα τα οποία προβλέπει ο Ποινικός Κώδικας στο άρθρο 371 και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας, αντίστοιχα, στο άρθρο 212. Οταν, δηλαδή, ένας μάρτυρας παραβιάζει την υποχρέωση για μαρτυρία ή την υποχρέωση παράλειψης μαρτυρίας υποπίπτει σε παράπτωμα και φυσικά πάντοτε υποπίπτει σε παράπτωμα ένας μάρτυρας ο οποίος αποκρύπτει την αλήθεια ή λέει ψέματα, με εξαίρεση τις περιπτώσεις αυτοενοχοποίησής του ή επιρροής της μαρτυρικής κατάθεσης προς επιβάρυνση οικείων του.

Η γνωμοδότηση της νομικής συμβούλου του κράτους είναι αυθαίρετη. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν επικαλείται καμία απολύτως διάταξη νόμου προκειμένου να στηρίξει την απαίτησή της να παραλείπουν την κατάθεσή τους ως μαρτύρων όσοι από το περιεχόμενό της επιβαρύνουν τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου. Και θα πρέπει να αποδοκιμαστεί ρητά από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, για λογαριασμό του οποίου υπογράφεται, και φυσικά από την κυβέρνηση».

Το συμφέρον του Δημοσίου εξυπηρετείται όταν εφαρμόζεται η αρχή της νομιμότητας

Βασίλης Π. Τσιγαρίδας, δικηγόρος, διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου ΑΠΘ, μέλος του Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

Οι δικαιοδοσίες της ελληνικής έννομης τάξης (αστική, διοικητική, ποινική) περιλαμβάνουν ειδικές ρυθμίσεις για την εμμάρτυρη απόδειξη, αναλόγως των ιδιαίτερων αναγκών τους. Ωστόσο, εξ όσων μπορεί να δει κανείς, δεν υφίσταται κανόνας δικαίου που να παροτρύνει τον μάρτυρα να καταθέσει προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, δηλαδή υπέρ του συμφέροντος του ενός ή του άλλου διαδίκου. Και σε κάθε περίπτωση ο Υπαλληλικός Κώδικας δεν τυποποιεί ως πειθαρχικό παράπτωμα (και δη σε γενικό και αφηρημένο πλαίσιο) την κατάθεση υπαλλήλου που δεν εξασφαλίζει την επιτυχή έκβαση της υπόθεσης υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι μπορούν να εξεταστούν ως μάρτυρες όπως κάθε φυσικό πρόσωπο και είναι, καταρχήν, υποχρεωμένοι να καταθέσουν όταν και εφόσον κληθούν. Εξυπακούεται ότι το δικονομικό πλαίσιο προβλέπει διάφορους περιορισμούς ή/και απαγορεύσεις, οι οποίοι όμως, δεν αφορούν κατ’ ακριβολογία, το περιεχόμενο της κατάθεσης του δημοσίου υπαλλήλου αλλά την ίδια τη διενέργειά της για λόγους που ανάγονται στην προστασία ειδικού απορρήτου ή του καθήκοντος εχεμύθειας.

Κατά τα λοιπά το Ελληνικό Δημόσιο δεν είναι ένας οποιοσδήποτε ιδιώτης. Το συμφέρον του εξυπηρετείται όταν εφαρμόζεται η αρχή της νομιμότητας. Και είναι αυτονόητο ότι προϋπόθεση για την τήρησή της είναι η διαπίστωση των πραγματικών περιστατικών που όντως έλαβαν χώρα. Στο ίδιο πλαίσιο το σύστημα παροχής δικαστικής προστασίας λειτουργεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όταν του δίνεται η δυνατότητα να εξεύρει την αλήθεια. Οποια και αν είναι αυτή.

Η αδυναμία να διακρίνει κανείς το «συμφέρον» της υπηρεσίας από το δημόσιο συμφέρον είναι ανησυχητική για τη δημοκρατία

Ανδρέας Τάκης, επίκουρος καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ

«Η παροχή μαρτυρίας στο δικαστήριο δεν είναι δικαίωμα να συνδράμεις κάποιον, αλλά καθήκον να πεις την αλήθεια όποιον και αν αυτή συμφέρει. Γι’ αυτό ακριβώς και παίρνεις όρκο. Φυσικά το βάρος να σε καλέσει και να σε επικαλεστεί το έχει ο διάδικος που τον συμφέρει η αλήθεια που θα πεις. Και αυτό είναι αναφαίρετο συνταγματικό του δικαίωμα, αναγκαίο για την προσήκουσα δικαστική του ακρόαση.

Αλλά αυτό δεν αλλάζει σε τίποτα το ότι, εφόσον σε καλέσουν, εσύ οφείλεις να πας και να πεις την αλήθεια και όχι να προάγεις τα συμφέροντα κάποιου. Γι’ αυτό και το επίμαχο (απλό) σημείωμα του Νομικού Συμβούλου του Κράτους στο υπουργείο Μετανάστευσης αποπνέει μια πράγματι παραμορφωμένη και παραμορφωτική αντίληψη περί δημοσίου συμφέροντος: μια αντίληψη που θέλει την αλήθεια, δηλαδή τη μαρτυρία των υπαλλήλων του κράτους, να λέγεται μόνο όταν αυτό συμφέρει τον εκάστοτε κρατικό εργοδότη τους. Η Ποινική Δικονομία δεν εξαιρεί τους δημοσίους υπαλλήλους από το καθήκον μαρτυρίας και τους επιβάλλει να προσέρχονται υποχρεωτικά όταν τους καλούν, παρεκτός και αν πρόκειται να εξεταστούν για κάτι το απόρρητο.

»Αλλά και η Πολιτική Δικονομία επιτρέπει ρητώς στους υπαλλήλους να παρέχουν μαρτυρία σε πολιτικές δίκες για κάθε πραγματικό ζήτημα που δεν καλύπτεται ειδικά από κάποιο καθήκον εχεμύθειας που αυτοί τυχόν υπέχουν. Ακόμη λοιπόν και εκεί που ο νόμος αποκλείει τη μαρτυρική εξέταση δημοσίου υπαλλήλου, το κάνει για να προφυλάξει το δημόσιο συμφέρον και τα δικαιώματα τρίτων, όχι για να κερδίσει τη δίκη το εμπλεκόμενο υπουργείο ενάντια στον πολίτη. Η αδυναμία να διακρίνει κανείς το «συμφέρον» της υπηρεσίας από το δημόσιο συμφέρον είναι όχι μόνο νομικά προβληματική, αλλά και ανησυχητική για τη δημοκρατία».

ΑΔΕΔΥ: Άμεση ανάκληση της απαράδεκτης εγκυκλίου που στοχοποιεί δημόσιους υπαλλήλους που καταθέτουν ως μάρτυρες κατά του Δημοσίου

3 Ιουνίου 2021

Κοινοποίηση στο Facebook

Κάντε Tweet στο Twitter

Φωτογραφία από ThePressProject

Πρωτόγνωρη στα ελληνικά χρονικά εγκύκλιο, η νομική σύμβουλος του κράτους, Ελένη Παπαμιχάλη, απαγορεύει στους Υπαλλήλους του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου να καταθέτουν ως μάρτυρες σε υποθέσεις με διάδικο το ελληνικό δημόσιο.

Χωρίς να επικαλείται καμιά διάταξη Νόμου και κανένα άρθρο του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα «απειλεί» με πειθαρχικές και ποινικές διώξεις τους υπαλλήλους που θα καταθέσουν και χαρακτηριστικά αναφέρει: «… Η ένορκη κατάθεση υπέρ των αντιδίκων και εις βάρος των συμφερόντων του ελληνικού δημοσίου, σε δίκες με διάδικο το ελληνικό δημόσιο, συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα και ποινικό αδίκημα»!!!

Οι Δημόσιοι Υπάλληλοι, όπως και όλοι οι Έλληνες πολίτες, έχουν εκ του Συντάγματος υποχρέωση μαρτυρίας και αληθείας ενώπιον της δικαιοσύνης.

Ύστερα από τα παραπάνω, η Εκτελεστική Επιτροπή της ΑΔΕΔΥ θεωρεί τη συγκεκριμένη εγκύκλιο αντισυνταγματική, αυθαίρετη και απαράδεκτη και καλεί το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, στο όνομα του οποίου υπογράφεται, να τη αποδοκιμάσει και την κυβέρνηση να την ανακαλέσει άμεσα.Φωτογραφία από ThePressProject