της Naomi Klein για το The Intercept
Ακούμε επίσης για τις επικές πλημμύρες που έχουν εκτοπίσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους από το Μπαγκλαντές μέχρι τη Νιγηρία (αν και δεν ακούμε αρκετά). Και είμαστε μάρτυρες, και πάλι, της τρομακτικής δύναμης του νερού και του ανέμου, όπως με τον τυφώνα Ίρμα -μία από τις πιο ισχυρές καταιγίδες που καταγράφηκε ποτέ- που αφήνει πίσω του καταστροφή στην Καραϊβική και τώρα στρέφεται στη Φλόριντα.
Ωστόσο, για μεγάλα τμήματα της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης και της Αφρικής, αυτό το καλοκαίρι δεν είχε να κάνει με το νερό. Στην πραγματικότητα σχετιζόταν με την απουσία του. Είχε να κάνει με μια γη τόσο ξερή και με θερμοκρασίες τόσο υψηλές που τα δασώδη βουνά ήταν σαν να εξερράγησαν βγάζοντας καπνό όπως τα ηφαίστεια. Είχε να κάνει με πυρκαγιές τόσο σφοδρές που πέρασαν πάνω από τον ποταμό Κολούμπια. Φωτιές που αναπτύσσονταν τόσο γρήγορα που έκαψαν τα περίχωρα του Λος Άντζελες, σαν ένας στρατός εισβολέων. Και τόσο διαπεραστικές φωτιές ώστε να απειλήσουν φυσικούς θησαυρούς, όπως τα ψηλότερα και πιο αρχαία δέντρα σεκόια και το Εθνικό πάρκο Γκλάσιερ.
Για εκατομμύρια ανθρώπους από την Καλιφόρνια ως τη Γροιλανδία, το Όρεγκον και την Πορτογαλία, τη Βρετανική Κολούμπια και τη Μοντάνα, τη Σιβηρία και τη Νότια Αφρική, το καλοκαίρι του 2017 ήταν το καλοκαίρι της φωτιάς. Και περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ήταν το καλοκαίρι του πανταχού παρόντος, αναπόφευκτου καπνού.
Εδώ και χρόνια, οι επιστήμονες του κλίματος μας προειδοποιούσαν ότι ένας θερμαινόμενος πλανήτης είναι ένας ακραίος κόσμος, στον οποίο η ανθρωπότητα είναι παγιδευμένη τόσο από τη βίαια υπερβολή όσο και από την ασφυκτική απουσία των βασικών στοιχείων που κράτησαν σε ισορροπία την εύθραυστη ζωή για χιλιετίες. Στο τέλος του καλοκαιριού του 2017 -με μεγάλες πόλεις βυθισμένες στο νερό και άλλες περικυκλωμένες από φλόγες- ζούμε την πρώτη εμφάνιση αυτού του ακραίου κόσμου, όπου τα ακραία φαινόμενα στη φύση έρχονται πρόσωπο με πρόσωπο με τα κοινωνικά, φυλετικά και οικονομικά ακραία φαινόμενα.
#ΨευδήςΚαιρός
Έλεγξα την πρόβλεψη του καιρού πριν έρθω στην παραλία Σάνσαϊν Κόαστ της Βρετανικής Κολούμπια, μια δαντελωτή λωρίδα ακτογραμμής που χαρακτηρίζεται από σκούρα καταπράσινα δάση, που έρχονται σε αντίθεση με τους βραχώδεις γκρεμούς, και από παραλίες που καλύπτονται με ξεβρασμένα ξύλα, τα γοητευτικά υπολείμματα από δεκαετίες πρόχειρων εργασιών υλοτομίας. Προσβάσιμο μόνο με πλοίο ή αεροπλάνο, αυτό είναι το μέρος όπου ζουν οι γονείς μου, όπου γεννήθηκε ο γιος μου και όπου πέθαναν οι παππούδες μου. Αν και εξακολουθώ να το νιώθω σαν σπίτι μου, τώρα ερχόμαστε εδώ μόνο για μερικές εβδομάδες το χρόνο.
Η σελίδα της κυβέρνησης για τον καιρό του Καναδά προέβλεπε ότι η επόμενη εβδομάδα θα είναι υπέροχη: συνεχής ηλιοφάνεια, καθαρός ουρανός και θερμοκρασίες υψηλότερες από τις συνήθεις μέσες. Φαντάστηκα ζεστά απογεύματα κάνοντας κωπηλασία στον Ειρηνικό Ωκεανό και ήρεμες, έναστρες νύχτες.
Αλλά όταν φτάσαμε στις αρχές Αυγούστου, μια πηχτή λευκή κουβέρτα έχει καλύψει την ακτή και η θερμοκρασία ήταν αρκετά χαμηλή ώστε να χρειάζεσαι πουλόβερ. Οι προβλέψεις βγαίνουν συχνά λάθος, αλλά αυτό είναι πιο περίπλοκο. Κάπου εκεί πάνω, πάνω από τη βρωμιά, ο ουρανός είναι ασυννέφιαστος. Ο ήλιος είναι ιδιαίτερα ζεστός. Παρ’ όλα αυτά, σε αυτές τις συνθήκες επεμβαίνει ένας παράγοντας που δεν ανέφεραν οι μετεωρολόγοι: τεράστιες ποσότητες καπνού, που ήρθαν από το εσωτερικό της επαρχίας, πάνω από 400 μίλια μακριά, όπου υπήρχαν περίπου 130 πυρκαγιές εκτός ελέγχου.
Αρκετός καπνός έχει κατέβει για να μετατρέψει τον ουρανό από βαθύ γαλάζιο σε αυτό το χαμηλό, αδιάσπαστο λευκό. Ο καπνός είναι τόσος ώστε να αντανακλά ένα μεγάλο μέρος της θερμότητας του ήλιου πίσω στο διάστημα, κατεβάζοντας έτσι τη θερμοκρασία. Τόσος καπνός που μετατρέπει τον ίδιο τον ήλιο σε μια θυμωμένη βούλα κόκκινης φωτιάς που περιβάλλεται από ένα περίεργο φωτοστέφανο, που δεν τον αφήνει να περάσει μέσα από την πηχτή ομίχλη. Τόσος καπνός που κρύβει τα αστέρια. Τόσος καπνός που κρύβει τυχόν ηλιοβασιλέματα. Στο τέλος της ημέρας, η κόκκινη σφαίρα εξαφανίζεται απότομα, μόνο για να αντικατασταθεί από ένα περίεργο σκούρο πορτοκαλί φεγγάρι.
Ο καπνός δημιούργησε το δικό του μετεωρολογικό σύστημα, αρκετά ισχυρό για να μεταμορφώσει το κλίμα όχι μόνο εκεί που βρισκόμαστε, αλλά σε ένα τμήμα της επικράτειας που φαίνεται να καλύπτει περίπου 100.000 τετραγωνικά μίλια. Και ο καπνός, μια μεγάλη κηλίδα στις δορυφορικές εικόνες, δεν σέβεται σύνορα: δεν είναι μόνο το ένα τρίτο της Βρετανικής Κολούμπια πνιγμένο στον καπνό, αλλά και μεγάλα τμήματα του Βορειοδυτικού Ειρηνικού, όπως το Σιάτλ, το Μπέλινγκχαμ και το Πόρτλαντ του Όρεγκον. Στην εποχή των ψευδών ειδήσεων (#fakenews), αυτός είναι ο ψευδής καιρός (#fakeweather) και δημιουργήθηκε ένα χάος στον ουρανό κατά κύριο λόγο εξαιτίας της τοξικής άγνοιας και των κακών πολιτικών πρακτικών
.
Πάνω και κάτω από την ακτή, η κυβέρνηση έχει εκδόσει προειδοποιήσεις για την ποιότητα του αέρα, προτρέποντας τον κόσμο να αποφύγει την έντονη δραστηριότητα. Πέρα από ένα συγκεκριμένο όριο, τα μικροσωματίδια στον αέρα είναι και επισήμως μη ασφαλή, αρκετά επικίνδυνα για να προκαλέσουν προβλήματα υγείας. Ο αέρας σε μέρη του Βανκούβερ είναι τρεις φορές πάνω από το ασφαλές όριο, ενώ κάποιες μικρότερες κοινότητες στην ακτή είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση. Οι ηλικιωμένοι και άλλοι ευαίσθητοι πληθυσμοί παροτρύνονται να παραμείνουν μέσα- ή καλύτερα, να πάνε κάπου με ένα αξιοπρεπές σύστημα φιλτραρίσματος αέρα. Ένας τοπικός υπάλληλος συνιστά μια εκδρομή στο εμπορικό κέντρο.
Οι πυρκαγιές στην ενδοχώρα
Στο επίκεντρο της καταστροφής, όπου οι φλόγες σβήνουν, η ποιότητα του αέρα είναι πολύ χειρότερη. Οτιδήποτε πάνω από 25 μικρογραμμάρια μικροσωματιδίων ανά κυβικό μέτρο θεωρείται επικίνδυνο. Στο Κάμλουψ, η πόλη που σήμερα φιλοξενεί πολλούς από τους εκτοπισμένους, η ποσότητα φτάνει κατά μέσο όρο τα 684,5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Αυτό ανταγωνίζεται το Πεκίνο σε μερικές από τις χειρότερες μέρες του. Οι αεροπορικές εταιρείες ακυρώνουν τις πτήσεις και οι άνθρωποι που πάσχουν από αναπνευστικά προβλήματα μεταφέρονται σε αίθουσες έκτακτης ανάγκης.
Από τότε που άρχισε αυτή η καταστροφή, υπήρξαν περίπου 840 ξεχωριστές πυρκαγιές, αναγκάζοντας περίπου 50.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ως τώρα, σύμφωνα με τον Ερυθρό Σταυρό. Στις αρχές του Ιουλίου, η κυβέρνηση κήρυξε μια σπάνια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και μέχρι την άφιξή μας είχε ήδη παραταθεί δύο φορές. Έχουν καταστραφεί εκατοντάδες δομές και ολόκληρες κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων των κοινοτήτων των ιθαγενών, έχουν γίνει ως επί το πλείστον στάχτη.
Μέχρι στιγμής έχουν καεί περίπου 1.800 τετραγωνικά μίλια δάσους, αγροκτήματα και λιβάδια. Έτσι, αυτή είναι η δεύτερη μεγαλύτερη καταστροφή από πυρκαγιά στην ιστορία της Βρετανικής Κολούμπια- και εξακολουθεί να καίει, θέτοντας πιθανότατα ένα νέο ρεκόρ στην ιστορία.
Τηλεφωνώ σε έναν φίλο στο Κάμλουψ. «Όσοι μπορούν παίρνουν τα παιδιά τους μακριά, ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά».
Αυτό δίνει μια άλλη οπτική σε εμάς στην ακτογραμμή. Μπορεί να έχει καπνό, αλλά είμαστε τυχεροί.
Θα ξεθυμάνει
Από την αρχή του έτους και με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, δεν είχα καμία ελεύθερη μέρα, πόσο μάλλον ένα ολόκληρο σαββατοκύριακο. Όπως πολλοί άλλοι, συμμετείχα σε πάρα πολλές συναντήσεις και πήρα μέρος σε τόσες πορείες που έβγαλα φουσκάλες στα πόδια μου. Έγραψα ένα βιβλίο σε ταχύτητα φωτός και στη συνέχεια έκανα περιοδεία γι’ αυτό. Επίσης, ο σύζυγός μου, ο Άβι, και εγώ βοηθήσαμε στη δημιουργία μιας νέας πολιτικής οργάνωσης. Καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα και της άνοιξης, η «Βρετανική Κολούμπια τον Αύγουστο» ήταν το οικογενειακό σύνθημά μας. Ήταν η γραμμή τερματισμού (αν και προσωρινή), και σχεδιάζαμε να χαλαρώσουμε εκεί. Ήταν επίσης ο τρόπος με τον οποίο κρατήσαμε τον 5χρονο γιο μας, Τόμα, στο παιχνίδι. Στις κρύες νύχτες στα ανατολικά, οργανώσαμε τις βόλτες που θα κάναμε στο δάσος, τις εκδρομές με κανό, τις βουτιές. Φανταστήκαμε τα βατόμουρα που θα διαλέγαμε, τα κέικ που θα ψήναμε. Κάναμε λίστα με τους παππούδες, τις θείες, τους θείους, τους ξαδέλφους και τους παλιούς φίλους που θα επισκεπτόμασταν.
Αυτό το διάλειμμα («αυτο-φροντίδα» στη γλώσσα των νεότερων συναδέλφων μου) έλαβε μυθικές διαστάσεις στο σπίτι μας. Κάτι που μπορεί να είναι και ο λόγος για τον οποίο καθυστερώ λίγο να αναλύσω τη σοβαρότητα των πυρκαγιών και του καπνού.
Την πρώτη μέρα, είμαι βέβαιη ότι ο ήλιος θα διαλύσει την καπνιά μέχρι το μεσημέρι. Το βράδυ, ανακοινώνω ότι θα ξεθυμάνει το πρωί, αποκαλύπτοντας τουλάχιστον μια ιδέα του πραγματικού ουρανού. Την πρώτη εβδομάδα ξεκινώ κάθε μέρα με ελπίδα, πεπεισμένη ότι το γκρίζο φως που έρχεται μέσα από τις κουρτίνες είναι απλώς η πρωινή ομίχλη. Κάθε μέρα κάνω λάθος.
Η τυπική πρόγνωση του καιρού που φαινόταν τόσο ελπιδοφόρα πριν ταξιδέψουμε, αποδείχθηκε μια κατάρα. Οι ηλιόλουστες ημέρες, χωρίς αέρα, σημαίνουν ότι ο καπνός έχει σταθμεύσει για μέρες πάνω από τα κεφάλια μας σαν μια ακίνητη εξωτερική οροφή.
Οι αλλεργίες μου ξεσπάνε. Γεμίζω τα μάτια μου με σταγόνες και παίρνω αντιϊσταμινικά σε πολύ μεγαλύτερη δοσολογία από τη συνιστώμενη. Ο Τόμα βγάζει τόσο έντονα εξανθήματα που χρειάζεται στεροειδή.
Συνεχίζω να πιάνω τα γυαλιά μου και να τα καθαρίζω, τρίβοντάς τα πρώτα με το πουκάμισό μου, μετά με ένα ύφασμα μικροϊνών, μετά με κατάλληλο καθαριστικό γυαλιών. Τίποτα δεν βοηθά. Τίποτα δεν κάνει το μουντό να εξαφανιστεί.
Λείπει το Μπλε
Ύστερα από μια εβδομάδα στην καταχνιά, ο κόσμος αρχίζει να φαίνεται μικρός. Η ζωή πέρα από τον καπνό αρχίζει να μοιάζει με έναν μύθο. Στον ορίζοντα, μπορούμε συνήθως να δούμε πέρα από τη θάλασσα Σάλις, ως τη νήσο Βανκούβερ. Τώρα δυσκολευόμαστε να δούμε ένα κομμάτι βράχου σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων από την ακτή.
Έχω βρεθεί σε αυτήν την ακτή για ολόκληρους χειμώνες, όταν βλέπαμε ελάχιστα τον ήλιο. Έμαθα να αγαπώ τη σκληρή ομορφιά, τις άπειρες αποχρώσεις του γκρίζου που σμιλεύουν τα βουνά, τον χαμηλό ουρανό και την κίνηση της ομίχλης. Αλλά αυτό είναι διαφορετικό. Ο καπνός είναι άψυχος, απλά κάθεται εκεί, ακίνητος και μονότονος.
Πολλοί άνθρωποι σ’ αυτόν τον πλανήτη έχουν μάθει να ζουν μέσα στην αιθαλομίχλη, σε μεγάλες μολυσμένες πόλεις, όπως το Πεκίνο, το Νέο Δελχί, το Σάο Πάολο και το Λος Άντζελες. Ο καπνός είναι κάπως διαφορετικός. Εν μέρει επειδή γνωρίζεις ότι δεν αναπνέεις ρύπανση από σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή από εξατμίσεις αυτοκινήτων, αλλά από δέντρα που πολύ πρόσφατα ήταν ζωντανά. Εισπνέεις το δάσος.
Μου φαίνεται ότι τα ζώα είναι σε κατάθλιψη. Οι φώκιες φαίνονται να βγάζουν τα κεφάλια τους έξω, σαν καθαρά από ανάγκη, μόνο για να πάρουν μια ανάσα και στη συνέχεια να εξαφανιστούν ξανά κάτω από την γκρίζα επιφάνεια. Δεν παίζουν. Οι αετοί, είμαι πεπεισμένη, πετούν για λειτουργικό λόγο, όχι για διασκέδαση, δεν πετούν ψηλά ούτε βουτούν στη θάλασσα. Αναμφίβολα, τα φαντάζομαι όλα αυτά, μέσω αυθυποβολής και ανθρωπομορφισμού- μια κακιά συνήθεια.
Στέλνω ένα μέιλ σε έναν φίλο στο Σιάτλ, έναν εξέχοντα περιβαλλοντολόγο, για να τον ρωτήσω πώς βλέπει την κατάσταση με τον καπνό. Αναφέρει ότι τα πουλιά έχουν σταματήσει να κελαηδούν και είναι νευρικός όλη την ώρα. Τουλάχιστον δεν είμαι η μόνη.
Και αν είμαστε οι επόμενοι;
Αρχίζω να αντιλαμβάνομαι πόσο επισφαλές είναι όλο αυτό, το να μην έχεις βρεθεί ήδη στη φωτιά.
Αυτό το τμήμα της Βρετανικής Κολούμπια, ένα εύκρατο τροπικό δάσος ουσιαστικά, είναι ένα προσάναμμα. Μέχρι αυτήν τη στιγμή, το ύψος της βροχής είναι λιγότερο από μισή ίντσα. Το έδαφος του δάσους, συνήθως υγρό και μαλακό, είναι κίτρινο, ξεραμένο και διαλύεται με το που πατάς πάνω του. Μπορείς να μυρίσεις την ευφλεκτότητα.
Οι δρόμοι είναι γεμάτοι με κίτρινα σήματα που αναγγέλλουν την πλήρη απαγόρευση κάθε είδους υπαίθριας φωτιάς. Κάθε φορά που ανοίγουμε το ραδιόφωνο, ακούμε τις προειδοποιήσεις, με όλο και μεγαλύτερη μανία, για τις υπαίθριες φωτιές, τα τσιγάρα που πετάγονται από τα αυτοκίνητα και τα πυροτεχνήματα. Ένας τύπος στην ζώνη πυρκαγιάς πέρασε μια νύχτα στη φυλακή και τιμωρήθηκε με πρόστιμό άνω των 1.000 δολαρίων γιατί όντας μεθυσμένος γιόρταζε με πυροτεχνήματα το γεγονός ότι το σπίτι του δεν είχε καεί- κάτι που θα μπορούσε να είχε βάλει μια ακόμα πυρκαγιά.
Είναι ξεκάθαρο ότι μια καταιγίδα με αστραπές ή ένα ζευγάρι χαζών κατασκηνωτών θα αρκούσε για να καταστρέψει αυτό το μέρος. Παραλίγο να γίνει αυτό στο παρελθόν. Πριν από δύο χρόνια, μια σοβαρή πυρκαγιά απειλούσε μέρος της ακτής περίπου 20 λεπτά μακριά από εδώ και ένας άνδρας της περιοχής έχασε την ζωή του βοηθώντας στο σβήσιμό της. Ωστόσο, παρά τα χρόνια που έχω περάσει ζώντας εδώ, ως αυτήν την εβδομάδα, δεν έχω σκεφτεί ποτέ τι θα σήμαινε αν μια τέτοια πυρκαγιά έβγαινε κάποια στιγμή εκτός ελέγχου. Τώρα το σκέφτομαι και αυτό είναι ανησυχητικό. Η ακτή Σάνσαϊν έχει πληθυσμό 30.000 κατοίκων που εξυπηρετούνται από έναν μόνο αυτοκινητόδρομο που τελειώνει στο λιμάνι των φέρι. Λοιπόν, πώς στο διάολο θα γίνει μια επείγουσα εκκένωση σε ένα μέρος όπου δεν υπάρχουν δρόμοι διεξόδου;
Ρωτώ ντόπιους φίλους. Φαίνονται ανήσυχοι και μιλούν για τι είδος σκάφους έχει ο καθένας.
Ένας θάνατος σε ένα χωράφι βατόμουρων
Εννέα μέρες μέσα στην καταχνιά και φτάνουν κάποια φρικτά νέα. Ένας εργαζόμενος σε ένα αγρόκτημα που είχε πνιγεί από τον καπνό στη Σούμας της Ουάσινγκτον -λιγότερο από ένα μίλι μακριά από τα καναδικά σύνορα- πέθανε σε νοσοκομείο του Σιάτλ. Ο Ονέστο Σίλβα Ιμπάρα ήρθε στις ΗΠΑ από το Μεξικό με προσωρινή βίζα H-2A για να εργαστεί στη σεζόν συγκομιδής. Ήταν 28 χρονών και μάζευε βατόμουρα στην Sarbanand Farms, που ανήκει στην Munger Farms με έδρα την Καλιφόρνια, όταν άρχισε να μην νιώθει καλά.
Οι συνάδελφοι του Σίλβα κατηγορούν τις επικίνδυνες συνθήκες εργασίας για τον θάνατό του: πολλές ώρες, λίγα διαλείμματα, ανεπαρκές φαγητό και κρύο νερό – όλα αυτά μαζί με τον έντονο καπνό που έρχεται από τη Βρετανική Κολούμπια. «Οι εργαζόμενοι έχουν υποστεί υπερβολικό φόρτο εργασίας, υποσιτισμό, αφυδάτωση και αυτό γίνεται για εβδομάδες», δήλωσε η Ροσαλίντα Γκιουλέν, διευθύντρια της Ομάδας Υπεράσπισης για την Κοινοτική Ανάπτυξη. Κάποιοι εργαζόμενοι είχαν λιποθυμήσει στη δουλειά, δήλωσαν στους δημοσιογράφους.
Ένας εκπρόσωπος της Munger Farms δήλωσε στο The Intercept ότι ο Σίλβα πέθανε γιατί είχε ξεμείνει από τα φάρμακά του για τον διαβήτη και ότι η ζέστη και ο καπνός από την πυρκαγιά «δεν σχετιζόταν καθόλου» με το θάνατό του. Η εταιρεία ισχυρίζεται επίσης ότι έκανε ό,τι μπορούσε για να τον σώσει. Οι έρευνες είναι σε εξέλιξη.
Ο τρόπος με τον οποίο η εταιρεία αντιμετώπισε τους συναδέλφους του Σίλβα όταν έκαναν τις καταγγελίες είναι ένα σκληρό δείγμα για το πόσο δύσκολη είναι η ζωή για χιλιάδες φιλοξενούμενους εργάτες στην Αμερική. Μετά τη νοσηλεία του Σίλβα, οι εργαζόμενοι διοργάνωσαν μια μονοήμερη απεργία για να ζητήσουν απαντήσεις και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Εξήντα έξι από αυτούς απολύθηκαν αμέσως για απειθαρχία. Βρέθηκαν χωρίς πόρους για να επιστρέψουν στο Μεξικό και χωρίς να πληρωθούν για τις τελευταίες ημέρες της εργασίας τους. Μετά τη δημιουργία στρατοπέδου διαμαρτυρίας, κάνοντας πορεία προς τα γραφεία της εταιρείας και προσελκύοντας την προσοχή των τοπικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, οι εργάτες κέρδισαν την αποζημίωσή τους και η Munger «προσφέρθηκε οικειοθελώς να παραχωρήσει ασφαλές μέσο μεταφοράς για την επιστροφή όλων των απολυμένων εργαζομένων», σύμφωνα με τον εκπρόσωπο.
Αλλά δεν πήραν πίσω τις πολύ αναγκαίες δουλειές τους. Η Munger προμηθεύει τις Walmart, Whole Foods, Safeway και Costco.
Βόρεια των συνόρων, υπάρχουν παρόμοιες αναφορές προσωρινών αγρεγρατών που λιποθυμούν και αρρωσταίνουν στη δουλειά, με τον καπνό να φαίνεται πως παίζει κάποιον ρόλο. Και οι υποστηρικτές τους επισημαίνουν ότι οι εργοδότες, αντί να τους φροντίζουν, στέλνουν τους αρρώστους πίσω στα σπίτια τους, λες και είναι ελαττωματικά προϊόντα. Σύμφωνα με το CBC, τουλάχιστον 10 εργαζόμενοι στην καυτή και καπνισμένη Βρετανική Κολούμπια στάλθηκαν πίσω στο Μεξικό και τη Γουατεμάλα, επειδή «θεωρήθηκαν πάρα πολύ άρρωστοι για να εργαστούν».
Μια έντονα διαχωρισμένη καταστροφή, ως συνήθως
Παίρνουμε το ίδιο μάθημα ξανά και ξανά: Σε εξαιρετικά άνισες κοινωνίες, με βαθιές ανισότητες που τοποθετούν φυλετικές διαχωριστικές γραμμές, οι καταστροφές δεν μας ενώνουν όλους μαζί σαν μια οικογένεια. Παίρνουν τους προϋπάρχοντες διαχωρισμούς και τους εντείνουν ακόμα περισσότερο, έτσι ώστε οι άνθρωποι που είχαν ήδη αδικηθεί πριν από την καταστροφή να πάρουν επιπλέον δόσεις πόνου κατά τη διάρκεια της καταστροφής και μετά.
Γνωρίζουμε κάποια πράγματα για το πώς φαίνεται αυτό κατά τη διάρκεια των θυελλών, όπως η Κατρίνα, η Σάντι, η Χάρβεϊ και η Ίρμα. Αντιλαμβανόμαστε όμως λιγότερα σχετικά με τις πυρκαγιές. Αυτό όμως αλλάζει τώρα. Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι καθώς η Καλιφόρνια αγωνίζεται με μια ατελείωτη περίοδο πυρκαγιών, η πολιτεία έχει γίνει έντονα εξαρτημένη από την εργασία των φυλακισμένων, με τους κρατούμενους να πληρώνονται με ένα τρομερά χαμηλό ωρομίσθιο ύψους ενός δολαρίου για να σβήσουν κάποιες από τις πυρκαγιές.
Γνωρίζουμε ότι εκατοντάδες εργάτες της Νότιας Αφρικής είχαν συμβληθεί για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς στο Φορτ ΜακΜάρεϊ της Αλμπέρτα το περασμένο έτος- μόνο για να σταματήσουν να εργάζονται μαζικά αφού ανακάλυψαν ότι έπαιρναν σημαντικά μικρότερο μισθό από τους αντίστοιχους Καναδούς εργάτες και από ό,τι υποστήριζαν οι ρεπόρτερ πως έπαιρναν. Στάλθηκαν αμέσως πίσω στις πατρίδες τους.
Γνωρίζουμε επίσης, όπως και με τις πλημμύρες, ότι τα ΜΜΕ παρουσιάζουν πολύ περισσότερο τα κατοικίδια ζώα που διασώζονται από τις πυρκαγιές στις ΗΠΑ και στον Καναδά απ’ ότι τις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν εξαιτίας των πυρκαγιών στην Ινδονησία και τη Χιλή. Μια παγκόσμια μελέτη του 2012 εκτιμά ότι περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως ως αποτέλεσμα του καπνού και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τις πυρκαγιές, κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική και στη Νοτιοανατολική Ασία.
Και στη Βρετανική Κολούμπια φέτος το καλοκαίρι, μάθαμε ακόμα περισσότερα για τον τρόπο με τον οποίο οι ανισότητες αντανακλώνται σε ένα καυτό σκηνικό. Αρκετοί αρχηγοί ιθαγενών εξέφρασαν την ανησυχία ότι, κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών, οι κοινότητές τους δεν λαμβάνουν το ίδιο επίπεδο άμεσης βοήθειας σε σύγκριση με τις μη αυτόχθονες κοινότητες, είτε για την καταπολέμηση των πυρκαγιών είτε για την ανοικοδόμησή τους έπειτα. Έχοντας αυτό κατά νου, αρκετοί που απειλούνταν άμεσα από την πυρκαγιά, αρνήθηκαν να εκκενώσουν την περιοχή και κάποιοι έμειναν πίσω για να πολεμήσουν με τις φλόγες- μερικοί με τις δικές τους ομάδες εκπαιδευμένων πυροσβεστών και με τον δικό τους εξοπλισμό, άλλοι με απλά λάστιχα ποτίσματος και πυροσβεστήρες. Σε μία τουλάχιστον περίπτωση, η αστυνομία ανταποκρίθηκε απειλώντας ότι θα μπει και θα απομακρύνει τα παιδιά από τις οικογένειές τους, λόγια που φέρνουν τραυματικούς συνειρμούς σε μια χώρα όπου πριν από όχι πολύ καιρό, τμήμα της πολιτικής της ήταν η συστηματική απομάκρυνση των παιδιών των ιθαγενών από τα σπίτια τους.
Τελικά, δεν εισέβαλαν στα σπίτια των ιθαγενών και πολλοί σώθηκαν χάρη στην αυτοοργανωμένη πυρόσβεση. Ο Ράιαν Ντέι, επικεφαλής της απειλούμενης από πυρκαγιά ινδιάνικης κοινότητας Μποναπάρτ, είπε: «Αν φεύγαμε όλοι μας, δεν θα είχαμε πλέον σπίτια σε αυτήν την κοινότητα».
Ένας κόσμος με δυο ήλιους
Έχει περάσει σχεδόν μια εβδομάδα μέσα στον καπνό, και το φεγγάρι φτάνει σχεδόν στη γέμισή του. Στην περιοχή αυτή, οι άνθρωποι παίρνουν στα σοβαρά την πλήρη σελήνη: υπάρχουν πάρτι χορού με ναρκωτικά στο δάσος και εκδρομές με κανόε-καγιάκ αργά το βράδυ, που επωφελούνται το επιπλέον φως.
Αλλά όταν εμφανίζεται το σχεδόν γεμάτο φεγγάρι στις αρχές Αυγούστου, το μπερδεύω αρχικά με τον ήλιο: Έχει το ίδιο σχήμα και σχεδόν το ίδιο φλογερό χρώμα.
Για περίπου τέσσερις ημέρες, είναι σαν να είμαστε σε διαφορετικό πλανήτη, έναν με δύο κόκκινους ήλιους και κανένα φεγγάρι.
Ξινά φρούτα
Είναι η δεύτερη εβδομάδα μέσα στον καπνό και τα βατόμουρα είναι επιτέλους ώριμα. Ξεκινήσαμε για να τα μαζέψουμε. Φαίνεται περίεργο να περνάμε αυτό το ξέγνοιαστο καλοκαιρινό τελετουργικό με τον αέρα τόσο βαρύ και τις ειδήσεις τόσο άσχημες -αλλά το κάνουμε ούτως ή άλλως. Ο συνδυασμός πεζοπορίας με ασταμάτητο φαγητό είναι μια από τις πιο αγαπημένες δραστηριότητες του Τόμα.
Η αποτυχία είναι πλήρης. Με τόσο λίγη βροχή και έναν τόσο αδύναμο ήλιο για να τα ζεστάνει, ακόμα και τα άγρια μούρα είναι ξινά. Ο Τόμα χάνει γρήγορα το ενδιαφέρον του και αρνείται πλέον να τα δοκιμάσει. Επιστρέφουμε σπίτι με γρατσουνιές και έναν άδειο κουβά.
Δεν σταματάμε όμως την πεζοπορία. Στην πραγματικότητα, περνάμε τουλάχιστον μία με δύο ώρες κάθε μέρα περπατώντας μέσα στις συστάδες των καλυμμένων από βρύα κέδρων και των ελάτων Ντάγκλας, αναπνέοντας τον υπερ-οξυγονωμένο αέρα. Αγαπώ αυτά τα δάση και δεν έχω πάρει ποτέ την αρχέγονη ομορφιά τους ως δεδομένη. Τώρα σχεδόν τα λατρεύω- ευχαριστώντας τα όχι μόνο γιατί καθαρίζουν τον αέρα, για τη σκιά και την δέσμευση του άνθρακα που παρέχουν («υπηρεσίες οικοσυστήματος» στο λεξιλόγιο του επιχειρηματικού περιβαλλοντισμού), αλλά και για την απλή αντοχή τους. Διότι δεν ενώθηκαν με την πυρκαγιά. Γιατί έμειναν μαζί μας, παρά τις αποτυχίες μας. Τουλάχιστον μέχρι τώρα.
Γεια σου και πάλι
Έχω αναπνεύσει αυτόν τον καπνό και στο παρελθόν. Όχι αυτά ακριβώς τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, φυσικά, αλλά τον καπνό από πολλές άλλες τέτοιες πυρκαγιές. Και το περίεργο είναι ότι τον ανέπνευσα περίπου 570 μίλια ανατολικά από εδώ, σε μια άλλη επαρχία.
Πέρασα τα μέσα Ιουλίου στην Αλμπέρτα, βοηθώντας στη διδασκαλία ενός μαθήματος περιβαλλοντικού ρεπορτάζ στη Σχολή Καλών Τεχνών Μπανφ.
Και εκείνη τη φορά, η πρόβλεψη του καιρού είχε φανεί τέλεια: ηλιόλουστος, καθαρός, ζεστός. Και τότε πάλι, η πρόβλεψη του καιρού ακυρώθηκε από την πρώτη μέρα με καπνό. Μια θολούρα έκρυψε τα εντυπωσιακά βουνά του Εθνικού Πάρκου Μπανφ και έφερε προειδοποιήσεις για την ποιότητα του αέρα, πονοκεφάλους και δύσπνοια. Κι άλλος ψευδής καιρός.
Τον Ιούλιο, οι άνεμοι φυσούσαν ανατολικά, γι’ αυτό τα Βραχώδη Όρη γέμισαν με καπνό. Στο Κάλγκαρι, την πρωτεύουσα του πετρελαίου του Καναδά, ο καπνός ήταν τόσο πυκνός που έκρυβε τον ορίζοντα της πόλης με τους γυάλινους ουρανοξύστες που φιλοξενούν τις εταιρείες Shell, BP, Suncor και TransCanada. Και ο καπνός δεν σταμάτησε εκεί. Συνέχισε να ταξιδεύει προς τα ανατολικά, φτάνοντας στο κέντρο της ηπείρου, στο Σασκάτσουαν και πιο κάτω στη Μανιτόμπα, στη Βόρεια Ντακότα και τη Μοντάνα (η NASA κυκλοφόρησε μια εντυπωσιακή εικόνα της εξάπλωσης του σε μήκος 500 μιλίων).
Στη συνέχεια, τη στιγμή που η οικογένειά μου κατευθυνόταν στην παράκτια Βρετανική Κολούμπια, οι άνεμοι άλλαξαν απότομα και άρχισαν να οδηγούν τον καπνό προς τα δυτικά, ενώ τα Βραχώδη Όρη ενεργούσαν τώρα σαν μια γιγαντιαία ρακέτα του τένις, ρίχνοντας τον καπνό στον Ειρηνικό.
Το να εισπνέω καπνό που προέρχεται από τα ίδια δάση που αποτεφρώθηκαν για δεύτερη φορά σε ένα καλοκαίρι- χωρίς να υπολογίζω το ότι ταξίδεψα 600 μίλια και πέρασα ένα επαρχιακό σύνορο- ήταν μια αλλόκοτη εμπειρία. Αισθανόμουν ότι η κάπνα με κυνηγούσε κατά κάποιο τρόπο, όπως το τέρας καπνού στο «Lost».
Ο κόσμος στις φλόγες
Μέρος όλης αυτής της ιστορίας είναι η τεράστια κλίμακα αυτής της καταστροφής, τόσο χρονικά όσο και χωρικά. Ακόμη και οι καταστροφικοί τυφώνες, όπως ο Χάρβεϊ, τείνουν να πλήττουν μόνο μια περιορισμένη περιοχή. Και το φαινόμενο (αν και όχι τα επακόλουθά του) είναι σχετικά σύντομο.
Αυτές οι πυρκαγιές, που καίνε επί μήνες, είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό. Υπάρχουν άμεσες επιπτώσεις από τις πυρκαγιές. Ένα τεράστιο μέρος της γης έγινε κάρβουνο. Δεκάδες χιλιάδες ζωές ανατράπηκαν με εντολές εκκένωσης. Χάθηκαν σπίτια, αγροκτήματα και ζώα. Οι επιχειρήσεις -από τουριστικούς πράκτορες έως και πριονιστήρια- αναγκάστηκαν να κλείσουν.
Και έπειτα υπάρχουν οι λιγότερο άμεσες επιπτώσεις από αυτόν τον περιπλανώμενο καπνό. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, ο καπνός από αυτήν την πυρκαγιά κάλυπτε μια περιοχή έκτασης περίπου 700.000 τετραγωνικών μιλίων. Αυτή η έκταση είναι μεγαλύτερη από ό,τι η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία μαζί. Όλοι επηρεάστηκαν από αυτήν την ταχέως μετακινούμενη καταστροφή.
Και αυτό είναι μόνο ένα στιγμιότυπο μιας πολύ μεγαλύτερης εποχής πυρκαγιών. Στο τέλος του καλοκαιριού, καίγονταν μεγάλα τμήματα της αμερικανικής Δύσης. Η πυρκαγιά στο Λος Άντζελες ήταν η μεγαλύτερη που καταγράφηκε στα όρια της πόλης. Μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω πυρκαγιάς ανακοινώθηκε για όλες τις κομητείες της πολιτείας της Ουάσινγκτον.Στη Μοντάνα, μια πυρκαγιά που ονομάστηκε Lodgepole Complex έκαψε περίπου 425 τετραγωνικά μίλια, καθιστώντας τήν την τρίτη μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της περιοχής. Αυτό αποτελεί ένα μέρος μόνο μιας ευρύτερης αύξησης τόσο στον αριθμό των πυρκαγιών όσο και στους μήνες κατά τους οποίους γίνονται: Η περίοδος των πυρκαγιών στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει μεγαλώσει κατά 105 ημέρες σε σχέση με τη δεκαετία του 1970, σύμφωνα με ανάλυση της Climate Central.
Η έκταση της Ευρώπης που έχει καεί αυτή την περίοδο των πυρκαγιών είναι τριπλάσια του μέσου όρου και δεν έχει ακόμη τελειώσει. Η Κεντρική Πορτογαλία είχε τις πιο θανατηφόρες επιπτώσεις: Τον Ιούνιο, περισσότεροι από 60 άνθρωποι πέθαναν σε μια φωτιά κοντά στο Πεντρογκάο Γκράντε. Εκατοντάδες σπίτια έχουν καεί στη Σιβηρία. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στη Χιλή, η χώρα έδωσε μάχη με τη μεγαλύτερη πυρκαγιά που σημειώθηκε στην ιστορία της και χιλιάδες άνθρωποι εκτοπίστηκαν. Τον Ιούνιο στη Νότια Αφρική, η ίδια καταιγίδα προκάλεσε πλημμύρες στο Κέιπ Τάουν και αναζωπύρωσε τις φλόγες των πρωτοφανών, θανατηφόρων πυρκαγιών στις κοντινές πόλεις. Ακόμα και η Γροιλανδία, αυτός ο παγωμένος τόπος, είδε αυτό το καλοκαίρι μεγάλες και ασυνήθιστες πυρκαγιές. Ο Τζέισον Μποξ, ένας παγκοσμίως γνωστός επιστήμονας του κλίματος που ειδικεύεται στον πάγο της Γροιλανδίας, επεσήμανε ότι «οι θερμοκρασίες στη Γροιλανδία είναι πιθανώς οι υψηλότερες των τελευταίων 800 ετών».
Ναι, είναι η κλιματική αλλαγή
Ο θερμότερος και ξηρότερος καιρός δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που παίζει ρόλο. Ένας άλλος παράγοντας είναι η πολυετής, υπερβολική προσπάθεια να ανασχεδιάσουμε φυσικές δυνάμεις που είναι πολύ πιο ισχυρές από εμάς. Η πυρκαγιά είναι ένα σημαντικό κομμάτι του κύκλου των δασών: Τα δάση καίγονται περιοδικά, αφήνουν το δρόμο για νέα ανάπτυξη και μειώνουν την ποσότητα εύφλεκτων χαμόκλαδων και παλιών ξύλων («καύσιμα» στη διάλεκτο του πυροσβέστη). Πολλοί αυτόχθονες πολιτισμοί έχουν χρησιμοποιήσει διαχρονικά τη φωτιά ως βασικό μέρος της φροντίδας της γης. Αλλά στη Βόρεια Αμερική, η σύγχρονη διαχείριση των δασών έχει καταργήσει συστηματικά τις κυκλικές πυρκαγιές, προκειμένου να προστατεύσει τα κερδοφόρα δέντρα που οδηγούνται στα πριονιστήρια, καθώς και από το φόβο ότι οι μικρές φωτιές θα μπορούσαν να εξαπλωθούν σε κατοικημένες περιοχές (και υπάρχουν όλο και περισσότερες κατοικημένες περιοχές).
Χωρίς τις κανονικές φυσικές πυρκαγιές, τα δάση είναι γεμάτα προσανάμματα, προκαλώντας πυρκαγιές που μαίνονται εκτός ελέγχου. Και υπάρχει πολύ περισσότερη καύσιμη ύλη ως αποτέλεσμα των εντόμων που προσβάλλουν τα δέντρα, αφήνοντας πίσω τους μεγάλες συστάδες ξερών και εύθρυπτων νεκρών δένδρων. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η επιδημία από τα έντομα αυτά έχει επιδεινωθεί λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας και της ξηρασίας που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Πάνω από όλα αυτά βρίσκεται το απλό γεγονός ότι ο θερμότερος και ξηρότερος καιρός- που συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή- δημιουργεί τις καλύτερες συνθήκες για πυρκαγιές. Πράγματι, αυτές οι δυνάμεις έχουν συνωμοτήσει για να μετατρέψουν τα δάση σε έτοιμες εστίες φωτιάς, με την ξερή γη να λειτουργεί σαν τσαλακωμένη εφημερίδα, τα νεκρά δέντρα να λειτουργούν σαν φυτίλια και την αυξανόμενη θερμοκρασία να δίνει το σπίρτο. Ο Μάικ Φλάνινγκαν, ειδικός στις πυρκαγιές στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα, είναι ωμός. «Η αύξηση των περιοχών που καίγονται στον Καναδά είναι άμεσο αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο. Οι μεμονωμένες εκδηλώσεις φωτιάς είναι λίγο πιο δύσκολο να συνδεθούν, αλλά η έκταση που καίγεται έχει διπλασιαστεί στον Καναδά από τη δεκαετία του 1970 ως αποτέλεσμα της αύξησης της θερμοκρασίας». Σύμφωνα με μελέτη του 2010, οι πυρκαγιές στον Καναδά αναμένονται να αυξηθούν κατά 75% στο τέλος του αιώνα.
Αυτό είναι το πραγματικά ανησυχητικό ζήτημα: το 2017 δεν ήταν ούτε ένα έτος Ελ Νίνιο, το κυκλικό φυσικό φαινόμενο της αύξησης της θερμοκρασίας που αναφέρεται συνήθως ως ο βασικός παράγοντας για τις τεράστιες πυρκαγιές που έπληξαν τη Νότια Καλιφόρνια και τη Βόρεια Αλμπέρτα πέρυσι, συμπεριλαμβανομένης και εκείνης που έγινε γνωστή γιατί παραλίγο να κάψει εντελώς την μεγάλη πετρελαιοπαραγωγική πόλη Φορτ Μακμάρεϊ.
Χωρίς να υπάρχει Ελ Νίνιο για να κατηγορήσουμε, μερικά μέσα ενημέρωσης ήταν πρόθυμα να αφήσουν τις δικαιολογίες: Όπως έγραψε η γερμανική Deutsche Welle: «Η κλιματική αλλαγή βάζει φωτιά στον κόσμο».
Παραμύθια και αλληλεπιδράσεις
«Φαίνεται ότι έρχεται χιόνι», δηλώνει με επίσημο ύφος ο Τόμα, κολλάει το πρόσωπό του στο παράθυρο με τον λευκό, πηχτό αέρα από την άλλη πλευρά. Από τότε που φύγαμε από την Αλμπέρτα, το πεντάχρονο μυαλό του αγωνίζεται να καταλάβει τον καπνό που σημάδεψε το καλοκαίρι του. Προσπαθεί να καταλάβει τον χρόνιο βήχα μου και το δερματικό εξάνθημά του. Αγωνίζεται, πάνω απ’ όλα, με την υπόκρουση των ανήσυχων συζητήσεων μεταξύ των μεγάλων στη ζωή του.
Η αντίδρασή του περνάει από φάσεις: Οι εφιάλτες τον ξυπνούν τη νύχτα. Γράφει τραγούδια με στίχους όπως «γιατί όλα πάνε στραβά;». Γελάει σε ακατάλληλες στιγμές. Αρχικά, ήταν ενθουσιασμένος από την ιδέα των πυρκαγιών, μπερδεύοντάς τες με τις υπαίθριες φωτιές και προσδοκώντας και άλλες. Τότε ο παππούς του εξήγησε ότι ο ήλιος είχε μετατραπεί σε εκείνη την παράξενη, λαμπερή κουκίδα, επειδή το ίδιο το δάσος καιγόταν. Ήταν συντετριμμένος.
«Τι γίνεται με τα ζώα;»
Έχουμε αναπτύξει τεχνικές για να συγκρατούμε την ανησυχία μας. Ξεκινάμε παίρνοντας βαθιές αναπνοές και το κάνουμε πολλές φορές την ημέρα. Αλλά μου φαίνεται ότι η εισπνοή επιπλέον αέρα από αυτό το συγκεκριμένο περιβάλλον δεν είναι και τόσο καλό, ειδικά για τους μικρούς πνεύμονες που είναι ήδη επιρρεπείς σε λοιμώξεις.
Ο Άβι και εγώ δεν μιλάμε στον Τόμα για την κλιματική αλλαγή, κάτι που μπορεί να φαίνεται περίεργο δεδομένου ότι εγώ γράφω βιβλία γι’ αυτήν, ο Άβι σκηνοθετεί ταινίες με αυτό το θέμα και περνάμε και οι δύο τον περισσότερο καιρό επικεντρωμένοι στην ανάγκη για μια μεταρρυθμιστική απάντηση στην κρίση. Του λέμε απλά για ρύπανση, με έναν τρόπο που να μπορεί να καταλάβει, όπως για το πλαστικό και γιατί πρέπει να το μαζέψουμε και να το χρησιμοποιούμε λιγότερο, επειδή κάνει τα ζώα να αρρωσταίνουν. Ή βλέπουμε το καυσαέριο που βγαίνει από τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά και του λέμε για το πώς μπορούμε να πάρουμε ενέργεια από τον ήλιο και τον άνεμο και να την αποθηκεύσουμε σε μπαταρίες. Ένα μικρό παιδί μπορεί να αντιληφθεί τέτοιες έννοιες και να ξέρει τι ακριβώς πρέπει να γίνει (καλύτερα από πολλούς ενήλικες). Αλλά η ιδέα ότι ολόκληρος ο πλανήτης έχει πυρετό που θα μπορούσε να γίνει τόσο υψηλός που να χαθεί μεγάλο μέρος της ζωής στη Γη από τους σπασμούς- αυτό μου φαίνεται ένα υπερβολικό βάρος για να ζητήσω να το φέρουν μικρά παιδιά.
Αυτό το καλοκαίρι σηματοδοτεί το τέλος της προστασίας του. Δεν είναι μια απόφαση για την οποία είμαι υπερήφανη, ούτε μια απόφαση που θυμάμαι ότι πήρα. Απλά άκουσε πάρα πολλούς ενήλικες να ασχολούνται με τον παράξενο ουρανό και τους πραγματικούς λόγους πίσω από τις πυρκαγιές και τελικά έκανε μια σύνδεση των γεγονότων.
Σε μια παιδική χαρά μέσα στην ομίχλη, συναντώ μια νεαρή μητέρα που προσφέρει συμβουλές για το πώς να καθησυχάσουμε τα ανήσυχα παιδιά. Λέει στα δικά της ότι οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν θετικό μέρος του κύκλου ανανέωσης του οικοσυστήματος- η καύση ανοίγει τον δρόμο για μια νέα ανάπτυξη, η οποία τροφοδοτεί τις αρκούδες και τα ελάφια.
Νεύω το κεφάλι καταφατικά και νιώθω σαν μια αποτυχημένη μαμά. Αλλά ξέρω επίσης ότι αυτή λέει ψέματα. Είναι αλήθεια ότι η φωτιά είναι ένα φυσικό μέρος του κύκλου της ζωής, αλλά οι πυρκαγιές που σήμερα κρύβουν τον ήλιο στον βορειοδυτικό Ειρηνικό είναι το αντίθετο, είναι μέρος του σπιράλ θανάτου του πλανήτη. Πολλές είναι τόσο δυνατές που αφήνουν πίσω τους καμένη γη. Τα ποτάμια φωτεινού κόκκινου επιβραδυντή φωτιάς που ψεκάζονται από τα αεροπλάνα χύνονται στα ύδατα, θέτοντας σε κίνδυνο τα ψάρια. Και όπως ακριβώς φοβάται ο γιός μου, τα ζώα χάνουν τα σπίτια τους στο δάσος.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, ωστόσο, είναι ο άνθρακας που απελευθερώνεται καθώς τα δάση καίγονται. Τρεις εβδομάδες αφού έφτασε ο καπνός στην ακτή, μαθαίνουμε ότι οι συνολικές ετήσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην επαρχία της Βρετανικής Κολούμπια τριπλασιάστηκαν ως αποτέλεσμα των πυρκαγιών και συνεχίζουν να ανεβαίνουν.
Αυτή η δραματική αύξηση των εκπομπών αερίων αποτελεί μέρος αυτού που εννοούν οι επιστήμονες του κλίματος όταν προειδοποιούν για αλληλεπιδράσεις: η καύση του άνθρακα οδηγεί σε υψηλότερες θερμοκρασίες και μεγαλύτερες περιόδους χωρίς βροχή, γεγονός που οδηγεί σε περισσότερες πυρκαγιές, οι οποίες απελευθερώνουν ακόμα περισσότερο άνθρακα στην ατμόσφαιρα, φέρνουν ακόμα πιο ξηρές συνθήκες, και ακόμη περισσότερες πυρκαγιές.
Μια άλλη τέτοια αλληλεπίδραση συμβαίνει με τις πυρκαγιές της Γροιλανδίας. Οι πυρκαγιές παράγουν μαύρη αιθάλη (επίσης γνωστή ως «μαύρος άνθρακας»), η οποία κάθεται πάνω στον πάγο, κάνοντάς τον γκρι ή μαύρο. Ο σκούρος πάγος απορροφά περισσότερη θερμότητα από ότι ο λευκός πάγος που δημιουργεί αντανάκλαση, γεγονός που κάνει τον πάγο να λιώνει ταχύτερα, κάτι που με τη σειρά του οδηγεί σε άνοδο της στάθμης της θάλασσας και στην απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων μεθανίου, που προκαλεί μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας και περισσότερες πυρκαγιές, που με τη σειρά τους δημιουργούν περισσότερο σκούρο πάγο και λιώσιμο των πάγων.
Έτσι, όχι, δεν πρόκειται να πω στον Τόμα ότι οι φωτιές είναι ένα ευχάριστο κομμάτι του κύκλου της ζωής. Βολευόμαστε με μισές αλήθειες και καταφεύγουμε σε υπεκφυγές για να ξεχάσουμε τον εφιάλτη. «Τα ζώα ξέρουν πώς να ξεφύγουν από τις πυρκαγιές. Τρέχουν σε ποτάμια και ρυάκια και σε άλλα δάση».
Μιλάμε για το πώς πρέπει να φυτεύουμε περισσότερα δέντρα για να επιστρέψουν τα ζώα στο σπίτι. Αυτό βοηθάει, λίγο.
Μια προειδοποίηση- για μερικούς
Μια από τις περιοχές που επλήγη περισσότερο από τις πυρκαγιές είναι ένα μέρος που έχω επισκεφτεί πολλές φορές, η επικράτεια του λαού Σεκουέπεμκ, που περιλαμβάνει μια τεράστια έκταση στο εσωτερικό της Βρετανικής Κολούμπια -ένα μεγάλο μέρος της οποίας καίγεται τώρα. Ο αείμνηστος Άρθουρ Μανουέλ, ένας πρώην αρχηγός των Σεκουέπεμκ, ήταν ένας αγαπημένος φίλος μου και με φιλοξένησε αρκετές φορές. Μέχρι στιγμής έχω επισκεφθεί δύο φορές μέσα στο 2017 την περιοχή του: μία για να παραστώ στην κηδεία του Μανουέλ και μία για μια συνάντηση που οργάνωνε όταν η καρδιακή ανεπάρκεια του πήρε τη ζωή.
Η συγκέντρωση ήταν κατόπιν της απόφασης του Καναδού πρωθυπουργού Τζάστιν Τριντό να εγκρίνει ένα σχέδιο ύψους 7,4 δις δολαρίων που θα τριπλασιάσει σχεδόν τη χωρητικότητα του αγωγού Kinder Morgan Trans Mountain, που μεταφέρει πετρέλαιο από ασφαλτούχο άμμο υψηλής περιεκτικότητας από την Αλμπέρτα μέσω της Βρετανικής Κολούμπια. Το εκτεταμένο δίκτυο αγωγών θα περνούσε μέσω δεκάδων υδάτινων οδών από τη γη των Σεκουέπεμκ και πολλοί παραδοσιακοί γαιοκτήμονες αντιτάθηκαν σθεναρά. Ο Άρθουρ πίστευε ότι ο αγώνας μπορεί να μετατραπεί σε κάτι αντίστοιχο του «Standing Rock North».
Όταν ξεκίνησαν οι πυρκαγιές αυτό το καλοκαίρι, οι φίλοι και η οικογένεια του Μανουέλ δεν έχασαν χρόνο και υποστήριξαν αμέσως ότι η κατασκευή περισσότερων υποδομών για ορυκτά καύσιμα τη στιγμή που ο κόσμος φλέγεται είναι μια τόσο παράλογη ιδέα όσο και απερίσκεπτη. Η Ομάδα Εργασίας των Σεκουέπεμκ για την Κυριαρχία των Τροφίμων των Ιθαγενών (Secwepemc Working Group on Indigenous Food Sovereignty) εξέδωσε δήλωση, αντιτιθέμενη στο σχέδιο επέκτασης του αγωγού και απαιτώντας το άμεσο κλείσιμο του υπάρχοντος μικρότερου αγωγού για να μειωθεί ο κίνδυνος ενός καταστροφικού ατυχήματος στην περίπτωση που φτάσει η φωτιά στο πετρέλαιο.
«Είμαστε σε μια κρίσιμη κατάσταση έκτακτης ανάγκης αντιμετωπίζοντας τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Σεκουέπεμκ δάσκαλος, Ντον Μόρισον. «Η υγεία των οικογενειών και των κοινοτήτων μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητά μας να πιάνουμε άγριο σολομό και να έχουμε πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό. Και τα δύο κινδυνεύουν αν ο αγωγός της Kinder Morgan σπάσει ή έρθει αντιμέτωπος με τις πυρκαγιές».
Πρόκειται για θέμα κοινής λογικής: Όταν οι υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου βρεθούν απέναντι από τα σωρευτικά αποτελέσματα της καύσης τόσων ορυκτών καυσίμων (σκεφτείτε τις εξέδρες άντλησης πετρελαίου που έχουν δεχθεί τεράστιες καταιγίδες ή την υποθαλάσσια περιοχή του Χιούστον), πρέπει όλοι να κάνουμε ό,τι έκαναν οι Σεκουέπεμκ- να αντιμετωπίσουμε την καταστροφή ως μια προειδοποίηση για την ανάγκη ανοικοδόμησης μιας ασφαλέστερης κοινωνίας, γρήγορα.
Ό,τι κι αν κάνετε, μην μιλάτε για πετρέλαιο
Ωστόσο, τα πολιτικά και οικονομικά μας συστήματα δεν έχουν οικοδομηθεί με αυτόν τον τρόπο. Ουσιαστικά, έχουν κατασκευαστεί έτσι ώστε να παραβλέπουν αυτόν τον αντίλογο που βασίζεται στην ανάγκη μας για επιβίωση. Έτσι, η Kinder Morgan ούτε που νοιάζεται να απαντήσει στις ανησυχίες της κοινότητας. Επιπλέον, η εταιρεία επιδιώκει να ξεκινήσει τις κατασκευαστικές εργασίες για την επέκταση αυτόν το μήνα, με τις πυρκαγιές να συνεχίζουν να εξαπλώνονται.
Ακόμη χειρότερα, με μια ξεκάθαρη εκδοχή του Δόγματος του Σοκ, ορισμένες βιομηχανίες εξόρυξης χρησιμοποιούν ενεργά αυτήν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης με τις πυρκαγιές για να κάνουν πράγματα που ήταν αδύνατο κατά τη διάρκεια των κανονικών περιόδων. Για παράδειγμα, η Taseko Mines αγωνίζεται εδώ και χρόνια να χτίσει ένα εξαιρετικά αμφισβητήσιμο, ανοιχτό ορυχείο χρυσού και χαλκού σε ένα από τα μέρη της Βρετανικής Κολούμπια που επλήγη περισσότερο από τις πυρκαγιές. Η έντονη αντιπαράθεση της φυλής ιθαγενών Τσιλκοτίν έχει μέχρι στιγμής εμποδίσει με επιτυχία το τοξικό έργο, με αποτέλεσμα αρκετές νίκες σε βασικές κανονιστικές ρυθμίσεις.
Αυτόν τον Ιούλιο όμως, με αρκετές από τις κοινότητες των Τσιλκοτίν να έχουν πληγεί κα να λαμβάνουν εντολή εκκένωσης ή αλλιώς να κρατήσουν την περιοχή δίνοντας οι ίδιοι αγώνα με τις πυρκαγιές, η απερχόμενη κυβέρνηση της Βρετανικής Κολούμπια- γνωστή ως «άγρια δύση» των πολιτικών δωροδοκιών- έκανε κάτι το τρομερό. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας της εβδομάδας στην εξουσία, μετά από μια ταπεινωτική ήττα στις εκλογές, έδωσε στην Taseko μια σειρά αδειών για να προχωρήσει με την έρευνα. «Είναι έλλειψη συμπόνιας το ότι ενώ ο λαός μας αγωνίζεται για τα σπίτια και τις ζωές μας, εκδίδουν άδειες που θα καταστρέψουν ανεπανόρθωτα το μεγαλύτερο μέρος από τα εδάφη μας», δήλωσε ο Ράσελ Μέιερς Ρος, αρχηγός των Τσιλκοτίν. Ένας εκπρόσωπος της απερχόμενης κυβέρνησης απάντησε: «Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό μπορεί να έρχεται σε μια δύσκολη στιγμή για εσάς, δεδομένης της κατάστασης με τις πυρκαγιές που προσβάλλουν κάποιες από τις κοινότητές σας».
Παρά τις πιέσεις που έφεραν οι πυρκαγιές στον λαό τους, οι Τσιλκοτίν αγωνίζονται κατά αυτής της κίνησης στο δικαστήριο και η εταιρεία έχει ήδη αναγκαστεί να αναστείλει τα σχέδια γεώτρησης λόγω νομικών προβλημάτων. Υπάρχει επίσης μια νέα περιφερειακή κυβέρνηση, η οποία δημιουργήθηκε μέσω μιας άνευ προηγουμένου συμφωνίας μεταξύ του κεντροαριστερού Νέου Δημοκρατικού Κόμματος και των Πρασίνων. Σε μια σπάνια περίπτωση καλών ειδήσεων σχετικά με το κλίμα, η νέα κυβέρνηση αμφισβητεί ενεργά τη νομιμότητα του έργου του αγωγού Kinder Morgan, έχοντας ανοίξει διάφορα μέτωπα.
Παρ’ όλα αυτά, όποιος ήλπιζε ότι οι πυρκαγιές θα μπορούσαν να ταρακουνήσουν τον Τριντό ώστε να αναλάβει σοβαρή δράση σχετικά με το κλίμα, απογοητεύτηκε τρομερά. Ο πρωθυπουργός του Καναδά αγαπά να φωτογραφίζεται ενώ παίζει μέσα στην άγρια φύση της Βρετανικής Κολούμπια (κατά προτίμηση ημίγυμνος) και η σύζυγός του, Σοφί Γκρεγκουάρ, προξένησε πρόσφατα έναν τυφώνα από emojis, δημοσιεύοντας μια φωτογραφία της ενώ σερφάρει στο νησί του Βανκούβερ (ήταν κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών και ο ουρανός φαινόταν ομιχλώδης).
Όμως, παρά τον ενθουσιασμό του για τα δάση και τα παράκτια ύδατα της Βρετανικής Κολούμπια, ο Τριντό επιταχύνει τις εργασίες όταν πρόκειται για αγωγούς και ασφαλτούχο άμμο. «Καμία χώρα δεν θα βρει 173 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου στο έδαφος της και απλώς θα τα αφήσει εκεί», είπε σε ένα ενθουσιασμένο πλήθος από στελέχη των βιομηχανιών πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Χιούστον τον περασμένο Μάρτιο. Δεν άλλαξε καθόλου στάση από τότε. Δεν πειράζει που από τότε το Χιούστον έχει πλημμυρίσει και το ένα τρίτο της χώρας του καίγεται. Αυτόν τον μήνα, ένας από τους κορυφαίους υπουργούς του, είπε σχετικά με την έγκριση του αγωγού Kinder Morgan: «Ό,τι κι αν συνέβη από τότε δεν άλλαξε την άποψή μας ότι αυτή είναι μια καλή απόφαση». Ο Τριντό έχει ενεργοποιήσει τον αυτόματο πιλότο για τα ορυκτά καύσιμα και από ότι φαίνεται, δεν αλλάζει στάση με τίποτα.
Στη συνέχεια, είναι ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου τα εγκλήματα απέναντι στο κλίμα είναι πολύ γενικά και πολυεπίπεδα για να τα περιγράψω εδώ. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι επέλεξε αυτό το καλοκαίρι με τις πλημμύρες και τις πυρκαγιές για να διαλύσει την ομοσπονδιακή συμβουλευτική ομάδα που είχε ως έργο την αξιολόγηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις ΗΠΑ και για να δώσει το πράσινο φως για γεωτρήσεις στη Θάλασσα Μποφόρ.
Ο άνθρωπος που έχασε δύο σπίτια
Δεν είναι μόνο οι πολιτικοί που είναι δεσμευμένοι και αποφασισμένοι να μην μαθαίνουν από τα ηχηρά μηνύματα που στέλνει η φύση.
Κατά την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη Βρετανική Κολούμπια, η Canadian Broadcasting Corporation κέρδισε το ενδιαφέρον του κόσμου: βρήκε έναν άνδρα, τον Τζέισον Σούρμαν, του οποίου το ξύλινο σπίτι κάηκε στη Βρετανική Κολούμπια και που επίσης έχασε ένα σπίτι του από τη φωτιά στο Φορτ Μακμάρεϊ έναν χρόνο νωρίτερα. Δύο σπίτια, δύο πυρκαγιές, ο ίδιος άνθρωπος. Η CBC τράβηξε φωτογραφίες από τις καμένες ιδιοκτησίες του- που βρίσκονται σε απόσταση 800 μιλιών- δημοσιεύοντάς τες δίπλα-δίπλα. Και στις δύο περιπτώσεις, έχει απομείνει μόνο το τζάκι και η καμινάδα.
Υπάρχουν πολλά συγκινητικά στοιχεία στην ιστορία για τα συντρίμμια που αφήνουν πίσω τους αυτές οι καταστροφές: η ατελείωτη γραφειοκρατία, οι τραυματικές μνήμες και η οικογενειακή αγωνία. Αλλά δεν υπάρχει καμία αναφορά στην κλιματική αλλαγή. Αυτό είναι αξιοσημείωτο διότι ο Σούρμαν εργάζεται ως υπεύθυνος μιας εγκατάστασης στην ασφαλτούχο άμμο στην Αλμπέρτα. Ωστόσο, ο δημοσιογράφος δεν ρώτησε τον Σούρμαν αν ο χαμός δυο σπιτιών και ο παρ’ ολίγον χαμός του γιού του δημιουργούσε οποιοδήποτε ερώτημα σχετικά με τον κλάδο στον οποίο εργάζεται (ένας από τους ελάχιστους τομείς στον Καναδά ή τις ΗΠΑ που εξακολουθεί να δίνει μισθούς που σου επιτρέπουν να έχεις μια ζωή στη μεσαία τάξη). Αντίθετα, η ιστορία ενός ανθρώπου που «κάηκε δύο φορές» παρουσιάστηκε ως μια περίεργη ιστορία ανθρώπινου ενδιαφέροντος, παράλληλα με μία άλλη, για έναν πυροσβέστη που παντρεύτηκε μέσα στις φλόγες.
Όταν το Vice ασχολήθηκε με αυτήν την ακαταμάχητη ιστορία, ο δημοσιογράφος ανέφερε την κλιματική αλλαγή στον Σούρμαν, ο οποίος αναγνώρισε ότι θα μπορούσε να είναι ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτές τις πυρκαγιές. Αλλά, όπως συνηθίζεται στο Vice, το μεγαλύτερο μέρος του άρθρου επικεντρώθηκε στο πώς ο εργάτης της πετρελαϊκής βιομηχανίας αντιμετωπίζει τις απώλειές του με τατουάζ σε στυλ μπαρόκ: «Ο συνεχής πόνος ενός τατουάζ μου αποσπά εντελώς την προσοχή… από το ότι έχασα όλα όσα έχω».
Το συνηθίζεις
Δεν είμαστε όλοι ένοχοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, που προχωράμε υπνοβατώντας προς την αποκάλυψη; Η μικρή εστίαση που φέρνει ο καπνός πάνω από τις ζωές μας εδώ, φαίνεται να κάνει πιο έντονη αυτήν τη συλλογική άρνηση.
Εδώ στη Βρετανική Κολούμπια κατά τον Αύγουστο, όλοι μοιάζουν με υπνοβάτες, που σκοντάφτουν πηγαίνοντας στις δουλειές και τις μικροϋποχρεώσεις τους, κάνοντας διακοπές σε ένα πυκνό σύννεφο καπνού, προσποιούμενοι ότι δεν ακούν τον συναγερμό που χτυπάει στο βάθος.
Ο καπνός, τελικά, δεν είναι φωτιά. Δεν είναι πλημμύρα. Δεν τραβάει την άμεση προσοχή σας ούτε σας αναγκάζει να φύγετε. Μπορείτε να ζήσετε μαζί του, αν και λιγότερο καλά. Μπορείτε να το συνηθίσετε.
Και αυτό κάνουμε.
Κωπηλατούμε μέσα στον καπνό και προσποιούμαστε ότι είναι ομίχλη. Φέρνουμε μπύρες και μηλίτες στην παραλία και παρατηρούμε ότι, τουλάχιστον, δεν χρειαζόμαστε αντηλιακά.
Ενώ κάθομαι στην παραλία κάτω από αυτόν τον ψεύτικο, γαλακτερό ουρανό, ξαφνικά μου έρχονται στο μυαλό οι εικόνες των οικογενειών που λιάζονται στις παραλίες γεμάτες με πετρέλαιο στη μέση της καταστροφής της Πετρελαιοκηλίδας στον Κόλπο του Μεξικού. Και το συνειδητοποιώ: Έτσι είμαστε και εμείς. Αρνούμαστε να αφήσουμε μια πυρκαγιά να επηρεάσει τις οικογενειακές διακοπές μας.
Κατά τη διάρκεια των καταστροφών, ακούμε πολλά εγκώμια για την ανθεκτικότητα των ανθρώπων. Και είμαστε ένα εξαιρετικά ανθεκτικό είδος. Αλλά αυτό δεν είναι πάντα καλό. Φαίνεται ότι μπορούμε να συνηθίσουμε σχεδόν σε οτιδήποτε, ακόμα και στον σταθερό αφανισμό του δικού μας φυσικού περιβάλλοντος.
Ένα παράθυρο σε έναν κυριευμένο πλανήτη
Ενώ είχε περάσει ήδη μια βδομάδα που βρισκόμασταν στην κατάσταση που η τοπική εφημερίδα Sunshine Coast έχει ονομάσει ως «Ημέρες της Σκοτοδίνης», η The Atlantic παρουσιάζει μια χαρούμενη ιστορία με τίτλο «Για να σταματήσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη, πρέπει η ανθρωπότητα να σκοτεινιάσει τον ουρανό;».
Το κομμάτι επικεντρώνεται σε μια μέθοδο που συχνά αναφέρεται ως διαχείριση ηλιακής ακτινοβολίας, σύμφωνα με την οποία αν ψεκαστεί διοξείδιο του θείου στη στρατόσφαιρα, δημιουργείται ένα φράγμα μεταξύ της Γης και του ήλιου, μειώνοντας έτσι αναγκαστικά τη θερμοκρασία. Η απόσυρση του Τραμπ από τη Συμφωνία του Παρισιού, σημειώνει το άρθρο, σημαίνει ότι περισσότερες κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, λαμβάνουν σοβαρά υπόψη αυτήν την μέθοδο.
Η πρώτη αναφορά σε πιθανούς κινδύνους έρχεται στην 20ή παράγραφο του άρθρου στην The Atlantic, όπου αναφέρει τα λόγια ενός επιστήμονα του κλίματος λέγοντας ότι η επέμβαση πάνω στον πλανήτη «θα μπορούσε να προκαλέσει ξηρασία ή πλημμύρες ή άλλα παρόμοια φαινόμενα». Ναι, αυτό θα ήταν κρίμα. Στην πραγματικότητα, όπως έχω γράψει αλλού, υπάρχουν πολλές έρευνες επιστημόνων που δείχνουν ότι αυτή η μορφή γεωμηχανικής θα μπορούσε να επηρεάσει τους μουσώνες στην Ασία και την Αφρική, απειλώντας έτσι την παροχή τροφής και νερού για δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Τώρα φανταστείτε ένα σενάριο στο οποίο οι άνδρες, όπως ο Τραμπ, ο Ναρέντρα Μόντι και ο Κιμ Γιονγκ Ουν, έχουν την εξουσία να αναπτύξουν αυτές τις τεχνολογίες κλιματικής αλλαγής, σαν αντισυμβατικά όπλα, πηγαίνοντάς μας σε μια εποχή ακήρυκτων καιρικών πολέμων όπου η μια χώρα θυσιάζει τις βροχές μιας άλλης για να σώσει τις καλλιέργειές της και επιβάλλουν αντίποινα με απελευθέρωση μεγάλων πλημμυρών.
Κάποιοι πιθανόν μελλοντικοί πλανητικοί χάκερς επιμένουν ότι οι χειρότεροι κίνδυνοι μπορούν να αντιμετωπιστούν. Ωστόσο, όλοι παραδέχονται ότι υπάρχουν μειονεκτήματα μικρότερου βαθμού. Ο ψεκασμός διοξειδίου του θείου στη στρατόσφαιρα θα δημιουργούσε σχεδόν σίγουρα μια μόνιμη γαλακτερή ομίχλη, κάνοντας τους μπλε ουρανούς ανάμνηση από το παρελθόν για ολόκληρο τον πλανήτη. Η ομίχλη μπορεί να εμποδίσει τους αστρονόμους να δουν καθαρά τα αστέρια και τους πλανήτες και το ασθενέστερο ηλιακό φως θα μπορούσε να μειώσει την ικανότητα των ηλιακών γεννητριών να παράγουν ενέργεια.
Όταν το σκεφτόμαστε αυτό σε θεωρητικό επίπεδο, μπορεί να φανεί σαν ένα μικρό τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για να αγοράσουμε «λίγο περισσότερο χρόνο για να δράσουμε όλοι μαζί» για τον περιορισμό της ρύπανσης, όπως το θέτει το άρθρο του The Atlantic. Αλλά είναι διαφορετικό το να διαβάζεις για την προοπτική να σκοτεινιάσουμε σκόπιμα τον ουρανό κάτω από έναν ουρανό που είναι ήδη τεχνητά σκοτεινιασμένος με τον πανταχού παρόντα καπνό που κυριαρχεί στην καθημερινή μας ζωή.
Η απώλεια του ουρανού δεν είναι μικρό πράγμα. Θεωρούμε δεδομένο ότι ακόμη και στις πιο πολυσύχναστες πόλεις μπορούμε να κοιτάξουμε και να δούμε τον κόσμο που μας είναι άπιαστος- ναι, υπάρχουν αεροπλάνα και δορυφόροι, αλλά πέρα από αυτό είναι οι ουρανοί, το άγνωστο, το απόλυτο «εκεί έξω». Σε σχεδόν κάθε γωνιά του Βορειοδυτικού Ειρηνικού τον Αύγουστο, όταν κοιτάξαμε στον ουρανό, δεν είδαμε τίποτα από αυτά. Είδαμε μόνο τους εαυτούς μας, πιο διαλυμένους από το κατεστραμμένο σύστημά μας. Σκεπασμένοι από το κάλυμμα του καπνού, είχαμε ένα ταβάνι, όχι έναν ουρανό- και για μένα, ήταν ένα ασφυκτικό κάλυμμα, τοποθετημένο πάνω από τις ίδιες τις δυνατότητές μας.
Ακούω τον εαυτό μου να προτείνει στον Άβι να πάμε βόρεια μέχρι να βρούμε καθαρό αέρα. Και τότε θυμάμαι ότι αν το κάνουμε, θα είμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με το παγωμένο έδαφος που λιώνει με γρήγορο ρυθμό. Μένουμε εκεί.
Ο Άνεμος Αλλάζει
Μετά από σχεδόν δύο ολόκληρες εβδομάδες μέσα στον καπνό, κάτι αλλάζει. Πρώτα το ακούω και στη συνέχεια βλέπω κλαδιά που κινούνται: άνεμος. Μια απότομη πτώση της θερμοκρασίας. Και μέχρι το μεσημέρι, αληθινά κομμάτια μπλε ουρανού μέσα από τα σύννεφα. Είχα ξεχάσει πόσο διαφορετικά είναι από την ομίχλη- πρώτα-πρώτα βρίσκονται πιο ψηλά, σε όλα τα σχήματα και με διαφορετικές κινήσεις.
Ο καπνός δεν έχει εξαφανιστεί εντελώς, αλλά έχει φύγει κατά μεγάλο ποσοστό και ξαφνικά ο κόσμος φαίνεται πιο έντονος. Τσουχτερός. Ξέρεις αυτόν το ενθουσιασμό όταν πέφτει ο πυρετός μετά από καιρό; Έτσι νιώθω.
Την επόμενη μέρα έρχεται βροχή. Όχι πολλή, αλλά αρκετή για να ελπίζουμε για κάποια ανακούφιση για τους 2.400 εξαντλημένους και καταπονημένους πυροσβέστες. Οι αλλεργίες μου ηρεμούν και ο Τόμα ξεκινά να κοιμάται ξανά τη νύχτα.
Αλλά τα νέα από το εσωτερικό είναι καταστροφικά. Ο ίδιος άνεμος που απομάκρυνε την κουβέρτα του καπνού από την ακτή, ενισχύει τις φωτιές στο επίκεντρο των πυρκαγιών. Η ακινησία που είχε παγιδεύσει τον καπνό εδώ για τόσο καιρό αποδεικνύεται ότι ήταν το μόνο θετικό για τα πυροσβεστικά σώματα. Τώρα σταμάτησε και ο άνεμος και δεν ρίχνει αρκετή βροχή.
Την επόμενη εβδομάδα, η Βρετανική Κολούμπια μπήκε στα βιβλία των ρεκόρ. Μέχρι τα μέσα Αυγούστου, οι πυρκαγιές σπάζουν το ρεκόρ της περιοχής για τη μεγαλύτερη έκταση που καίγεται σε ένα χρόνο: 3.453 τετραγωνικά μίλια. Μέσα σε λίγες μέρες, πολλές διαφορετικές φωτιές ένωσαν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν τη μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της Βρετανικής Κολούμπια.
Πολύ νωρίς
Όταν φτάνει η ηλιακή έκλειψη, δεν νιώθω τίποτε άλλο παρά τρόμο. Έχουμε καθαρούς ουρανούς, μια σχεδόν τέλεια τοποθεσία για να βλέπουμε και γνωρίζω, θεωρητικά, ότι αυτό που πρόκειται να συμβεί είναι ένα φυσικό θαύμα. Αλλά δεν είμαι έτοιμη να πω αντίο στον ήλιο και πάλι, ακόμα και για λίγα λεπτά. Μόλις τον πήραμε πίσω.
Περνάω την έκλειψη έξω μόνη μου, κοιτάζοντας τον ορίζοντα, προσέχοντας το φως που σβήνει. Μια εβδομάδα μετά, οι νεοναζί έκαναν πορεία με πυρσούς στο Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια και με τόσο μεγάλο μέρος του κόσμου να έχει βυθιστεί στην πραγματική κόλαση, αυτή η ξαφνική παρακμή του κόσμου μας φαίνεται απλά τόσο φυσική.
Το παγκόσμιο σύστημα συναγερμού πυρκαγιάς είναι χαλασμένο
Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου της Εργατικής Γιορτής, περισσότερες από 160 πυρκαγιές εξακολουθούν να μαίνονται στη Βρετανική Κολούμπια. Ο εξαιρετικά ζεστός, ξηρός και θυελλώδης καιρός έχει συνωμοτήσει για να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να πιάσουν μια σειρά από νέες μεγάλες φωτιές και για να επεκταθούν σημαντικά οι παλιές. Οι αρχές ανακοινώνουν νέες εκκενώσεις κάθε μέρα. Κατά την τελευταία καταμέτρηση, περίπου 60.000 εκτοπισμένοι είχαν δηλωθεί στον Ερυθρό Σταυρό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει παραταθεί για τέταρτη φορά.
Αλλά ακόμη και στον Καναδά, είναι αδύνατο αυτές οι ειδήσεις να ανταγωνιστούν τα καταστροφικά γεγονότα με τον τυφώνα Χάρβεϊ, τους νεκρούς και τα εκατομμύρια που χτυπήθηκαν από τις πλημμύρες-ρεκόρ στη Νότια Ασία και τη Νιγηρία και τώρα τη μανία του τυφώνα Ίρμα. Άλλωστε, είναι και οι τίτλοι των εφημερίδων που κερδίζουν την προσοχή του κόσμου με τις φλόγες στο Λος Άντζελες, με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην πολιτεία της Ουάσινγκτον και τις νέες εντολές εκκένωσης, από το Εθνικό Πάρκο Γκλάσιερ μέχρι το βόρειο Μανιτόμπα. Μια δορυφορική εικόνα από τις αρχές Σεπτεμβρίου δείχνει ολόκληρο το μήκος της ηπείρου να είναι σκεπασμένο με καπνό, ένας #fakeweather από τον Ειρηνικό μέχρι τον Ατλαντικό που χτυπιέται από καταιγίδες.
Δυσκολεύομαι να παρακολουθήσω την ασταμάτητη αναστάτωση και είναι δουλειά μου το να το κάνω. Γνωρίζω όμως το εξής: Το συλλογικό μας σπίτι καίγεται, με όλους τους συναγερμούς να χτυπάνε ταυτόχρονα, ζητώντας απεγνωσμένα την προσοχή μας. Θα συνεχίσουμε να σκοντάφτουμε και να ασθμαίνουμε με το χαμηλό φως, ενεργώντας σαν να μην βρισκόμαστε ήδη σε κρίσιμη κατάσταση; Ή μήπως οι προειδοποιήσεις θα είναι αρκετές για να αναγκάσουν πολλούς από εμάς να ακούσουμε; Για να ανταποκριθούμε όπως οι Σεκουέπεμκ, οι οποίοι, μέσα σε ένα σύννεφο καπνού, βάζουν τα σώματά τους μπροστά για να σταματήσουν την κατασκευή του αγωγού πετρελαίου στη φλεγόμενη γη τους;
Αυτά είναι τα ερωτήματα που συνεχίζουν να εκκρεμούν στο τέλος αυτού του καλοκαιριού του καπνού.
Έρευνα: Σάρον Τζ. Ράιλι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου