Μπορεί η παραδοσιακή Αριστερά να αναδειχθεί ως ο πολιτικός εκφραστής του ΟΧΙ;

του συναδέλφου Γιώργου Καλαντζόπουλου από εδώ
 

(για την σφραγίδα του κράτους στην ταξική πάλη)

Ένα πράγμα που διαφεύγει από τους υποστηρικτές του κινήματος του “ΟΧΙ” είναι αυτό δεν απέκτησε οντότητα μέσα από τις πρωτοβουλίες των πολιτικών υποκειμένων που σήμερα είναι φανατικοί υποστηρικτές του και διεκδικούν την συνεπή πολιτική του εκπροσώπηση στις εκλογές που έρχονται, αλλά από ένα συμβάν εντός της κρατικής σχέσης, το δημοψήφισμα της 5ης Ιούλη. Η “πατρότητά” του ανήκει στον Αλέξη Τσίπρα. Είναι δηλαδή προϊόν μιας αντίφασης στον χώρο της πολιτικής και όχι προϊόν επιβεβαίωσης των προγραμμάτων και της πολιτικής εκείνων των πολιτικών μορφωμάτων που το έχουν αναδείξει ως κεντρικό άξονα της πολιτικής αντιπαράθεσης στις ερχόμενες εκλογές.
Τα κομμάτια της παραδοσιακής Αριστεράς που επιδιώκουν μέσα από τις εκλογές της 20ης Σεπτέμβρη να διευρύνουν τα κοινωνικά τους ερείσματα μέσω της αυτοεπιβεβαίωσης της ορθότητας των πολιτικής τους ταυτότητας, δεν θα επιτύχουν τον στόχο τους. Η κοινωνική πόλωση που οξύνθηκε την εποχή των μνημονίων δεν διαμεσολαβήθηκε πολιτικά από τους στρατηγικούς σχεδιασμούς και τα “πολιτικά προγράμματα” που επεξεργάζονται τα επιτελεία της παραδοσιακής Αριστεράς. Οι αιτίες που περιθωριοποιήθηκε η παραδοσιακή Αριστερά όλο το προηγούμενο διάστημα ως κοινωνική δύναμη και στάθηκε ανίκανη να αντιπαλέψει την νεοφιλελεύθερη επίθεση δεν αίρονται μπροστά στις εκλογές γιατί είναι ενδογενείς. Η προεκλογική μάχη δεν είναι κατάλληλη για την ανάδειξη αυτών των αιτιών, αντίθετα συμβάλει στην συγκάλυψή τους.
Κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες που δεν οικοδομήθηκαν την προηγούμενη περίοδο δεν μπορούν να οικοδομηθούν την σύντομη προεκλογική περίοδο και κάτω από καθεστώς επιβολής της πιο ακραίας εκδοχής του νεοφιλελευθερισμού. Τα capital controls και καθεστώς του διπλού ευρώ που επιβλήθηκε πριν από το νέο μνημόνιο (υπερτιμημένο χαρτονόμισμα και υποτιμημένο πλαστικό/ηλεκτρονικό ) ήταν έξω από τους σχεδιασμούς και τις προβλέψεις όλου του φάσματος των πολιτικών δυνάμεων. Στη νέα συγκυρία το δίλημμα "δραχμή ή ευρώ" που έθετε ο αστισμός έχει πρακτικά ακυρωθεί, αφού ήδη η χώρα βρίσκεται σε συνθήκες "διπλού νομίσματος", ακόμα χειρότερες από αυτές που προέβλεπε η φερόμενη ως πρόταση Σόιμπλε για μια συντεταγμένη έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη. Η υπόθεση της "συντεταγμένης εξόδου" έχει χαθεί και αυτό δεν είναι δύσκολο να τα αντιληφθεί ο οποιοσδήποτε...
Σε αυτές τις συνθήκες η περιχαράκωση της παραδοσιακής Αριστεράς στον εαυτό της δεν μπορεί να είναι η απάντηση για την κοινωνία. Αυτή η πρακτική που είναι μονόδρομος για το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, είναι και ο μεγαλύτερος κίνδυνος του νέου μετωπικού εγχειρήματος της "Λαϊκής Ενότητας".

H "Λαϊκή Ενότητα" καταγράφεται σαν σύμπραξη των πολιτικών απόψεων που ηττήθηκαν εντός του ΣΥΡΙΖΑ και εντός της ΑΝΤΑΡΣΥΑ χωρίς να έχει να προσθέσει κάτι νέο πέρα απ' αυτό. Οι δυνάμεις αυτές την προηγούμενη περίοδο δεν καταφέρνουν να αποκτούν ευρύτερα κοινωνικά ερείσματα και να σφραγίζουν με την πολιτική τους τις γενικότερες εξελίξεις. Η συμμετοχή της Ζωής Κωνσταντοπούλου, η οποία αποτέλεσε τον πιο γνήσιο εκφραστή εντός του κοινοβουλίου του αντιμνημονιακού αγώνα , και η πορεία της Ραχήλ Μακρή από συντηρητικούς πολιτικούς χώρους στα ψηφοδέλτια της "Λαϊκής Ενότητας" για παράδειγμα, μπορεί να φέρουν κάποιους ψήφους παραπάνω, όμως δεν είναι ικανός όρος για να αλλάζει η εικόνα του εκλογικού εγχειρήματος.
Η κοινωνική πόλωση σε συνθήκες κρίσης του πολιτικού συστήματος δεν μπορεί να εκφραστεί μέσα από τα υπάρχοντα πολιτικά μορφώματα και τα προγράμματα τους. Εκφράζεται κυρίως μέσα από τις αντιφάσεις και τα ρήγματα της πολιτικής τους με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το δημοψήφισμα του ΟΧΙ. Ο λαϊκός παράγοντας δεν δρα με “μεταβατικά προγράμματα” και “εναλλακτικά σχέδια”, αλλά συνήθως αδράχνει τις ευκαιρίες που του δίνονται. Το δημοψήφισμα ήταν μια ευκαιρία παρέμβασης στα κέντρα παραγωγής της κρατικής πολιτικής. Η ανατροπή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος εντός του κράτους (δηλαδή από το κοινοβούλιο) κατέγραψε εκ των υστέρων μια “κρίση εμπιστοσύνης” προς τους πολιτικούς σχεδιασμούς του κυβερνητικού επιτελείου και οδήγησε τελικά στις εκλογές της 20ης Σεμπτέμβρη. Πρόκειται όμως για κρίση του πολιτικού συστήματος, η οποία δεν συνοδεύεται και από «κρίση του κράτους». Αντίθετα το κράτος ισχυροποιείται και μετασχηματίζεται.
Η απάντηση σε αυτήν την κρίση του κοινοβουλευτισμού από την μεριά του νεοφιλελευθερισμού είναι ο αντιδραστικός εκσυγχρονισμός του Κράτους, μια επιθετική πολιτική προς την κατεύθυνση της υπέρβασης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η ανατροπή του ΟΧΙ του δημοψηφίσματος και η ψήφιση των μνημονίων είναι τα πιο ενδεικτικά παραδείγματα αυτής της υπέρβασης. Σε αυτόν τον μετασχηματισμό του κράτους, δεν είναι το παρακράτος των κατασταλτικών μηχανισμών που γίνεται κράτος, αλλά το ευρωπαϊκό παρακράτος που έχει οικοδομηθεί στην χώρα (κυρίως με την μορφή της "ιδιωτικοποίησης" του κράτους και της δημιουργίας "ανεξάρτητων αρχών") με δικούς του οικονομικούς, ιδεολογικούς και πολιτικούς μηχανισμούς , πάνω από την κυβερνητική εξουσία, που ελέγχουν μέσω των ευρωπαϊκών επενδύσεων την "ανάπτυξη" της χώρας και τους όρους κυκλοφορίας του χρήματος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι αρκετούς μήνες πριν από το δημοψήφισμα, τότε που έγιναν οι προηγούμενες εκλογές, το 1/3 της ελληνικής κοινωνίας, ενώ απέρριπτε την πολιτικές της ΕΕ και της ΟΝΕ και θεωρούσε ως μια λύση την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, δεν εμπιστεύτηκε πολιτικά και ούτε ήταν διατεθειμένο να αναθέσει την πολιτική διαχείριση αυτής της επιθυμίας του σε αυτούς που την πρόβαλαν ως το “πολιτικό σχέδιο” για την διέξοδο από την κρίση. Γιατί θα το κάνουν τώρα;
Το ευφυολόγημα για το "ΟΧΙ μέχρι τέλους" αναδεικνύεται περισσότερο ως εργαλείο αυτοϊκανοποίησης και όχι σύνθημα πολιτικής ζύμωσης που τροποποιεί κοινωνικούς συσχετισμούς γιατί το ΝΑΙ (η πρόταση δηλαδή που το συνοδεύει) δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της συγκυρίας. Μπορεί μια ήττα στο εσωτερικό της Αριστεράς να γίνει δύναμη αλλαγής στην κοινωνία και να αποκτήσει ευρύτερα κοινωνικά ερείσματα σε συνθήκες εκλογών; Δύσκολο φαίνεται. Και γίνεται ακόμα δυσκολότερο γιατί η σημασία αυτής της ήττας δεν αποτιμάται...
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η τομή που σημείωσε ο ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτικό εγχείρημα - στη σχέση με το κοινοβουλευτικό παρελθόν του ΣΥΝ - οφειλόταν στο γεγονός ότι διεκδικώντας την Κυβέρνηση κατάφερε να μετασχηματίσει σε ελπίδα τις διάσπαρτες αντιστάσεις στις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού, σε μια μακρά περίοδο μαζικών κινητοποιήσεων. Ελπίδα που αναδύθηκε μέσα από τα δύο βασικά κινηματικά του αναφορικά, τα οποία του έδωσαν ώθηση και τον έκαναν διακριτό από την υπόλοιπη Αριστερά: το “κοινωνικό φόρουμ” και το “κίνημα των πλατειών”. Η τομή αυτή δεν επιτεύχθηκε με όπλο του το «πολιτικό πρόγραμμά» του. Η συντριπτική πλειοψηφία των ψηφοφόρων του στις εκλογές ούτε καν το έχει διαβάσει και αδυνατεί να διακρίνει τις όποιες διαφορές υπάρχουν από τα «πολιτικά προγράμματα» του ΣΥΝ του 3% με τα οποία έδινε τις μάχες της κοινοβουλευτικής επιβίωσης από την εποχή της ίδρυσής του.
Δεν πρέπει να λησμονούμε πως τα “κενά” στην πολιτική των μηχανισμών του ΣΥΡΙΖΑ ήταν τα πραγματικά “καινά” που τον ανέδειξαν ως αξιωματική αντιπολίτευση και στην συνέχεια σε κυβέρνηση προηγούμενες εκλογές. Ακριβώς από τις ρωγμές αυτών των “κενών” εισχώρησε ένα μεγάλο τμήμα της λαϊκής αγανάκτησης κτίζοντας με την ψήφο του το “νέο” στο σύστημα κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης.
Αυτή η πολιτική υπέρβαση κατέγραψε το “νέο” που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο άλλαξε το πολιτικό σκηνικό. Ήταν προϊόν της παρέμβασης του λαϊκού παράγοντα στο σύστημα κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης και σηματοδοτούσε ρήξη/απόρριψη τόσο του χώρου της παραδοσιακής Αριστεράς όσο και ευρύτερα του πολιτικού συστήματος του δικομματισμού – που έγινε μονοκομματισμός την εποχή των μνημονίων - και βρίσκεται σε κρίση.
Δυστυχώς η "Λαϊκή Ενότητα" με τους όρους που αναγκαστικά συγκροτήθηκε μπροστά σε μια εκλογική μάχη, δεν μπορεί να αποκτήσει παρόμοια χαρακτηριστικά. Η "Λαϊκή Ενότητα"αντί να διευρύνει αυτά τα “κενά” της πολιτική της των πολιτικών μορφωμάτων που την συγκροτούν, και να τους αποδώσει “λόγο”, επιχειρεί να τα συγκαλύψει με την αναδίπλωση του εντός της «μήτρας» που τους γέννησε. Η ιστορία δεν μπορεί να επαναληφθεί και να διορθωθούν λάθη που έγιναν στο παρελθόν. Η σημερινή συμπόρευση του "Σχεδίου Β" και συνιστωσών του ΑΝΤΑΡΣΥΑ με δυνάμεις προερχόμενες από τον ΣΥΡΙΖΑ εντός της "Λαϊκής Ενότητας" δεν μπορεί να παράγει τα αντίστοιχα αποτελέσματα με αυτά που θα είχε επιφέρει αν είχε συμβεί στο παρελθόν ως συμπόρευση στο εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα το μόνο που καταγράφει είναι ένα κλωνοποιημένο αντίγραφο του "ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών", με ένα πιο αριστερό προσωπείο. Αυτό εντός της Αριστεράς μπορεί να είναι σημαντικό, στην κοινωνία όμως δεν σηματοδοτεί και πολλά πράγματα...
Παρ' όλα αυτά η υπερψήφιση της "Λαϊκής Ενότητας" στις ερχόμενες εκλογές είναι η μόνη επιλογή για όσους στρατεύονται στο στοίχημα της ύπαρξης με κοινωνικούς όρους μιας άλλης Αριστεράς που επιμένει ακόμα πως "ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός" απέναντι στην ΤΙΝΑ του νεοφιλελευθερισμού. Όμως το στοίχημα αυτό δεν θα κριθεί σε αυτές τις εκλογές, γιατί τέτοια στοιχήματα δεν κρίνονται σε κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Εκείνο που θα κριθεί είναι αν πράγματι αυτή η ελπίδα μπορεί να καταγραφεί στις εκλογές που έρχονται, ως μια παρακαταθήκη εντός του κοινοβουλίου, για το αύριο. Το "ΟΧΙ" διαρκεί πολύ...