Το Δημοψήφισμα και το «ΟΧΙ»

Πηγή

Η κίνηση του Αλέξη Τσίπρα, φαίνεται σε πολλούς ακατανόητη, σε άλλους υποκριτική ίσως και σε κάποιους αυτοκτονική. Δεν ισχυρίζομαι ότι γνωρίζω ή ότι μπορώ να συμπεράνω, το τι έχει στο μυαλό του ο πρωθυπουργός· οπότε, δεν θα κάνω άλλες υποθέσεις, εκτός από το ότι μάλλον ο κ. Τσίπρας θεωρεί πως το «ΟΧΙ», είναι το πλέον πιθανό αποτέλεσμα της διαδικασίας που ο ίδιος πυροδότησε.

Ας δούμε ψύχραιμα όμως τι σημαίνει αυτό το «ΟΧΙ». Τυπικά, σημαίνει ότι οι Έλληνες πολίτες θα απορρίψουν τη συγκεκριμένη πρόταση των δανειστών που τίθεται στην κρίση τους. Εδώ όμως ακριβώς, αρχίζουν τα ερωτήματα.

1. Οι πολίτες απορρίπτουν την πρόταση των δανειστών ως πακέτο ή και «άρθρο προς άρθρο», δηλαδή απορρίπτουν ειδικά και σαφώς κάθε ένα από τα ζητούμενα μέτρα;

2. Θεωρείται ότι αν υπήρχε και κάτι ακόμα – π.χ. μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους – θα μπορούσε να γίνει δεκτή η συγκεκριμένη πρόταση, με τα συγκεκριμένα μέτρα; Ή κάποια άλλα μέτρα; Ποια;

Αυτά τα ερωτήματα, πρέπει να τα απαντήσει ο ΣΥΡΙΖΑ και να τα απαντήσει πριν την ψηφοφορία. Αλλιώς, τι θα γίνει; Σε κάθε επόμενη πρόταση των δανειστών που θα παραβιάζει τις (ακαθόριστες πλέον) «κόκκινες γραμμές» της κυβέρνησης, θα καλείται νέο δημοψήφισμα;

Ας πάμε τώρα στις γενικές συνέπειες του ενδεχόμενου «ΟΧΙ», αυτές που μπορούμε να θεωρήσουμε αναπόφευκτες. Κάποιες από τις συνέπειες αυτές, εκδηλώνονται αμέσως με την προκήρυξη του δημοψηφίσματος και πριν την ψηφοφορία.

Καταρχήν λοιπόν, η ελληνική πλευρά εισάγει μια θρυαλλίδα στο ήδη πλέον εξαιρετικά ασταθές οικοδόμημα της ΕΕ. Το Πορτογαλικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει εκτιναχθεί από το 83,7% (2010) στο 130,2% (2014) του ΑΕΠ, το Ιταλικό αντίστοιχο από το 116,4% (2010) στο 130,2% (2014), το Ισπανικό από το 54% (2010) στο 97,7% (2014) [1,2,3]. Η λιτότητα δεν δικαιώνει τις υποσχέσεις όσων την επιβάλλουν. Ταυτόχρονα, η Βρετανία προωθεί το δικό της δημοψήφισμα για έξοδο από την ΕΕ, η Ουγγαρία εκδηλώνει την έμπρακτη αμφισβήτησή της στο «Δουβλίνο2», ενώ ο Ιταλός πρωθυπουργός δηλώνει με θεαματικό τρόπο το αδιέξοδο της μεταναστευτικής (προσφυγικής) πολιτικής της Ευρώπης, την ώρα που η εισροή προσφύγων αυξάνεται εκθετικά κι από Ασία κι από Αφρική.

Σε αυτό το πλαίσιο, το μόνο που δεν χρειάζεται η ΕΕ, είναι να αυξηθεί η αβεβαιότητα στο εσωτερικό της και – κατά συνέπεια – στο μέλλον της. Κι αυτό ακριβώς συμβαίνει με την (απροσδόκητη για την γραφειοκρατία των Βρυξελλών) προκήρυξη δημοψηφίσματος. Πολύ περισσότερο, που η διαδικασία αυτή, δεν προκηρύσσεται ως τελική λύση, αλλά ως ενδιάμεσο στάδιο μιας συνεχιζόμενης διαπραγμάτευσης. Άρα, με όποια ψήφο τη νύκτα της Κυριακής, το «Ελληνικό πρόβλημα» δεν υπόσχεται ότι θα φύγει από το κάδρο. Προστίθεται κι αυτό, σαν ένα ακόμα χρόνιο σύμπτωμα στο ανίατο σώμα της ΕΕ, του «project που παραπαίει» [4]. Η Ευρωπαϊκή ελίτ, βρίσκεται απέναντι σε μια δυσάρεστη έκπληξη: οι Βενιζέλος, Σαμαράς, Παπαδήμος, Παπακωνσταντίνου, Στουρνάρας, δεν είναι η μοναδική εκδοχή ελληνικών κυβερνήσεων. Κι αυτό είναι σοβαρό πρόβλημα, μια κι οι προσδοκίες των «εταίρων», ξαφνικά πατάνε στο κενό.

Ας δούμε τώρα, τι σημαίνει το «ΟΧΙ». Πέρα από την τυπική άρνηση στο συγκεκριμένο σχέδιο των δανειστών, οι συνέπειες θα είναι πολύ βαθύτερες. Όπως έχουν έρθει τα πράγματα, αν το δημοψήφισμα είναι κήρυξη πολέμου ενάντια σε μια Γερμανική Ευρώπη (κι αυτό ακριβώς είναι), το «ΟΧΙ» θα είναι η στράτευση ενός λαού στα χαρακώματα αυτής της μάχης. Αυτό, δεν είναι κάτι που μπορεί να αγνοηθεί ούτε εκτός της Ελλάδας, ούτε κι εντός της· κι αυτό το δεύτερο, είναι που δεσμεύει τον ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί, δεν θα έχει πλέον ο κ. Τσίπρας την άνεση(;) να ελίσσεται απέναντι στους δανειστές, υποχωρώντας σε ο,τιδήποτε ο ίδιος κι η κυβέρνησή του θεωρούν «μεταβλητές κόκκινες γραμμές» κατά περίπτωση. Η κυβέρνηση θα έχει κάψει τις γέφυρες υποχώρησης πίσω της – είτε το αντιλαμβάνεται αυτή την ώρα είτε όχι, η λαϊκή εντολή θα την σπρώχνει συνεχώς κόντρα στις απαιτήσεις της τρόικα. Εκτός κι αν ο πρωθυπουργός πιστεύει ότι, με κάποιο μαγικό τρόπο, αν χρειαστεί θα γυρίσει τον χρόνο πίσω – ως να μην έγινε ποτέ δημοψήφισμα· αδύνατον. Οπότε, εκτός κι αν ο Αλέξης Τσίπρας έχει αποφασίσει να αυτοκτονήσει πολιτικά, πρέπει να αντιληφθεί ότι ο δρόμος που παίρνει, τον επαναφέρει και τον περιορίζει στις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Και κάτι σημαντικότερο: το «ΟΧΙ», θα σημαίνει σαφή εντολή ότι, εάν αποτύχει κάθε «αξιοπρεπής λύση», θα έχει νομιμοποιηθεί ως λύση τελευταίας καταφυγής η πτώχευση εντός της Ευρωζώνης· ένα ακόμα εφιαλτικό σενάριο για τους δανειστές.

Πιθανόν όλα αυτά, να είναι υπόψη όλων των εμπλεκομένων. Προσωπικά, θεωρώ αδύνατον να μην τα αντιλαμβάνονται. Αν είναι έτσι, η κυβέρνηση είναι σε καλό δρόμο. Αν δεν είναι, δεν με πειράζει. Τα αντιλαμβάνομαι εγώ, και στο πλαίσιο αυτό ακριβώς, θα ενώσω το «ΟΧΙ» μου την Κυριακή, με το «ΟΧΙ» των συμπολιτών μου.

Καλή ψήφο!

Αναφορές

[1] http://www.tradingeconomics.com/portugal/government-debt-to-gdp

[2] http://www.tradingeconomics.com/italy/government-debt-to-gdp

[3] http://www.tradingeconomics.com/spain/government-debt-to-gdp

[4] Habermas Jürgen, 2009, “Europe: the Faltering Project”, Cambridge: Polity Press