Κατευθύνσεις ενός νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου στην Αθήνα

Κατευθύνσεις ενός νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου στην Αθήνα

Εισήγηση στην Δημόσια συζήτηση του «Περιβαλλοντικού Δικτύου Αθήνας», 15.3.2015

Πάνος Τότσικας, Αρχιτέκτονας-Πολεοδόμος

Μέλος της “Επιτροπής Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο στο Ελληνικό”

Εισαγωγή

Στις αρχές του 2010, έλαβα μια πρόσκληση από τον τότε πρόεδρο του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας(ΟΡΣΑ) καθηγητή Γιάννη Πολύζο να συμμετάσχω σε μια άμισθη Ομάδα Εργασίας με θέμα «Περιβάλλον - Αγροτική γη», εν όψει της διαμόρφωσης ενός νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας. Αν και είχα κάποιες επιφυλάξεις για μια σειρά λόγους, τελικά δέχτηκα την πρόσκληση και συμμετείχα σ’ αυτή την Ομάδα Εργασίας.

Είχε προηγηθεί ένα χρόνο πριν, η κατάθεση ενός άλλου Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας από τον τότε υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά, προς αντικατάσταση του θεσμοθετημένου Ρ.Σ.Α του 1985 του Αντώνη Τρίτση (Νόμος 1515). Η δημόσια και σφοδρή αντίθεσή μου στους νέους αυτοκινητόδρομους στην Ανατολική Αττική και ειδικότερα στον Υμηττό, που προέβλεπε το Ρ.Σ.Α του Γ. Σουφλιά, ίσως ήταν ο κύριος λόγος που ώθησε τον Γιάννη Πολύζο να με συμπεριλάβει σε μια Ομάδα Εργασίας για το νέο Ρ.Σ.Α.

Για την ιστορία σημειώνω, ότι ο κ. Σουφλιάς και η τότε κυβέρνηση Κ. Καραμανλή, στις διακηρύξεις τους για το ΡΣΑ ισχυρίζονταν ότι: «Θέλουμε να φτιάξουμε μια οικολογικά συνειδητοποιημένη και βιώσιμη πόλη… μια δυναμική, ανταγωνιστική και εξωστρεφή Μητρόπολη… μια συνεκτική και φιλική προς την κοινωνία πόλη», κάνοντας «…στροφή προς ένα νέο πρότυπο βιώσιμης οικιστικής ανάπτυξης… σε αρμονία με τον διεθνή ρόλο της Αθήνας ως Μητροπολιτική περιοχή της Ευρώπης» (1).

Εν τέλει, το «νέο Αθηναϊκό όραμα», το ΡΣΑ του Γ. Σουφλιά, μπήκε στο ψυγείο από την επόμενη Κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου και όσον αφορά τους αυτοκινητόδρομους στον Υμηττό, το τελικό χτύπημα δόθηκε από τις προσφυγές στο ΣτΕ που κατέθεσαν 4 Δημοτικές Αρχές της περιοχής και 4 Κινήσεις Πολιτών, αλλά και από την οικονομική δυσπραγία που εκδηλώθηκε μετά το 2009..

Ακόμη, θα ήθελα εισαγωγικά να επισημάνω, κάποιες Παρατηρήσεις μου, στα πλαίσια της προαναφερόμενης Ομάδας Εργασίας «Περιβάλλον-Αγροτική γη» για το νέο ΡΣΑ, στην οποία συμμετείχα.

Σχετικά με τους Ορεινούς όγκους και την δασική γη, έγραφα το 2010: «…Το Ρ.Σ.Α του1985 αποτέλεσε μια προσπάθεια αναχαίτισης παρεμβάσεων και εξελίξεων που επιφύλασσαν αρνητικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο στην Αττική και έτυχε χαμηλού βαθμού εφαρμογής. Η θεσμοθέτηση καθεστώτος προστασίας για συγκεκριμένους ορεινούς όγκους (π.χ Πάρνηθα, Υμηττό, Πεντέλη),δεν απέτρεψε τις αυθαίρετες ή νομότυπες παρεμβάσεις εκ μέρους κάποιων ιδιωτών, κάποιων εκπροσώπων της εκκλησίας, κάποιων Ο.Τ.Α και κάποιων άλλων φορέων του Δημοσίου… Η μέχρι σήμερα έλλειψη Κτηματολογίου σε εκτεταμένες περιοχές της Αττικής, δίνει τη δυνατότητα σε ιδιώτες να καταπατούν ή να διακατέχουν μεγάλες ή μικρότερες δασικές εκτάσεις, οι οποίες αφού «χάσουν» τα δασικά τους χαρακτηριστικά, μετατρέπονται σε δήθεν «καλλιεργούμενες» και στην συνέχεια μεταπωλούνται και χτίζονται αυθαίρετα ή νομότυπα. Η ραγδαία εξαφάνιση της δασικής γης στην Αττική, ύστερα από τις επανειλημμένες μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών, αποτελεί επίσης ένα πλήγμα στο φυσικό περιβάλλον εφ’ όσον συνδέονται με την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της δημόσιας γης…» . Αυτά γράφονταν το 2010, και βέβαια ισχύουν και σήμερα.

Σχετικά με κάποιους «ειδικούς στόχους» για το ΡΣΑ, είχα προτείνει το 2010 τα ακόλουθα, τα οποία επίσης ισχύουν και σήμερα:

- Αποτροπή δημιουργίας κάποιων εγκαταστάσεων και υποδομών, δημόσιων ή ιδιωτικών, που προωθήθηκαν τα τελευταία χρόνια (π.χ πολεοδόμηση ενός σημαντικού τμήματος του χώρου του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, πολεοδόμηση του εναπομείναντος κτήματος Καμπά, επέκταση των εγκαταστάσεων του Καζίνο και δημιουργία «Τεχνόπολης» στην Πάρνηθα, κατασκευή ΧΥΤΑ στην Αν. Αττική κ.ά).

- Αποθάρρυνση της χρήσης του ΙΧ αυτοκινήτου και προώθηση ενός δικτύου δημόσιων μεταφορικών μέσων και κυρίως, μέσων σταθερής τροχιάς. Αποτροπή της κατασκευής Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου και δικτύου νέων αυτοκινητόδρομων στον Υμηττό καθώς και στον κάμπο των Μεσογείων. Επέκταση του δικτύου των λεωφορειολωρίδων και παράλληλη προώθηση δικτύου ποδηλατόδρομων.

- Αποτροπή της εμπορευματοποίησης των υπό ανάπλαση δημόσιων χώρων (πλατειών πεζόδρομων κ.ά) καθώς και της μεταβολής της σύνθεσης του πληθυσμού των υπό ανάπλαση περιοχών.

- Αποτροπή παρεμβάσεων στα ανοικτά ρέματα που απέμειναν, με βάση τη λογική της «διευθέτησης» και του «εγκιβωτισμού». Αποκατάσταση της κοίτης και των πρανών των ρεμάτων όπου αυτό είναι ακόμη δυνατόν (π.χ ρέμα Πικροδάφνης στην περιοχή της Ηλιούπολης).

- Αποτροπή επέκτασης των υπαρχόντων ή κατασκευής νέων βιομηχανικών εγκαταστάσεων μεγάλης όχλησης στην ιδιαίτερα υποβαθμισμένη περιβαλλοντικά περιοχή της Δυτικής Αττικής (Σκαραμαγκάς, Ασπρόπυργος, Ελευσίνα, Μέγαρα κ.ά)

Και το τελικό μου Συμπέρασμα, που κατέθεσα στην Ομάδα Εργασίας του ΡΣΑ το 2010, ήταν: «ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις πολιτικές του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αττικής», σημαίνει ρήξη με συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα, άρα και πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο.

Σχετικά με το ισχύον ΡΣΑ

Από τότε μεσολάβησαν πολλά. Η νέα «μνημονιακή» περίοδος που εισήλθε η χώρα, είχε ως συνέπεια το υπό έγκριση ΡΣΑ να αποσυρθεί επανειλημμένως και να επανέρχεται κάθε τόσο στο προσκήνιο, με σημαντικές αλλαγές κάθε φορά, προς το χειρότερο συνήθως. Εν τέλει, μετά πολλών κόπων και βασάνων και χωρίς να προηγηθεί μια ουσιαστική διαβούλευση επί της τελικής πρότασης, ψηφίστηκε επί κυβέρνησης Αν. Σαμαρά-Ευ. Βενιζέλου, το ισχύον Ρ.Σ.Α, με τον νόμο 4277/ΦΕΚ 156 Α’/1.8.2014.

Το ισχύον ΡΣΑ περιλαμβάνει ένα σύνολο απόψεων, στόχων και κατευθύνσεων. Στα πλαίσια αυτής της τοποθέτησης θα περιοριστώ σε κάποια ζητήματα που αφορούν κυρίως τις Νοτιοανατολικές περιοχές της Αθήνας.

Ελληνικό – Παραλία Σαρωνικού

Η περιοχή του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας του Σαρωνικού, στο ισχύον ΡΣΑ χαρακτηρίζεται ως «Βασικός πόλος ανάπτυξης» και εντάσσεται στους «Πόλους Διεθνούς και Εθνικής εμβέλειας». Στο ισχύον ΡΣΑ, επαναλαμβάνονται για την περιοχή του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά, μια σειρά πολιτικές επιλογές που έχουν δρομολογηθεί και θεσμοθετηθεί με διάφορες κυβερνητικές αποφάσεις, από τις οποίες εκτιμώ ότι θα προκύψουν μια σειρά αρνητικές πολεοδομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όχι μόνο για την περιοχή αυτή, αλλά για ολόκληρο το λεκανοπέδιο και την Αττική.

Συγκεκριμένα, στο ισχύον ΡΣΑ, επαναλαμβάνονται όσα περιλαμβάνονται και στον μνημονιακό νόμο 4062/2012 σχετικά με τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης στην συνολική έκταση των 6.200 στρ του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας του Αγ. Κοσμά, που προβλέπεται να «αξιοποιηθεί». Σύμφωνα με το ισχύον ΡΣΑ, στο Ελληνικό επιτρέπεται να χτιστούν σχεδόν τα πάντα: πολυόροφα ξενοδοχεία, πολυτελείς κατοικίες, εμπορικά κέντρα, ακόμη και καζίνο.

Εξ’ άλλου, στο ισχύον Ρ.Σ.Α χαρακτηρίζεται η παραλιακή Λεωφόρος Ποσειδώνος, από τον Φαληρικό Όρμο έως την Βουλιαγμένη, ως «Άξονας θαλασσίου Μετώπου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος» και εντάσσεται στους «Αναπτυξιακούς άξονες Μητροπολιτικής ακτινοβολίας». Ακόμη, ο υφιστάμενος άξονας της Λεωφόρου Βουλιαγμένης, μέχρι το Ελληνικό και την Βουλιαγμένη, χαρακτηρίζεται «Αναπτυξιακός άξονας ενδοπεριφερειακής σημασίας».

Όλοι οι προαναφερόμενοι ηχηροί χαρακτηρισμοί, συνδέονται προφανώς με την βασική επιλογή της δόμησης του μεγαλύτερου μέρους της έκτασης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας του Αγ. Κοσμά, την οποία εμφανίζουν και ως «αναπτυξιακή» επιλογή, προωθώντας ένα χρεωκοπημένο ήδη αναπτυξιακό μοντέλο.

Παράλληλα, στo Παράρτημα του ισχύοντος ΡΣΑ («Μητροπολιτικές παρεμβάσεις») , εμφανίζεται η δημιουργία του «Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού» σε έκταση 2000 στρεμμάτων, χωρίς να οριοθετείται το Πάρκο αυτό, ενώ με την φράση «δύναται να αποτελέσει τον πυρήνα σύνδεσης του θαλάσσιου μετώπου με τον Υμηττό», το ΡΣΑ αποποιείται ουσιαστικά τις ευθύνες χωροθέτησης του Πάρκου αυτού, τις οποίες αναθέτει στους ιδιώτες-«επενδυτές» του χώρου του πρ. αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας του Αγ. Κοσμά.

Υμηττός

Η τροποποίηση του Π.Δ για τον Υμηττό (ΦΕΚ 187Δ’ / 2011) από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας, αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη, παρ’ όλο που υπάρχουν και στο ισχύον Π.Δ κάποιες «γκρίζες ζώνες». Ειδικά η διεύρυνση και επέκταση της Ζώνης Α’, απόλυτης προστασίας του Υμηττού, όπου δεν επιτρέπεται καμία δόμηση και ελάχιστες παρεμβάσεις, απέτρεψε τα σχέδια πολλών φερόμενων ως ιδιοκτητών του ορεινού όγκου, με αποτέλεσμα να προσφύγουν στο ΣτΕ και στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια κατά του ισχύοντος Π.Δ, συνεπικουρούμενοι, δυστυχώς, και από αρκετούς δημάρχους.

Στο ισχύον ΡΣΑ αναφέρεται ότι «ο (προστατευόμενος) ορεινός όγκος του Υμηττού επεκτείνεται προς νότο μέχρι τη θάλασσα (δηλαδή μέχρι την Φασκομηλιά και την Λίμνη Βουλιαγμένης) και διαμορφώνεται σε ένα ενιαίο πάρκο αναψυχής, θέας και πεζοπορίας».

Σχετικά με τους νέους αυτοκινητόδρομους στον Υμηττό, το ισχύον ΡΣΑ απορρίπτει τα σχέδια Σουφλιά και υιοθετεί την πρόταση της "Πρωτοβουλίας Πολιτών για την προστασία του Υμηττού" σχετικά με την κατάργηση της επέκτασης στον ορεινό όγκο του Υμηττού της Αττικής Οδού (Δυτική Περιφερειακή Λεωφόρος Υμηττού), πάνω από την Ηλιούπολη και την Αργυρούπολη. (Αυτό προκύπτει από τον Χάρτη 9 -Kύριο Οδικό Δίκτυο και το σχετικό κείμενο). Ακόμη, το ισχύον ΡΣΑ υιοθετεί την πρότασή μας για υπόγεια σύνδεση από περιοχή του Καρέα του υφιστάμενου οδικού άξονα (Λ. Κατεχάκη) με την Λ. Βουλιαγμένης, την αναβάθμιση της Λ. Βουλιαγμένης μέχρι το πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού και την σύνδεσή της με την παραλιακή Λ. Ποσειδώνος μέσω της Λ. Αλίμου.

Ακόμη, στο ισχύον ΡΣΑ γίνεται δεκτή η πρότασή μας για την σύνδεση με μέσο σταθερής τροχιάς του Ελληνικού με το νέο αεροδρόμιο στα Σπάτα. Δυστυχώς όμως, δεν απορρίπτεται η οδική σύνδεση Ελληνικού - Αεροδρομίου Σπάτων με νέο αυτοκινητόδρομο διαμέσου του Υμηττού. Προφανώς, αυτό συνδέεται με τα σχέδια ιδιωτικοποίησης, εμπορικής «ανάπτυξης» και δόμησης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας του Σαρωνικού.

Για ένα νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο στην Αττική. (2)

Στην Ελλάδα, πραγματοποιείται τις τελευταίες δεκαετίες ένας βαθύς κοινωνικός και οικολογικός μετασχηματισμός. Η διακηρυγμένη στρατηγική της δεκαετίας του ’80 για αποκέντρωση και περιφερειακή ανάπτυξη έχει εκ των πραγμάτων εγκαταλειφθεί. Στην Αθήνα, τη πρωτεύουσα της χώρας, συγκεντρώνεται ο μισός σχεδόν πληθυσμός της χώρας και ο μεγαλύτερος όγκος των οικονομικών δραστηριοτήτων. Η αποβιομηχάνιση έχει οδηγήσει είτε στο κλείσιμο ενός σημαντικού αριθμού εργοστασίων είτε στη μεταφορά τους σε γειτονικές βαλκανικές χώρες. Ήδη το πραγματικό ποσοστό ανεργίας ξεπερνά το 30 % του θεωρητικά ενεργού πληθυσμού της χώρας και το 60% των νέων.

Η απόφαση, τη δεκαετία του’80, κατασκευής του νέου αεροδρομίου στον χώρο του κάμπου των Μεσογείων, στην Ανατολική Αττική, οδήγησε στην μετατροπή της υφιστάμενης έως τότε γεωργικής γης σε περιοχή εμπορικών δραστηριοτήτων και κατοικίας, διαμορφώνοντας έναν τρίτο οικιστικό πόλο στην Αττική μετά το Λεκανοπέδιο της Αθήνας και το Θριάσιο Πεδίο, Δυτικά.

Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας του 1985, ανατράπηκε εκ των πραγμάτων, προκειμένου να κατασκευαστούν πανάκριβες φαραωνικές Ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Ελεύθεροι, δημόσιοι, παραλιακοί χώροι δομήθηκαν και απέκτησαν νέες χρήσεις, οι ορεινοί όγκοι της Αττικής έγιναν αντικείμενο οικιστικών επεκτάσεων (Ολυμπιακό Χωριό στην Πάρνηθα, Κέντρο Υψηλής Τάσης της ΔΕΗ στον Υμηττό κ.α).

Σήμερα , δέκα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, η Αττική δέχεται μια νέα επίθεση: Σε συνθήκες γενικευμένης οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής κρίσης, καταργήθηκε ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας, ανατρέπεται ο όποιος πολεοδομικός - χωροταξικός σχεδιασμός και προγραμματισμός και αφήνεται ελεύθερο το πεδίο δράσης των λεγόμενων «επενδυτών» αλλά και των κάθε είδους διεκδικητών και καταπατητών της δημόσιας γης.

Ο σημαντικότερος κατά τη γνώμη μου κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα η Αθήνα είναι η ιδιωτικοποίηση και η μετατροπή μιας σχεδόν αδόμητης σήμερα δημόσιας έκτασης 6.200 στρεμμάτων, δηλαδή του χώρου του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού και της παραλίας του Αγίου Κοσμά στις ακτές του Σαρωνικού Κόλπου, σε ένα πυκνοδομημένο πολεοδομικό συγκρότημα, με δυνατότητα δόμησης άνω των 3.000.000 τ.μ, για χρήσεις εμπορικές, τουριστικές, πολυτελούς κατοικίας κ.α. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα στους επίδοξους «επενδυτές» δημιουργίας Καζίνο, καθώς και της επέκτασης των κτιριακών-εμπορικών εγκαταστάσεών τους στο χώρο της παραλίας και του αιγιαλού, ακόμη και μέσα στον θαλάσσιο χώρο. Αυτό σημαίνει ότι προγραμματίζεται ουσιαστικά ένα νέο πολεοδομικό κέντρο, ουσιαστικά ανταγωνιστικό προς τα υφιστάμενα.

Την ιδιωτικοποίηση του Ελληνικού, ανέλαβε να προωθήσει το διαβόητο ΤΑΙΠΕΔ. προς όφελος, υποτίθεται, του δημοσίου συμφέροντος. Έτσι, κατέληξε ύστερα από έναν ανεκδιήγητο «διαγωνισμό» και αναρίθμητες λαθροχειρίες και παρανομίες, στην παραχώρηση για 99 χρόνια των 6.204 στρεμμάτων του Ελληνικού και της παραλιακής ζώνης του Αγ. Κοσμά μήκους 3,5 χιλιομέτρων, στην Lamda Development του Ομίλου Λάτση, έναντι πινακίου φακής. Μια παραχώρηση που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και η οποία δεν έχει αποδεκτή από τα κινήματα των πολιτών, επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς, αλλά και την σημερινή κυβέρνηση.

Από όσα αναφέρονται παραπάνω, είναι προφανές ότι τα σχέδια που προωθούνται στο Ελληνικό, δεν ανταποκρίνονται και δεν εξυπηρετούν πραγματικές κοινωνικές ανάγκες των κατοίκων της Αθήνας, αλλά τις κερδοσκοπικές επιδιώξεις των ενδιαφερόμενων «επενδυτών», οι οποίοι επιπλέον καρπούνται υπάρχουσες εγκαταστάσεις υποδομής για τις οποίες ο ελληνικός λαός έχει ήδη πληρώσει πολλά δις ευρώ, όπως την Μαρίνα 1200 σκαφών του Αγ. Κοσμά , η οποία κατασκευάστηκε στα πλαίσια των Ολυμπιακών Αγώνων ως «Ολυμπιακό Κέντρο Ιστιοπλοϊας», τις επεκτάσεις των δικτύων του Μετρό, του Τράμ, κ.ά

Απέναντι σ’ αυτά τα κερδοσκοπικά σχέδια, η δημιουργία ενός Μητροπολιτικού Πάρκου υψηλού πράσινου που τόσο λείπει από την σημερινή Αθήνα, με παράλληλες δραστηριότητες αθλητισμού και πολιτισμού στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις καθώς και διάφορες άλλες δραστηριότητες, στα πλαίσια της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, αποτελεί μια πρόταση «από τα κάτω», στα πλαίσια της εξαιρετικής έρευνας του Εργαστήριου Αστικού Περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, η οποία έχει κατατεθεί και συζητηθεί δημόσια.

Επίλογος

Το ισχύον ΡΣΑ, βρίσκεται ήδη αντιμέτωπο με μια σειρά εύλογες και απόλυτα δίκαιες κοινωνικές αντιστάσεις (Άλσος Νέας Φιλαδέλφειας, περιοχή Λιπασμάτων Δραπετσώνας, Παραλιακό μέτωπο Σαρωνικού κ. ά)

Το επόμενο διάστημα, τόσο το ζήτημα του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού όσο και της προστασίας του Υμηττού μπαίνουν στην τελική τους φάση. Θεωρώντας ότι αποτελούν και τα δύο, καθοριστικής σημασίας ζητήματα για τον κοινωνικό και οικολογικό μετασχηματισμό της Νοτιοανατολικής Αθήνας, κάνουμε έκκληση να ξεκινήσει μια καμπάνια για την διάσωση τόσο του Ελληνικού όσο και του Υμηττού και την μετατροπή τους σε ένα ευρύτερο Πόλο Πράσινου, Πολιτισμού και Αθλητισμού, στα πλαίσια ενός ευρύτερου προγράμματος που θα προωθεί την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία.

Με βάση τα όσα αναφέρονται παραπάνω, θεωρείται αναγκαία μια άμεση και ουσιαστική τροποποίηση του ισχύοντος ΡΣΑ.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

(1) Βλ. άρθρο μου «Πρόκληση το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας», Εποχή, 18.4.2009.

(2) Αποσπάσματα από την εισήγησή μου στην Οικοσοσιαλιστική Συνάντηση στην Γενεύη, με τίτλο «Η Αθήνα πεδίο κοινωνικού και οικολογικού μετασχηματισμού» Ιανουάριος 2014