Τρίζει η εισπρακτική επιχείρηση αυθαιρέτων

Αλλαγή του καθεστώτος προστασίας των περιοχών «Natura 2000», για να φέρουν εισόδημα και θέσεις εργασίας, ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος

Του ΑΡΓΥΡΗ ΔΕΜΕΡΤΖΗ από την Ελευθεροτυπία

Ηεισπρακτική επιχείρηση προστίμων αυθαιρέτων άνω των 2,4 δισ. ευρώ, από τα οποία έχουν ήδη εισπραχτεί από το δημόσιο ταμείο 1,2 δισ. ευρώ και θα πρέπει να επιστραφούν στους ιδιοκτήτες ακινήτων, κινδυνεύει να ματαιωθεί στην περίπτωση που εκδοθεί ακυρωτική απόφαση από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, που εκδίκασε σχετικές προσφυγές και αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες να εκδώσει οριστική απόφαση για τη συνταγματικότητα, ή μη, του νόμου για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων (ν. 4178/2013).

Από τον Σεπτέμβριο του 2013 μέχρι σήμερα, που τέθηκε σε ισχύ ο τελευταίος, τρίτος κατά σειρά την τελευταία πενταετία, νόμος νομιμοποίησης αυθαιρέτων, στο ηλεκτρονικό σύστημα αυθαιρέτων έχουν καταγραφεί περίπου 41.000.000 τετραγωνικά μέτρα αυθαίρετων κατασκευών, εκ των οποίων περίπου σε ποσοστό 75% έχουν υλοποιηθεί σε εντός σχεδίου περιοχές.

Δηλαδή αφορούν κατά κύριο λόγο πολεοδομικές υπερβάσεις σε οικοδομές με νόμιμες οικοδομικές άδειες και σε ποσοστό 30% «καθαρόαιμα» εκτός σχεδίου αυθαίρετα, ενώ οι δηλώσεις ανέρχονται συνολικά σε περίπου 700.000, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Ν. Ταγαράς, σε συνέδριο της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων στο Ναύπλιο.

Ηλεκτρονικές άδειες

Στο ίδιο συνέδριο, με θέμα «Περιβάλλον - Δημόσιες Συμβάσεις: Νεότερες εξελίξεις - Προβληματισμοί», ο κ. Ταγαράς ανακοίνωσε ότι αρχίζει πιλοτικά από σήμερα σε έξι πόλεις (Αθήνα, Πειραιάς, Κόρινθος, Ηράκλειο, Χανιά και Κομοτηνή) και από τις 2 Ιανουαρίου 2015 σε όλη τη χώρα ο νέος ηλεκτρονικός τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών. Παράλληλα, από τον ερχόμενο Φεβρουάριο αρχίζει η ηλεκτρονική ταυτότητα κτηρίου.

Τα νέα ηλεκτρονικά συστήματα έγκρισης και ελέγχου της δόμησης, όπως έγραψε η «Ε» το Σάββατο, αναμένεται να φέρουν στο φως μια νέα, κρυμμένη μέχρι τώρα, γενιά αυθαιρέτων, από μικρές αδήλωτες πολεοδομικές παραβάσεις σε μονοκατοικίες και διαμερίσματα μέχρι κραυγαλέες υπερβάσεις σε μεγάλα κτήρια.

Χιλιάδες ιδιοκτήτες που δεν θα δηλώσουν μέχρι τον ερχόμενο Φεβρουάριο, οπότε λήγει η ισχύς του νόμου 4178/2013, για να νομιμοποιήσουν τις υπερβάσεις τους, θα βρεθούν στο μέλλον αντιμέτωποι με νέες ποινές και πρόστιμα αυθαιρέτων. Το ΥΠΕΚΑ δηλώνει ότι η εν εξελίξει είναι η τελευταία επιχείρηση καταγραφής και νομιμοποίησης αυθαιρέτων, ενώ το ΣτΕ κατηγορηματικά αποκλείει νέο κύκλο νομιμοποιήσεων.

Στη... φάκα της νέας ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων, που θα λειτουργεί ενιαία στα υπουργεία ΠΕΚΑ, Οικονομικών και στο Κτηματολόγιο, θα πιαστούν κατά προτεραιότητα οι ιδιοκτήτες που θα χτίζουν νέες οικοδομές ή θα μεταβιβάζουν και θα ενοικιάζουν ακίνητα και θα πρέπει να δηλώνουν την πραγματική τους κατάσταση, μέσω ιδιώτη μηχανικού, υποχρεωτικά στα νέα ψηφιακά συστήματα.

Δίκτυο «Natura 2000»

Στην ίδια εκδήλωση ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης προανήγγειλε νέο πλαίσιο αξιοποίησης των περιοχών «Natura 2000» της χώρας, με κατεύθυνση την «αξιοποίησή» τους ώστε να αντλούνται έσοδα υπέρ των κρατικών ταμείων και να αναπτύσσονται δραστηριότητες -τις οποίες δεν περιέγραψε αναλυτικά- που θα προσφέρουν κύκλο εργασιών και θέσεις απασχόλησης.

«Σε επίπεδο Ε.Ε. έχουμε 27.000 προστατευόμενες περιοχές "Natura 2000" ή άλλες. Αυτές οι περιοχές συνεισφέρουν επτά εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ε.Ε. και κάθε χρόνο συνεισφέρουν στις οικονομίες των κρατών-μελών πάνω από 65 εκατομμύρια έσοδα», είπε ο υπουργός και πρόσθεσε: «Μην αναρωτηθείτε ποια είναι τα αντίστοιχα μεγέθη στη χώρα μας. Είναι απολύτως απογοητευτικά», προαναγγέλλοντας «αλλαγή της νομοθεσίας πολύ σύντομα», με «ένα νέο αντικείμενο νομικών και δικαστικών ερμηνειών».

Ο κ. Μανιάτης έκανε επίσης γνωστό ότι το όφελος από την επιτάχυνση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων φθάνει τα 85 εκατ. ευρώ, καθώς αντί για 22.500 περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, που εκκρεμούσαν μέχρι το 2009-10, σήμερα έχουμε μόλις 2.500.

Από την πλευρά του ο Δημήτρης Ράικος, πρόεδρος της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, αναφέρθηκε στο συνέδριο στις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας κατά την τρέχουσα περίοδο και στον κομβικής σημασίας ρόλο της Αρχής αναφορικά με τη λειτουργία του συνολικού πλαισίου των δημόσιων συμβάσεων που αντιπροσωπεύουν ποσοστό 20% των δαπανών της χώρας μας.

Προληπτική επέμβαση

Επιπρόσθετα, αναφέρθηκε στις γνωμοδοτικές, ελεγκτικές και συντονιστικές αρμοδιότητες τις Αρχής, τονίζοντας χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων ότι «δίνουμε προτεραιότητα στην προληπτική επέμβαση της Αρχής και δεν μπορούμε να επιβάλλουμε κυρώσεις αν προηγουμένως δεν παρέχουμε συμβουλές και κατευθυντήριες οδηγίες». Τέλος, επισήμανε την πρωτοβουλία της Αρχής για την ίδρυση ενός πανευρωπαϊκού δικτύου Ανεξάρτητων Αρχών δημόσιων συμβάσεων και τα προφανή οφέλη της χώρας μας από αυτό.

Ο Νίκος Κανελλόπουλος, γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αναφέρθηκε στο ηλεκτρονικό σχέδιο δράσης για τα ελληνικά δικαστήρια σε όλη τη χώρα, επισημαίνοντας την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων με βάση τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές για την επιτάχυνση της δικαιοσύνης. Καταλήγοντας, ανέλυσε τις τελευταίες εξελίξεις σε σχέση με τις δημόσιες συμβάσεις, κάνοντας λόγο για τη δημιουργία ενός «Minimum consensus» για την αναβάθμιση της Δικαιοσύνης.

Το δίκαιο των δημόσιων συμβάσεων ως σημαντικό εργαλείο ενίσχυσης της αγοράς, με γνώμονα την αρχή προστασίας του δημόσιου συμφέροντος, καθώς επίσης και την αρχή του υγιούς ανταγωνισμού, τόνισε στον χαιρετισμό του ο Μιχαήλ Απέσσος, προεδρεύων αντιπρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Τέλος, στη συνεδρίαση, υπό την προεδρεία του Κωνσταντίνου Μενουδάκου, επίτιμου προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, η Γλυκερία Σιούτη, καθηγήτρια της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφέρθηκε στη γενικότερη προβληματική της ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών κριτηρίων στην ανάθεση δημόσιων συμβάσεων, χάριν της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης, ενώ ειδικότερα επικεντρώθηκε στο νομικό πλαίσιο που διέπει τις «πράσινες δημόσιες συμβάσεις».

Κατά την εισήγησή της η Ελένη Ελευθεριώτου, πάρεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, αναφέρθηκε στις ιδιόμορφες δημόσιες συμβάσεις στη γεωργία και το περιβάλλον, σε επίπεδο ευρωπαϊκού δικαίου.

* «Πράσινο» ΣτΕ για μπουλντόζες στις παραλίες

Την υποχρεωτική κατεδάφιση των αυθαιρέτων που έχουν ανεγερθεί «εν μέρει ή εν όλω εντός του αιγιαλού ή εντός της θάλασσας» διατάσσει το Συμβούλιο της Επικρατείας. Παράλληλα, το δικαστήριο καθορίζει και τον τρόπο οριοθέτησης του αιγιαλού, που δεν γίνεται, όπως επισημαίνεται, με νόμους και υπουργικές αποφάσεις αλλά προκύπτει από φυσικά φαινόμενα.

Στη δικαστική απόφαση τονίζεται ότι «ο αιγιαλός δεν δημιουργείται με σχετική πράξη της Πολιτείας, αλλά προκύπτει από φυσικά φαινόμενα, δηλαδή τις μεγαλύτερες αλλά συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων», ενώ η διαδικασία καθορισμού των ορίων του που προβλέπεται στο νόμο «δεν αποσκοπεί παρά στη διαπίστωση του πραγματικού αυτού γεγονότος».

Αναφερόμενοι στις διατάξεις για τις αυθαίρετες κατασκευές, οι δικαστές τονίζουν ότι «αποσκοπούν στην άμεση και αποτελεσματική προστασία του αιγιαλού και του θαλάσσιου χώρου και επιβάλλουν την αποκατάσταση της μορφής τους, η οποία έχει αλλοιωθεί με την χωρίς άδεια ανέγερση πάσης φύσεως τεχνικού έργου, κτίσματος ή κατασκευάσματος».

Διευκρινίζουν δε ότι αυθαίρετα μέσα στη θάλασσα είναι οι εξέδρες που στήνονται από ξύλα και με βάσεις από μπετόν και πάνω τους λειτουργούν, κατά κανόνα, εστιατόρια, ουζάδικα, καφετέριες κ.ά.

Η απόφαση του Ε' τμήματος του ΣτΕ εκδόθηκε με αφορμή πρωτόκολλο κατεδάφισης που εκδόθηκε από την Κτηματική Υπηρεσία Κυκλάδων για αυθαίρετο κτίσμα σε αιγιαλό στη Σέριφο. Β.ΦΩΤ.