Το δόγμα του ΓΟΚ

Τις μέρες αυτές θα αναδημοσιεύοσουμε μια σειρά άρθρων κριτικής στο "νέο" ΓΟΚ, από αριστερές & οικολογικές εφημερίδες και συλλογικότητες. Ξεκινάμε με προχθεσινό άρθρο της Εποχής. Ο νέος οικοδομικός κανονισμός σε συνδυασμό μέ άλλα νομοθετήματα -του καθόλου τυχαίου- Παπακωνσταντίνου πρόκειται να χρησιμοποιηθεί την επόμενη περίοδο σε μια κατεύθυνση εντατικής δόμησης, προς όφελος μεγάλων real estate συμφερόντων, κυρίως γύρω απο τον τουρισμό.

Το δόγμα του ΓΟΚ

 

Το ΥΠΕΚΑ κάλεσε σε μια παρωδία διαβούλευσης, εντός έξι ημερών, για να προχωρήσει στην εσπευσμένη ψήφιση ενός νέου Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού. Το δόγμα του σοκ εφαρμόζεται σε βάθος, εισέρχεται στα κελύφη της ανθρώπινης συμβίωσης. Ανατρέπονται κερδοσκοπικοί φραγμοί στην οικοδομή, περιφρονείται ο πολεοδομικός και αστικός σχεδιασμός, με πρόσχημα ανυπόστατες περιβαλλοντικές διακηρύξεις.

 

Οι δύο βασικές επιλογές του νέου ΓΟΚ

 

Πρώτη επιλογή, η αύξηση των Συντελεστών Δόμησης (του αθροίσματος των κατοικήσιμων επιφανειών που επιτρέπονται σε επιφάνειες αστικής ή εκτός σχεδίου επιφάνειες γης). Ανάμεσα σε άλλα:

- Με διατάξεις που παύουν να προσμετρούν στις κτισμένες επιφάνειες των κτιρίων, τα κατοικήσιμα πατάρια, τις σοφίτες τα κλιμακοστάσια κ.λπ.

- Με θηριώδεις αυξήσεις συντελεστών στη εκτός σχεδίου δόμηση.

- Με πριμοδότηση συντελεστών σε περίπτωση απόσυρσης παλιών κτιρίων, σε συνδυασμό με τη συνένωση οικοπέδων σε γιγάντιες μονάδες.

Το φάσμα της κερδοσκοπίας από real estate μεγαλοεπενδυτές γίνεται εύκολα αντιληπτό: Ιδίως στις συνθήκες της σημερινής ανέχειας και του οριζόντιου χαρατσώματος, χωρίς ίχνος κοινωνικού κριτήριου, των μικροϊδιοκτητών. Προφανείς και οι βαριές επιπτώσεις στις πολεοδομικές πυκνότητες των υπερκορεσμένων οικιστικών κέντρων, όσο και την κατασπατάληση της ήδη κατακερματισμένης υπαίθρου, από την εκτός σχεδίου δόμηση.

Δεύτερη επιλογή, που έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από την άποψη του αστικού σχεδιασμού (στην κλίμακα της γειτονιάς), η κατασκευή ψηλών κτιρίων: Με προσαυξήσεις των επιτρεπόμενων υψών και όγκων, με κατά συρροή αποσύρσεις κτιρίων και με πολλαπλές συνενώσεις οικοπέδων σε τεράστιες ιδιοκτησίες, με πριμοδότηση τέτοιων ιδιοκτησιών με πρόσθετο συντελεστή.

 

Επιχείρηση ψηλά κτίρια

 

Χωρίς να λαμβάνονται υπόψη διεθνώς παραδεκτές απαιτήσεις για συμμετοχική, δημοκρατική, ενσυνείδητη μελέτη, τόσο για τα υφιστάμενα οικιστικά κοινωνικά προβλήματα στις συνθήκες της σημερινής κρίσης, όσο και για τις εφικτές λύσεις, ο αστικός σχεδιασμός ανατίθεται στα τυφλά, στην επιχειρηματική πρωτοβουλία. Η ανάθεση αυτή έχει όνομα. Λέγεται «επιχείρηση ψηλά κτίρια».

Με υποκινητές τους μεγαλοεπιχειρηματίες του real estate όσο και της κατασκευής (εργολάβους, εταιρείες παραγωγής και εμπόρους υλικών), με ενορχηστρωτή, εξαρχής της θητείας του, το ΥΠΕΚΑ και συνεργάτες πολλαπλά διαπλεκόμενους και πρόθυμους θεσμικούς παράγοντες, η «επιχείρηση ψηλά κτίρια» έρχεται να τους παραδώσει βορά τον αστικό σχεδιασμό, όπως, κατά την προηγούμενη εικοσαετία, παραδόθηκε ο πολεοδομικός σχεδιασμός, βορρά στους εργολάβους της οδοποιίας.

Οι δυο αυτοί στόχοι του ΓΟΚ (αυξήσεις συντελεστών και ψηλά κτίρια) δεν έρχονται βέβαια ως κεραυνός εν αιθρία. Ως νομοθετική πρωτοβουλία, χωρίς ενημέρωση της κοινωνίας, χωρίς διάλογο, με αυτοδιοικητικούς, επιστημονικούς κ.λπ. φορείς, επιδιώκει ασφαλώς τον αιφνιδιασμό. Έχει, όμως, προηγηθεί μια διετής ζύμωση από παπαγαλάκια των real estate οραμάτων, που είχαν και το χρόνο και τους χορηγούς, για να προβάλουν με όλα τα μέσα (ενεργοποίηση «προσωπικοτήτων», επιστημονικά» περιοδικά και ιστοσελίδες, ομιλίες, ημερίδες, συνέδρια, εκθέσεις σε μουσεία κ.λπ.) τους κοινωνικούς τους «οραματισμούς»: Τη συντριβή της ανθρώπινης κλίμακας, την καταγγελία του κοινωνικού ιστού και του οικιστικού πολιτιστικού πλούτου ως παρωχημένου, την εξάλειψη ακόμα και του οικιστικού ίχνους των θυμάτων της σημερινής κρίσης, δηλαδή των μικρών και μεσαίων οικονομικών δραστηριοτήτων, αυτών που διαμόρφωσαν οικιστικά τις ελληνικές πόλεις. 

Πάνω σε τέτοια συντρίμμια σχεδιάζουν να στεγάσουν «περαστικούς» στη θέση των κατοίκων, «πλήθη» στη θέση των λαών.

Δεν πρόκειται βέβαια για αλλαγές που θα συμβούν σε μια μέρα. Όμως το σχέδιο του νέου ΓΟΚ προσφέρει στην καταστροφή των μνημονίων, την άμεση καπιταλιστική τους διέξοδο: Τις real estate φούσκες του μέλλοντός τους.