Ένας χρόνος μνημόνιο

Αναδημοσιεύουμε από τη σημερινή ΚΕ μια και έχει ενδιαφέροντα στοιχεία για την παταγώδη "αποτυχία" του μνημονίου - κατά τη γνώμη μας ο στόχος του ήταν και είναι, να γυρίσει την κοινωνία και τους εργαζόμενους 30 χρόνια πίσω για να ξεκινήσει πάλι ένας κύκλος "ανάπτυξης", σε αυτό πράγματι έχει "πετύχει".

ΟΣΟ ΣΤΕΓΝΩΝΕΙ Η ΑΓΟΡΑ ΤΟΣΟ ΠΕΦΤΟΥΝ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΣΟΔΑ
Φαύλος κύκλος μέτρων και ύφεσης

Ενα χρόνο μετά την ψήφιση του μνημονίου από τη Βουλή των Ελλήνων, η χώρα βρίσκεται ακόμη στην αρχή του δρόμου και το νήμα του τερματισμού απομακρύνεται διαρκώς.

Μέχρι σήμερα έχουν θεσπιστεί μέτρα αξίας 38 δισ. ευρώ, που όμως εν τέλει μείωσαν το έλλειμμα μόνο κατά 12 δισ. ευρώ. Στο... δρόμο βρίσκονται νέα μέτρα αξίας τουλάχιστον 26 δισ. ευρώ, αλλά και οι αποκρατικοποιήσεις που η κυβέρνηση ελπίζει ότι θα αποφέρουν 50 δισ. ευρώ έως το 2015.

Ο στόχος της δημοσιονομικής εξυγίανσης θεωρείται απ' όλες σχεδόν τις πολιτικές δυνάμεις αλλά και από την πλειονότητα της κοινής γνώμης αναγκαίος, για να επιστρέψει η χώρα στις αγορές, έστω και μετά τη φημολογούμενη αναδιάρθρωση-επιμήκυνση. Αλλά το εγχείρημα φαίνεται πλέον ιδιαίτερα φιλόδοξο καθώς τα μέτρα που ήδη λήφθηκαν, αλλά και οι μεγάλες υστερήσεις στην εκτέλεσή τους προκάλεσαν τεράστια ζημιά στην οικονομία, η οποία βυθίστηκε σε ύφεση 6,6% στο τέλος του 2010 και βλέπει την ανεργία να καλπάζει και την αγορά να έχει παγώσει με τον τζίρο μειωμένο κατά 13%. Το εισόδημα των πολιτών επέστρεψε στα επίπεδα του 2006, οι μισθοί μειώθηκαν κατά 7,5% και η ανεργία έφτασε στα 756.800 άτομα.

Τα στοιχεία που συγκεντρώνει το υπουργείο Οικονομικών δείχνουν ότι η προσαρμογή στηρίχθηκε στις πλάτες μισθωτών, συνταξιούχων και επενδυτικών δαπανών. Εφεραν το 2010 στα κρατικά ταμεία 8,5 δισ. ευρώ, δηλαδή τα δύο τρίτα της συνολικής προσαρμογής, τη στιγμή που οι στόχοι για αύξηση των φορολογικών εσόδων από μία πληθώρα μέτρων που εκτίναξαν την ακρίβεια δεν απέδωσαν, ούτε τώρα αποδίδουν (η τρύπα στα έσοδα έφτασε στα 1,4 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2011).

Πολλά στελέχη εντείνουν την κριτική τους για τις καθυστερήσεις στις -όντως δύσκολες- μεταρρυθμίσεις που είχε ανάγκη η οικονομία εδώ και χρόνια, αλλά ποτέ δεν ξεκίνησαν έγκαιρα. Ο λόγος για τις «τομές» που θα έφερναν στο φως την κρατική σπατάλη και τη μαύρη οικονομία κάνοντας την προσαρμογή πιο «δίκαιη».

Πολλές όμως από αυτές δεν ολοκληρώθηκαν ακόμη. Αλλες ουσιαστικά δεν ξεκίνησαν καν, όπως για παράδειγμα η αναδόμηση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα αποκάλυπταν φοροδιαφυγή μεγάλων εταιρειών και ιδιωτών με μεγάλη περιουσία. Στο... δρόμο βρίσκονται και οι παρεμβάσεις για την αναδιάρθρωση ΔΕΚΟ και φορέων του Δημοσίου και η ολοκλήρωση κρίσιμων πληροφοριακών συστημάτων που θα εντόπιζαν περιπτώσεις σπατάλης και διαφθοράς-διαφυγής εσόδων. Στο πεδίο της ανάπτυξης, η περικοπή των επενδυτικών δαπανών κατά 2 δισ. ευρώ περίπου ετησίως, η καθυστέρηση των έργων του ΕΣΠΑ αλλά και σειράς παρεμβάσεων τόνωσης του ανταγωνισμού επιτείνουν το αρνητικό κλίμα. Μεταξύ αυτών η απλούστερη αδειοδότηση των επιχειρήσεων, η ολοκλήρωση της απελευθέρωσης σε κλειστά επαγγέλματα, στις αγορές εμπορίου και τουρισμού.

Σύμφωνα με πολλά κυβερνητικά στελέχη, η Ελλάδα αυτή την περίοδο, έναν χρόνο μετά τη ψήφιση του μνημονίου, βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή της. Οπως εξηγούν, αν δεν διορθωθούν τώρα τα λάθη και οι καθυστερήσεις, μετά μπορεί να είναι πολύ αργά...

Τα ίδια στελέχη εξηγούν ότι ανεξάρτητα και πέρα από την αντίδραση των αγορών η ίδια η ελληνική οικονομία και κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει πολλά επιπλέον «οριζόντια» μέτρα: περικοπής μισθών, συντάξεων, επιδομάτων, θέσεων εργασίας και νέα αύξηση φορολογικών συντελεστών.

Και τούτο διότι -πέρα από την κοινωνική αντίδραση αλλά και το οξυμένο ενδοκυβερνητικό κλίμα- τα μέτρα φέρνουν ύφεση, η οποία επιδεινώνει το ίδιο το έλλειμμα και το χρέος. Και τα δύο αυτά μεγέθη μειώνονται είτε με μέτρα, είτε με ανάπτυξη, αφού το ΑΕΠ είναι παρονομαστής μέτρησης των δημοσιονομικών επιδόσεων.

Ωστόσο, θεωρείται πλέον πολύ δύσκολη η επιστροφή σε ανάπτυξη και μάλιστα ισχυρή που θα μπορέσει από μόνη της να περιορίσει το πρόβλημα αν δεν διασφαλιστεί -λένε τα ίδια στελέχη- ότι τα μέτρα πλέον θα αποδίδουν και οι δράσεις τόνωσης της οικονομίας θα ενεργοποιηθούν.