Εισήγηση της Α.Κ.Μ.Η. & της Αριστερής Συνεργασίας Μηχανικών Ηπείρου-Λευκάδας για τις έρευνες και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων

Εισήγηση της Α.Κ.Μ.Η. & της Αριστερής Συνεργασίας Μηχανικών Ηπείρου-Λευκάδας για τις έρευνες και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην συνεδρίαση της αντιπροσωπείας του Τ.Ε.Ε./Τμήμα Ηπείρου στις 21/3/2018

Για την ιστορία στις 14/5/2014 υπογράφηκε σύμβαση μίσθωσης του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων για τη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων, μεταξύ του Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννη Μανιάτη και των εταιρειών «Energean Oil &Gas-Ενεργειακή Αιγαίου Α. Ε. Έρευνας και Παραγωγής Υδατανθράκων» και «Petra Petroleum INC» η οποία κυρώθηκε με τον Ν.4300/2014 ΦΕΚ 222/3/10/2014. Είχαν προηγηθεί η ψήφιση του Ν. 4001/2011 που εκσυγχρόνισε κατά το μνημονιακότερο τον Ν.2289/1995 για τη διαδικασία αδειοδότησης της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, μειώνοντας το ποσοστό της φορολογικής επιβάρυνσης του αναδόχου από 40% σε 25% (20% για το Δημόσιο και 5% για την περιφέρεια), στη συνέχεια ακολούθησε η πρόσκληση ενδιαφέροντος για την παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης (πακέτο) στις περιοχές Πατραϊκού Κόλπου, Κατάκωλου και Ιωαννίνων (Α’ εξάμηνο του 2012) και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΠΜΕ) για την περιοχή των Ιωαννίνων, που εκπονήθηκε τον Απρίλιο του 2012 και εγκρίθηκε στις 2/12/2013 από το ΥΠΕΚΑ. Συμπληρώνοντας το χρονολόγιο, τον Μάρτιο του 2017 (7/3/2017) εγκρίθηκε η ΣΜΠΕ και για το πρόγραμμα ερευνών και εξορύξεων στην περιοχή «Άρτα-Πρέβεζα» των Περιφερειών Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας απόφαση από την οποία απουσιάζει τόσο η γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Ηπείρου, όσο και της Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας, γνωμοδοτήσεις που υπήρχαν στην απόφαση έγκρισης της ΣΜΠΕ της περιοχής Ιωαννίνων, έστω και αν η Περιφέρεια Ηπείρου δεν εισήγαγε το θέμα στο Περιφερειακό Συμβούλιο, αλλά στην Επιτροπή Περιβάλλοντος.

Τρία χρόνια κατόπιν της έναρξης της ισχύος της σύμβασης για την περιοχή των Ιωαννίνων μία τρίτη εταιρεία η «Repsol» Ισπανικών συμφερόντων – η οποία αγόρασε το 60 % των δικαιωμάτων μαζί και την διαχείριση - και χωρίς να έχει προηγηθεί καμία διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, όπως επιβάλλουν οι διεθνείς κανονισμοί, (επερώτηση Νίκου Χουντή στο Ευρωκοινοβούλιο) εγκαθίσταται στην περιοχή, αρχίζει τις έρευνες και εκ των υστέρων απευθύνεται στην κοινωνία και τους φορείς της, όταν αντιλαμβάνεται κινητικότητα προερχόμενη από ομάδες πρωτοβουλίας των κατοίκων της περιοχής.

Στις 19/12/2017 παρέστησαν στη συνεδρίαση της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ/Τμήμα Ηπείρου εκπρόσωποι της εταιρίας ΕΝVECO υπεύθυνης για τη συγγραφή του Περιβαλλοντικού Σχεδίου Δράσης για να παρουσιάσουν στοιχεία για τις έρευνες υδρογονανθράκων κυρίως για την πρώτη φάση των ερευνών, (σεισμικές έρευνες προσδιορισμένες χωρικά σε μεγάλα τμήματα του Νομού Ιωαννίνων και του Νομού Θεσπρωτίας) και κάποιες αναφορές στις επόμενες φάσεις (ερευνητικές γεωτρήσεις).

Από τα γενικόλογα μη δεσμευτικά στοιχεία των εκπροσώπων της εταιρείας στη Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ/Τμήμα Ηπείρου προέκυψαν τα εξής:

1) Μη υποχρέωση υποβολής Μ.Π.Ε. για τη φάση των σεισμικών ερευνών, αλλά κατάθεση Περιβαλλοντικού Σχεδίου Δράσης, το οποίο όπως και τους συνοδούς χάρτες , ούτε έστειλαν εκ των προτέρων έστω για μια πρόχειρη ανάγνωση, ούτε έφεραν μαζί τους κατά την παρουσίαση σαν να απευθυνόταν σε ανίδεους.

2) Ασάφειες επί του Περιβαλλοντικού Σχεδίου Δράσης, που αφορούν σε μειώσεις του εύρους της περιοχής ερευνών, στο πλήθος, το μέγεθος, και την περιγραφή των σεισμικών διασκοπίσεων και των συνοδών έργων, της ηχορύπανσης, της απόστασης από τους οικισμούς αλλά και παραλείψεις στην περιγραφή της 2^ης κα 3^ης φάσης της έρευνας που αφορά στις ερευνητικές γεωτρήσεις.

3) Υπεκφυγές για τις αδειοδοτήσεις - εγκρίσεις από τις σχετικές υπηρεσίες για τις προεργασίες και εργασίες των ερευνών (ξυλεύσεις, εκχερσώσεις, οδοποιία, ύδατα). Εκ των υστέρων γνωρίζουμε ότι το δασαρχείο είχε εκδώσει άδεια ξυλεύσεων από τις 29/9/2017.

4) Αποφυγή αναφοράς σε σχέδια πρόληψης: αρνητικών συμβάντων, διαχείρισης των αποβλήτων, αστοχίες των μηχανημάτων και μείωσης της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος στο πεδίο των σεισμικών ερευνών και γεωτρήσεων.

5) Αποφυγή απαντήσεων σε βάσιμα και κρίσιμα ερωτήματα για τις πολύ περισσότερο σημαντικές επιπτώσεις από τη δεύτερη φάση (παραγωγική), σε περίπτωση επιτυχούς έκβασης της ερευνητικής φάσης σε σχέση με τους κινδύνους τους προερχόμενους από τη σεισμικότητα της περιοχής, τη διατάραξη του υδάτινου δυναμικού, του οικιστικού περιβάλλοντος, της πανίδας και της χλωρίδας.

6) Αναφορά σε έναν ίδιο της εταιρείας μηχανισμό ελέγχου αποτελούμενο από οκτώ υπαλλήλους που θα συλλέγουν τα στοιχεία για την εταιρεία και εκείνη θα τα αποδίδει στο Υπουργείο (με βάση την Σ. Μ. Π. Ε. έχει την υποχρέωση σύστασης Μονάδας Περιβάλλοντος στο οργανόγραμμα της). Σημειώνουμε ότι στην Σ. Μ. Π. Ε. γίνεται εκτενής αναφορά στο σύστημα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης των επιπτώσεων σε κρίσιμους αποδέκτες, αλλά και σε δείκτες που έχουν θεσπιστεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή έχουν προταθεί από τις τοπικές αρχές, σύστημα το οποίο θα πρέπει να πιστοποιηθεί από ανεξάρτητο, εξωτερικό και αναγνωρισμένο φορέα πιστοποίησης (σελ.49,50,51).

• Δεδομένων των σημαντικών κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων και περιβαλλοντικών κινδύνων των δραστηριοτήτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, βάσει της διεθνούς εμπειρίας και της συνεχιζόμενης συσκότισης των διαστάσεων των συγκεκριμένων επενδύσεων, (αναφερόμαστε και στη περιοχή Άρτας-Πρέβεζας) τόσο στη φάση των σεισμικών ερευνών, πολύ δε περισσότερο στη φάση των ερευνητικών και παραγωγικών γεωτρήσεων. (ατμοσφαιρική και εδαφική ρύπανση, κίνδυνος ατυχήματος μεγάλης έκτασης στις γεωτρήσεις σε συσχετισμό με την σεισμικότητα της περιοχής, ρύπανση των υδάτων στις γεωτρήσεις και κατά μήκος των αγωγών, απερίγραπτη επιβάρυνση του λιμένα εξαγωγής με εγκαταστάσεις αποθήκευσης, επεξεργασίας και φόρτωσης).
• Δεδομένης της ελλιπούς προσέγγισης της δραστηριότητας εξόρυξης υδρογονανθράκων από την β’ φάση της μελέτης για την αξιολόγηση, αναθεώρηση και εξειδίκευση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ηπείρου (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α.) καθώς αποσιωπά τις μεταβολές και τις συγκρούσεις χρήσεων γης και εισοδημάτων που θα προκαλέσει η προσπάθεια υλοποίησης των προτεινόμενων επενδύσεων, πράγμα που το καθιστά αναξιόπιστο και υποταγμένο σε εξελίξεις που είχαν δρομολογηθεί κεντρικά, και συνεχίζουν να δρομολογούνται και από τη σημερινή κυβέρνηση, σύμφωνα με ειλημμένες πολιτικές αποφάσεις κυβερνητικών εταίρων και ενδιαφερομένων και μακριά από τις τοπικές αγωνίες και ανάγκες και μάλιστα με επίκληση του εθνικού συμφέροντος.
• Δεδομένης της ανησυχίας και της κινητοποίησης τμήματος της τοπικής κοινωνίας στην κατεύθυνση της πολυσχιδούς ενημέρωσης μέσω της οργάνωσης ημερίδων.
• Δεδομένης της ασυμβατότητας της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων με την πρωτογενή και τουριστική αναπτυξιακή προοπτική της περιοχής.
• Δεδομένης της αναγκαιότητας απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα που επιβάλλει η κλιματική αλλαγή σε παγκόσμια κλίμακα.
• Δεδομένης της έλλειψης εποπτείας και ελέγχου από δημόσιο και μάλιστα από τοπικού χαρακτήρα φορέα καταθέτουμε:

Αρχικά την εναντίωση μας σε κάθε συμφωνία εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου της χώρας και δη από ιδιωτικό φορέα μονοπωλιακού χαρακτήρα που μόνο εξάρτηση για τη χώρα και περιφρόνηση και καθυστέρηση για τη τοπική κοινωνία μπορεί να επιφέρει

και

Δηλώνουμε τη συμπαράταξή μας με τους κινητοποιημένους κατοίκους στη κατεύθυνση της πολύπλευρης και κατά το δυνατόν αντικειμενικής ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας, τόσο για τις επιπτώσεις από την έρευνα, πολύ δε περισσότερο για τη συνέχεια. Το Τ.Ε.Ε./Τμήμα Ηπείρου ως επιστημονικός φορέας, οφείλει να συμβάλει στο βαθμό που του αναλογεί στην ανάδειξη των περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών, ενός έργου τόσο πολύ μεγάλης κλίμακας και στην ανάδειξη των ευθυνών κεντρικών και τοπικών ιθυνόντων, σχετικά με τη διαχείριση της υλοποίησης του έργου, ώστε με συγκεκριμένες προτάσεις να μπει στο δημόσιο διάλογο που έχει ξεκινήσει, στο πλευρό της τοπικής κοινωνίας.

Ως εκ τούτου προτείνουμε στην αντιπροσωπεία του Τ.Ε.Ε./Τμήμα Ηπείρου:

1. Την άμεση ενασχόληση και εξέταση από την νεοσυσταθείσα μόνιμη επιτροπή ενέργειας των διαφόρων παραμέτρων των προγραμμάτων έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων σε σχέση με το υδατικό δυναμικό, τη σεισμική δραστηριότητα, τους υφιστάμενους οικισμούς, την πανίδα και χλωρίδα, τις οικονομικές δραστηριότητες κλπ.
2. Τη διοργάνωση ημερίδας σε συνεργασία με άλλους επιστημονικούς φορείς που άπτονται του αντικειμένου.
3. Την διεκδίκηση ελέγχου από δημόσιο φορέα τοπικού χαρακτήρα της όλης διαδικασίας έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων.

Αριστερή Κίνηση Μηχανικών Ηπείρου (Α.Κ.Μ.Η.)

Αριστερή Συνεργασία Μηχανικών Ηπείρου-Λευκάδας