Η συνάδελφος, με αφορμή την οποία γράφεται το παρόν κείμενο, εργαζόταν στην εταιρεία “Netscope” με μπλοκάκι παροχής υπηρεσιών, όπως η πλειοψηφία των μηχανικών στην Ελλάδα του σήμερα και πήρε άδεια άνευ αποδοχών όταν ήταν έγκυος, καθώς λόγω έλλειψης νομικής κάλυψης από τη συγκεκριμένη σχέση εργασίας και απουσία συλλογικών συμβάσεων, δεν μπορούσε να πάρει κανονική άδεια μητρότητας. Όταν θέλησε να επιστρέψει στην εργασία της το αφεντικό της την ενημέρωσε ότι δεν υπάρχει δουλειά για να γυρίσει, σχολιάζοντας ότι «οι γυναίκες είναι πρόβλημα στον κλάδο».
Παρά τα μέτρα που υποτίθεται ότι έχουν ληφθεί για την καταπολέμηση της διάκρισης λόγω φύλου στην ευκαιρία εργασίας αλλά και στις συνθήκες εργασίας, η ανισότητα δεν έχει καταργηθεί με τρανταχτό παράδειγμα την πρόσφατη απόλυση της συναδέλφου. Τα δεδομένα έχουν ως εξής:
Η πλειονότητα των γυναικών πανευρωπαϊκά απασχολείται σε επισφαλείς και χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, καθώς σε πολλές περιπτώσεις η γυναίκα αντιμετωπίζεται ως «βάρος» για τον εργοδότη, λόγω των πολλαπλών της ρόλων (μητρότητα, οικογενειακές υποχρεώσεις κτλ.), δίνοντας ευκαιρία σε κάποιο άντρα εργαζόμενο να προτιμηθεί για μια θέση εργασίας.
Οι γυναίκες, ακόμα και σήμερα, είναι επιφορτισμένες με τη φροντίδα του νοικοκυριού και την εκπλήρωση των οικογενειακών υποχρεώσεων, οδηγώντας τες στην ημι-απασχόληση. Αν και αυτό έχει μετριαστεί ως ένα βαθμό, προφανώς δεν έχει εξαλειφθεί και χρήζει ακόμα συζήτησης και αντιμετώπισης, εάν θέλουμε να μιλάμε κάποια στιγμή για ισότητα των δυο φύλων στον επαγγελματικό τομέα.
Το Σεπτέμβρη του 2016, οι γυναίκες απόφοιτες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ήταν άνεργες σε ποσοστό 21,6 % έναντι 12% των άντρων συναδέλφων τους και οι γυναίκες με απολυτήριο λυκείου σε ποσοστό 32% με το αντίστοιχο των αντρών να είναι 21%. Τραγικό είναι το ποσοστό ανεργίας των νέων γυναικών (15-24 ετών) το οποίο την ίδια περίοδο ήταν 52,5%. Δεν πρέπει επίσης να παραβλεφθεί το γεγονός πως δεν αντιμετωπίζουν όλες οι γυναίκες την οικονομική κρίση με τον ίδιο τρόπο, με τις χαμηλότερες τάξεις να βιώνουν για άλλη μια φορά σε μεγαλύτερο ποσοστό τις διακρίσεις λόγω φύλου.
Σημαντικό είναι επίσης το μισθολογικό χάσμα μεταξύ γυναικών και ανδρών, που το 2014 ήταν σε ποσοστό 41,4%, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, το οποίο οφείλεται σε όσα αναφέρθηκαν παραπάνω αλλά και στο γεγονός ότι οι υψηλόμισθες διοικητικές θέσεις καταλαμβάνονται κυρίως από άντρες (το ποσοστό των γυναικών σε Διευθυντικές Θέσεις είναι μικρότερο του 6% του συνολικού).
Τέλος, η σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό χώρο είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα και δύσκολο να καταδειχθεί και να αποδειχθεί. Ένα ζήτημα που αντιμετωπίζεται με προκατάληψη από την πατριαρχική κοινωνία όπου ζούμε, καθώς τις περισσότερες φορές κατηγορείται η γυναίκα, δυσκολεύοντας τη δημόσια έκφρασή του, πόσο μάλλον τη καταφυγή στα δικαστήρια.
Όλα τα παραπάνω μπορεί να είναι απλοί αριθμοί και στοιχεία, όμως δίνουν μια αρκετά καλή εικόνα για την κατάσταση στον εργασιακό τομέα και την ανισότητα που βιώνουν οι γυναίκες, επειδή θέλουν να κάνουν οικογένεια, να γίνουν μητέρες ή απλά επειδή είναι γυναίκες. Το παράδειγμα της συναδέλφου, που είναι ένα από τα πολλά τα τελευταία χρόνια, ήρθε για να μας υπενθυμίσει όλα αυτά και για να γίνει και πάλι εμφανές ότι εν έτη 2017 ο σεξισμός καλά κρατεί παρόλα τα θετικά βήματα που μπορεί να έχουν γίνει ως ένα βαθμό σε νομοθετικό επίπεδο.
Ένα ζήτημα όμως που τίθεται και αναδεικνύεται σε συνδυασμό με τα παραπάνω, είναι η εκπροσώπηση των γυναικών στα σωματεία και στα όργανα των σωματείων. Προκειμένου οι διακρίσεις λόγω φύλου να γίνουν «ορατές» πρέπει εμείς να γίνουμε «ορατές» συμμετέχοντας στα σωματεία μας, λαμβάνοντας ενεργό συμμετοχή με στόχο την ανάδειξη από τα ίδια τα σωματεία ζητημάτων μισθολογικής ισότητας και σεβασμού στο χώρο εργασίας, καθώς και με την επιδίωξη της εκπροσώπησής στο εκάστοτε ΔΣ. Είναι αναγκαίο οι καταργημένες συλλογικές συμβάσεις να διεκδικηθούν πίσω, γιατί πέρα από κατώτατο μισθό, κατοχυρώνουν και τα δικαιώματα των εργαζομένων, στα οποία περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τις έγκυες, άδεια μητρότητας κλπ.
Αν υπάρχει ένα λόγος να συμμετέχει κάποιος σε ένα σωματείο για να μπορεί να υπερασπίζεται τα εργασιακά του δικαιώματα, για την διεκδίκηση συλλογικών συμβάσεων κτλ., η συμμετοχή των γυναικών είναι ακόμα πιο σημαντική καθώς δεχόμαστε μια διπλή καταπίεση, λόγω τάξης και λόγω φύλου. Πρόκειται για την ίδια μορφή καταπίεσης που μπορούν να υφίστανται και άτομα με διαφορετικές ταυτότητες φύλου εντός της πατριαρχικά οργανωμένης κοινωνίας, με αποτέλεσμα να βρίσκονται στο περιθώριο επειδή διαφέρουν από το κυρίαρχο πρότυπο του άνδρα – στην περίπτωσή μας από το κυρίαρχο πρότυπο του άνδρα μηχανικού, ο οποίος έχει επιβληθεί ως ο κατεξοχήν ικανός όχι μόνο για την ανάληψη εργασιακών καθηκόντων αλλά και για την εκπροσώπηση στις δομές των εργαζομένων.
Απέναντι σε αυτή την “κανονικότητα” με τα πολλά πρόσωπα, υπάρχει ανάγκη αντίστασης και διεκδίκησης της άρσης της διαφορετικής μεταχείρισης. Η άρση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως ζήτημα ανεξάρτητο και “ανώτερο” από την πάλη ενάντια στην έμφυλη καταπίεση, είτε αυτή έχει στόχο τις γυναίκες είτε άτομα άλλων έμφυλων ταυτοτήτων. Οι αγώνες αυτοί πάνε μαζί και κανένας δεν μπορεί να νικήσει αφήνοντας πίσω τις άλλες μάχες ως “δευτερεύοντα ζητήματα”.
Αγώνας, λοιπόν, για τα εργασιακά μας δικαιώματα, όχι από τους άνδρες για λογαριασμό και των γυναικών, αλλά από όλους και όλες μας, για λογαριασμό όλων των εργαζομένων και των καταπιεσμένων.
* H Νάντια Μάντεση, είναι μηχανικός και μέλος του Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών.
Πηγές: «Η Συμμετοχή των Γυναικών στα Όργανα Διοίκησης των Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Δομής της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας», Ινστιτούτο Εργασίας Γ.Σ.Ε.Ε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου