Κ(ρ)ΑΣ τεστ για την επένδυση στο Ελληνικό

Του Στ. Γκότση*

Η κήρυξη, την οποία είχαν δαιμονοποιήσει ποικίλοι πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι, και η εφαρμογή του Αρχαιολογικού Νόμου και στην περίπτωση του Ελληνικού στέλνει ένα ευρύτερο μήνυμα σε οποιονδήποτε επιχειρεί, με πρόσχημα την "ανάπτυξη", να προωθήσει ληστρικά "επενδυτικά σχέδια", καταπατώντας ακόμη και την κείμενη νομοθεσία και επιβάλλοντας συνθήκες Φαρ Ουέστ.

Η απόφαση για τις αρχαιότητες στο Ελληνικό που έλαβε προχτές (3 Οκτωβρίου) το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) συνιστά μια σημαντική εξέλιξη στη συνολική υπόθεση του Ελληνικού.

Κατά πρώτον διότι το ΚΑΣ γνωμοδοτεί ομόφωνα για την κήρυξη μιας ευρύτερης περιοχής των Δήμων Ελληνικού-Αργυρούπολης και Αλίμου ως αρχαιολογικού χώρου, τμήμα του οποίου περιλαμβάνεται στο ακίνητο του πρώην αεροδρομίου που διαχειρίζεται η Ελληνικό ΑΕ (περιοχή αμαξοστασίου Τραμ, λόφος Χασάνι κλπ). Η κήρυξη, την οποία είχαν δαιμονοποιήσει ποικίλοι πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι, και η εφαρμογή του Αρχαιολογικού Νόμου και στην περίπτωση του Ελληνικού στέλνει ένα ευρύτερο μήνυμα σε οποιονδήποτε επιχειρεί, με πρόσχημα την "ανάπτυξη", να προωθήσει ληστρικά "επενδυτικά σχέδια", καταπατώντας ακόμη και την κείμενη νομοθεσία και επιβάλλοντας συνθήκες Φαρ Ουέστ. Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι και την τελευταία στιγμή το ΤΑΙΠΕΔ και η Ελληνικό ΑΕ αρνούνταν να δεχτούν την κήρυξη ακόμη και ενός τετραγωνικού μέτρου! Το ομόφωνο δε της απόφασης (η διαφοροποίηση ενός μέλους δεν αφορούσε την ίδια τη κήρυξη, αλλά το εύρος της, υιοθετώντας την πρόταση για ένταξη μεγαλύτερου τμήματος του ακινήτου στον αρχαιολογικό χώρο) εκμηδενίζει, πρακτικά, την πιθανότητα να μην γίνει δεκτή η γνωμοδότηση από την υπουργό, σενάριο που αναπτύχθηκε τις προηγούμενες ημέρες...

Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο της απόφασης είναι πως η νέα κήρυξη 350 περίπου στρεμμάτων, που προστίθενται στα 300 περίπου ήδη κηρυγμένα στρέμματα του Αγίου Κοσμά, συνοδεύεται από όρους για την έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που προστατεύουν όλες τις εντοπισμένες αρχαιότητες: ο Άγιος Κοσμάς να παραμείνει αδόμητη ζώνη, η περιοχή του λατομείου (που δεν συμπεριλήφθηκε στην κήρυξη) να γίνει χώρος πρασίνου, το ταφικό μνημείο σε σχήμα Π να μεταφερθεί στην αρχική του θέση (περιοχή πρώην ανατολικού αεροδιαδρόμου) επίσης σε χώρο πρασίνου και, κυρίως, να υπάρχει αρχαιολογική παρακολούθηση εκσκαφικών εργασιών σε ΟΛΗ την έκταση, στη βάση τροποποιημένου μνημονίου συνεργασίας, που θα περιλαμβάνει τους όρους που έχει θέσει η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων. Ένας επιπλέον όρος που τέθηκε από το ΚΑΣ για την έγκριση των ΣΟΑ και ΣΜΠΕ είναι η αναθεώρηση προς τα κάτω του ύψους των κτιρίων που προτείνεται να ανεγερθούν στο ακίνητο.

Οι αποφάσεις του ΚΑΣ, που -ας μην το παραβλέπουμε- ελήφθησαν υπό πρωτοφανείς συνθήκες ασφυκτικών πιέσεων και λυσσαλέου επικοινωνιακού πολέμου, στοιχειοθετούν ένα πλαίσιο προστασίας για τις αρχαιότητες στην περιοχή του πρώην αεροδρομίου, θέτουν για πρώτη φορά όρους ελέγχου στην επιχειρούμενη ανεξέλεγκτη δόμηση στην περιοχή και, επιπλέον, ακυρώνουν στην πράξη τον πρωτοφανή όρο της σύμβασης παραχώρησης που προέβλεπε να αποζημιωθεί ο επενδυτής(!) από το ελληνικό δημόσιο σε περίπτωση εύρεσης αρχαιοτήτων. Από την άποψή αυτή, πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη που δικαιώνει την προσπάθεια και τον αγώνα που δόθηκε την τελευταία περίοδο από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, την Επιτροπή Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο στο Ελληνικό και τις συλλογικότητες και τους ανθρώπους που συσπειρώθηκαν πλάι τους, απέναντι στις αδηφάγες ορέξεις του "επενδυτή".

Προφανώς, στην υπόθεση του Ελληνικού τίποτα δεν έχει ακόμη κριθεί οριστικά. Θα ακολουθήσουν και άλλα επεισόδια στο ιδιόμορφο παιχνίδι που έχει στηθεί, με επικοινωνιακά τρυκ και εκβιαστικά διλήμματα. Όσοι και όσες έχουμε εξαρχής συνταχθεί με την άποψη πως στην περιοχή πρέπει να δημιουργηθεί ένα ανοιχτό πάρκο πρασίνου και αναψυχής, ενός πάρκου ανάδειξης του αρχαίου και σύγχρονου πολιτισμού, ανάπτυξης του λαϊκού και αγωνιστικού αθλητισμού, κοινωφελών, εναλλακτικών και συνεργατικών χρήσεων και όχι μια κλειστή πόλη, με ουρανοξύστες, τεραστίων διαστάσεων πολυτελείς πολυκατοικίες, εμπορικά κέντρα και καζίνο, έχουμε ακόμη να δώσουμε πολλές μάχες. Μετά τη χθεσινή μέρα θα συνεχίσουμε με μεγαλύτερη δύναμη και αισιοδοξία!

* Ο Στάθης Γκότσης είναι μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και μέλος της εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ