ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ: Ανακοίνωση για τις καταστροφικές πλημμύρες

 https://www.emdydas.gr/images/stories/news/12.9.2023_anakoinosi_plymmyres_9157.pdf

Ανακοίνωση για τις καταστροφικές πλημμύρες

Δεν πρόλαβε να περάσει ένας μόλις μήνας από την προηγούμενη ανακοίνωση μας για τις πυρκαγιές και τα ίδια τα γεγονότα εμφανίζονται ξανά αμείλικτα μπροστά μας. «Για άλλη μία φορά οι «φυσικές» καταστροφές βρίσκουν τη χώρα ανοχύρωτη, αφού η αντιπυρική, αντιπλημμυρική και αντισεισμική προστασία έχουν μπει στις καλένδες όλων των εκάστοτε κυβερνήσεων που έρχονται εκ των υστέρων να «κλάψουν» για τις τραγικές συνέπειες. Οι σεισμοί, οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές αφήνουν πίσω τους νεκρούς, τραυματίες, χιλιάδες απελπισμένους και ανυπολόγιστες καταστροφές. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την τεράστια καταστροφή του 2007 σε Πάρνηθα και Ηλεία; Το Μάτι και τη Βόρεια Εύβοια; Στο ίδιο έργο κάθε φορά θεατές…»

Δε θα κουραστούμε να επαναλαμβάνουμε σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση ότι μόνο ένα ισχυρά στελεχωμένα, επιστημονικά επαρκές, σωστά συντονισμένο και νομοθετικά κατοχυρωμένο Δημόσιο Σύστημα πρόληψης και αντιμετώπισης μπορεί να διαχειριστεί αντίστοιχες καταστάσεις στον αντίποδα λογικών «επιτελικού» και λιγότερου κράτους. Είναι προφανές ότι τα φαινόμενα ήταν μεν πρωτόγνωρα σε ένταση, εντός όμως των ορίων με βάση τα οποία σχεδιάζονται τα σχετικά έργα.

Τα αντιπλημμυρικά έργα υποτιμούνται, δε χρηματοδοτούνται επαρκώς, καθυστερούν, δεν αποτελούν προτεραιότητα, γιατί είναι έργα που δεν εντυπωσιάζουν, δε δίνουν την ευκαιρία σε Δημάρχους, Περιφερειάρχες και κυβερνητικούς να κόψουν κορδέλες κάνοντας φιέστες εγκαινίων, δεν έχουν διόδια. Για να μην αναφέρουμε το γεγονός της ελλιπούς συντήρησης όσων από αυτά είναι λειτουργικά και του στρεβλού σχεδιασμού τους, καθώς η χάραξη τους υπαγορεύτηκε από κάθε μορφής ιδιωτικά συμφέροντα και καταπατημένες γύρω ιδιοκτησίες. Τέλος γιατί δε λαμβάνουν υπόψη τις σύγχρονες οικολογικές λογικές αντιμετώπισης των ρεμάτων που απαιτούν να τους δώσουμε χώρο, να προστατεύουμε την παρόχθια βλάστηση, να αξιοποιήσουμε τις φυσικές διαδρομές του νερού. Ίσως θα πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε για αλλαγή νοοτροπίας σε σχέση με την αντιμετώπιση των ποταμών ως διαθέσιμου χώρου, αλλά και για πιο θαρραλέα και αποτελεσματικά μέτρα όπως καθαιρέσεις οικημάτων αλλά και υποδομών εντός των κοιτών, διανοίξεις των εκβολών των ποταμών, αποκάλυψη σκεπασμένων ρεμάτων κλπ.

Τα αντιπλημμυρικά έργα που έπρεπε να γίνουν στη Καρδίτσα και τη Μαγνησία, αρμοδιότητας Υπ. Υποδομών και Περιφέρειας δεν είχαν ολοκληρωθεί. Εάν είχαν ολοκληρωθεί τα προβλεπόμενα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα δε θα είχαμε τα θλιβερά αποτελέσματα στη Θεσσαλία. Μετά τα φαινόμενα των φυσικών καταστροφών από τις πυρκαγιές, η αναγκαιότητα εκτέλεσης των αντιπλημμυρικών έργων έγινε επιτακτική. Το Σεπτέμβριο του 2020 είχαμε τη σοβαρή προειδοποίηση με την εμφάνιση του κυκλώνα ΙΑΝΟΥ. Υπήρξαν και τότε σοβαρές καταστροφές στο Θεσσαλικό κάμπο. Ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια πολλαπλές πυρκαγιές καίγοντας εκατομμύρια στρέμματα. Μετά από αυτά αναγκάστηκε η ΕΕ και εγκάλεσε την Ελληνική Κυβέρνηση το Φεβρουάριο του 2022 να εκτελέσει κατεπειγόντως αντιπλημμυρικά έργα. Μάταια Φορείς των κατοίκων, προειδοποιούσαν για επερχόμενες καταστροφές, εάν δεν εκτελεστούν τα απαραίτητα έργα. Οι αρμόδιες Υπηρεσίες με ελλιπή χρηματοδότηση, απουσία ουσιαστικού κεντρικού σχεδιασμού και διαρκώς μειούμενο επιστημονικό προσωπικό, καλούνται να αντιμετωπίσουν πρωτόγνωρες καταστάσεις.

Από το 2021 έπρεπε να είναι αναθεωρημένα τα 14 σχέδια διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας της χώρας. Τα πρώτα σχέδια διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας έπρεπε, βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας, να ήταν έτοιμα το 2015. Τα 14 σχέδια ολοκληρώθηκαν στα τέλη του 2018. Τελικώς η προκαταρκτική αξιολόγηση (το πρώτο στάδιο) ολοκληρώθηκε το 2020, ενώ η ολοκλήρωση των νέων, αναθεωρημένων σχεδίων βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, τα σχέδια θα είναι έτοιμα τον Αύγουστο του 2024, δηλαδή η τριετής καθυστέρηση θα έχει επαναληφθεί. Υπενθυμίζεται ότι τα σχέδια αυτά αναθεωρούνται κάθε έξι χρόνια. Τα ίδια Σχέδια πρότειναν και μία σειρά από μέτρα και παρεμβάσεις σε στρατηγικό επίπεδο, είτε πιο τεχνικές, είτε πιο διαχειριστικές με σκοπό τη μείωση του κινδύνου πλημμύρας. Όμως ούτε μετά την επέλαση του Ιανού στην Καρδίτσα το 2020 λήφθηκαν σοβαρά υπόψη και με τη συνέχιση της πολιτικής που θεωρεί άχρηστο το οτιδήποτε δεν αποφέρει άμεσα κέρδος, όπως οι επενδύσεις στην αντιπλημμυρική προστασία, ο κίνδυνος παραμόνευε. Το μόνο που υλοποιήθηκε είναι το 112, δηλαδή η επιμονή σε μία επικοινωνιακή διαχείριση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών, που θα εκδηλωθούν έτσι κι αλλιώς, με τη μετάθεση της προστασίας αποκλειστικά στον πολίτη αντί για το κράτος.

Τέλος όπως έχουμε ξαναγράψει η «απουσία ουσιαστικού χωροταξικού σχεδιασμού και την άναρχη επέκταση σχεδίων πόλεων σε όφελος της αυθαίρετης δόμησης, με τραγικές -όπως αποδεικνύεται – συνέπειες (χωρίς στοιχειώδεις υποδομές, ελεύθερους χώρους, οδούς διαφυγής)» και «ο ελλιπέστατος και προβληματικός συντονισμό μεταξύ Υπηρεσιών, η πολυνομία και στη διάχυση ευθυνών μεταξύ τους» επιτείνουν τα προβλήματα αντιμετώπισης.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποδεχθούμε ότι αυτές οι καταστάσεις που ζούμε τον τελευταίο καιρό αποτελούν κανονικότητα. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η κλιματική αλλαγή δεν μπορούν να αποτελούν διαχρονικά άλλοθι για την ανυπαρξία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αντιπλημμυρικής προστασίας με επίκεντρο την πρόληψη. Η υποστελέχωση των Υπηρεσιών, η υποχρηματοδότηση και η υποτίμηση των σχετικών αναγκαίων έργων, η συνέχιση χρεοκοπημένων πρακτικών δε μπορούν να αποτελούν υπόδειγμα. Όλα πρέπει να αλλάξουν!

Σε αυτές τις συνθήκες δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε για ακόμα μία φορά την ηρωική προσπάθεια των εμπλεκόμενων εργαζομένων - μεταξύ των οποίων και εκατοντάδων συναδέλφων μηχανικών Δήμων, Περιφερειών, Πολιτικής Προστασίας, Γεν. Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών κλπ - που δίνουν με αυτοθυσία τη μάχη για την αντιμετώπιση των τραγικών συνεπειών και τη στήριξη των πληγέντων, στις περισσότερες περιπτώσεις με ελάχιστα μέσα και στοιχειώδη σχεδιασμό και οργάνωση. Όπως πολλές φορές έχουμε επισημάνει οι συνάδελφοι μας κινούνται με δικά τους έξοδα στις πληγείσες περιοχές και περιμένουν μήνες να αποζημιωθούν με αποζημιώσεις που δεν επαρκούν για τα στοιχειώδη.

Καλούμε την πολιτεία να συνδράμει με κάθε μέσο τους δοκιμαζόμενους κατοίκους των πληγεισών περιοχών και να προχωρήσει στη λήψη άμεσων μέτρων στήριξης των πληγέντων οικογενειών και αποκατάστασης των Υποδομών στις περιοχές που επλήγησαν. Καλούμε τους συναδέλφους που είναι στην πρώτη γραμμή να δείξουν τον καλύτερο εαυτό τους στην προσπάθεια ανάταξης των συνεπειών και τις Α’ Βάθμιες Ενώσεις μας, να συνδράμουν με μηχανισμούς αλληλεγγύης τις πληγείσες περιοχές.

Διεκδικούμε την άμεση στελέχωση των Υπηρεσιών με το απαιτούμενο προσωπικό και την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων και τονίζουμε την ανάγκη προτεραιοποίησης των αντιπλημμυρικών έργων, ώστε ως εργαζόμενοι επιστήμονες να μπορέσουμε να συμβάλλουμε αποτελεσματικά.