Πόρισμα για το Μάτι: Ασυννενοησία και αυθαίρετα ευθύνονται για την τραγωδία

Από τις πρώτες στιγμές της τραγωδίας, μέσα από το μπλογκ μας προσπαθήσαμε να αναδείξουμε αιτίες και παθογένειες. Χωρίς στρογγυλέματα και διάχυση ευθυνών. Ο συνδυασμός των παρακάτω άρθρων δίνει μια πιο αντικειμενική και πλήρη εικόνα από το κατά παραγγελία της κυβέρνησης πόρισμα

1. Πώς το Μάτι έγινε παγίδα θανάτου – Ένας οικισμός μέσα στα πεύκα δίχως διεξόδους διαφυγής
2. Πυρκαγιές στην Αττική 23.7.2018: Εγκληματική Αδράνεια – Ακαριαία Συγκάλυψη
3. Μια ''γνωστή'' ιστορία, με ''ευθύνες'' και χωρίς
4. Αυθαίρετη δόμηση // Το ιστορικό μιας διαχρονικής Ελληνικής πραγματικότητας // Το παράδειγμα της Νέας Μάκρης
5. Μάτι: Το μοιραίο λάθος και η απόδοση ευθυνών
6. Τα λάθη θα συγχωρεθούν, η αλαζονεία ποτέ
7. Η εκκένωση που κανείς δεν ήξερε πώς γίνεται
8. Ο Βολταίρος, ο Ρουσό και η πυρκαγιά στο Μάτι
9. Κανένα δικαίωμα στη σιωπή
10. Κρατικό αιφνιδιασμό και επαρκή χρόνο εκκένωσης καταγράφει πόρισμα για το Μάτι
11. Στο Μάτι η «αξία» της ανθρώπινης ζωής του λαού «μηδενίστηκε» από την Κυβέρνηση για δεύτερη φορά. Η πρώτη ήταν στην Μάνδρα
12. Πόρισμα – καταπέλτης για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι

«Μετά την πολύ μεγάλη τραγωδία που συνέβη στη χώρα μας το καλοκαίρι στο Μάτι με τις φονικές πυρκαγιές, καθίσταται ακόμα πιο επείγον να ληφθούν νομοθετικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του κρισιμότατου τομέα της Πολιτικής Προστασίας». Αυτό δήλωσε ο Πρόεδρος της Βουλής, κ. Νικόλαος Βούτσης, παραλαμβάνοντας το Πόρισμα της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τη Διερεύνηση των Αιτίων των Πυρκαγιών στην Ελλάδα, που συγκροτήθηκε με απόφαση του Πρωθυπουργού, κ. Αλέξη Τσίπρα, τον Σεπτέμβριο του 2018.

Δείτε εδώ το πόρισμα

Παραλαμβάνοντας το Πόρισμα με τις ιδέες και τα συμπεράσματα της Επιτροπής με στόχο τον συντονισμό των ενεργειών για την αναδιοργάνωση και περαιτέρω ενίσχυση του τομέα Πολιτικής Προστασίας στη χώρα μας, ο Πρόεδρος της Βουλής δήλωσε: «Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι καταθέτετε τις προτάσεις και τις απόψεις σας για ένα θέμα όπως η Πολιτική Προστασία, που δεν είναι μόνο της Ελλάδας ή της Ευρώπης, αλλά και διεθνές και σχετίζεται παράλληλα με κρίσιμα θέματα που άπτονται των επικίνδυνων κλιματικών αλλαγών». Ο κ. Βούτσης προανήγγειλε ότι το Πόρισμα θα μελετηθεί από τους Προέδρους και τα μέλη των αρμόδιων κοινοβουλευτικών Επιτροπών και στη συνέχεια τα μέλη της Ανεξάρτητης Επιτροπής θα προσκληθούν σε ακροάσεις με τη συμμετοχή και άλλων αρμόδιων φορέων, έτσι ώστε να διαμορφωθεί κοινή αντίληψη για τη διαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου για την Πολιτική Προστασία.

Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τη Διερεύνηση των Αιτίων των Πυρκαγιών στην Ελλάδα, Professor Dr. Johann Georg Goldammer, τόνισε: «Το πόρισμα αυτό είναι το αποτέλεσμα ενός πολύ εντατικού διαλόγου που διήρκεσε τέσσερις μήνες και στον οποίο συμμετείχαν Έλληνες επιστήμονες, ειδικοί, επαγγελματίες και εμπειρογνώμονες όλων των κλάδων. Συμμετείχαν επίσης όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες σε επίπεδο ελληνικής κυβέρνησης και πραγματοποιήθηκε ένα στρογγυλό τραπέζι, σε εθνικό επίπεδο, τον Δεκέμβριο του 2018, στο οποίο συμμετείχαν όλοι οι αρμόδιοι παράγοντες».

Όπως υπογράμμισε, στο Πόρισμα περιλαμβάνονται οι προτάσεις της Επιτροπής για τις επείγουσες δράσεις που πρέπει να αναλάβει η ελληνική πολιτεία προκειμένου να ενισχύσει τον ευαίσθητο τομέα της Πολιτικής Προστασίας. Όπως αναφέρει το πόρισμα, «στην Ελλάδα, αρκετές πυρκαγιές είχαν στο παρελθόν προκαλέσει, εκτός από υλικές ζημιές, σημαντικές ανθρώπινες απώλειες (Κηφισιά 1981, Γέρακας 1982, Ικαρία 1993, Σάμος 2000). Ορόσημο αποτέλεσαν οι πυρκαγιές στην Πελοπόννησο και την Εύβοια τον Αύγουστο του 2007 με τον τραγικό θάνατο 78 ανθρώπων, 2.700.000 στρέμματα καμένων εκτάσεων, 1500 κατεστραμμένα σπίτια, απώλεια 1,5 εκατομμυρίου ελαιόδεντρων και 60.000 κτηνοτροφικών ζώων. Τον Ιούλιο του 2018, σαν αποτέλεσμα πυρκαγιάς στη μεικτή ζώνη δασικής βλάστησης και οικισμών στο Ν.Βουτζά και στο Μάτι Αττικής χάθηκαν 100 άνθρωποι και προκλήθηκαν σημαντικές οικονομικές ζημιές στην περιοχή.

Η πυρκαγιά αυτή είχε σημαντικό κοινωνικό και πολιτικό αντίκτυπο και συνέβαλλε στο να γίνει αντιληπτό ότι η συνεχιζόμενη κρίση αποτελεσματικότητας και συντονισμού στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου στην Ελλάδα είναι ένα ανησυχητικό σύμπτωμα που κάνει την ανάγκη επανεξέτασης του σχεδιασμού και την αναδιοργάνωση της διαχείρισης των πυρκαγιών σήμερα περισσότερο επιτακτική από ποτέ».

Σύμφωνα με τις αιτιάσεις του πορίσματος για τη διαφορετικότητα στην Ελλάδα, «περισσότερο από 80% του συνολικού πληθυσμού της χώρας είναι συγκεντρωμένο στη Μεσογειακή κλιματική ζώνη κατά μήκος των ακτών ή/και σε χαμηλά υψόμετρα με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες ανθρωπογενείς πιέσεις για αλλαγή χρήσης γης και αυξημένη οικοδομική δραστηριότητα σε δασικές περιοχές γύρω από τα μεγάλα αστικά κέντρα ή περιοχές μεγάλης τουριστικής αξίας (Χαλκιδική, Ρόδος, Κρήτη, Αττική κλπ.). Αυτό δημιουργεί σύνθετα προβλήματα για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και την προστασία των αστικών κτισμάτων και των κατασκευών που περιβάλλονται ή εφάπτονται με δασική βλάστηση. Ο κίνδυνος ζημιών και απωλειών είναι ιδιαίτερα αυξημένος στις περιοχές αυτές».

Την ίδια ώρα γίνεται λόγος ανισοκατανομή πόρων στο ζήτημα της πρόληψης και της αντιμετώπισης: «Η αύξηση των δαπανών για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών (διαχείριση της δασικής καύσιμης ύλης, συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου, δημιουργία συστημάτων πρόγνωσης και προσομοίωσης δασικών πυρκαγιών, δημιουργία υποδομών υδροληψίας στο δάσος, επαυξημένο προσωπικό πυρανίχνευσης κατά τη διάρκεια αντιπυρικής περιόδου, κλπ.) έχει επιστημονικά αποδειχθεί ότι μπορεί να συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των πυρκαγιών και κατ’ επέκταση στη μείωση των καμένων εκτάσεων και του κόστους της δασοπυρόσβεσης. Η αντιμετώπιση των παραπάνω ιδιαιτεροτήτων που αφορούν τις πυρκαγιές δασών και υπαίθρου στην Ελλάδα θα οδηγήσουν στην επιτυχή πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών στο μέλλον».

Για το ζήτημα της έλειψης ενιαίου σχεδιασμού αντιπυρικής προστασίας, αναφέρεται: «Στην καταστολή των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου στην Ελλάδα εμπλέκονται λιγότερο ή περισσότερο πολλοί φορείς και δημόσιες υπηρεσίες (Πυροσβεστικό Σώμα, Δασική Υπηρεσία, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Αεροπορία, Στρατός, Αστυνομία, Εθελοντικές Οργανώσεις κλπ.) με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα οργάνωσης, συντονισμού, ιεραρχίας, αρμοδιότητας και συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων.

Θεσμικά η πρόληψη των δασικών πυρκαγιών είναι αποκλειστική ευθύνη της δασικής υπηρεσίας, ενώ η καταστολή τους ανήκει από το 1998 και εντεύθεν στο Πυροσβεστικό Σώμα. Αυτό δημιουργεί προβλήματα ενιαίου αντιπυρικού σχεδιασμού (πρόληψη – καταστολή) και συνεργασίας μεταξύ Δασικής Υπηρεσίας και Πυροσβεστικού Σώματος κατά την καταστολή επειδή η γνώση του δασικού οδικού δικτύου και των συνθηκών βλάστησης είναι περιορισμένη έως ανύπαρκτη για τις ενεργούσες πυροσβεστικές δυνάμεις. Επιπρόσθετα, η διασπορά των επίγειων πυροσβεστικών δυνάμεων και μέσων ανάμεσα στο πυροσβεστικό σώμα και την τοπική αυτοδιοίκηση δημιουργούν σύγχυση, ασυνεννοησία και διαπληκτισμούς κατά τη διάρκεια της καταστολής των δασικών πυρκαγιών. Η έλλειψη ιδιαίτερης τεχνικής εκπαίδευσης των πυροσβεστών σε όλη την ιεραρχία όσον αφορά θέματα καταστολής πυρκαγιών δασών και υπαίθρου επιδεινώνει το πρόβλημα».

Αποκλειστικά στην «Κ»: Τα ηχητικά ντοκουμέντα της Αστυνομίας από την τραγωδία στο Μάτι 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Ανατολική Αττική, 23 Ιουλίου 2018, ώρα 19:27:59. Αστυνομικός που είχε αναλάβει να διακόψει την κίνηση των οχημάτων όσο η φωτιά σάρωνε το Κόκκινο Λιμανάκι και το Μάτι ακούγεται ταραγμένος στον ασύρματο: «Εχουμε αποχωρήσει από το σημείο δεν γίνεται να κάνουμε εκτροπή κινδυνεύει η σωματική μας ακεραιότητα όλοι έχουνε σπίτια εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε εκτροπή στο σημείο θα μας πατήσουνε».

Περίπου τέσσερις ώρες αργότερα, στις 23:47:55 αστυνομικές δυνάμεις ειδοποιούνται για να μεταβούν στην οδό Πανός στο Νέο Βουτζά. Τους ενημερώνουν ότι υπάρχουν συμβάντα Ε10 από την πυρκαγιά. Ο κωδικός Ε10 σημαίνει «ανεύρεση πτώματος». 

Η «Κ» παρουσιάζει αποκλειστικά το χρονικό των γεγονότων την ημέρα της φονικής πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική, όπως αυτό αποτυπώθηκε λεπτό προς λεπτό στα ηχητικά της Άμεσης Δράσης και της Τροχαίας. 

Ολα ξεκίνησαν το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018, δέκα λεπτά πριν από τις πέντε. Τότε υπήρξε ενημέρωση για καπνό στο Ντράφι. Για λίγα λεπτά υπήρξε η εντύπωση ότι ο καπνός ερχόταν από την άλλη μεγάλη φωτιά που είχε προηγηθεί εκείνη την ημέρα στη Δυτική Αττική, στην Κινέτα.

Στις 17:43 αστυνομικός ενημερώνει το κέντρο επιχειρήσεων: «Στο Νέο Βουτζά εδώ υπάρχει σοβαρότατο πρόβλημα από καπνούς, δεν υπάρχει ορατότητα και δεν υπάρχουν πυροσβεστικές δυνάμεις στο σημείο να ενημερωθούν να έρθουν προς τα εδώ. (...) Κέντρο απαραιτήτως οι δυνάμεις στο Νέο Βουτζά πολλές και οι δυτικές ειδικά να ανέβουν προς τα εδώ».

Στις 18:18:25 αστυνομικός διαβιβάζει στον ασύρματο: «Εφτασε η φωτιά κάτω στη Μαραθώνος». Λίγα λεπτά αργότερα δίνεται σήμα στις αστυνομικές δυνάμεις για εκτροπές αυτοκινήτων. Η φωτιά έχει πλησιάσει σε σπίτια και ζητείται από τους αστυνομικούς να μην έρχονται αυτοκίνητα από τη Μαραθώνος.

Στις 22:14:48 δίνεται η πρώτη εντύπωση στα ηχητικά της Αστυνομίας για το μέγεθος της καταστροφής. Αστυνομικός ενημερώνει ότι στο Κόκκινο Λιμανάκι έχουν καεί γύρω στα 30 αυτοκίνητα και ότι βρίσκονται περίπου 800 άτομα εγκλωβισμένα στην παραλία.

Η Εισαγγελία Πρωτοδικών έχει ολοκληρώσει την έρευνα σχετικά με τη φωτιά στην Ανατολική Αττική και αναμένεται η άσκηση ποινικών διώξεων.