Είναι η ώρα της προσωπικής ευθύνης (για τα μέλη του περιφερειακού συμβουλίου Αττικής και της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ)
Η παρέμβαση έχει το χαρακτήρα ανοιχτής επιστολής προς τα μέλη του περιφερειακού συμβουλίου Αττικής και της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ, καθώς τα πράγματα δεν εξελίσσονται καλά και καθώς έχει φτάσει η κρίσιμη στιγμή της προσωπικής ευθύνης τους για το μέλλον της διαχείρισης των αποβλήτων της περιφέρειας, τις επόμενες δεκαετίες. Η παρέμβαση είναι εστιασμένη στην ανάγκη των ριζικών αλλαγών που εξακολουθεί να χρειάζεται το δημοσιοποιημένο σχέδιο της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ, στην αποτροπή της επέκτασης των δραστηριοτήτων στην εγκατάσταση της Φυλής και στην ανάγκη του οριστικού κλεισίματός της, στις παράνομες δραστηριότητες της εταιρείας WATT ΑΕ στη Φυλή και, φυσικά, στις τεράστιες ευθύνες που έχει η περιφέρεια της Αττικής και ο ΕΔΣΝΑ για το αδιέξοδο στο οποίο έχουμε οδηγηθεί.
Εκτεταμένη αναφορά έγινε και στις ευθύνες της κυβέρνησης για την ολιγωρία που έχει επιδείξει στην υλοποίηση του νέου εθνικού σχεδίου, αλλά και για τα βήματα οπισθοχώρησης σε κρίσιμους τομείς, που τη χαρακτηρίζουν. Ένας τέτοιος τομέας είναι και αυτός της χρηματοδότησης των αναγκαίων έργων και υποδομών, μέσω της πρόσκλησης ενδιαφέροντος συμμετοχής σε προγράμματα διαχείρισης αποβλήτων του ΕΣΠΑ 2014-2015. Επισημάνθηκε ότι το συγκεκριμένο εργαλείο, αντί να υπηρετήσει την αποκεντρωμένη διαχείριση, με έμφαση στην πρόληψη, στην προδιαλογή και στην ανάκτηση υλικών, υπηρετεί το συγκεντρωτισμό της διαχείρισης και ευνοεί την περαιτέρω διείσδυση των εργολάβων σε αυτήν.
Στη συνάντηση παραβρέθηκαν εκπρόσωποι φορέων της Φυλής, οι οποίοι μίλησαν για τα ιδιαίτερα προβλήματα της περιοχής τους, για την ανάγκη του οριστικού κλεισίματος της εγκατάστασης της Φυλής, για το συντονισμό των δράσεών τους και για τις κινητοποιήσεις που οργανώνουν το επόμενο διάστημα.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της παρέμβασης της ΠΡΩΣΥΝΑΤ.
Ανοιχτή επιστολή
προς τα μέλη του περιφερειακού συμβουλίου Αττικής και της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ
Η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ της Αττικής, η επέκταση της Φυλής, οι νέες δραστηριότητες της WATT ΑΕ και η ένοχη σιωπή της περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ
Σε περιπέτειες έχει μπει η διαχείριση των απορριμμάτων, με κύρια την ευθύνη της διοίκησης της περιφέρειας Αττικής. Δυο χρόνια μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2014 και είκοσι μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων της, έχει καταφέρει να οδηγήσει σε αδιέξοδο τη διαδικασία αναθεώρησης του υφιστάμενου, από το 2006, σχεδιασμού. Το πρώτο σχέδιο της αναθεώρησης, που εγκρίθηκε από το ΔΣ του ΕΔΣΝΑ στις 28/8/2015 και από το περιφερειακό συμβούλιο στις 8/10/2015, συνάντησε καθολική αποδοκιμασία. Αφού δεν περιέγραφε και δεν περιείχε υποδομές αποκεντρωμένης διαχείρισης, συντηρούσε το συγκεντρωτισμό και προδιέγραφε τη συνέχιση της λειτουργία της εγκατάστασης της Φυλής, άφηνε ανέπαφο το διάτρητο σύστημα της ανακύκλωσης κλπ. Με λίγα λόγια, δεν ήταν σχέδιο. Και στο βαθμό που ήταν, ήταν το παλιό, καταδικασμένο σχέδιο. Κι ας υιοθετούσε, υποκριτικά, τους στόχους του νέου εθνικού σχεδίου.
Αναγκάστηκαν, η περιφέρεια Αττικής και ο ΕΔΣΝΑ, να εκπονήσουν ένα νέο σχέδιο, το οποίο υποτίθεται ότι θα ενσωμάτωνε και τα τοπικά σχέδια διαχείρισης των δήμων. Το νέο σχέδιο εγκρίθηκε από το ΔΣ του ΕΔΣΝΑ στις 15/3/2016 και υποβλήθηκε, όπως είχε γίνει και με το πρώτο σχέδιο, για έλεγχο και γνωμοδότηση στα υπουργεία εσωτερικών και περιβάλλοντος και για γνωμοδότηση στην περιφερειακή επιτροπή διαβούλευσης. Και το δεύτερο σχέδιο, όμως, έχει όλα τα «κουσούρια» του πρώτου. Επιπλέον, αποδέχεται και «νομιμοποιεί» την επιλογή των περισσότερων δήμων να συνεχίσουν το σημερινό καθεστώς «εξαγωγής» των σκουπιδιών τους στη Φυλή και να περιορίζονται σε επιφανειακές δράσεις: βελτίωσης του δικτύου συλλογής (κάδοι κλπ.), δημιουργίας κάποιων πράσινων σημείων και, σε λίγες περιπτώσεις, τοπικής διαχείρισης των κλαδεμάτων τους. Μια «τρύπα στο νερό», δηλαδή.
Είναι απολύτως λογικό, συνεπώς, το ότι οι αντιδράσεις συνεχίζονται και μεγαλώνουν. Το ίδιο λογικό είναι το γεγονός ότι και τα δυο υπουργεία διατύπωσαν σοβαρές ενστάσεις, χωρίς να προχωρήσουν στην τυπική γνωμοδότηση που προβλέπει ο νόμος 4342/2015 (άρθρο 31). Αυτό σημαίνει, κατά τη γνώμη μας, ότι επιβάλλεται διόρθωση της μελέτης αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ και επανυποβολή τους στα υπουργεία για την τελική γνωμοδότηση, πριν το θέμα επανέλθει στο περιφερειακό συμβούλιο. Τη συζήτηση στην περιφερειακή επιτροπή διαβούλευσης και τη θετική γνωμοδότηση που έδωσε, καλύτερα θα ήταν να τη ξεχάσουμε. Γιατί ήταν μια απολύτως τυπική και ανούσια διαδικασία, έγινε με δεύτερη πρόσκληση και με αναιμική συμμετοχή, τα κείμενα που τέθηκαν υπόψη των μελών της ήταν αυτά του πρώτου σχεδίου (!!!) και, αυτή τη φορά, οι συντάκτες του σχεδίου δεν παραβρέθηκαν καν να το υποστηρίξουν (!!!).
Είναι υποχρέωση της περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ να αποσαφηνίσουν τη στάση τους. Θα αποφασίσουν να ακολουθήσουν τη φωνή της λογικής και του δημοσίου συμφέροντος ή θα συνεχίσουν στις εξώφθαλμα λαθεμένες και καταστροφικές επιλογές τους; Θα διορθώσουν, ουσιαστικά, το σχέδιο της αναθεώρησης και θα το επανυποβάλλουν για δημόσια διαβούλευση ή θα προσπαθήσουν να το κρατήσουν, «πάση θυσία», στη ζωή;
Ωστόσο, επειδή τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και επειδή, κακά τα ψέματα, η υπόθεση θα κριθεί από τη στάση που θα κρατήσουν τα μέλη της πλειοψηφούσας παράταξης στο περιφερειακό συμβούλιο, θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε τις τεράστιες ευθύνες που αναλαμβάνουν όσοι/ες ξεχνούν τις δεσμεύσεις τους για «αποκεντρωμένη διαχείριση, με δημόσιο χαρακτήρα και με έμφαση στην πρόληψη, στην προδιαλογή και στην ανάκτηση των υλικών» και επιλέγουν να συναινέσουν στη συνέχιση του συγκεντρωτικού μοντέλου διαχείρισης, του «εκτρώματος» της Φυλής και του ανοίγματος της πόρτας στα εργολαβικά συμφέροντα. Κανείς δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από κανενός είδους σκοπιμότητες. Και στο τέλος - τέλος: «μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται».
Η επέκταση της Φυλής
Μπορούμε να τρέφουμε κάποια αισιοδοξία για μια αλλαγή πορείας της περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ; Δύσκολο να το υποστηρίξει κανείς. Αφού, εκτός από την (αρνητική) εξέλιξη της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ, μια σειρά από ενέργειες μας πείθουν ότι ο συγκεκριμένος προσανατολισμός της έχει «διαπεράσει» όλη τη λογική της ηγετικής ομάδας της περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ, οδηγώντας στη συνέχιση της λειτουργίας της εγκατάστασης της Φυλής, στην επέκταση των δραστηριοτήτων της, στην ενδεχόμενη χωρική επέκταση και στην πλήρη υιοθέτηση της πολιτικής της εκχώρησης του έργου της διαχείρισης των αποβλήτων στους εργολάβους. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η ακατανόητη επιμονή στη λειτουργία του ΧΥΤΑ Γραμματικού. Πιο συγκεκριμένα:
· Έχει δρομολογηθεί η επέκταση της δυναμικότητας του εργοστασίου επεξεργασίας σύμμεικτων (ΕΜΑΚ) στη Φυλή, από τις 250.000 στις 350.000 τόνους/έτος. Από αυτές τις ποσότητες οι 100.000 τόνοι/έτος θα αφορούν σε προδιαλεγμένα οργανικά, όταν στις άλλες δύο μονάδες, που ονοματίζονται, θα οδηγούνται αθροιστικά μόνο 30.000 τόνοι/έτος. Τα τελευταία φαινόμενα της έντονης δυσοσμίας στην ευρύτερη περιοχή δείχνουν πως η επεξεργασία τέτοιων ποσοτήτων οργανικών είναι προβληματικό να γίνει σε μία μονάδα και, ιδιαίτερα, στο ΕΜΑΚ Φυλής.
· Η άδεια λειτουργίας του ΧΥΤΑ Φυλής ανανεώθηκε (26/2/2016) από την περιφέρεια Αττικής για άλλα πέντε χρόνια (μέχρι 26/2/2021) και αυτή του ΕΜΑΚ για αόριστο χρονικό διάστημα (18/3/2016), αφού πρώτα ανακλήθηκε η απόφαση διακοπής, που είχε εκδοθεί στις 29/6/2015.
· Η περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΧΥΤΑ ισχύει μέχρι 11/11/2022, του ΕΜΑΚ μέχρι 11/3/2018 (με πρόβλεψη, στη συνέχεια, να ενταχθεί στη συνολική περιβαλλοντική αδειοδότηση της ΟΕΔΑ Φυλής) και του αποτεφρωτήρα υγειονομικών αποβλήτων μέχρι 11/9/2024.
· Έγινε (νέα) απευθείας ανάθεση της διαχείρισης του ΕΜΑΚ Φυλής, στο ίδιο ανάδοχο σχήμα και για τρία χρόνια.
· Εκμισθώθηκε ο αποτεφρωτήρας υγειονομικών αποβλήτων της Φυλής, για τρία συν τρία χρόνια.
Με βάση τα παραπάνω και με δεδομένο ότι η πλήρωση των τελευταίων κυττάρων του ΧΥΤΑ Φυλής είναι θέμα, το πολύ, δύο χρόνων και ότι η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ παραπέμπει στις καλένδες τη δημιουργία νέων χώρων ασφαλούς διάθεσης (ΧΥΤΥ), είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα τεθεί πολύ σύντομα και θέμα χωρικής επέκτασης της Φυλής.
Οι δραστηριότητες της WATT ΑΕ στη Φυλή
Δεν παραγνωρίζουμε ότι το θέμα της χωρικής επέκτασης της ΟΕΔΑ Φυλής έχει ήδη τεθεί, ανεξάρτητα από το ΧΥΤΑ. Αναφερόμαστε στο γνωστό σχέδιο Ανδρεόπουλου, προς την περιφερειάρχη Αττικής κ. Δούρου, με το οποίο -ούτε λίγο, ούτε πολύ- προβλέπεται η κατασκευή:
· Μονάδας μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας (ΜΒΕ), της εταιρείαςWATT AE, που βρίσκεται υπό κατασκευή και θα παραλαμβάνει σύμμεικτα απορρίμματα από το δήμο Φυλής, ενδεχομένως και από άλλους δήμους που θα υποδείξει ο ΕΔΣΝΑ, καθώς και υπολείμματα των ΚΔΑΥ της Αττικής, είτε το RDF του ΕΜΑΚ.
· Ενεργειακού σταθμού, δηλαδή μονάδας καύσης, που θα τροφοδοτείται με το δευτερογενές στερεό καύσιμο του εργοστασίου ΜΒΕ της WATTΑΕ. Προτείνεται να δημιουργηθεί σε παρακείμενο οικόπεδο του δήμου Φυλής και θα παράγει ηλεκτρισμό, που θα καταναλώνει η νέα μονάδα ΜΒΕ, η υφιστάμενη μονάδα διαλογής της WATT AE -που λειτουργεί στις αποθήκες του παλιού καμένου ΚΔΑΥ- και το εργοστάσιο παραγωγής χαρτιού, καθώς και θερμότητα.
· Εργοστάσιο παραγωγής χαρτιού, που θα δημιουργηθεί στον ίδιο χώρο με τη μονάδα καύσης και το οποίο πέρα από την ηλεκτρική ενέργεια της μονάδας καύσης, θα απορροφά την θερμότητά του και νερό προερχόμενο από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας των στραγγισμάτων του παρακείμενου ΧΥΤΑ. Το εργοστάσιο αυτό, θα εκμεταλλεύεται, επίσης, τις ποσότητες ανακυκλώσιμου χαρτιού, τόσο από την μονάδα ΜΒΕ, όσο και από άλλες εγκαταστάσεις των εμπλεκομένων φορέων (WATT, ΕΔΣΝΑ).
Η έγκαιρη δημοσιοποίηση του σχεδίου από την ΠΡΩΣΥΝΑΤ οδήγησε σε ταχεία αναδίπλωση όλων των εμπλεκόμενων, ακόμη και του συντάκτη του σχεδίου, που έσπευσαν να το υποβαθμίσουν, να το αποκηρύξουν ή να το αγνοήσουν. Το δυστύχημα γι αυτούς είναι ότι ένα μέρος του σχεδίου υλοποιείται, ήδη. Αναφερόμαστε στη μονάδα μηχανικής - βιολογικής επεξεργασίας της WATT ΑΕ, η οποία επιβεβαιώθηκε ότι κατασκευάζεται, χωρίς οικοδομική άδεια και περιβαλλοντική αδειοδότηση. Κι ας δηλώνει -και η WATT ΑΕ- πως δεν έχει ιδέα για το … «έγκλημα» και ότι, απλά, επανακατασκευάζει το ΚΔΑΥ που λειτουργούσε στην ίδια θέση, μέχρι αυτό να καταστραφεί από πυρκαγιά το καλοκαίρι του 2013. Για το θέμα αυτό, η ΠΡΩΣΥΝΑΤ έχει κάνει παρεμβάσεις σε πολλές κατευθύνσεις, τα αποτελέσματα των οποίων έχουν καταγραφεί σε ειδικό αρχείο και επιβεβαιώνουν τις παραπάνω διαπιστώσεις. Γι αυτό, άλλωστε το λόγο, η υπηρεσία δόμησης του δήμου Φυλής έχει εκδώσει απόφαση διακοπής εργασιών. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο κίνδυνος της επέκτασης των δραστηριοτήτων διαχείρισης αποβλήτων στην περιοχή της Φυλής έχει εκλείψει οριστικά. Κάθε άλλο.
Η έρευνα της συγκεκριμένης υπόθεσης έφερε στην επιφάνεια τον προβληματικό τρόπο με τον οποίο βρέθηκε να ασκεί δραστηριότητες μια ιδιωτική εταιρεία, σε χώρο που της παραχωρεί ένας δημόσιος φορέας (ο δήμος Φυλής) και ο οποίος αποτελεί τμήμα της ΟΕΔΑ Φυλής που διαχειρίζεται ο ΕΔΣΝΑ (παλιότερα ο ΕΣΔΚΝΑ). Δραστηριότητες που καλύφθηκαν περιβαλλοντικά από την αδειοδότηση του ΕΣΔΚΝΑ για το ΧΥΤΑ (!!!) και τις οποίες θα μπορούσε να ασκήσει ο ίδιος ο δήμος Φυλής ή ο ΕΣΔΚΝΑ. Με τίμημα, το οποίο δεν είναι γνωστό αν ποτέ καταβλήθηκε στο δήμο Φυλής και στον ΕΣΔΚΝΑ (στον τελευταίο το 3% των καθαρών κερδών της δραστηριότητας).
Έφερε, επίσης, στο φως την μετατροπή, από τη WATT ΑΕ, των αποθηκών του καμένου ΚΔΑΥ σε ένα μικρό ΚΔΑΥ, το οποίο έχει πάρει απαλλαγή από την υποχρέωση απόκτησης άδειας λειτουργίας, στις 9/12/2014, αφού έχει δηλωθεί με χαμηλή ισχύ μηχανολογικού εξοπλισμού (μικρότερη των 22KW), οπότε εμπίπτει σε καθεστώς επαγγελματικού εργαστηρίου. Ωστόσο, οι επιθεωρητές περιβάλλοντος, σε πρόσφατη αυτοψία τους (26/10/2015) και στην έκθεση μερικού ελέγχου που συνέταξαν (19/4/2016) εκτιμούν ότι ο μηχανολογικός εξοπλισμός υπερβαίνει τα 30 KW και ζητούν έλεγχο από τη διεύθυνση ανάπτυξης της ΠΕ Δυτικής Αττικής. Σχετικό ερώτημα προς τη διεύθυνση ανάπτυξης και τον αντιπεριφερειάρχη Δυτικής Αττικής, που έχει υπογράψει και τη βεβαίωση απαλλαγής από την άδεια λειτουργίας, έχει απευθύνει και η ΠΡΩΣΥΝΑΤ. Σε αναμονή των απαντήσεών τους, έχουμε κάθε λόγο να αναρωτιόμαστε αν η πρακτική των αυθαιρεσιών (ή και διευκολύνσεων) της WATT ΑΕ συνεχίζεται και εδώ.
Η ένοχη σιωπή της περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ
Τόσα πολλά πράγματα, που «κουμπώνουν» μεταξύ τους είναι πολύ δύσκολο να δεχτούμε ότι οφείλονται σε σύμπτωση. Αυτό που προκύπτει, από τα πράγματα, είναι η συνειδητή επιλογή ενός δρόμου αναντίστοιχου με τις προεκλογικές διακηρύξεις της ηγεσίας της περιφέρειας και αντιδιαμετρικά αντίθετου με όσα επιτάσσει το δημόσιο συμφέρον, στον οικονομικό, στον κοινωνικό και στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος.
Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς η ένοχη σιωπή της περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ για αυθαίρετες δραστηριότητες στο χώρο της ΟΕΔΑ Φυλής, που διαχειρίζονται, παρά μόνο με την υπόθεση ότι τις επικροτούν και θέλουν να τις ενσωματώσουν στο νέο περιφερειακό σχεδιασμό. Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς η προσπάθειά τους να υποβαθμίσουν τα προβλήματα που φαίνεται ότι θα δημιουργήσει η επέκταση της δυναμικότητας του ΕΜΑΚ. Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς η συνέχιση του καθεστώτος ανάθεσης σε εργολάβους του συνόλου, σχεδόν, του έργου του ΕΔΣΝΑ στην ΟΕΔΑ Φυλής. Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς ότι δεν αισθάνονται την ανάγκη να τοποθετηθούν σε ένα σχέδιο, το οποίο τους έχει υποβληθεί επίσημα και έχει προκαλέσει τόσες αντιδράσεις. Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς η απουσία οποιασδήποτε ενημέρωσης για τους περαιτέρω χειρισμούς τους στο θέμα της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ, ιδιαίτερα μετά τον «κόλαφο» των παρατηρήσεων των υπουργείων εσωτερικών και περιβάλλοντος.
Η κατρακύλα αυτή πρέπει να σταματήσει, καθώς διακυβεύεται το μέλλον της διαχείρισης των αποβλήτων της Αττικής για τις επόμενες δεκαετίες. Η ηγεσία της περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ έχει κάθε δικαίωμα να αδιαφορεί για το δικό της κύρος και την αξιοπιστία. Αυτό που δεν έχει δικαίωμα να κάνει είναι να δυσφημεί και να ακυρώνει τις κινηματικές διεκδικήσεις των τελευταίων χρόνων, μεγάλο μέρος των οποίων έχει, πλέον, αποτυπωθεί και στο νέο εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων. Και αν δεν το αντιλαμβάνεται η ίδια, οφείλουν να τις το υπενθυμίσουν τα μέλη του περιφερειακού συμβουλίου, ιδιαίτερα αυτά τα οποία της έχουν επιτρέψει να κινείται, ως τώρα, σε αυτούς τους επικίνδυνους δρόμους.
Ας μη βαυκαλίζεται κανείς με την ιδέα ότι οι παραπάνω επιλογές της περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ μπορούν να υλοποιηθούν χωρίς «να ανοίξει ρουθούνι». Ευτυχώς, το κίνημα για μια εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων, στη βάση του δημόσιου συμφέροντος, αποκεντρωμένου και με έμφαση στην πρόληψη, στην προδιαλογή και στην ανάκτηση των υλικών, έχει και το βάθος και τη δύναμη να υπερασπιστεί τις δικές του επιλογές και να μην «παραδοθεί» χωρίς καμία μάχη.
21/6/2016
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ (ΠΡΩΣΥΝΑΤ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου