Μη βιώσιμες οι ελληνικές πόλεις

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

AP Photo/Thanassis Stavrakis

Eκτη χειρότερη επίδοση στην E.E., μετά τη Βουλγαρία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και την Κροατία

Μη βιώσιμες οι ελληνικές πόλεις

ΚΟΙΝΩΝΙΑ 10.10.23 15:34Αφροδίτη Τζιαντζή

Η βιωσιμότητα των πόλεων υπολογίζεται με βάση μετρήσιμους δείκτες, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: τον αριθμό των πρόωρων θανάτων εξαιτίας της επιβαρυμένης ατμόσφαιρας μέσω έκθεσης σε μικροσωματίδια, τον αριθμό των τροχαίων ατυχημάτων, τα επίπεδα της ακραίας στεγαστικής αποστέρησης, το ποσοστό ανακύκλωσης αστικών απορριμμάτων.

Μπορεί ο χάρτης της Ελλάδας να βάφτηκε μπλε ή μισο-μπλε και στις περιφερειακές εκλογές, όμως σε έναν διαφορετικό χάρτη, αυτόν που κατατάσσει τις πόλεις και τις κοινότητες ανάλογα με το πόσο βιώσιμες και φιλικές είναι για τον πολίτη και το περιβάλλον, η χώρα μας τα έχει βάψει μαύρα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat, με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Περιφερειών και Πόλεων, οι επιδόσεις της Ελλάδας στην επίτευξη του Στόχου Βιωσιμότητας των Πόλεων και των Κοινοτήτων είναι πολύ κατώτερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, σε όλες τις επιμέρους μετρήσεις.

Η βιωσιμότητα των πόλεων είναι ο 11ος από τους 16 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης στην Ατζέντα του ΟΗΕ για το 2030, στην κορυφή της οποίας βρίσκονται η εξάλειψη της πείνας, της φτώχειας, η υγεία και ευημερία των πολιτών, η ποιοτική εκπαίδευση και η ισότητα των φύλων. Σύμφωνα με τον σχετικό ορισμό, ο στόχος για βιώσιμες πόλεις «προωθεί την ανανέωση και τον σχεδιασμό των πόλεων και των κοινοτήτων, ώστε να παρέχουν ίσες ευκαιρίες για όλους, με πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, ενέργεια, στέγαση, συγκοινωνίες, ελεύθερους χώρους πρασίνου, ενώ παράλληλα βελτιώνει τη χρήση των φυσικών πόρων και μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις».

Πέρα από τα γενικόλογα ευχολόγια, η βιωσιμότητα των πόλεων υπολογίζεται με βάση μετρήσιμους δείκτες που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: τον αριθμό των πρόωρων θανάτων εξαιτίας της επιβαρυμένης ατμόσφαιρας μέσω έκθεσης σε μικροσωματίδια, τον αριθμό των τροχαίων ατυχημάτων, τα επίπεδα της ακραίας στεγαστικής αποστέρησης, το ποσοστό ανακύκλωσης αστικών απορριμμάτων.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα συγκεντρωτικά στοιχεία της Εurostat, οι πρόωροι θάνατοι λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2020 ήταν 237.810 σε όλη την Ε.Ε., από 321.112 το 2015, μειωμένοι κατά 25,9%. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης χάνονται κάθε χρόνο 889 προσδόκιμα έτη ζωής ανά 100.000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 582 έτη. Πρόκειται για την έκτη χειρότερη επίδοση στην Ε.Ε. μετά τη Βουλγαρία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και την Κροατία.

Οσον αφορά τα θανατηφόρα τροχαία, οι ελληνικοί δρόμοι παραμένουν από τους πιο φονικούς στην Ευρώπη. Με βάση τον πίνακα της Εurostat βρισκόμαστε στην 7η χειρότερη θέση, με 5,5 θανάτους στην άσφαλτο ανά 100.000 κατοίκους το 2020, έναντι 4,2 στην Ε.Ε. Εκτοτε τα θανατηφόρα τροχαία έχουν αυξηθεί, καθώς το 2020 η κυκλοφορία στους δρόμους ήταν μειωμένη εξαιτίας των λοκντάουν για τον περιορισμό του κορονοϊού. Στην Ελλάδα το 2022 υπολογίζεται ότι σημειώθηκαν 5,8 θάνατοι σε τροχαία ανά 100.000 κατοίκους, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ε.Ε. ήταν 4,6.

Η έκθεση της Εurostat δεν περιλαμβάνει επικαιροποιημένα στοιχεία από την Ελλάδα για την ανακύκλωση-επαναχρησιμοποίηση των αστικών απορριμμάτων (στερεά απόβλητα), καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αμφισβητεί τα στοιχεία που παρέχουν οι ελληνικές αρχές και έχει δώσει στη χώρα μας «κίτρινη κάρτα» για μη συμμόρφωση με τους στόχους της ανακύκλωσης. Οπως αναφέρεται σε έκθεση της Κομισιόν, η Ελλάδα είχε δηλώσει το 2019 ότι ανακυκλώνει το 21% των αστικών αποβλήτων, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 48,7% και ο στόχος είναι να ανέβει στο 55% ώς το 2025.

Αρνητικές επιδόσεις έχουμε και στους δείκτες ακραίας στεγαστικής αποστέρησης, δηλαδή στα ποσοστά των νοικοκυριών που διαβιούν σε κατοικίες με σοβαρά προβλήματα (π.χ. διαρροή στέγης, υγρασία, ακατάλληλο πάτωμα ή ενεργειακά ανεπαρκή κουφώματα, πολύ σκοτεινό διαμέρισμα κ.ά.). Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, το ποσοστό ακραίας στεγαστικής αποστέρησης στην Ελλάδα ήταν 13,7%, όταν στην Ε.Ε των 27 είναι πέντε ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο, στο 8,7%.

Αν μάλιστα συμπεριλάβουμε και άλλους δείκτες στεγαστικής επισφάλειας, όπως το υπερβολικό κόστος στέγασης, βρισκόμαστε κυριολεκτικά στον πάτο της Ε.Ε. Σχεδόν το ένα στα τρία νοικοκυριά στις αστικές περιοχές (32,4%) αναγκάζεται να πληρώνει πάνω από 40% του διαθέσιμου εισοδήματος για έξοδα στέγασης όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε. είναι 10,4%. Η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη για τα νοικοκυριά που νοικιάζουν σπίτι, καθώς επιβαρύνονται υπερβολικά σε ποσοστό 70%.

Τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών είναι η άλλη όψη της θλιβερής θέσης της Ελλάδας στους δείκτες βιωσιμότητας των πόλεων. Μπορεί να αναπνέουμε βρόμικο αέρα, να δίνουμε σχεδόν έναν μισθό για νοίκι, να μην έχουμε αντιπλημμυρικά έργα, ασφαλείς δρόμους, ούτε αξιόπιστες δημόσιες συγκοινωνίες, αλλά έχουμε «λευκές νύχτες», χριστουγεννιάτικες φωταψίες, περιφράξεις, ιδιωτικοποιήσεις, υπερκοστολογημένους και αποτυχημένους «περιπάτους» και δημάρχους που διοικούν με νοοτροπία, λεξιλόγιο και αισθητική μαφίας.