Πάρτι στην αγορά ρεύματος: ο λαός πληρώνει το μάρμαρο, είτε στον λογαριασμό, είτε στην κρατικό προϋπολογισμό!

Σωτήρης Λαπιέρης

Πάρτι στην αγορά ρεύματος: ο λαός πληρώνει το μάρμαρο, είτε στον λογαριασμό, είτε στην κρατικό προϋπολογισμό!

Για το ζήτημα της ενεργειακής ακρίβειας, πρέπει να παρθούν άμεσες πολιτικές πρωτοβουλίες. Η επιβάρυνση των λογαριασμών ρεύματος στα λαϊκά νοικοκυριά, υπό το φόντο της συνολικής ακρίβειας, συνιστά ζήτημα πρώτης γραμμής για την διαβίωση του κόσμου της εργασίας. Ακόμα και πιθανές νίκες του εργατικού κινήματος που θα οδηγήσουν σε αυξήσεις μισθών, κινδυνεύουν να εξανεμιστούν από το ράλι των τιμών ενέργειας.

Οι τιμές που ανακοίνωσαν οι λιανικοί προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, δεν έχουν προηγούμενο: ξεκινούν λίγο κάτω από τα 0,70 την κιλοβατώρα και φτάνουν μέχρι και τα 1,10. Αυτονόητα, το ζήτημα απασχολεί πλατιά τον λαό, ακόμα κι αν η κυβέρνηση και τα ΜΜΕ προσπαθούν να το υποβαθμίσουν ή να αποκρύψουν τις αιτίες τους.

Για να γίνει κατανοητό το δυσθεώρητο κόστος του ρεύματος αρκεί το παράδειγμα του ψυγείου: για ένα ψυγείο χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης (150W- με την πλειοψηφία των λαϊκών νοικοκυριών να μην έχουν πρόσβαση σε αυτήν την πανάκριβη ενεργειακή κλάση), που ο συμπιεστής λειτουργεί 15 ώρες την ημέρα (με μια συνετή χρήση), κάθε πολίτης πρέπει να πληρώσει από 46,7 έως 74,2 ευρώ τον μήνα (ανάλογα την εταιρεία). Με λίγα λόγια, αυτό είναι το ελάχιστο από όπου ξεκινάει ο λογαριασμός του ρεύματος, απλά για να έχει ψυγείο ένα σπίτι!

Οι τιμή του ρεύματος δεν μπορεί να αποτελεί πλέον ούτε προϊόν κερδοσκοπίας των εταιρειών χονδρικής και λιανικής, ούτε προπέτασμα καπνού για να κρύβει η κυβέρνηση Μητσοτάκη την απροθυμία της να περιορίσει το πάρτι κερδοσκοπίας.

Το λαϊκό εισόδημα, ο κόσμος της δουλειάς στενάζει κάτω από το βάρος πανάκριβων λογαριασμών. Και αν η τιμή του ρεύματος αμβλύνεται από τις «παρεμβάσεις» της κυβέρνησης (που έχει δεσμευτεί για τελική τιμή στον καταναλωτή στα 0,17-0,25), ο λαός δεν τρώει κουτόχορτο! Οι επιδοτήσεις είναι βγαλμένες από το υστέρημα του ελληνικού λαού, από την δυσθεώρητη άμεση και έμμεση φορολογία σε μισθωτούς, συνταξιούχους και αυτοαπασχολούμενους.

Ακόμα κι έτσι όμως, η φορομπηξία δεν αρκεί και η κυβέρνηση τροφοδοτεί με τα ελλείμματα του κρατικού προϋπολογισμού την κερδοσκοπία των παραγωγών και προμηθευτών ρεύματος. 1,13 δις διατέθηκαν τον Αύγουστο για επιδοτήσεις λογαριασμών, ενώ για τον Σεπτέμβριο το κόστος της επιδότησης θα φτάσει το 1,9 δις!

Με την τροφοδοσία του Nord Stream 1 να διακόπτεται και πάλι λόγω συντήρησης, είναι αβέβαιο που κινηθούν οι τιμές του φυσικού αερίου και συνεπώς το κόστος παραγωγής ρεύματος. Είναι πιο πιθανόν από ποτέ να μην φτάσουν ούτε καν τα 850 εκατ. ευρώ που έχουν προϋπολογιστεί για επιδοτήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό. Υπάρχει συζήτηση ακόμα και για διπλασιασμό της σχετικής κρατικής δαπάνης.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αντιλαμβάνεται ότι το ράλι στις τιμές του φυσικού αερίου και στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας μπορεί να αφήσει την πλειοψηφία των λαϊκών στρωμάτων χωρίς ρεύμα. Για αυτόν τον λόγο, έχει διαμορφώσει τον «Προσωρινό Μηχανισμό Ανάκτησης Εσόδων Επόμενης Ημέρας».

Όμως, η πραγματικότητα είναι αμείλικτη. Όσο αμείλικτη είναι και η κερδοσκοπία των ολιγαρχών της εγχώριας αγοράς ενέργειας (με τις πλάτες της κυβέρνησης).

Τα επίσημα στοιχεία αναδεικνύουν ότι η περιβόητη «επιδότηση» της κυβέρνησης είναι μια κοροϊδία. Επί της ουσίας, συνιστά επιδότηση των ιδιωτών παραγωγών ρεύματος και πρώτα από όλα, των εργοστασιαρχών του φυσικού αερίου, δηλαδή των ομίλων Μυτιληναίου, Κοπελούζου, Βαρδινογιάννη, Λάτση, Περιστέρη, Τα «υπερέσοδα» αντλούνται στην συντριπτική τους πλειοψηφία από την ΔΕΗ και την λιγνιτοπαραγωγή! Ακόμα και αν τα στοιχεία αναδεικνύουν τις ΑΠΕ ως σημαντικό αιμοδότη του μηχανισμού «υπερεσόδων», πίσω από τα μεγάλα ποσά, κρύβεται τo μηδενικό κόστος παραγωγής ρεύματος από ΑΠΕ. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στους κατόχους φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών να βγάζουν τεράστια κέρδη, ακόμα και αν αποδίδουν μεγάλα ποσά στο δημόσιο. Πηγή: ΡΑΕ. Επεξεργασία: Σωτήρης Λαπιέρης

Αυτό που επίσης προκύπτει ξεκάθαρα είναι ότι τα λεγόμενα Υπερέσοδα, δεν αρκούν για να καλύψουν την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος. Έτσι από το 1,1 δις του Αυγούστου, μόνο τα 816 εκατομμύρια καλύφθηκαν από αυτήν την πηγή. Τα υπόλοιπα 300 εκατομμύρια διοχετεύθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή τους φόρους που πληρώνει ο κόσμος της δουλειάς. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση «επιδοτεί» τους λογαριασμούς για να «επιδοτήσουμε» εμείς με την σειρά μας τους ολιγάρχες παραγωγούς! Τα σχεδόν 2 δις του Σεπτεμβρίου πιθανότατα θα χρειαστούν μεγαλύτερη μετάγγιση από τον κρατικό προϋπολογισμό, προκαλώντας επιπλέον δημοσιονομικό βάρος σε όφελος της ολιγαρχίας!

Πηγή: ΡΑΕ. Επεξεργασία: Σωτήρης Λαπιέρης

Με λίγα λόγια, όχι απλά δεν αρκεί η περιβόητη «άντληση υπερεσόδων» που διατυμπανίζει ο Μητσοτάκης όταν μιλάει για τα κερδοσκοπικά κέρδη των ιδιωτικών μονοπωλιακών ομίλων της ενέργειας, αλλά ούτε καν τα κονδύλια από τα κρατικά ταμεία!

Είναι πιο εμφανές από ποτέ ότι η περιβόητη «απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας» είναι ένας ακόμα τρόπος για να πληρώσει ο λαός τα κέρδη της ολιγαρχίας. Παρά τις αυξημένες τιμές παραγωγής ενέργειας (αμιγώς λόγω του φυσικού αερίου), οι ολιγάρχες Μυτιληναίος, Κοπελούζος, Λάτσης, Βαρδιονογιάννης κλπ όχι απλά δεν επωμίζονται κανένα κόστος, αυξάνουν κιόλας την κερδοφορία τους.

Το περιβόητο Χρηματιστήριο Ενέργειας που θέσπισε ο ΣΥΡΙΖΑ και ξεκίνησε την λειτουργία του επί Μητσοτάκη, πρέπει να καταργηθεί τώρα. Οι ντιρεκτίβες της Ε.Ε. για την λειτουργία του αποδεικνύουν ότι το τερατώδες κατασκεύασμα των Βρυξελλών εξυπηρετεί μόνο τους εγχώριους ολιγάρχες και καμιά σχέση δεν έχει με τα λαϊκά συμφέροντα ή με την προστασία του περιβάλλοντος.

ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ με ΑΜΕΣΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΛΗΣ: το παράδειγμα της Αγγλίας

Όμως ο αναγκαίος αγώνας για την ανατροπή των πολιτικών της Ε.Ε. στην ενέργεια, πρέπει να συνοδευτεί με πάλη για άμεσα μέτρα προστασίας του λαϊκού εισοδήματος, με μέτρα που θα φορτώνουν το βάρος της ενεργειακής κρίσης που προκάλεσαν οι κυρώσεις της Ε.Ε. στην Ρωσία, στους ολιγάρχες και στους μονοπωλιακούς καπιταλιστικούς ομίλους.

Είναι αναγκαία η πολιτική σύμπνοια των δυνάμεων που αντιλαμβάνονται την ανάγκη άμεσης αντιπαράθεσης με το πλαίσιο κερδοκοσπίας που έχει διαμορφωθεί. Η κινητοποίηση μαζικών φορέων αλλά και η συγκρότηση ad hoc πρωτοβουλιών, είτε με πιο κεντρικό τρόπο, είτε τοπικά, είτε ακόμα και συνδυαστικά, μπορεί να προσφέρει μορφή οργάνωσης των διεκδικήσεων και συσπείρωσης του κόσμου της εργασίας.

Η εμπειρία της πρωτοβουλίας Enough is Enough στην Αγγλία αναδεικνύει μια μεθοδολογία που μέχρι στιγμής έχει ως αποτέλεσμα μια εξαιρετικά πετυχημένη καμπάνια, με μαζικότατη απεύθυνση και μαζικές διαδηλώσεις.

Το «Enough is Enough” έχει θέσει ένα θέσει ένα ευρύτερο πλαίσιο πάλης ενάντια στην ακρίβεια [1] και δημιουργήθηκε έπειτα από την αριστερά του Εργατικού Κόμματος (δύο βουλευτές της «Σοσιαλιστικής ομάδας» των Εργατικών), από ένα τα πιο μαχητικά συνδικάτα (Communication Workers Union- τηλεπικοινωνίες, ταχυδρομεία, τεχνολογία), από «θεματικές» πρωτοβουλίες πολιτών (Fans Supporting Foodbanks- πρωτοβουλία οπαδών για στήριξη των τραπεζών φαγητού, Right to Food Campaign- Καμπάνια για το δικαίωμα στην τροφή, Πρωτοβουλία για το Δικαίωμα στην Στέγη- ACORN) και ένα προοδευτικό περιοδικό(Tribune).

Δεν χρειάζεται να μιμηθούμε άκριτα το παράδειγμα αυτό, όμως μπορεί να αποτελέσει ένα θετικό δίδαγμα, έστω για την συσπείρωση γύρω από ένα πρόγραμμα πάλης για το ζήτημα της ακρίβειας στο ρεύμα.

Πυρήνας ενός τέτοιου προγράμματος πάλης οφείλουν να είναι: πλαφόν στις χονδρεμπορικές τιμές προμήθεια ρεύματος. Οι ολιγάρχες και οι μονοπωλιακοί τους όμιλοι, να επωμιστούν το υψηλό κόστος του ενεργειακού μίγματος και να το καλύψουν από τα κερδοσκοπικά κέρδη τους. Φτάνει πια η μετακύλιση στο λαϊκό εισόδημα.

Κρατικοποίηση τώρα της ΔΕΗ. Το έγκλημα της ιδιωτικοποίησης δια της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, πρέπει να αναταχθεί τώρα. Η ΔΕΗ πρέπει να παίξει ρυθμιστικό ρόλο στην αγορά, και όχι να λειτουργεί ως κοινός καπιταλιστικός όμιλος με κριτήριο κερδών και εξέλιξης της τιμής της μετοχής της. Παράλληλα, οφείλει να παίξει κοινωνικό ρόλο, προσφέροντας χαμηλό ρεύμα με εισοδηματικά κριτήρια, πολύ πέρα από την σημερινή κατάσταση, που τα κοινωνικά τιμολόγια απευθύνονται μόνο σε συνανθρώπους μας που βρίσκονται ήδη κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας.

Πλήρης επανενεργοποίηση των λιγνιτικών μονάδων. Ο φθηνός λιγνίτης δεν μπορεί να βρίσκεται στο περιθώριο σε περίοδο ενεργειακής κρίσης. Η εγκληματική απόφαση της απολιγνιτοποίησης δείχνει περίτρανα τα καταστροφικά της αποτελέσματα. Ακόμα και με το «καπέλο» των δικαιωμάτων ρύπων, ο λιγνίτης είναι πιο φθηνός από το πανάκριβο φυσικό αέριο και σε κάθε περίπτωση είναι εκεί και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή, όταν ακόμα και η εφοδιαστική ασφάλεια απειλείται και διαγράφεται ξεκάθαρα ο κίνδυνος διακοπών ρεύματος, λόγω αδυναμίας παραγωγής. Η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να γίνει σχεδιασμένα και σταδιακά, χωρίς να επωμιστούν το κόστος της ο κόσμος της εργασίας και η νεολαία.

Σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη ενός μετώπου που θα προστατεύει το λαϊκό εισόδημα, θα φορτώνει τα βάρη της ενεργειακής κρίσης στους ολιγάρχες που ακολουθούν την κυβέρνηση στην αυτοκτονική Αμερικάνικη και Ευρωενωσιακή πολιτική των κυρώσεων και θα στοχεύει στην κατοχύρωση του ρεύματος ως κοινωνικού αγαθού και όχι ως προϊόντος κερδοσκοπίας.

[1] Η πρωτοβουλία θέτει ένα ευρύτερο πλαίσιο πάλης ενάντια στην ακρίβεια, με διεκδικήσεις για αυξήσεις μισθών, φορολόγησης του πλούτου, αξιοπρεπούς κατοικίας και διατροφικής ασφάλειας για όλους. Προφανώς ένα τέτοιο πλαίσιο πάλης είναι αναγκαίο, αλλά δυστυχώς το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα (ακόμα και οι μαχητικές του πτέρυγες) και η εγχώρια αριστερά, δεν φαίνονται ικανές να συζητήσουν ένα κοινό πλαίσιο δράσης και διεκδικήσεων που να ακουμπάει τον πυρήνα του επιπέδου διαβίωσης του λαού. Για περισσότερα: https://wesayenough.co.uk/

* O Σωτήρης Λαπιέρης είναι δημοτικός σύμβουλος Χαλανδρίου με την παράταξη «ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΕΝΑΝΤΙΑ». Μέλος του ΠΣ της Λαϊκής Ενότητας.