Αλλάζει χέρια η ενεργειακή εξάρτηση της Ε.Ε. από το φυσικό αέριο

Αλλάζει χέρια η ενεργειακή εξάρτηση της Ε.Ε. από το φυσικό αέριο

Από Σύνταξη

Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη

Τα τελευταία χρόνια, ενώ η Ρωσία -σε συμφωνία με διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο- κατασκεύαζε αγωγούς που παρέκαμπταν την Ουκρανία –παρά τις διαμαρτυρίες Ουκρανίας και Πολωνίας- η ευρωπαϊκή πολιτική επισημοποιούσε μια πολιτική που είχε κατοχυρώσει από το 2013 (1) τις προϋποθέσεις απεξάρτησης, όχι από το φυσικό αέριο, αλλά από τους ρώσικους αγωγούς φυσικού αερίου. Η στρατηγική για το υγροποιημένο φυσικό αέριο και την αποθήκευση φυσικού αερίου, που ανακοινώθηκε το 2016, (2) υλοποιείται με ένταξη έργων στα ευρωπαϊκά έργα κοινοτικού ενδιαφέροντος, ή σε άλλους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, όπως είναι το «Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ)» της Αλεξανδρούπολης, που χρηματοδοτείται από Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ 2014-2020 (ΕΠΑνΕΚ). Πρόκειται για την κατασκευή και λειτουργία Τερματικού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), με Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Αεριοποίησης (FSRU), που θα συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας, από τη Ρουμανία, τη Σερβία και τη Β. Μακεδονία, μέχρι τη Μολδαβία και την Ουκρανία. (3)

Η στρατηγική για το υγροποιημένο φυσικό αέριο και την αποθήκευση φυσικού αερίου ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τους φορείς υλοποίησης των έργων, να επιταχύνουν τις τελικές αποφάσεις για τα έργα αυτά κατά προτεραιότητα, ως άκρως ανταγωνιστική εναλλακτική λύση αντί του φυσικού αερίου μέσω αγωγών. Τονίζει ότι «επίκεινται μεγάλες αλλαγές στις διεθνείς αγορές ΥΦΑ, με ανάπτυξη σημαντικής ικανότητας υγροποίησης στην Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες για την περίοδο έως το 2020 και δυνατότητες για σημαντική μελλοντική προσφορά από αλλού, συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου.». Στα «Σημεία δράσης» επισημαίνει ότι «Η Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ύπατη Εκπρόσωπο και Αντιπρόεδρο, θα πρέπει να επιδιώξει τακτικές συζητήσεις σχετικά με το ΥΦΑ με την Αυστραλία και να συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με άλλους τρέχοντες και δυνητικούς προμηθευτές, όπως το Κατάρ, η Νιγηρία, η Αίγυπτος, η Αγκόλα, η Μοζαμβίκη, η Τανζανία, το Ισραήλ, ο Λίβανος, το Ιράν, το Ιράκ και η Λιβύη. Θα πρέπει επίσης να εξακολουθήσει να δίνεται προτεραιότητα στους διαλόγους υψηλού επιπέδου για την ενέργεια με την Αλγερία, τις ΗΠΑ και τον Καναδά.».

Αυτή η πολιτική που οδήγησε στην παγκόσμια πρωτιά των ελλήνων εφοπλιστών σε επενδύσεις πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου, (4) δίνει απαντήσεις και σε άλλα ερωτήματα που σχετίζονται με την ευθυγράμμιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την πολιτική των ΗΠΑ. Οι δυνάμεις αυτές φρόντισαν να εξαιρέσουν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο από το πακέτο των κυρώσεων στη Ρωσία που έχουν ανακοινώσει, ωστόσο σήμερα εμφανίζεται αύξηση παραγγελιών στην Gazprom, αμέσως μετά την εισβολή στην Ουκρανία! (5)Πηγή: Le Monde diplomatique

Συμμαχία ΗΠΑ-Ε.Ε. για το υγροποιημένο φυσικό αέριο

Ο Mathias Reymond, Οικονομολόγος, αναπληρωτής καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Μονπελιέ, σε άρθρο του στην Le monde Diplomatique (4) δίνει πολλά στοιχεία για το πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ασκεί όλο και περισσότερη νεοφιλελεύθερη πολιτική ευκαιρίας για το φυσικό αέριο. (6) Δημοσιεύουμε κάποια αποσπάσματα και το σχετικό χάρτη.

«Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στον Λευκό Οίκο, τον Ιούλιο του 2018, ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατέληξε σε συμφωνία με τον πρόεδρο Τραμπ. Στο κοινό ανακοινωθέν τους δήλωναν: «Αποφασίσαμε σήμερα να ενισχύσουμε τη στρατηγική συνεργασία μας στον ενεργειακό τομέα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να εισάγει περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε να διαφοροποιήσει τις πηγές ανεφοδιασμού της». Ήταν κοινό μυστικό: οι βορειοαμερικανοί παραγωγοί φυσικού αερίου αναζητούν νέες αγορές –και η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας παγκοσμίως, αποτελεί τον ιδανικό πελάτη…»

«Με την εμφάνιση του υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ, LNG) που μεταφέρεται με υγραεριοφόρα δεξαμενόπλοια, ο κλάδος, μέχρι πρότινος αναγκαστικά περιορισμένος σε περιφερειακό επίπεδο, διεθνοποιείται και απαλλάσσεται από την αμοιβαία εξάρτηση μεταξύ εισαγωγέων και εξαγωγέων που επέβαλλαν οι αγωγοί φυσικού αερίου. Ωστόσο, η διαδικασία κάθε άλλο παρά απλή είναι: το φυσικό αέριο κατ’ αρχάς υγροποιείται με ψύξη στους -161°C, μεταφέρεται με πλοίο και κατόπιν επαναεριοποιείται. Εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχουν περίπου τριάντα τερματικοί σταθμοί όπου πραγματοποιείται αυτή η διαδικασία (βλ. χάρτη). Αν και η πλειονότητα των παγκόσμιων εξαγωγών αερίου πραγματοποιείται μέσω αγωγών (63% έναντι 37% μέσω θαλάσσιας μεταφοράς), η σύγκλιση μεταξύ τους αυξάνεται (78% έναντι 22% το 2005).

Το ΥΦΑ, πιο βολικό από το αέριο που μεταφέρεται διά της χερσαίας οδού, ενθουσιάζει τους οπαδούς της απελευθέρωσης του κλάδου. Με αυτό, οι εταιρείες εκμετάλλευσης παίζουν με τις τιμές διάφορων αγορών (της Ευρώπης, του Ατλαντικού και του Ειρηνικού) και συνάπτουν όλο και πιο συχνά βραχυχρόνια συμβόλαια, τα αποκαλούμενα «spots», που επιτρέπουν τη διενέργεια συναλλαγών σε ημερήσια βάση. Αντίθετα, οι συμβάσεις μεταφοράς μέσω αγωγού φυσικού αερίου –αλλά και ένα τμήμα εκείνων που αφορούν το ΥΦΑ– έχουν διάρκεια που συχνά φθάνει τα 20 ή και τα 30 έτη.

Όντας ο μεγαλύτερος παραγωγός παγκοσμίως, οι ΗΠΑ εξορύσσουν 88% περισσότερο φυσικό αέριο απ’ ό,τι πριν από δεκαπέντε χρόνια, ενώ η ρωσική παραγωγή παραμένει στάσιμη και η ευρωπαϊκή έχει μειωθεί κατά το ήμισυ. Αιτία; Η ανακάλυψη, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, του «μη συμβατικού» φυσικού αερίου, που εξάγεται από το υπέδαφος χάρη στην ιδιαίτερα ρυπογόνα τεχνική της «υδραυλικής ρηγμάτωσης…».

Παραπομπές

1) Κανονισμός (Ε.Ε.) αριθ. 347/2013 σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές. ΕΕ L 115 της 25.4.2013

2) Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με μια στρατηγική της ΕΕ για το υγροποιημένο φυσικό αέριο και την αποθήκευση φυσικού αερίου, eur-lex.europa.eu

3) Gastrade: Έλαβε την τελική απόφαση για κατασκευή του ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης, ypodomes.com

4) Υπερ-στόλος LNG carriers από Έλληνες εφοπλιστές, naftemporiki.gr

5) Πόλεμος στην Ουκρανία: Άλμα στις αγορές ρωσικού φυσικού αερίου από την Ευρώπη, kathimerini.gr

6) Η Ουάσιγκτον σπέρνει ζιζάνια στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, monde-diplomatique.gr