“Δεν είχα το ψυχικό σθένος να μιλήσω για όσα συνέβησαν, τώρα έχω τη δύναμη”

“Δεν είχα το ψυχικό σθένος να μιλήσω για όσα συνέβησαν, τώρα έχω τη δύναμη”

Από Vasilis Thanopoulos

Bullying σε Τεχνικές Εταιρίες? Δεν πέφτουμε και από τα σύννεφα...

Ο Α. επικοινώνησε με το περιοδικό θέλοντας να μιλήσει για τις κακοποιητικές συμπεριφορές που βίωσε ως υπάλληλος σε μια Τεχνική εταιρία στα βόρεια προάστια. Στην καταγγελία ο ίδιος κάνει λόγο για χονδροφοβικά και ομοφοβικά σχόλια (σ.σ. voice shaming) ακόμα και για βίαια περιστατικά. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, “δεν είχα το ψυχικό σθένος να μιλήσω για όσα συνέβησαν. Τώρα έχω την δύναμη να μιλήσω”.

“Γιατί αποφάσισα να μιλήσω τώρα; Επειδή ήταν αναγκαίο τότε να ταχτοποιήσω σοβαρές οικογενειακές υποθέσεις και να επιβιώσω. Δεν είχα το ψυχικό σθένος να μιλήσω για όσα συνέβησαν. Τώρα έχω την δύναμη να μιλήσω. Εκτός των άλλων ειδικοτήτων, οι μηχανικοί βιώνουν απίστευτο bullying. Εργάζονται πολλές ώρες έναντι μικρής αμοιβής, δεν υπάρχουν σταθερά ωράρια και αναγκάζονται να δηλώνουν πλήρη υποταγή σε ψυχικά άρρωστους εργοδότες…”

Η καταγγελία

Το φθινόπωρο του 2018 ξεκίνησα να εργάζομαι ως μηχανικός σε μια Τεχνική εταιρία Μελετών που βρίσκεται στα βόρεια προάστια. Αυτή η εταιρία απασχολεί κατά κύριο λόγο Τοπογράφους και Πολιτικούς μηχανικούς

Ο γιος του ιδιοκτήτη, μου πήρε συνέντευξη και αποφάσισε να ενταχθώ στο ανθρώπινο δυναμικό της εταιρίας. Αμέσως μετά απευθύνθηκε στην αδερφή του προκειμένου να αναλάβει την εκπαίδευση μου. Έπρεπε να εκπαιδευτώ το συντομότερο δυνατό για να τους βοηθήσω σε μια σημαντική μελέτη που είχαν αναλάβει. Την επόμενη μέρα γνώρισα τον ιδιοκτήτη της εταιρίας. Εκ πρώτης όψεως φάνηκε ένας ευγενικός κύριος που ήθελε να μου δώσει ευκαιρίες. Είχε πει χαρακτηριστικά: Θα περάσεις από διάφορα πόστα! Μάλιστα έδειξε πως θαύμαζε το βιογραφικό μου καθώς είμαι απόφοιτος πολυτεχνικής σχολής με μεταπτυχιακό, προϋπηρεσία, ξένες γλώσσες, σεμινάρια και πρακτική άσκηση. Σχημάτισα καλή εντύπωση για αυτούς τους ανθρώπους. Η φαινομενικά καλή συμπεριφορά τους σε συνδυασμό με το γόητρο της εταιρίας, με θάμπωσαν. Αργότερα κατάλαβα πως ότι λάμπει δεν είναι χρυσός

Το πρώτα μου καθήκοντα ενώ θα έπρεπε να σχετίζονται άμεσα με το αντικείμενο των σπουδών μου, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια δουλειά που θα μπορούσε να υλοποιηθεί από τον οποιονδήποτε. Δεν μίλησα, δεν διαμαρτυρήθηκα. Είπα στον εαυτό μου: Κάνε υπομονή, θα αναλάβεις πιο σημαντικά καθήκοντα. Τώρα οφείλεις να αποδείξεις ότι είσαι καλός υπάλληλος. Μόνο που δεν ήξερα το τίμημα.

Για να αποδείξω ότι είμαι καλός υπάλληλος έπρεπε να δουλεύω κάτω από δυσμενείς συνθήκες. Συγκεκριμένα: Ήμουν υποχρεωμένος να ακούω τις συναδέλφους μου να μιλούν τέσσερις ώρες την ημέρα δυνατά για τα προσωπικά τους. Αυτό γινόταν με τις “ευλογίες” της Floor manager στο ισόγειο της εταιρίας. Ταυτόχρονα, έμπαιναν πελάτες στο ισόγειο της εταιρίας οι οποίοι προκαλούσαν με την σειρά τους οχλαγωγία. Δεν κατηγορώ τους πελάτες στην προκειμένη περίπτωση. Κατηγορώ τον εργοδότη που αποφάσισε να τους δέχεται στα κεντρικά της εταιρίας για να μειώσει τα λειτουργικά κόστη των επιμέρους γραφείων. Το αποτέλεσμα: Στο ισόγειο της εταιρίας επικρατούσε μια ασύλληπτη οχλαγωγία. Ο ιδιοκτήτης της εταιρίας μαζί με τα παιδιά του έρχονταν να ελέγξουν πως όλα βαίνουν καλώς. Τους παρακαλούσα να βρουν μία λύση αλλά μάταια. Η απάντηση τους ήταν σαφής: Η εταιρία λειτουργεί με συγκεκριμένο τρόπο και είσαι υποχρεωμένος να σταθείς στο ύψος των περιστάσεων. Μα πώς να το κάνω αυτό όταν με τόση φασαρία έπρεπε να είμαι συγκεντρωμένος στα καθήκοντα μου και ταυτόχρονα να αποκτήσω μέσα σε λίγες μέρες την εμπειρία των ατόμων που εργάζονται χρόνια εκεί;

Για να φανώ αντάξιος των προσδοκιών τους αναγκάστηκα να εργάζομαι δέκα ώρες κάθε μέρα με τον βασικό μισθό. Η προϊστάμενος δεν έδειξε καμία κατανόηση. Αντιθέτως με έβριζε καθημερινά γιατί εξέφραζα παράπονα. Σύμφωνα με τους “άγραφους κανόνες’” του ισογείου της εταιρίας δεν είχα το δικαίωμα να εκφράζω παράπονα αλλά ούτε και να εκφέρω γνώμη για το οτιδήποτε. Έτσι ένα μήνα μετά άκουσα μια από τις βοηθούς της προϊστάμενης να μου λέει ξεκάθαρα: δεν έχεις δικαίωμα να μιλάς γιατί είσαι καινούργιος εδώ! Εμείς δουλεύουμε εδώ χρόνια. Της απάντησα με επιχειρήματα

Από τότε ξεκίνησε ο επίσημος πόλεμος εναντίον μου. Όσοι ήταν βοηθοί της προϊστάμενης με κατηγορούσαν στον εργοδότη προκειμένου να με διώξει από την εταιρία. Μάλιστα τότε με κάλεσε ο εργοδότης στο γραφείο του στον 3ο όροφο για να μου κάνει παράπονα περί “χαμηλής παραγωγικότητας Παραδόξως μου μίλησε ήρεμα. Σεβάστηκα τις επιθυμίες του και η παραγωγικότητα μου εκτοξεύτηκε. Παράλληλα σταμάτησα να εκφέρω γνώμη, σταμάτησα να κάνω παράπονα. Δήλωσα πλήρη υποταγή. Γυρνούσα στο σπίτι μου αργά το απόγευμα με ένα κεφάλι μουδιασμένο. Με πολλά αναπάντητα γιατί! Γιατί μου φέρονται άσχημα, τι τους έκανα; Γιατί έπρεπε να εισπράττω καθημερινά την τοξικότητα και τις κακίες τους;

Οι μέρες κυλούσαν αργά και βασανιστικά. Αισθανόμουν πως δεν είχα άλλη επιλογή. Χρειαζόμουν τα χρήματα και ταυτόχρονα πρόσθετη προϋπηρεσία. Δεχόμουν καθημερινά πλύση εγκεφάλου. Πιο συγκεκριμένα προσπαθούσαν να με πείσουν ότι αυτή η δουλειά είναι η ευκαιρία της ζωής μου και εκτός εταιρίας δεν θα μπορέσω να πετύχω τίποτα θετικό. Εκμεταλλεύτηκαν την ανάγκη μου για εργασία και την θλίψη που ένιωθα εξαιτίας κάποιων σοβαρών οικογενειακών προβλημάτων. Εκείνοι ζούσαν ευτυχισμένοι καθώς εκμεταλλεύονταν πολλά άτομα μέσα στην εταιρία. Ένιωθαν ικανοποίηση και εγκεφαλική ηδονή βλέποντας τους υπαλλήλους να πονούν. Κουραζόμουν αφάνταστα, υπέφερα, αργοπέθαινα καθώς εκείνοι έπαιρναν ζωή από την ζωή μου.

Τον Φεβρουάριο του 2019 συνέβη ένας μεγάλος καβγάς ανάμεσα σε μένα και στην προϊστάμενη. Εκείνη ξέσπασε όλα τα νεύρα της πάνω μου. Της εξήγησα πως δεν είμαι διατεθειμένος να ανέχομαι καθημερινά προσβολές. Για να μου κάνει επίδειξη δύναμης με έστειλε στον 1ο όροφο της εταιρίας. Σημειωτέον ότι καιρό πριν ζητούσα από τον εργοδότη να εργάζομαι στον 1ο όροφο καθώς εκεί επικρατεί περισσότερη ησυχία. Τότε αναρωτήθηκα: Έπρεπε να γίνει τόση φασαρία για να εργάζομαι στον 1ο όροφο; Θα μπορούσαν εξαρχής να με στείλουν εκεί ώστε να είχαν αποφευχθεί αρκετά προβλήματα. Βέβαια δεν ήθελαν εξ αρχής να με λάβουν υπόψη, καθώς οι υπόλοιποι όροφοι της εταιρίας προορίζονται για την “elite κοινωνία” , δηλαδή από άτομα που ανήκουν στην high society και χρησιμοποίησαν αθέμιτα μέσα για να δεσπόζουν στην εταιρία.

Έβαλα στην άκρη τον καβγά ανάμεσα σε μένα και στην προϊστάμενη και εκτελούσα τυπικά τα καθήκοντα μου στον 1ο όροφο της εταιρίας. Τότε ο νομικός εκπρόσωπος της εταιρίας, άρχισε να μου κάνει το λεγόμενο fat shaming. Έτσι πήρε θάρρος και ο ιδιοκτήτης και είπε μπροστά σε όλους τους υπαλλήλους: “Χρειάζεσαι δίαιτα”. Πάγωσαν όλοι. Έμεινα άναυδος. Προσπάθησα να αντιμετωπίσω χιουμοριστικά τα λεγόμενα του.

Μετά από αυτό το περιστατικό άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου. Κάθε μεσημέρι που έκανα διάλειμμα για φαγητό, οι συνάδελφοι κυριολεκτικά μετρούσαν τις μπουκιές μου. Ταυτόχρονα μετρούσαν και τα τσιγάρα μου. Έπρεπε να απολογούμαι για το φαγητό που έτρωγα, για τα τσιγάρα που κάπνιζα ακόμα και πότε πήγαινα στην τουαλέτα στο πλαίσιο του νόμιμου διαλείμματος μου. Τότε βρήκε αφορμή ο νομικός εκπρόσωπος να με κατηγορήσει άδικα ότι μόνο εγώ λερώνω τις τουαλέτες και μόνο εγώ ξοδεύω πολλές χαρτοπετσέτες για να σκουπίζω τα χέρια μου. Για να μην πάρει έκταση το ζήτημα αναγκαζόμουν να καθαρίζω με δροσομάντηλα όλες τις ανδρικές τουαλέτες παρόλο που δεν τις είχα λερώσει. Επίσης έφερνα χαρτοπετσέτες από το σπίτι μου για να μην με κατηγορούν για αλόγιστες σπατάλες. Το μεσημεριανό μου διάλειμμα το έκανα έξω από την εταιρία. Έξω έτρωγα και κάπνιζα παρόλο που μέσα στην εταιρία υπάρχει ειδικά διαμορφωμένη κουζίνα για αυτούς τους σκοπούς.

Υλοποιώντας αυτά που προανέφερα, νόμιζα πως θα μετριαστούν τα προβλήματα. Για ακόμα μια φορά έκανα λάθος. Η προϊστάμενη του ισογείου είχε άλλα σχέδια. Να με κάνει να φύγω από την εταιρία. Ο λόγος; Διότι σύμφωνα με φήμες, κανένας δεν τόλμησε να την αποστομώσει και να της πει με ειλικρίνεια τα παράπονα του. Έτσι κατέστρωσε ένα σχέδιο. Χρησιμοποίησε ψευδομάρτυρες για να πουν στον ιδιοκτήτη της εταιρίας ασύστολα ψεύδη για εμένα προκειμένου να θυμώσει και να με απολύσει.

Τότε ένα πρωί στα μέσα Φεβρουαρίου ενώ δούλευα ήσυχα στον 1ο όροφο εμφανίστηκε ο εργοδότης με τον γιο του. Ζήτησαν να μου μιλήσουν στο μικρό διάδρομο που είναι δίπλα στην αίθουσα των υπαλλήλων. Ο εργοδότης με τον γιο του με έβριζαν φωναχτά, κορόιδευαν την φωνή μου (voice shaming ) και με απειλούσαν πως εάν δεν γίνω ένα απόλυτα υποταγμένος υπάλληλος, θα με απολύσουν. Έπαθα σοκ. Δεν μπορούσα να πιστέψω όσα άκουσα. Ασυναίσθητα έφυγα από την εταιρία λέγοντας ότι παραιτούμαι. Κάλεσα ταξί για να πάω στο κοντινότερο αστυνομικό τμήμα να κάνω καταγγελία. Τα δάκρυα έτρεχαν ποτάμι από τα μάτια μου. Για άλλη μια φορά ένα αναπάντητο γιατί με βασάνιζε. Εκείνη την μέρα είχε πολύ κρύο και έριχνε χιονόνερο. Ήμουν σε τόσο άσχημη ψυχολογική κατάσταση που δεν καταλάβαινα ούτε το κρύο, ούτε τις παγωμένες σταγόνες που έπεφταν στο πρόσωπο μου. Μόνο τα δάκρυα που έτρεχαν από τα μάτια μου ένιωθα μαζί με ένα πόνο στο στήθος.

Έφτασα έξω από την πόρτα του αστυνομικού τμήματος. Τότε μου τηλεφώνησε ο εργοδότης και μου είπε: έγινε μια παρεξήγηση έλα να τα βρούμε. Γύρισα πίσω. Μιλήσαμε. Υποτίθεται ότι κατάλαβε τα λάθη του και ήταν διατεθειμένος να με στηρίξει. Ωστόσο ούτε μια συγγνώμη δεν βγήκε από τα χείλη του.

Με μυαλό θολωμένο από θλίψη και στενοχώριες, έκρινα ότι αν γύριζα στην εταιρία όλα θα ήταν διαφορετικά. Έκανα λάθος. Το bullying συνεχίστηκε τόσο από τον εργοδότη και τα παιδιά του όσο και από κάποιους υπαλλήλους οι οποίοι ήταν υπό την προστασία του.

Ίσως αναρωτηθεί κάποιος γιατί συνέχισα να ανέχομαι αυτές τις καταστάσεις. Πέρα από το οικονομικό κομμάτι, ήρθε η στιγμή που μου ‘’χρύσωσαν το χάπι’’ αναθέτοντας μου καθήκοντα που αφορούν αποκλειστικά το αντικείμενο των σπουδών μου.

Στην αρχή χάρηκα όπως ένα μικρό παιδί που λαμβάνει ένα δώρο. Το χαμόγελο σβήστηκε σύντομα από τα χείλη μου όταν ανέλαβε την εκπαίδευση μου ο γιος του ιδιοκτήτη μαζί με την σύντροφο του και υπάλληλο της εταιρίας.

Η συνεργασία για αυτό στο σημαντικό project ήταν πολλή δύσκολη. Ανεχόμουν καθημερινά τις προσβολές, την ψυχρότητα και την τοξικότητα της συντρόφου του γιού του ιδιοκτήτη με αποτέλεσμα να μου χρεώσει λάθη στην εκπόνηση του project. Δεν είχε χρόνο να ασχοληθεί μαζί μου. Είχε άλλα σχέδια. Ο γιος του ιδιοκτήτη παρενοχλούσε σεξουαλικά άλλες όμορφες κοπέλες. Έχει αδυναμία στις αιθέριες υπάρξεις και τους τάζει γη και ύδωρ προκειμένου να υποκύψουν στις ορέξεις του.

Όσο περνούσε ο καιρός, τα αποθέματα της υπομονής μου εξαντλούνταν. Έχανα δυνάμεις. Ένιωθα πως δεν θα αντέξω. Κι όμως συνέχιζα. Λίγο καιρό μετά η ο γιός του ιδιοκτήτη και η σύντροφος του , με κατηγόρησαν στον εργοδότη προφασιζόμενοι την ανικανότητα μου να συμμετέχω σε ένα δύσκολο project. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο ιδιοκτήτης να δώσει εντολή να επιστρέψω στα παλιά μου καθήκοντα.

Δεν άντεξα. Μίλησα στον γιο του ιδιοκτήτη. Ανεβήκαμε στον 2ο όροφο στην αίθουσα συνεδριάσεων. Εκείνη την ώρα δεν υπήρχε κανένας στον όροφο. Εξέφρασα με ευγένεια να παράπονα μου. Εκείνος είχε αποκρυσταλλωμένες απόψεις και δεν δεχόταν να με ακούσει. Τότε του ανακοίνωσα πως δεν αντέχω άλλο και θα παραιτηθώ. Η αντίδραση του ξεπέρασε κάθε όριο. Φώναζε, έβριζε καθώς ισχυρίστηκε ότι όλοι οι υπάλληλοι είναι πνιγμένοι στην δουλειά και δεν υπάρχει περιθώριο να χάσουν υπάλληλο την συγκεκριμένη περίοδο. Έτσι πάνω στα νεύρα του το χέρι του προσγειώθηκε με δύναμη στο μάγουλο μου. Σοκαρίστηκα, έβαλα τα κλάματα , ήθελα να φύγω τρέχοντας . Με συγκράτησε γιατί φοβήθηκε πως θα τον καταγγείλω. Για να μου “κλείσει το στόμα” με απείλησε πως θα μου κάνει μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση.

Πέρασε λίγος καιρός και εργάστηκα ξανά σε διαφορετικό φορέα πάνω στο αντικείμενο μου. Εμπλούτισα το βιογραφικό μου με δεξιότητες και κατέβαλλα μεγάλες προσπάθειες για να ξεχάσω όσα συνέβησαν. Ακόμα παλεύω και εξελίσσομαι ως επαγγελματίας. Μα δεν ξέχασα. Πώς γίνεται να ξεχάσω τόσους βασανιστικούς μήνες; Γιατί αποφάσισα να μιλήσω τώρα; Επειδή ήταν αναγκαίο τότε να ταχτοποιήσω σοβαρές οικογενειακές υποθέσεις και να επιβιώσω. Δεν είχα το ψυχικό σθένος να μιλήσω για όσα συνέβησαν. Τώρα έχω την δύναμη να μιλήσω.

Εκτός των άλλων ειδικοτήτων, οι μηχανικοί βιώνουν απίστευτο bullying. Εργάζονται πολλές ώρες έναντι μικρής αμοιβής, δεν υπάρχουν σταθερά ωράρια και αναγκάζονται να δηλώνουν πλήρη υποταγή σε ψυχικά άρρωστους εργοδότες.

Οι εργοδότες οφείλουν να καταλάβουν κάτι που είναι τόσο απλό μέσα στην πολυπλοκότητα του. Κάθε άνθρωπος έχει μια αξιοπρέπεια, τιμή και υπόληψη. Το θεωρώ αδιανόητο εν έτη 2022 να υφίστανται οι εργαζόμενοι συμπεριφορές που δεν εναρμονίζονται με τις Ευρωπαϊκές τακτικές και θυμίζουν μεσαίωνα.

Οι περισσότεροι διστάζουν να μιλήσουν. Εμείς οι λίγοι ας αποτελέσουμε την αρχή για να συμπαρασύρουμε τους υπόλοιπους να μιλήσουν και σταδιακά να δομήσουμε ένα καλύτερο κόσμο για εμάς και τις επόμενες γενιές.