Αποθήκευση ενέργειας
Μέρος 1ο: Νερό και αλάτι
Από Σύνταξη
Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Πριν από λίγες μέρες ο Κωστής Χατζηδάκης ανέφερε ότι «τους επόμενους μήνες πρόκειται να ψηφιστεί το νομοσχέδιο που θα θέσει τις βάσεις για τη νέα εποχή στον χώρο της ενέργειας. Το νομοσχέδιο αυτό θα δημιουργήσει το πλαίσιο για την ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας» (1).
Η εξαγγελία αυτή γίνεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια από πολιτικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες, ενώ το ζήτημα της αποθήκευσης ενέργειας περιλαμβάνεται σε όλα τα κείμενα πολιτικής για την ενέργεια, ευρωπαϊκά και διεθνή. Όμως, παρά το γεγονός ότι συχνά διαφημίζονται έργα που εντάχθηκαν σε προγράμματα ή χρηματοδοτικά σχήματα, δεν υπάρχει ακόμα γι αυτά ένα πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τις οδηγίες της Ε.Ε. η αποθήκευση ενέργειας –και ρητά η αντλησιοταμίευση– δεν θα πρέπει να θεωρείται Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας. (2).
Είναι γνωστό ότι η ενέργεια δεν μπορεί να αποθηκευτεί αλλά μόνο να καταναλωθεί την ώρα που παράγεται. «Λύσεις» που έχουν προταθεί όπως η αντλησιοταμίευση και η αποθήκευση ενέργειας σε μορφή θερμότητας (δεξαμενές υγρών αλάτων) που συνδέεται με έργα ηλιοθερμικών σταθμών, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, γιατί συνεπάγονται μεγάλα κόστη και μεγάλες απώλειες από αλλεπάλληλες μετατροπές της παραγόμενης ενέργειας.
Στη χώρα μας εδώ και πολλά χρόνια η νομοθεσία συμπεριέλαβε έργα αποθήκευσης ενέργειας με ευνοϊκούς όρους για την αδειοδότηση και την αποζημίωσή τους. Όμως μετά από την ψήφιση του ν. 4414/2016 για το νέο καθεστώς στήριξης των σταθμών παραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που από τότε γίνονται με ανταγωνιστικές διαδικασίες, δεν υπάρχει πλαίσιο για τέτοιου είδους έργα και οι προτάσεις του ΥΠΕΝ φαίνεται να μην γίνονται δεκτές από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν (3).
Σε ό,τι αφορά στην αντλησιοταμίευση, η σύλληψη περιλαμβάνει τη δημιουργία δύο φραγμάτων –δεξαμενών σε διαφορετικά υψόμετρα και άντληση του νερού στο υψηλότερο επίπεδο –με χρήση ηλεκτρικού ρεύματος– έτσι ώστε να λειτουργήσει το σύστημα ως υδροηλεκτρικό όταν αυτό ζητηθεί από τον διαχειριστή του Δικτύου.Ηλιοθερμικός σταθμός με αποθήκευση ενέργειας στη Ν. Αφρική. Για ένα τέτοιο έργο σε οροπέδιο της Σητείας, διαβάζουμε στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιτώσεων: «Θα πραγματοποιηθούν φυτεύσεις με είδη της τοπικής χλωρίδας των διαθέσιμων επιφανειών κάτω από τα παραβολικά κάτοπτρα. Στο μεγαλύτερο βαθμό η βλάστηση του γηπέδου του ηλιοθερμικού σταθμού θα επανέλθει σταδιακά στην προηγούμενη φυσική κατάσταση.» (!)
Ηλιοθερμικός σταθμός με αποθήκευση ενέργειας στη Ν. Αφρική. Για ένα τέτοιο έργο σε οροπέδιο της Σητείας, διαβάζουμε στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιτώσεων: «Θα πραγματοποιηθούν φυτεύσεις με είδη της τοπικής χλωρίδας των διαθέσιμων επιφανειών κάτω από τα παραβολικά κάτοπτρα. Στο μεγαλύτερο βαθμό η βλάστηση του γηπέδου του ηλιοθερμικού σταθμού θα επανέλθει σταδιακά στην προηγούμενη φυσική κατάσταση.» (!)Το σύστημα που ονομάστηκε «υβριδικό», περιλαμβάνει αιολικό(ούς) σταθμό(ούς) –που χαρακτηρίζεται ως ΑΠΕ– και αντλησιοταμιευτικό σύστημα –που δεν χαρακτηρίζεται ως ΑΠΕ– με την κάθε μονάδα να συνδέεται ανεξάρτητα με το δίκτυο και τον υπολογισμό της παραγόμενης ενέργειας να γίνεται λογιστικά (4).
Οι ηλιοθερμικοί σταθμοί με αποθήκευση, αποτελούν θηριώδεις εγκαταστάσεις που συνδυάζουν τα κοίλα κάτοπτρα στις εκτάσεις χιλιάδων στρεμμάτων που απαιτούνται –που χαρακτηρίζονται ως ΑΠΕ– με τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης όπου αποθηκεύεται θερμότητα που παράγεται από τα κάτοπτρα σε υγρά άλατα που λειτουργούν ως θερμοσυσσωρευτές –που δεν χαρακτηρίζονται ως ΑΠΕ–. Φυσικά χρειάζονται εγκαταστάσεις μετατροπής της ενέργειας, που δεν διαφέρουν από ένα συμβατικό εργοστάσιο. Η όλη εγκατάσταση που από τη νομοθεσία χαρακτηρίζεται ως «χαμηλής όχλησης», κατατάσσεται στις επικίνδυνες εγκαταστάσεις της οδηγίας Seveso .
Το «πείραμα της Κρήτης»
Αν όλα αυτά ακούγονται περίεργα, είναι γιατί δεν υλοποιήθηκαν τέτοιου είδους έργα μέχρι σήμερα με μόνη εξαίρεση το «υβριδικό» της Ικαρίας (5). Πρόκειται για έργα που εμφανίστηκαν στην Κρήτη με άδειες παραγωγής και στη συνέχεια –κάποια απ’ αυτά– με εγκρίσεις περιβαλλοντικών όρων. Ο λόγος είναι απλός: η Κρήτη μέχρι σήμερα αποτελεί ένα αυτόνομο σύστημα, κορεσμένο από ΑΠΕ, που προσφερόταν για πειραματισμούς από επίδοξους επενδυτές συνεπικουρούμενους από υποστηρικτές των εφαρμογών αυτών (πολιτικών, ακαδημαϊκών) και η νομοθεσία επέτρεπε να αδειοδοτηθούν προνομιακά, και κατ’ εξαίρεση των περιορισμών, επειδή ακριβώς υποσχόταν αποθήκευση ενέργειας.
Το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχει υλοποιηθεί κανένα, οφείλεται κατά κύριο λόγο στις πολύ μεγάλες αντιδράσεις της κοινωνίας, αλλά και στις παλινωδίες της εθνικής νομοθεσίας, που όπως ήδη αναφέρθηκε, δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη των Βρυξελλών για το πλαίσιο στήριξής τους. Οι αγώνες μιας δεκαετίας όμως, απέναντι σε εταιρείες κολοσσούς και πρωτόγνωρες καταστάσεις, για την αποτροπή δεσμεύσεων πολύ μεγάλων εκτάσεων γης και υδάτινων πόρων έγιναν πολύ λίγο γνωστοί.
Πρέπει να επισημάνουμε ότι το «πείραμα της Κρήτης» είναι ένα πείραμα μεγάλου βεληνεκούς που καμιά σχέση δεν έχει με τα πάλαι ποτέ υποστηριζόμενα από τη ΔΕΗ μικρά υβριδικά των μικρών νησιών που στόχευαν στην αυτάρκειά τους χωρίς ενεργειακές διασυνδέσεις. Τα «υβριδικά» έργα και τα ηλιοθερμικά με αποθήκευση φιγουράρουν επί πολλά χρόνια ανάμεσα σε άλλα έργα ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας στην Κρήτη, που έφτασαν και την ισχύ των 6.500 MW, χωρίς κανείς να αισθάνεται υποχρεωμένος να υπολογίσει αθροιστικά τι θα εξοικονομούσαν και τι θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν σε συμβατικές μονάδες αλλά και σε μονάδες ΑΠΕ, έτσι ώστε να προκύψει και εξοικονόμηση στην περιβαλλοντική ζημιά. Κι αυτό δεν φαίνεται να αλλάζει ούτε σήμερα που δεν ισχύει πια το σενάριο της αυτονομίας, προχωράει η διασύνδεση και κάποια απ’ αυτά τα έργα έχουν μεταμορφωθεί σε «υβριδικά» του τύπου αιολικά με μπαταρίες.
Παραπομπές
(2) Οδηγίες 2009/28/ΕΚ, 2018/2001
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου