Ανάλυση ζητημάτων για τη ΣΜΠΕ του ΕΠΣ στο ΜΑΤΙ για το Μάτι ΔΔ Νέας Μάκρης
...και ότι το ΕΜΠ, προσδιόρισε 9 οικισμούς - περιοχές στην Αττική, που μπορούν να γίνουν "ΜΑΤΙ" (φαντασιακό) και αναρωτιέσαι αν οι επεμβάσεις που σκέφτονται, θα γίνουν κατά το δυνατόν προσεκτικά σημειακά, όπου/όπως απαιτείται ή θα φέρουν τα πάνω κάτω στις διάφορες περιοχές που χρειάζονται επιπλέον οδεύσεις διαφυγής
Το Μάτι μας _2-3Σ by DimitrisPeter on Scribd
Στο παρόν κείμενο οι παρατηρήσεις εστιάζονται στην πραγματική περιοχή Μάτι, η οποία αποτελεί το νοτιότερο τμήμα του δήμου Μαραθώνα και σύνορο του ανωτέρω δήμου με το δήμο Ραφήνας Πικερμίου (δεν υπάρχει περιοχή Μάτι στο δήμο Ραφήνας Πικερμίου). Η επέμβαση στο Μάτι αφορά συγκεκριμένα συνολική επιφάνεια 1.338,8 στρ βιώσιμης πολεοδόμησης (ΕΠΣ ΜΑΤΙ.pdf, Πίνακας 5.1, σελ. 201).
Καθώς η έκδοση του σχετικού ΠΔ αποτελεί προϋπόθεση για την ανακατασκευή μέρους των χαρακτηρισμένων κόκκινων (κατεδαφιστέων) κατοικιών από την πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018, η ανάγκη έκδοσής του καθίσταται άμεση.
Ο οικισμός Μάτι
Το Μάτι (ή ΣΗΘΙ: Μάτι του Βοριά/ΔΔ Ν. Μάκρης) ανήκει στο δήμο Μαραθώνα, είναι πλήρως οριοθετημένο περιμετρικά με φυσικά και τεχνητά όρια. Μετά τη φωτιά υπάρχει μια σύγχυση καθώς αναφέρονται όλοι στο εύηχο (brandname) "Μάτι" περιγράφοντας συχνά το σύνολο της καμένης περιοχής (Κόκκινο Λιμανάκι, Νέος Βουτζάς, Αμπελούπολη κ.λπ.), που αναπλάθεται με τη συγκεκριμένη ΣΜΠΕ.
Όρια: δυτικά Λ. Μαραθώνος (μήκος ~1600μ), ανατολικά θάλασσα (μήκος ~1200μ), βόρεια (μήκος ~830μ /Οίκος Ναύτου-κατασκήνωση ΝΑΤ) & νότια, ρέμα Παππά, το οποίο αποτελεί το διοικητικό όριο με το δήμο Ραφήνας Πικερμίου, σε συνδυασμό με τη διανομή της περιοχής Μάτι & Ζούγκλας.
Ιστορικό περιοχής: Το Μάτι Νέας Μάκρης ήταν ένα μικρό καταπράσινο θέρετρο πριν την πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018. Οριοθετημένο πλήρως όπως προαναφέρθηκε. Ως αγροτική διανομή (με δημιουργία αγροτικών λωρίδων γης στον άξονα ΒΝ Μαραθώνος -θάλασσα (1600μ-1200μ)) διαθέτει τουλάχιστον 12 οδούς σε όλο το μήκος του και κάποιες επιπλέον οδούς, από την οδό Κύπρου ως τη Μαραθώνος ή από την οδό Κύπρου προς το παραλιακό μέτωπο. Με τη βασική διανομή χαράσσονται η νυν Κυανής Ακτής –κάθετη στη Μαραθώνος - η παραλιακή νυν οδός Ποσειδώνος και η παράλληλη αυτής Κύπρου, περίπου στο μέσο προς τη Λ. Μαραθώνος.
Οι παραπάνω χαράξεις οδών και η διανομή της παραλιακής ζώνης με τα κεφαλάρια της στην παραλία ορίζονται ως οικόπεδα για κατοικίες, διανέμονται και χαράσσονται νόμιμα, λαμβάνοντας υπόψη τα προβλεπόμενα της τότε ισχύουσας νομοθεσίας και συμμορφώνονται προς το από 17.7.23 ΝΔ (ΦΕΚ 228/Α), αποδίδοντας σε κοινή χρήση παραλιακό πεζόδρομο και διόδους προς αυτόν. Τα παραπάνω, όπως περιγράφονται στα συμβόλαια υπ’ αρ. 6165/1930 του συμβολαιογράφου Κουτσού & 2918/1933 του συμβολαιογράφου Αριστείδη Καββαδία και στο επισυναπτόμενο σε αυτό Τοπογραφικό σχέδιο του Χατζημιχάλη, αποτελούν δεδομένα, που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν παρότι το Μάτι είναι εκτός σχεδίου περιοχή – ως ΠΕ 10 του ΔΔ Νέας Μάκρης.
Συνοπτική Περιγραφή της Μελέτης ΣΜΠΕ ΕΠΣ
Η μελέτη προτείνει για το Μάτι Ν. Μάκρης ένα υπερτοπικό κέντρο και όχι τη διατήρηση ενός εξοχικού οικισμού, το οποίο προκύπτει κατ' ελάχιστον από τα ακόλουθα :
1. Από τα στοιχεία της μελέτης (ΕΠΣ 4.3.5. Βασικές αρχές για τον Τόπο Μνήμης στο Μάτι), στο ΕΠΣ και ΣΜΠΕ 1.21 κεφ. 1, όπου στο συγκεκριμένο σχεδιασμό προτείνεται:
- Τόπος μνήμης και
- Αρχιτεκτονικός περίπατος μνήμης, ενώ τέλος προτείνεται να δημιουργηθεί
- Κέντρο Εκπαίδευσης / Ευαισθητοποίησης για την Προστασία από Φυσικές Καταστροφές (ΚεΠΦΚα), που απευθύνεται στον απλό πολίτη.
2. Από τις ελάχιστες διανοίξεις οδών (σελ. 4-21 κεφ. 4, ομοίως και σελ. 1-22 κεφ. 1 ΣΜΠΕ), όπως περιλαμβάνονται στο κανονιστικό πλαίσιο, προτείνονται: (α) 1,5μ εκατέρωθεν εκάστης οδού κατ' ελάχιστον , (β) ισόπεδοι κόμβοι (~10 στο πλήθος) στο Μάτι Ν. Μάκρης παρά τις προτεινόμενες μονοδρομήσεις (βλ. και συγκοινωνιακή μελέτη ) & (γ) η χωροθέτηση παράδρομου στη Λ. Μαραθώνος (αδιαφορώντας ενδεχομένως για τους υπόγειους αγωγούς ομβρίων, που υφίστανται).
3. Από την αντιμετώπιση του παραλιακής ζώνης: (α) με τροποποίηση του καθεστώτος της από ΖΟΕ β’ κατοικίας, σε ΖΟΕ μεσογείων 2003 Θ1/εξυπηρετήσεις παραλίας , που απαγορεύουν την κατοικία , (β) με την ένταξη ζώνης ελέγχου πλάτους 50μ τουλάχιστον (προκειμένου να εξασφαλιστούν πρόσθετοι κοινόχρηστοι χώροι (ΚΧ) σε αυτή, και δια της οποίας καθίστανται αμφισβητούμενα κτίρια με Πολεοδομική Άδεια σε ισχύ) & γ) με τη δημιουργία παραλιακού πεζόδρομου-ποδηλατοδρόμου πλάτους 3,5μ κ.λπ.
4. Από τις διαφοροποιήσεις που προκύπτουν από την Προέγκριση του ΕΧΣ (σε θέματα χρήσεων γης, τροποποιήσεις ΖΟΕ κ.λπ., βλ. σημείο 3 περίπτωση παραλιακής ζώνης). Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην προέγκριση προβλέπεται η γενική κατοικία να χωροθετηθεί μόνο σε θύλακες και όχι γραμμικά σε αρκετούς δρόμους, όπως προτείνεται στη ΣΜΠΕ.
Από τα παραπάνω προκύπτει ένα φιλόδοξο υπερτοπικού χαρακτήρα τουριστικό κέντρο, που αποτελεί σχέδιο ανάπτυξης της περιοχής Μάτι Ν. Μάκρης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το Δεκέμβρη του 2018 ξεκίνησε η έκδοση αδειών επισκευής/ανακατασκευής των πυρόπληκτων κτισμάτων, που ακολουθείται από τη χρηματική ενίσχυση του κράτους. Κατοικίες, που πήραν ενίσχυση, με την παρούσα ΣΜΠΕ εντάσσονται σε νέες ζώνες ελέγχου (π.χ. ζώνη παραλίας, ρέματα) αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να απαιτηθούν εκ νέου αποζημιώσεις, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον Έλληνα φορολογούμενο και την αρχή της συνέχειας της δημόσιας διοίκησης.
Κατόπιν των παραπάνω τίθεται το ερώτημα αν η Περιβαλλοντική μελέτη εξυπηρετεί την ανάγκη που κλήθηκε να υπηρετήσει, ήτοι τις ανάγκες και αγωνίες των κατοίκων των πυρόπληκτων περιοχών, ή αφορά άλλους, τρίτους (επιθυμίες & ανάγκες τρίτων);
Καθώς :
Ανατρέπει τον ήπιο χαρακτήρα της περιοχής.
Δε συμμορφώνεται με την ανάγκη διατήρησης της φυσιογνωμίας της περιοχής (εξυπηρέτηση εξοχικής κατοικίας, μορφολογία και ανάγλυφο με βράχια & χώμα, στοιχεία που διασώθηκαν από τη φωτιά).
Αντιμετωπίζει τις περιοχές, που εντάσσονται ως μια ενιαία πόλη – άστυ με το φαντασιακό όνομα ΜΑΤΙ, ενώ είναι διακριτές περιοχές άλλων δήμων με διαφορετική φυσιογνωμία, που κατά κανόνα δε γειτνιάζουν η μία με την άλλη.
Εντάσσει τουριστικές χρήσεις, που δεν συνάδουν με τη διατήρηση της φυσιογνωμίας της περιοχής.
Απαιτεί διανοίξεις οδών, μονοδρομήσεις, κόμβους, άλλης κλίμακας από τις ανάγκες μιας περιοχής εξοχικής κατοικίας, μιας περιοχής που χαράχτηκε νόμιμα από τη σύστασή της (διανομή). Παράλληλα εντάσσει εκτεταμένο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, ωσάν να σχεδιάζει για μια αστική περιοχή όπως το Χαλάνδρι ή η Αθήνα.
Δε λαμβάνει υπόψη της την κλίμακα και τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής μελέτης, σε τουριστική ανάπτυξη (το Μάτι σε αυτή την μικρή έκτασή του διαθέτει 6 ξενοδοχειακές μονάδες, η Ραφήνα διαθέτει δύο, εκ των οποίων η μία είναι εγκαταλελειμμένη χρόνια).
Εν γένει τελικά δε συμμορφώνεται με την ανάγκη (υποχρέωση;) να πραγματοποιηθεί η ένταξη στο σχέδιο με ήπιες κατά το δυνατόν προσεκτικότερες παρεμβάσεις, αγνοώντας τις συνθήκες τις οποίες κλήθηκε να υπηρετήσει, διαρρηγνύοντας έτσι την κοινωνική συνοχή και τον ιστό της περιοχής μελέτης.
Τα παραπάνω (φυσιογνωμία, κοινωνική συνοχή) δεν είναι θεσμοθετημένα στη ΣΜΠΕ, παρότι αποτελούν πυλώνες του Συντάγματος της χώρας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συγκεκριμένη θεσμοθέτηση & σχεδιασμός καθιστά εμάς τους κατοίκους " ιθαγενείς ποικίλων χρωμάτων", τους οποίους οι περιφερόμενοι τουρίστες (είτε πεζοί είτε ποδηλάτες είτε καθήμενοι σε πούλμαν κ.λπ.) δείχνουν με το δάκτυλο ως υπαίτιους μιας καταστροφής, που άφησε 102 νεκρούς πίσω της.
Συνοπτικά και λαϊκά, η μελέτη εντάσσει μακροπρόθεσμα στο Μάτι Νέας Μάκρης, ένα θεματικό πάρκο (Disneyland dark tourism) με θέμα τις φυσικές καταστροφές και την επιμόρφωση επί αυτών στο Μάτι Νέας Μάκρης. Θα μπορούσε να απευθύνεται σε όποιον έχει ακούσει, σε όποιον έχει ενδιαφερθεί για το θέμα της "περίφημης" πυρκαγιάς της 23ης Ιουλίου 2018. Με ιστορικές διαδρομές και περιπάτους, σε παραλίες, οδούς και οικόπεδα - των μελλοντικών ΚΧ της περιοχής μελέτης, με απομεινάρια καμένων σπιτιών και μουσείο παράλληλα με τις θεματικές διαδρομές (βλ. σημείωση1), όπου θα μας επικαιροποιεί διαρκώς το συμβάν της φωτιάς, προτού αποδοθεί δικαιοσύνη, προτού να προσδιοριστούν οι υπεύθυνοι της καταστροφής.
Διαφυγή
Οι έξοδοι διαφυγής στον οικισμό Μάτι Ν. Μάκρης είναι απαραίτητο να υλοποιηθούν για την αποφυγή άμεσα ή στο μέλλον αντίστοιχης καταστροφής (φυσικής ή άλλης).
Όπως προαναφέρθηκε στον άξονα Λ. Μαραθώνος - θάλασσα υφίστανται 12 οδοί, που διασφαλίζουν τις αντίστοιχες διαφυγές προς τη μία και την άλλη κατεύθυνση.
Στον άξονα ΒΝ Ρέμα Παππά/Οίκου Ναύτου η υλοποίηση οδών διαφυγής δύναται να επιλυθεί μόνο με κρατική παρέμβαση και μέσω του χωρικού σχεδιασμού της ευρύτερης περιοχής. Ήτοι, με διάνοιξη οδού στον Οίκο Ναύτου, βόρεια και νότια με κατασκευή περάσματος – γέφυρας στο ρέμα Παππά, το οποίο θα ενώσει και τους δύο όμορους δήμους. Για τη διασφάλιση/υλοποίηση της προαναφερθείσας διαφυγής αρκούν μόνο σημειακές παρεμβάσεις στον οικισμό Μάτι.
Η παρούσα μελέτη –που είναι σε διαβούλευση- δεν επιλύει το ζήτημα της βόρειας διαφυγής του οικισμού Μάτι. Η επίλυση του θέματος των διαφυγών δεν προσκρούει σε ζητήματα δομημένων ακινήτων -νομίμων ή αυθαίρετων - αλλά αφορά αμιγώς στους κρατικούς ή περιφερειακούς φορείς.
Επιθυμητή στόχευση
Επισημαίνεται πως οι ανάγκες/ στόχοι της μελέτης, όπως τις αντιλαμβάνονται οι πυρόπληκτοι και γενικότερα οι κάτοικοι, αφορούν συνοπτικά σε :
διατήρηση της φυσιογνωμίας των περιοχών που εξετάζονται,
εφαρμοστικότητα της μελέτης,
ορθολογική αντιμετώπιση με κατά το δυνατόν
σημειακές λελογισμένες επεμβάσεις.
Τα παραπάνω συνιστούν ζητούμενο για όλες τις περιοχές, που επλήγησαν & μελετώνται στην παρούσα ΣΜΠΕ. Μπορεί δε να θεωρηθεί και ως χρέος της πολιτείας προκειμένου να μη διαταραχτεί περαιτέρω ο κοινωνικός ιστός των περιοχών και να καταστεί δυνατή, το συντομότερο, η αποκατάσταση του δομημένου περιβάλλοντος χωρίς φαραωνικές απαλλοτριώσεις ή δικαστικές διεκδικήσεις, συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων κ.λπ. (που θα οδηγήσουν σε «τρύπες στο χάρτη» της περιοχής μελέτης).
Ας σημειωθεί επιπλέον πως ο Νέος Βουτζάς, που αποτελεί περιοχή εντός σχεδίου και εκτείνεται στους δύο δήμους αναφοράς, μετά την πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018 έχει καεί ολοσχερώς και έχει πλέον την εικόνα ενός φαλακρού βουνού με διάσπαρτες κατοικίες. Το γεγονός πως είναι ενταγμένος στο σχέδιο πόλης δεν τον έσωσε. Το Μάτι έχει διατηρήσει σημαντικό ποσοστό των δέντρων και φυτεύσεών του προ της πυρκαγιάς. Ως εκ τούτου οι όποιες επεμβάσεις και σχεδιασμός για το Μάτι οφείλουν να γίνουν με γνώμονα τη διατήρηση του πρασίνου (δέντρων και φυτών), που έχει διασωθεί.
Η γη στο Μάτι είναι καμένη αλλά δεν είναι χέρσα, και είναι ζητούμενο να μην αντιμετωπίζεται ως τέτοια.
Η περιοχή Μάτι, από γενέσεώς της αποτέλεσε μία πλήρως οριοθετημένη περιοχή. Η πολεοδόμησή της οφείλει να εξεταστεί αυτόνομα στα ιστορικά της όρια, με στόχο τη διατήρηση της κλίμακας και της φυσιογνωμίας της. Πιθανές συνενώσεις ή επεκτάσεις, π.χ. για χωροθέτηση οικιστικής αποκατάστασης ευάλωτων ομάδων σε περιοχές άλλες, εκτός των σημερινών ορίων του οικισμού και μακριά από αυτά δεν είναι σκόπιμο να θεωρηθούν επέκταση του οικισμού Μάτι, και να αλλάξουν τον χαρακτήρα του.
Σημείωση: Οι παραπομπές σε σελίδες των μελετών είναι ενδεικτικές αλλά όχι αποκλειστικές δεδομένου πως ο όγκος των σελίδων και πληροφοριών της μελέτης είναι τεράστιος και χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Επίσης επισημαίνεται πως οι μελέτες που περιλαμβάνονται στη ΣΜΠΕ συχνά εντάσσουν αντιφατικές ή αντικρουόμενες κατευθύνσεις και επιλύσεις, που είναι επικίνδυνες για το μέλλον του οικισμού Μάτι και των λοιπών εξεταζόμενων περιοχών.
ΑΚΤΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Παρουσιάζονται ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν περαιτέρω, σχετικά με τη διατήρηση της φυσιογνωμίας της περιοχής.
Λίγο μετά την ανάρτηση της ΣΜΠΕ ΕΠΣ αναρτήθηκε η ΜΠΕ της ακτομηχανικής μελέτης του δήμου Μαραθώνα. Εφόσον υλοποιηθεί το έργο που προβλέπεται στην τελευταία χωρίς να λαμβάνει υπόψη το ΠΔ της ΣΜΠΕ ΕΠΣ για το ΜΑΤΙ κινδυνεύει να αλλάξει την ακτογραμμή και τη φυσιογνωμία του παράκτιου δήμου Μαραθώνα και οπωσδήποτε της περιοχής Μάτι ΔΔ Νέας Μάκρης . Η τροποποίηση της ακτογραμμής με παράλληλη θεσμοθέτηση στο ΠΔ της ΣΜΠΕ του επανακαθορισμού γραμμών αιγιαλού & παραλίας, πιθανά να ανοίξει εκ νέου ζητήματα, που σκόπιμο θα ήταν να διερευνηθούν εκ των πρότερων (π.χ. θέματα ιδιοκτησιακά, απαλλοτριώσεων κ.λπ.). Πότε ξεκίνησαν οι μελέτες αυτές και με ποιες αρχικές στοχεύσεις; Γιατί η ΜΠΕ μιας μελέτης που ξεκίνησε το 2016, αναρτήθηκε το Φεβρουάριο 2020 και αποσύρθηκε για τροποποίηση, αναρτάται εκ νέου τον Ιούλιο 2020, αντί να περιμένει την έκδοση του ΠΔ ΣΜΠΕ περιοχής - προκειμένου να λάβει υπόψη της τους όρους που θα θέσει- και να εναρμονιστεί με αυτή, όπως οφείλει;
Τέλος η ύπαρξη ακόμη μίας ΣΜΠΕ του Οργανισμού Λιμένος Ραφήνας προξενεί ερωτήματα καθώς οι ζώνες επιρροής αλληλοκαλύπτονται, ενδεχόμενα και οι περιοχές μελέτης.
Ερώτημα:
Μήπως κατόπιν σχετικής οδηγίας θα έπρεπε να μην αναρτώνται ΜΠΕ έργων σε περιοχές που είναι σε εξέλιξη ΣΜΠΕ;
Μήπως με χωρική καταγραφή των ΣΜΠΕ –πχ. σε GIS- και σε βάση δεδομένων των ΣΜΠΕ που είναι σε εξέλιξη, είναι δυνατόν να αποφευκτούν αντίστοιχα φαινόμενα, τα οποία ομοιάζουν με κατάτμηση των παραπάνω ΣΜΠΕ?
Υπογραφές: ….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου