Ο μεγάλος περίπατος του εξοβελισμού και της εξαθλίωσης

Ο μεγάλος περίπατος του εξοβελισμού και της εξαθλίωσης, Γ. Ηλιοπούλου – Όλ. Μοσχοχωρίτου

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η Γιούλη Ηλιοπούλου είναι πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ, συγκοινωνιολόγος MSc.

Η Όλγα Μοσχοχωρίτου είναι δικηγόρος - συγγραφέας

Όταν φράζεις αρτηρίες, δημιουργείς θρομβώσεις.

Όταν χτίζεις σε ρέματα ή ελαχιστοποιείς τις διατομές τους, προκαλείς πλημμύρες.

Οι Βασ. Όλγας, Πανεπιστημίου, Βασ. Σοφίας, Πατησίων, Αθηνάς, είναι κεντρικές αρτηρίες ανάμεσα σε δύο ορεινούς όγκους, το λόφο της Ακρόπολης και το Λυκαβηττό, αλλά και τον Εθνικό κήπο. Είναι οι μοναδικές προσβάσεις στον κεντρικό αστικό ιστό και αποκλειστικές λεωφορειακές διελεύσεις μεταξύ όμορων Δημοτικών Ενοτήτων.

Τα πεζοδρόμιά τους είναι επαρκέστατα για τους πεζούς. Ιστορικό, αρχαιολογικό ενδιαφέρον δεν παρουσιάζουν.

Η πεζοδρόμηση ή ελαχιστοποίηση του εύρους τους, είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει κατακόρυφα τους κυκλοφοριακούς φόρτους στις παράπλευρες αρτηρίες, την Αλεξάνδρας, τη Συγγρού, τη Βουλιαγμένης, την Καλλιρόης, την Κατεχάκη, την Πειραιώς κ.ά. Θα υποβαθμίσει παράλληλα, λόγω φόρτων, τις γειτονιές περιμετρικά του πεζοδρομούμενου κέντρου, τα Πετράλωνα, το Παγκράτι, τα Εξάρχεια, ακόμη και το Κολωνάκι!

Σε όλες τις μεγαλουπόλεις πεζοδρομούνται τα ιστορικά τους κέντρα. Πουθενά όμως δεν πεζοδρομούνται οι κεντρικές αρτηρίες που οδηγούν στο κέντρο. Οι πεζοδρομήσεις πρέπει επίσης να εξυπηρετούν την κίνηση πεζών και ποδηλάτων, χωρίς όμως να παρακωλύουν την πρόσβαση. Στην τεράστια υπό πεζοδρόμηση έκταση στο κέντρο της Αθήνας, που σε μεγάλο μέρος της στερείται ιστορικού χαρακτήρα, δεν διασφαλίζεται η πρόσβαση σε κατοικίες, εμπορικά καταστήματα, κέντρα εστίασης.

Οι εμπνευστές του «μεγάλου περιπάτου» ισχυρίζονται ότι ενθαρρύνεται η χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ). Ποιών ΜΜΜ; Του ήδη υπερκορεσμένου μετρό ή των λιγοστών λεωφορείων, των οποίων οι διαδρομές θα κωλύονται περαιτέρω λόγω κυκλοφοριακών φόρτων; Οι εμπνευστές του σχεδίου δεν φρόντισαν φυσικά για την προμήθεια νέων λεωφορείων και τις ανάλογες προσλήψεις προσωπικού, αλλά προτίμησαν αντ΄ αυτού να δεσμεύσουν εσπευσμένα 50 εκατ. ευρώ για τα έργα.

Εσπευσμένα, μέσω ΠΝΠ, χωρίς ευρεία διαβούλευση και με αναθέσεις εκατομμυρίων για άχρηστα πολυτελή παγκάκια, ξεκινούν το έργο. Πονηρά σκεπτόμενοι, θεωρούν ότι θα ξεγελάσουν τους πολίτες λόγω περιορισμένων μετακινήσεων το καλοκαίρι και εν μέσω πανδημίας. Ποσώς τους ενδιαφέρει αν η χρήση ΜΜΜ, την περίοδο του κορωνοϊού δεν ενδείκνυται.

Ποσώς τους ενδιαφέρει αν ακόμη και οι λιγοστοί, λόγω πανδημίας, τουρίστες, θα δυσκολεύονται και αυτοί στη μετακίνηση.

Κυρίως όμως, την ίδια ώρα που η χώρα απειλείται με τη δαμόκλεια σπάθη μιάς πρωτοφανούς ανεργίας και εξαθλίωσης για το λαό της, επιλέγουν να διαθέσουν τα 50 εκατ. Ευρώ των ταμείων, στα μεγαλόσχημα σχέδιά τους, που υπαγορεύονται απευθείας από τους μεγάλους ντόπιους και ξένους επιχειρηματικούς ομίλους και τους συμβούλους τους.

Από πολλές περιοχές του κεντρικού αστικού ιστού σταδιακά θα εξοβελίζονται οι κάτοικοι. Λόγω αδυναμίας πρόσβασης θα μαραζώνουν μικρές και μεσαίες επαγγελματικές χρήσεις. Στη θέση τους θα ξεφυτρώσουν κάποια μεγάλα εμπορικά συγκροτήματα με δικό τους χώρο στάθμευσης, κυρίως στις παρυφές του πεζοδρομημένου ιστού. Μεγάλοι τουριστικοί όμιλοι θα εξαγοράσουν συγκροτήματα κατοικιών.

Η λογική των φαραωνικών έργων που έχουν συνάφεια με τον τουρισμό, χαρακτηρίζει την πλειοψηφία των «επενδύσεων» που προώθησαν όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις μέχρι σήμερα. Πρόκειται για απαλλοτρίωση δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας για την κεφαλαιακή συσσώρευση.

Δεν είναι τυχαίο ότι η TUI ως σύμβουλος μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων το 2012 προέβλεψε, βάσει των μοντέλων της, ότι στην Ελλάδα το 2025 θα έχουμε 80 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως! Η γραμμική πρόβλεψη της TUI, που φυσικά δεν επαληθεύεται ούτε ποτέ πρόκειται να επαληθευτεί, δεν τους πτοεί, γιατί πολύ απλά γίνεται για δική τους εσωτερική κατανάλωση. Για να ανεβάσει τη χώρα στο δικό τους χρηματιστήριο αξιών, να προκαλέσει την αναγκαία συσσώρευση κεφαλαίου, ώστε να αγοραστούν κοψοχρονιά όσο γίνεται περισσότερα, στο όνομα τεραστίων επενδύσεων που θα δημιουργήσουν τις πολυπόθητες θέσεις εργασίας.

Η αθλιότητα του «Μεγάλου Περιπάτου» απ’ αυτή τη σκοπιά θυμίζει την αθλιότητα με τους 6 ουρανοξύστες στο Ελληνικό ή την υποθαλάσσια σήραγγα στο Θερμαϊκό (που ευτυχώς προσωρινά εγκαταλείφθηκε).

Θυμίζει όμως και την κατάρρευση μιας αποικίας (colony). Το Πουέρτο Ρίκο, η μοναδική επίσημη σήμερα αποικία των ΗΠΑ, χρεοκοπεί. Δεκαετίες τώρα το εξωτικό Πουέρτο Ρίκο ξεπούλησε το σύνολο των ακτών του στους μεγάλους τουριστικούς ομίλους. Οι κάτοικοι εξοβελίστηκαν στις φτωχογειτονιές του κέντρου, σε συνθήκες εξαθλίωσης. Η φούσκα έσκασε....

Ας επιστρέψουμε όμως στην πολύπαθη Αθήνα.

Έχεις την αίσθηση ότι κάθε φορά σ’ αυτή τη χώρα ζεις τη μέρα της «μαρμότας».

Επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά η ίδια ιστορία.

Κυνισμός στη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος και στις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων, λεηλασία του δημόσιου χώρου, «έργα βιτρίνας» έστω κακοφωτισμένης, και αναίσχυντη προβολή των οραμάτων της εξουσίας «κάποιου εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης».

Όμως οι άνθρωποι είναι η πόλη και το χτισμένο περιβάλλον εκφράζει στη συγκεκριμένη εποχή και στο συγκεκριμένο τόπο τις γενικότερες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, αλλά και την πολιτική αντιμετώπιση και παρέμβαση σ’ αυτές. Όλες οι παρεμβάσεις λοιπόν στον αστικό ιστό δεν είναι ουδέτερες.

Έχουν ταξικό πρόσημο, λειτουργούν υπέρ κάποιων και εναντίον κάποιων άλλων.

Το δομημένο περιβάλλον λειτουργεί αναγκαστικά σε μια αμφίδρομη σχέση με το ανθρωπογενές περιβάλλον, επηρεάζει και επηρεάζεται από τον τρόπο ζωής, διαμορφώνει επομένως και το ένα και το άλλο. Το τι λοιπόν θα σχεδιάσει η πολιτική εξουσία, εάν θα είναι προς το σκοπό της ικανοποίησης των αναγκών των πραγματικών κατοίκων της πόλης, των εργαζομένων σ’ αυτήν, αυτών που διατηρούν το μαγαζί τους, αυτών που εξυπηρετούν το αέναο δίκτυο προμήθειας και γενικότερων υπηρεσιών της πόλης, ή θα στοχεύει σε μια αποστειρωμένη κεντρική περίμετρο που θα εξοβελίζει τους πραγματικούς ανθρώπους από το κέντρο της πόλης προς όφελος μιας ελίτ που περιμένει να καρπωθεί την υπεραξία των χρήσεων του δομημένου περιβάλλοντος, μας αφορά όλους, αποτελεί ένα πεδίο πάλης για τους εργαζόμενους, τη νεολαία και τους μικρούς ελεύθερους επαγγελματίες και μικρεμπόρους.

Αλλά και οι άνθρωποι που δεν ζουν ούτε εργάζονται στα αναπτυγμένα προάστια της πόλης (βόρεια και νότια) που δεν είναι περαστικοί από το Κέντρο αλλά ζουν μέσα σ’ αυτό και καλούνται να επιβιώσουν μέσα στις απάνθρωπες συνθήκες όλου του σύνθετου μητροπολιτικού της εύρους, χρειάζονται χώμα και όχι μπογιατισμένη άσφαλτο, χρειάζονται περίπατο μέσα σε άλση και δεντροφυτεμένες αλέες και όχι τσίγκινες ζαρντινιέρες με λιποθυμισμένες πικροδάφνες.

Σε έναν τόπο όπου για έξι μήνες αναζητούμε σκιά και λίγη δροσιά και τους υπόλοιπους οι πεζοί του κέντρου αναζητούν στέγαστρο για τις απότομες μπόρες που ξεπλένουν τα λερωμένα πεζοδρόμια, ο Δήμαρχος της Αθήνας , τοποθετεί παγκάκια …στο πουθενά!

Εν τω μεταξύ στις γύρω γειτονιές συνεχίζει το σκοτάδι, η βρωμιά, η παραίτηση και η απαξία σε κάθε σπιθαμή γης, πλατείας, ή δημόσιου χώρου. Χρήστες ναρκωτικών, άστεγοι και περιθωριοποιημένοι συνάνθρωποί μας δίπλα σε ξέχειλους κάδους σκουπιδιών.

Οι υποδομές εγκαταλελειμμένες, τα πάρκα αφρόντιστα. Μόνον ο Δήμος της Αθήνας δεν μπορεί να τηρήσει τη λεγόμενη «υποχρεωτικότητα» στους Δημοτικούς Παιδικούς Σταθμούς. Δηλαδή δεν έχει τις κατάλληλες υποδομές ώστε να τηρηθεί ο χαμηλός αριθμός παιδιών ανά τάξη που ορίζει ο νόμος. Έτσι είναι σχεδόν αδύνατον να φιλοξενηθεί ένα νήπιο κοντά στον τόπο διαμονής του. Θα σταλεί όπου υπάρχει θέση…Οπουδήποτε!

Αλλά χρήματα για παιδικούς σταθμούς δεν διαθέτει ο Δήμος της Αθήνας.

Γύρω από το φαντεζί σιντριβάνι της Ομόνοιας και το γκαζόν που το περιβάλλει (τι μανία κι αυτή των εκάστοτε κυβερνόντων με το γκαζόν και τους φοίνικες), απλώνονται οι γκρίζες γειτονιές των μεταναστών, των μαγαζιών των Κινέζων, οι στάσεις λεωφορείων για τις γειτονικές βαλκανικές χώρες, φτηνά ρουχάδικα και μαγαζάκια με προϊόντα από τις χώρες καταγωγής τους.

Επίσης απλώνεται το μεγάλο παζάρι της οδού Αθηνάς, οι στοές τροφίμων της Αγοράς που οδηγεί κατευθείαν στη γειτονιά των θεών και της Ακρόπολης.

Υπάρχουν ανάκατα μπαρ της μόδας, υπηρεσίες εστίασης που ακολουθούν τη μετανεωτερική μορφή της γοητείας του down town, ταυτόχρονα με χώρους εργασίας και κατοικίας.

Παρά την προσπάθεια από την εποχή του Κ. Λαλιώτη αλλά και της Ντόρας Μπακογιάννη να συγκεντρωθεί η ιδιοκτησία της περιοχής σε λίγα χέρια, παρά το ότι το κατάφεραν γενικά στο Γκάζι και στου Ψυρρή, απ’ όπου εξοβελίστηκαν οι επαγγελματίες χάριν των υπηρεσιών εστίασης, διασκέδασης και τουρισμού, η πόλη ανέπτυξε ακόμα και στη δεκαετία της κρίσης τη δική της δυναμική.

Αυτή η ζωντάνια της Αθήνας υπήρξε πόλος έλξης ακόμα και για τους τουρίστες.

Αντί λοιπόν να προκηρυχθεί ένας δημόσιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός που λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, να προκρίνει το καλύτερο σχέδιο για την πόλη, τους κατοίκους και τους επισκέπτες της, ασχολούμαστε και πάλι με τα απαράδεκτα σχέδια ενός αμετροεπούς νεαρού γόνου πολιτικής δυναστείας που το «παίζει Δήμαρχος».

Δεκάδες είναι οι αντιδράσεις που προκάλεσαν αυτές οι «πειραματικές» παρεμβάσεις του Δημάρχου από επιστήμονες, συλλογικούς φορείς και πολίτες.

Η προχειρότητα αλλά και η κυνικότητα των παρεμβάσεων καταγγέλθηκαν και από το χώρο των αναπήρων συμπολιτών μας που αναφέρουν πως παρ’ ότι η διέλευση επιτρέπεται από μέλη της Κυβέρνησης και του γενικότερου πολιτικού συστήματος, η δημαρχιακή παρέμβαση δεν έλαβε καθόλου υπόψη της τους ανάπηρους και τις ανάγκες τους.

Η συμπερίληψη της πρόσβασης των αναπήρων και των εμποδιζόμενων ανθρώπων δεν είναι στις προτεραιότητες του Δήμου της Αθήνας και της Κυβέρνησης, οι οποίοι απλώς …εξαφανίζονται από το οπτικό τοπίο του Κέντρου της Πόλης!

Αντίθετα, επαναλαμβάνουν διαρκώς τα μέτρα που θα ληφθούν κατά των διαδηλώσεων.

Διαφημίζουν ότι ..είναι κάπως ακριβότερες οι ζαρντινιέρες και τα παγκάκια γιατί δεν μπορούν να μετακινηθούν και είναι επίσης αντιγκράφιτι!!!

Ίσως τα κυκλικά ριγέ παγκάκια της Πλατείας Συντάγματος να διαλέχτηκαν ακριβώς για να μην μπορεί να κοιμηθεί ένας άστεγος, από αυτούς που το βράδυ κουρνιάζουν να κοιμηθούν στις εσοχές των πολυτελών καταστημάτων της Σταδίου.

Παραμένει στην ευθύνη λοιπόν των πολιτών, των συλλογικοτήτων, των εργαζομένων και των οργανώσεών τους να ξαναπάρουν την πόλη στα χέρια τους.

Θα αντιδράσουμε συλλογικά, άμεσα και στοχευμένα ή θα τους τη χαρίσουμε;

ΥΓ. 1. Διαβάζουμε στο «Βήμα»: Ηχηρό «χαστούκι» ήρθε από τις Βρυξέλλες για το σχέδιο της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση απαίτησε την απένταξη από το ΕΣΠΑ θεωρώντας ότι πρόκειται για έργο βιτρίνας.

Ευτυχώς! Πρόκειται για την πολυδιαφημισμένη πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, με το επικοινωνιακό «Rethink Athens» που χρηματοδοτούσε το Ίδρυμα Ωνάση!

2.- Ως «φωτογραφικό» κατήγγειλε το διαγωνισμό (για τα παγκάκια, ζαρντινιέρες κλπ) η Πανελλήνια Ένωση Επαγγελματιών Γεωτεχνικών και Επιχειρήσεων Πρασίνου», αλλά προκύπτει απόλυτα και ξεκάθαρα, αν διαβάσει κανείς τους χρόνους και τους όρους του διαγωνισμού (από τον ηλεκτρονικό τύπο).