Το κακό έρχεται από μακριά

ΝΗΣΙΔΕΣ

Το κακό έρχεται από μακριά

Βασιλική Γραμματικογιάννη

Στο πανέμορφο νησί της Σκιάθου, σε μια παραθαλάσσια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, μέσα στο φημισμένο Δάσος των Κουκουναριών, δίπλα σε περιοχή ενταγμένη στο οικολογικό δίκτυο NATURA 2000, στο όνομα της ανάπτυξης εγκρίθηκε το 1979 με προεδρικό διάταγμα η οικοδόμηση μιας έκτασης 111.175 τ.μ., ιδιοκτησίας της οικογένειας Γουλανδρή.

Η περιοχή ήταν εκτός σχεδίου δόμησης και αυτό ακριβώς «τακτοποίησε» το Π.Δ. του 1979, που υπογράφτηκε από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο.

Εν μέσω κρίσης, οι εταιρείες EASTWIND SHIPPING COMPANY LIMITED OF LIBERIA A.E. και ARION DEVELOPMENT COMPANY S.A. της οικογένειας Γουλανδρή πούλησαν την έκταση στην εταιρεία ΕΣΤΙΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ Α.Ξ.Ε., με έδρα την Πτολεμαΐδα, συμφερόντων του κ. Ναθαναηλίδη.

Η αγοράστρια εταιρεία από το 2017 ξεκίνησε τις εργασίες για την κατασκευή 78 πολυτελών διώροφων κατοικιών με πισίνες. Την κατασκευή δηλαδή ενός πυκνού τουριστικού οικισμού μέσα σε αυτή την ευαίσθητη περιοχή.

Η εταιρεία χρησιμοποίησε όλα τα οφέλη του προεδρικού διατάγματος, αλλά καμία από τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτό, υποστηρίζει η δημοτική αρχή.

Σύμφωνα με το Π.Δ. αλλά και με τους γενικούς κανόνες δόμησης, που προϋποθέτουν την ύπαρξη οδών και κοινόχρηστων χώρων ώστε να είναι δυνατή η πρόσβαση στα οικοδομήσιμα γεωτεμάχια, η εταιρεία -οπως υποστηρίζει ο δήμος-όχι μόνο δεν απέδωσε αυτούς τους χώρους στην τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά τοποθέτησε και μπάρες εμποδίζοντας την πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες Μπανάνα, μικρή Μπανάνα, Αμπελάκια, καθώς και στον αρχαιολογικό χώρο Φρυκτωρία που υπάρχει στην ίδια περιοχή.

«Το θράσος τους έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο», θα μου πει ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Σκιάθου, Θοδωρής Τζούμας, ενώ περιμένουμε πίσω από τις μπάρες μέχρι να έρθει ο υπάλληλος της εταιρείας και να μας επιτρέψει την πρόσβαση στον δρόμο που οδηγεί στην παραλία.

Δεν ήταν τόσο ο θυμός από την ιδιοποίηση του δημόσιου χώρου και από την ανερυθρίαστη παρακολούθησή μας από το αυτοκίνητο της εταιρείας που μας πήρε στο κατόπι, όσο η θλίψη από τις ξεραμένες κουκουναριές που έβλεπα μπροστά μου.

«Τον τελευταίο χρόνο περισσότερες από 40 κουκουναριές έχουν αποψιλωθεί αφού πρώτα ξεράθηκαν, ενώ στην παραλία Αμπελάκια διαμορφώθηκε αυλάκι όπου υπάρχει μόνιμη ροή», λέει ο δήμαρχος, που από την πρώτη μέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του δεν έχει σταματήσει να εγκαλεί την εταιρεία για να σεβαστεί τις υποχρεώσεις της και τους νόμους.

Αντιδικία

Ο Δήμος Σκιάθου βρίσκεται πλέον σε διαμάχη με την ιδιοκτήτρια εταιρεία. Ζητάει από την ΕΣΤΙΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ Α.Ξ.Ε. να διαμορφώσει και να αποδώσει τους κοινόχρηστους ελεύθερους χώρους που καθορίζονται από το Π.Δ. και έχουν παραχωρηθεί στον δήμο με συμβολαιογραφική πράξη. Υποστηρίζει πως όχι μόνο δεν έχουν αποδοθεί στον δήμο οι κοινόχρηστοι χώροι, αλλά η εταιρεία τοποθέτησε και μπάρες εμποδίζοντας την πρόσβαση των δημοτών και των επισκεπτών στην παραλία.

Από την πλευρά της η εταιρεία ισχυρίζεται ότι δεν πρόκειται για μπάρες, αλλά για «δικλίδες παρεμπόδισης διόδου οχημάτων και μόνον, σε δύο συγκεκριμένα σημεία τα οποία βρίσκονται εκτός κοινοχρήστων δρόμων» που δεν παρεμποδίζουν την ελευθερη πρόσβαση του κοινού. ενώ για το θέμα της μη απόδοσης των κοινοχρήστων χώρων στον δήμο η εταιρεία αναφέρεται στις ασάφειες του προεδρικού διατάγματος.

Συγκεκριμένα αναφέρει: «Δεδομένου ότι στο Π.Δ. δεν εμπεριέχονται ρυμοτομικού χαρακτήρα ρυθμίσεις η πραγματικότητα είναι ότι δεν έχει εγκριθεί ρυμοτομικό/πολεοδομικό σχέδιο εντός της ιδιοκτησίας μας. Γίνεται ωστόσο προσπάθεια ώστε οι τεχνικές ατέλειες που διαγράφονται στο συγκεκριμένο Π.Δ. να διευθετηθούν από την Εταιρεία μας ώστε να υλοποιηθεί η διαδικασία παραχώρησης».

Οι ισχυρισμοί όμως της εταιρείας δεν φαίνεται να πείθουν τους κατοίκους. Ο Ιωάννης Γιαλής, μόνιμος κάτοικος Σκιάθου με σοβαρά κινητικά προβλήματα, σε μία από τις σπάνιες εξόδους του λόγω ακριβώς αυτών των προβλημάτων του ήρθε αντιμέτωπος με τις μπάρες που καθιστούσαν αδύνατη την πρόσβασή του στην παραλία Μπανάνα. Τότε, εκτός από τις μπάρες, διαπίστωσε και την οικοδομική δραστηριότητα στην ευαίσθητη περιοχή του Δάσους των Κουκουναριών. Ο κ. Γιαλής άρχισε αμέσως να ερευνά τη νομιμότητα της επένδυσης.

Κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας ζήτησε και έλαβε αντίγραφα της οικοδομικής άδειας, καθώς και αναθεωρήσεων που ακολούθησαν της αρχικής για την αλλαγή των όψεων των κατοικιών και τις διάφορες άλλες κατασκευές, όπως πέργκολες και πισίνες. Ο κ. Γιαλής ισχυρίζεται «ότι το Π.Δ. με το οποίο επιχειρείται η χωροθέτηση του εν λόγω οικισμού αντίκειται στο άρθρο 24 του Συντάγματος», άρθρο που αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ οι οικοδομικές άδειες έχουν εκδοθεί μη νόμιμα, αφού δεν προηγήθηκε αφενός η νόμιμη χωροθέτηση και αφετέρου η περιβαλλοντική αδειοδότηση της εγκατάστασης.

Για τους λόγους αυτούς ο κ. Γιαλής, μέσω της δικηγορικής εταιρείας Απ. Παπακωνσταντίνου - Ν.-Κ. Χαλεπάς & Συνεργάτες έκανε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την ακύρωση των οικοδομικών αδειών. Η αίτηση ακύρωσης πρόκειται να συζητηθεί τον Φεβρουάριο του 2020.

Το πρώην ΞΕΝΙΑ και ο χώρος στάθμευσης

Στην ίδια τοποθεσία του Δάσους των Κουκουναριών, περιοχή ιδιαίτερης οικολογικής αξίας και σπάνιας βιοποικιλότητας, και λίγα μέτρα πιο μακριά από την πρώην ιδιοκτησία Γουλανδρή, βρίσκεται και το παλιό ξενοδοχείο ΞΕΝΙΑ της Σκιάθου.

Η εταιρεία ΤΕΝΜΑΡ Ανώνυμη Εταιρεία Ειδικού Σκοπού Τουριστικής Αξιοποίησης ΞΕΝΙΑ Σκιάθου, εταιρεία συμφερόντων του κ. Ναθαναηλίδη και αυτή, χρονομίσθωσε για 99 χρόνια την έκταση της ΕΤΑΔ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου) που περιλαμβάνει και το παλιό ξενοδοχείο ΞΕΝΙΑ από το ΤΑΙΠΕΔ. Η εταιρεία ανακαίνισε το ξενοδοχείο που λειτουργεί σήμερα ως πολυτελές 5άστερο ξενοδοχειακό συγκρότημα με την επωνυμία ELIVI HOTELS.

Οπως καταγγέλλει στην «Εφ.Συν.» ο δήμαρχος Σκιάθου, Θοδωρής Τζούμας, η εταιρεία ΤΕΝΜΑΡ Α.Ε. δεν απέδωσε στον δήμο κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους 15.350 τετραγωνικών μέτρων, ως όφειλε βάσει του συμφωνητικού μίσθωσης του ακινήτου. Αντίθετα, τοποθέτησε μπάρες στον παραχωρημένο πεζόδρομο, ενώ διαμόρφωσε γήπεδο τένις και γήπεδο μπάσκετ, καθώς και χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων μέσα στο αισθητικό δάσος, που είναι και προστατευόμενη περιοχή NATURA 2000.

Η εταιρεία, στην οποία απευθυνθήκαμε, παραδέχτηκε την παραχώρηση των κοινόχρηστων χώρων με συμβολαιογραφική πράξη, αλλά για το θέμα της μη απόδοσης των χώρων αυτών στον δήμο η απάντησή της είναι πολύ ασαφής. Για τον χώρο στάθμευσης αναφέρει «ότι βρίσκεται σε πλήρη συμμόρφωση με τον προορισμό του, βάσει του εγκεκριμένου πολεοδομικού σχεδίου», αλλά ο δήμαρχος αντικρούει λέγοντας «ότι σύμφωνα με το ρυμοτομικό σχέδιο που τηρεί το κτηματολογικό γραφείο Σκιάθου το συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο βρίσκεται στα όρια της περιοχής NATURA.

Σε κάθε περίπτωση ο δήμος θα κάνει χρήση των παραχωρούμενων εκτάσεων όπως αυτές περιγράφονται στην πράξη παραχώρησης, καθώς και στο δίκτυο πεζοδρόμων που οδηγούν στη θάλασσα».

Επιπλέον, σύμφωνα με έγγραφο της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικής Οικοδομικών Κανονισμών & Αδειοδοτήσεων (ΔΑΟΚΑ) του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που η δημοσιογραφική έρευνα έφερε στο φως, δεν υπάρχει άδεια δόμησης για τα γήπεδα τένις και μπάσκετ. Αλλωστε είναι κοινή λογική ότι δεν μπορείς να βγάλεις άδεια οικοδομικών εργασιών σε έκταση που δεν σου ανήκει, αφού, όπως η ίδια η εταιρεία ομολογεί, η εν λόγω έκταση έχει παραχωρηθεί και «η εταιρεία αποξενώθηκε από τα δικαιώματά της».

«Ακολουθήσαμε τα λύματα»

Μια άλλη καταγγελία του δημάρχου Θοδωρή Τζούμα αφορά ρίψη λυμάτων σε δύο ρέματα της περιοχής, στην παραλία Αμπελάκια και στην περιοχή Ασέληνο. Για την παραλία Αμπελάκια η εταιρεία ΤΕΝΑ Α.Ε. απάντησε στην «Εφ.Συν.» ότι «οι αρμόδιες δημόσιες επιχειρήσεις υγείας και Λιμενικού διαπίστωσαν -επιτόπου- στην εν λόγω παραλία που βρίσκεται έμπροσθεν των ακριβότερων bungalows του καταλύματος, ότι δεν υφίσταται μόλυνση, το ίδιο δε διαπίστωσαν και ο δήμαρχος και ο αρμόδιος αντιδήμαρχος του νησιού. Ως εκ τούτου πρόκειται για κατηγορίες δίχως βάση οι οποίες ως στόχο έχουν την πλήξη της φήμης της επιχείρησής μας». Ωστόσο ο δήμαρχος Θοδωρής Τζούμας αναφέρει ότι «είναι υπό διερεύνηση η νομιμότητα τοποθέτησης πλαστικού αγωγού και διαμόρφωσης τάφρου στην παραλία που καταλήγει στη θάλασσα».

Για την περιοχή Ασέληνο η εταιρεία αναφέρει: «Σε σχέση με δήθεν απόθεση λυμάτων στην παραλία Ασέληνο, μετά από επίσκεψη αρχιφύλακα του Α.Τ. Σκιάθου την 10/8/2019 στην περιοχή Ασέληνο του Δήμου Σκιάθου, κατόπιν καταγγελίας του νεοεκλεγέντος δημάρχου, διαπιστώθηκε ότι στον χώρο δεν υπήρχαν λιμνάζοντα ύδατα ή λύματα ή άλλου είδους εκροές από τη μονάδα πλυντηρίων».

Ωστόσο οι αστυνομικοί που διενέργησαν έλεγχο στις 12/7/2019 γράφουν στην αναφορά τους: «Ακολουθήσαμε την πορεία των λυμάτων μέσα στο ρέμα και διαπιστώσαμε ότι τα λύματα ρίχνονται στο ρέμα από παρακείμενο οίκημα ιδιοκτησίας Ναθαναηλίδη Ηλία (ELIVI HOTEL) το οποίο λειτουργεί ως κοιτώνας προσωπικού και συγκεκριμένα από μονάδα επαγγελματικών πλυντηρίων εντός του οικήματος».

Οι ξεραμένες κουκουναριές

Οταν βλέπεις αυτά τα επιβλητικά δέντρα να έχουν νεκρωθεί, δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να καταλάβεις ότι πρόκειται για περιβαλλοντική καταστροφή. Μετά από καταγγελίες πολιτών, το Δασαρχείο Σκοπέλου στις 8-10-2019 έκανε επιτόπια αυτοψία για να διαπιστώσει τα αίτια ξήρανσης των δέντρων. Σύμφωνα με την έκθεση του δασαρχείου, «η ζημιά εντοπίζεται κυρίως σε μια τοποθεσία, όπου έχουν νεκρωθεί περισσότερες από 30 κουκουναριές αλλά και δύο νεαρά άτομα αριάς».

«Ολα τα δέντρα βρίσκονται σε εκτάσεις που υπήρξε έντονη οικοδομική δραστηριότητα από την εταιρεία ELIVI HOTELS AE, η οποία δεν ενημέρωσε την υπηρεσία ως όφειλε όταν ξεκίνησαν οι νεκρώσεις των δέντρων», αναφέρει ακόμα η έκθεση του δασαρχείου. Το κλιμάκιο του δασαρχείου που έκανε την αυτοψία πραγματοποίησε περιοδεία και στο υπόλοιπο νησί, όπου δεν εντόπισαν παρόμοια περιστατικά μαζικής ξήρανσης. Ωστόσο η εταιρεία ισχυρίζεται ότι η ξήρανση των κουκουναριών δεν οφείλεται στην επενδυτική προσπάθεια της εταιρείας.

Το θέμα έχει αναδείξει και το Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη (CISD) με επιστολή του προς τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, στους οποίους γνωστοποιεί τις καταγγελίες και τους καλεί να επιληφθούν του θέματος.

«Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταγγελίες του δημάρχου είναι πάρα πολύ σοβαρές, το CISD προσέφυγε στους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος ως το πιο αξιόπιστο όργανο ελέγχου. Ωστόσο, λόγω των κρίσιμων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η υπηρεσία εξαιτίας υποστελέχωσης, η προσφυγή διαβιβάστηκε στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Εκτοτε υπάρχει έντονη ανησυχία από την πλευρά μου για το αν το θέμα θα αντιμετωπιστεί», θα πει στην «Εφ.Συν.» η κ. Καραβασίλη.

Πάρος: Συμβαίνουν και αλλού

Η ζημιά στο περιβάλλον, ο θρήνος στα αποκαΐδια της παραλίας, ουδόλως αγγίζει κάποιους. Η φωτογραφία από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει αλμυρίκια στον υγρότοπο της Χρυσής Ακτής στην Πάρο που κάποιοι ξερίζωσαν. Οι πολίτες βλέπουν και καταγγέλλουν. Ο Δήμος βλέπει;

Το ιστορικό: Πώς αγνόησαν το ΣτΕ

Στις 18 Οκτωβρίου του 1979, με Π.Δ. εγκρίνεται «η θέσις και διάταξις των κτιρίων (κατοικιών και ξενοδοχείου) και κοινόχρηστων χώρων επί εκτάσεως 111.175 τετραγωνικών μέτρων» εκτός του ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου Σκιάθου.

Το Π.Δ. καθορίζει τους όρους δόμησης, με ανώτατο ποσοστό κάλυψης 9% υπολογιζόμενο «επί του συνόλου της προ οικιστικήν ανάπτυξιν εκτάσεως», ενώ χωρίζει την έκταση σε δύο ζώνες, την Α με συντελεστή δόμησης δεκατέσσερα εκατοστά (0,14) και τη Β ζώνη με συντελεστή δόμησης δώδεκα εκατοστά (0,12). Θέτει επιτρεπόμενο αριθμό δύο ορόφων για τις κατοικίες και τρεις για το ξενοδοχείο, ενώ παράλληλα υποχρεώνει την εγκατάσταση βιολογικού καθαρισμού και κατασκευή και συντήρηση των κοινόχρηστων χώρων από τον ιδιοκτήτη της έκτασης. Το σχέδιο του προεδρικού διατάγματος, πριν υπογραφεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, διαβιβάστηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας για επεξεργασία της εγκυρότητάς του.

Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίασης του ΣτΕ της 11ης Σεπτεμβρίου του 1979, έναν μήνα δηλαδή πριν από την υπογραφή του προεδρικού διατάγματος (18 Οκτωβρίου 1979), το ΣτΕ έκρινε το όλο σχέδιο ως μη νόμιμο. Αναλυτικότερα, η έκθεση του ΣτΕ αναφέρει ότι αφενός στο σχέδιο δεν διευκρινίζεται αν η έκταση είναι ολόκληρη ή μερικώς δασική ή αναδασωτέα. Κατά δεύτερον αναφέρει ότι το προτεινόμενο σχέδιο του Π.Δ. αντίκειται στο άρθρο 24 του Συντάγματος.

Στην κόντρα και το νερό

Δεν βλέπει ουσιαστικό θέμα η εταιρεία και επιτίθεται στη δημοτική αρχή. Απαντώντας στα ερωτήματά μας υποστηρίζει:

«Μετά τη χρονική ανάληψη των καθηκόντων από τη νέα Δημοτική Αρχή, υφιστάμεθα εμείς γενικώς αήθη επίθεση με κατηγορίες οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, δίνοντας λάθος εντυπώσεις». Και καταλήγει:

«Επιθυμούμε να αναφέρουμε ότι μέχρι την ανάληψη καθηκόντων από τη νέα Δημοτική Αρχή, η επένδυση δεν αντιμετώπιζε σοβαρά θέματα αρνητικού κλίματος από την τοπική κοινωνία. Πρόκειται για μια επένδυση, η οποία σε τοπικό επίπεδο πέτυχε οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη, ενώ σε εθνικό επίπεδο αποτελεί αποτέλεσμα πρότυπης αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας με ιδιωτική πρωτοβουλία προς αύξηση του ποιοτικού τουριστικού προϊόντος της περιοχής και των θέσεων εργασίας, με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη. Δικό μας αίτημα αποτελεί η δίκαιη αντιμετώπιση της επένδυσής μας με όρους διαφάνειας, για τη διαφύλαξη της ανωτέρω προστιθέμενης αξίας που μέχρι σήμερα έχει επιτευχθεί σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο».

Χρησιμοποιεί επίσης ως επιχείρημα:

«Εξώδικα έχουν αποσταλεί από την εταιρεία μας προς τον Δήμο και αφορούν τη βίαιη, αναίτια και χωρίς ενημέρωση διακοπή υδροδότησης από πλευράς Δήμου Σκιάθου, αμέσως μόλις ανέλαβε η νέα δημοτική αρχή. Αποτέλεσμα, στο peak της τουριστικής περιόδου, να αφήσει εκτεθειμένη από πυροπροστασία τη συνολική έκταση του αισθητικού δάσους, η οποία αποτελεί ευθύνη της εταιρείας μας και έχουμε εγκαταστήσει σύγχρονο σύστημα πυρόσβεσης σύμφωνα με τους περιβαλλοντικούς όρους της ΚΥΑ που εφαρμόζουμε και ένα γεμάτο Ξενοδοχείο χωρίς νερό. Το γεγονός αυτό δεν αφορά μόνο την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και την ασφάλεια και υγιεινή ενοίκων του Ξενοδοχείου και πλήθους επισκεπτών των πιο διάσημων παραλιών της Σκιάθου».

Από την πλευρά του ο δήμαρχος Σκιάθου, Θοδωρής Τζούμας, στον οποίο θέσαμε τις αιτιάσεις της εταιρείας μας, απάντησε ότι δεν έχει προσωπικά με την εταιρεία, αλλά υπερασπίζεται το δημόσιο συμφέρον: «Τον Αύγουστο που έγινε η διακοπή δεν ήμουν ακόμη δήμαρχος. Η υπηρεσία ύδρευσης του δήμου ΔΕΥΑΣ στο έγγραφό της αναφέρει πως το δίκτυο πυρόσβεσης του βιοτόπου των Κουκουναριών τροφοδοτείται από πηγάδι και πως τον Αύγουστο που έγινε η διακοπή, σύμφωνα με τον δασολόγο του Δήμου, η στάθμη είχε κατέβει».

Στο έγγραφο προς την εταιρεία η ΔΕΥΑΣ αναφέρει «πως μπορεί να χορηγεί ποσότητα νερού μέχρι 130 κυβικά μέτρα τη μέρα για τις ανάγκες ύδρευσης του ξενοδοχείου ΞΕΝΙΑ. Η παροχή νερού θα γίνεται σε συνεννόηση με την υπηρεσία μας και παρουσία τεχνικού μας. Η υπηρεσία διατηρεί το δικαίωμα μείωσης της ποσότητας του νερού που χορηγεί σε περίπτωση μείωσης των αποθεμάτων νερού».