Συντάκτης:
Μέσω του Ελληνικού, επιχειρείται να... εισβάλουν ουρανοξύστες στο λεκανοπέδιο. Σε επιλεγμένα σημεία του ακινήτου των 6.000 στρεμμάτων, με βάση τα επίσημα σχέδια του επενδυτικού σχήματος, «φυτεύονται» έξι οικοδομήματα με ύψος έως 200 μέτρα, ενώ προβλέπεται και απροσδιόριστος αριθμός κτιρίων με ύψος από 50 έως 70 μέτρα.
Να σημειωθεί ότι, με βάση τον ισχύοντα Οικοδομικό Κανονισμό, οι οικοδομές στο ηπειρωτικό τμήμα της Αττικής δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα 32 μέτρα και μόνο σε συνδυασμό με τον συντελεστή δόμησης που ισχύει σε κάθε περιοχή.
Η μόδα με τους ουρανοξύστες, που συνέπεσε με την εφεύρεση του ασανσέρ, ξεκίνησε στα μέσα του 20ού αιώνα από τις μεγαλουπόλεις των ΗΠΑ, αλλά την τελευταία εικοσαετία έχει μετακομίσει στις ανερχόμενες αγορές της Ανατολής, όπως η Σανγκάη και το Ντουμπάι, όπου τα κτίρια φαίνεται να έχουν βάλει όριο τον... ουρανό.
Το ψηλότερο κτίριο στο κόσμο κατοχυρώνεται, μέχρι νεωτέρας, στα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα και είναι το Μπουρτζ Χαλίφα, με 828 μέτρα!
Η Ευρώπη ακολούθησε, αλλά με μέτρο, αφού τα υψηλά κτίρια είναι συνήθως γύρω στα 100 μέτρα. Μόνον ο «South Tower» στις Βρυξέλλες, κατασκευή του 1966, έφτανε τα 150 μέτρα.
Κινούνται μέσα στον κανόνα του περίφημου αρχιτέκτονα Λε Κορμπιζιέ, ο οποίος την περίοδο του Μεσοπολέμου είχε ταχθεί υπέρ της αύξησης του ύψους, αλλά με μείωση της κάλυψης του οικοπέδου, για να δημιουργούνται ελεύθεροι χώροι και να κερδίζει έτσι η πόλη.
(Κάντε ⇱ στην φωτογραγία για να μεγαλώσει)
Η σεισμικότητα
Η εικόνα όμως άλλαξε τα τελευταία χρόνια και δεν είναι τυχαίο ότι ξεκίνησε από χώρες που έχουν ή ανέπτυξαν καλές σχέσεις με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Στα μέσα του 2012, το Λονδίνο, με τον «Shard», εκτοξεύτηκε στα 306 μέτρα, περιορίζοντας στη δεύτερη θέση τον πύργο της Commerzbank στη Φρανκφούρτη, που με 259 μέτρα ύψος κατείχε την πρωτιά από το 1997.
Στην Ευρώπη των 28, μόνον έξι διαθέτουν ουρανοξύστες πάνω από 200 μέτρα. Εκτός από τη Βρετανία και τη Γερμανία, έχουν ψηλώσει η Μαδρίτη (2008), το Μιλάνο (2012), η Βιέννη (2013) και η Βαρσοβία, η οποία όμως έχει ένα κτίριο 231 μέτρων που χρονολογείται από το 1955.
Στην Αθήνα υπάρχουν πολλά στοιχεία που συνηγορούν ώς τώρα στη διατήρηση των κτιρίων σε λογικά ύψη: η υψηλή σεισμικότητα, τα μικρά οικόπεδα και κυρίως η εμβληματική εικόνα του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης, που φτάνει μόλις τα 150 μέτρα.
Η μελέτη της Lamda Development καταγράφει μόνον 11 κτίρια με ύψος από 62 έως 103 μέτρα.
Στη συντριπτική τους πλειονότητα χτίστηκαν στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, ενώ βρίσκονται εκτός του ιστορικού κέντρου.
Τα περισσότερα αξιοποίησαν τον νόμο 395 του 1968, που φέρει τη σφραγίδα της χούντας και ήταν η βασική αιτία κατεδάφισης των νεοκλασικών.
Ο Πύργος των Αθηνών, ύψους 103 μ., και δίπλα το δίδυμο αδελφάκι του στους Αμπελοκήπους | Μάριος Βαλασόπουλος
Τα σκήπτρα κατέχει ο Πύργος Αθηνών στους Αμπελόκηπους, που ολοκληρώθηκε το 1971 και τότε ήταν το δεύτερο ψηλότερο κτίριο των Βαλκανίων.
Εχει ύψος 103 μέτρα και 28 ορόφους, ενώ δίπλα του βρίσκεται το μικρότερο «αδελφάκι» του, που έχει την ίδια αρχιτεκτονική εικόνα και ύψος 65 μέτρα.
Σχεδιάστηκαν από το γραφείο Βικέλα, που υπογράφει τις περισσότερες κατασκευές αυτής της κατηγορίας.
Εχει όμως και μια άλλη ενδιαφέρουσα παράμετρο, αφού στην κατασκευή του συνυπάρχει το μπετόν με τον χάλυβα και διαθέτει ιδιαίτερη θεμελίωση, που βασίζεται σε μια πρωτοποριακή ιδέα του καθηγητή της Στατικής, Αρ. Οικονόμου, και του επιτρέπει να αντέχει σε μεγάλους σεισμούς.
Παρελθόν το «Ρολόι»
Επί χούντας κατασκευάστηκε και το πιο διάσημο τσιμεντένιο... κουφάρι. Πρόκειται για τον πύργο του Πειραιά, με ύψος 85 μέτρα, που ξεφύτρωσε το 1971 στη θέση του ιστορικού «Ρολογιού» και από τότε έχει μείνει στα μπετά.
Σε άλλη περιοχή των Αμπελοκήπων βρίσκεται ο πύργος «Απόλλων», με ύψος 80 μέτρα, που ολοκληρώθηκε το 1971 και θεωρείται το ψηλότερο κτίριο με κατοικίες.
Στα ασανσέρ των ενοίκων δεν υπάρχει κουμπί για τον 13ο όροφο, γιατί οι κατασκευαστές θεωρούσαν γρουσούζικο το συγκεκριμένο νούμερο!
Το ψηλότερο κτίριο που ανήκει σε εταιρεία είναι το «αστέρι» του ΟΤΕ στο Μαρούσι, ενώ στην απέναντι πλευρά της λεωφόρου Κηφισίας βρίσκεται το υπέρκομψο «Atrina», πάλι με την υπογραφή Ι. Βικέλα, που έγινε οικείο σε όλη την Ελλάδα γιατί φιγουράριζε στους τίτλους γνωστής σαπουνόπερας.
Η Αθήνα έχει τους δικούς της «δίδυμους πύργους» και μάλιστα εις διπλούν, στη λεωφόρο Μεσογείων και στον Αγιο Νικόλαο Αχαρνών, οι οποίοι δεν έχουν ούτε μακρινή συγγένεια με αυτούς της Νέας Υόρκης, αφού το ύψος τους είναι μόλις 62 μέτρα.
Η θέα της βασιλίσσης
Ενδιαφέρον έχει και η προϊστορία των λίγων υψηλών κτιρίων στην πρωτεύουσα. Η πρώτη απόπειρα να ελεγχθεί το ύψος των οικοδομών αποδίδεται στην Αμαλία και αφορά το κατεδαφισμένο τη δεκαετία του 1960 νεοκλασικό, που βρισκόταν στη θέση του σημερινού υπουργείου Οικονομικών και ανήκει σε ασφαλιστικό ταμείο.
Eίχε χτιστεί τη δεκαετία του 1850 και ανήκε στον Ανδρέα Κορομηλά, πρωτοπόρο στον χώρο της τυπογραφίας.
Σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Π. Κάλκο, που χρειάστηκε να «ψαλιδίσει» τον τελευταίο όροφο, ικανοποιώντας την παράκληση της βασίλισσας η οποία δεν ήθελε να χάσει τη θέα προς τη θάλασσα!
Ο πρώτος νόμος πάντως που θέτει όριο στο ύψος των οικοδομών συνδέεται με την κατασκευή του μεγάρου Γιάνναρου, στη γωνία των οδών Οθωνος και Φιλελλήνων, πάνω στην πλατεία Συντάγματος.
Στη θέση του προϋπήρχε ένα τριώροφο νεοκλασικό, στο ισόγειο του οποίου λειτουργούσε το καφενείο Αντωνιάδη, που αποτελούσε στέκι εκπαιδευτικών.
Το 1917 αγοράστηκε από τον εκδότη της εφημερίδας «Εσπερινή», που το κατεδάφισε για να κατασκευάσει το σημερινό επταώροφο.
Ως τότε η Αθήνα είχε μόνο διώροφα ή τριώροφα κτίρια και το μέγαρο θεωρήθηκε ο πρώτος... ουρανοξύστης της πρωτεύουσας!
Ηταν ένα από τα πρώτα που κατασκευάστηκαν με τη χρήση οπλισμένου σκυροδέματος, του μπετόν αρμέ, που επέτρεψε την καθ’ ύψος ανάπτυξη του οικοδομήματος.
Το νέο κτίριο διατάραξε την έως τότε «ήρεμον όψιν» της πλατείας Συντάγματος και προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, με αποτέλεσμα την παρέμβαση του τότε αρμόδιου υπουργείου Συγκοινωνιών.
Με την υπογραφή του Αλ. Παπαναστασίου, θεσμοθετήθηκε το 858 διάταγμα για το ύψος των κτιρίων, το οποίο συμπληρώθηκε τον Νοέμβριο του 1919.
Το συνέδεε με τις διαστάσεις του δρόμου και όριζε ότι δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δώδεκα δέκατα του πλάτους του, θέτοντας ανώτατο όριο τα 22 μέτρα, που αργότερα (Αύγουστος 1922) αυξήθηκε στα 26 μέτρα.
Πέντε χρόνια αργότερα θεσμοθετήθηκαν και οι παρεκκλίσεις...
Το Χίλτον δίχασε τον αρχιτεκτονικό κόσμο
«Χτυπητόν παράδειγμα διά το τι δύναται να συμβή όταν οι άνθρωποι κτίζουν χωρίς πνευματικότητα, σεβασμόν και αγάπη» χαρακτήρισε το ογκώδες οικοδόμημα ο Βίνσεντ Σκάλι απηχώντας τη γνώμη πολλών αρχιτεκτόνων. Παρά τις... ανορθογραφίες του, όμως, παραμένει τοπόσημο της Αθήνας
Το εμβληματικό «Χίλτον» ήταν η πρώτη απόπειρα για την κατασκευή ψηλού κτιρίου στη μεταπολεμική περίοδο.
Μπορεί ο ιδρυτής της ξενοδοχειακής αλυσίδας, Κόνραντ Χίλτον, στην τελετή των εγκαινίων να αναφώνησε πως είναι το ωραιότερο απόκτημά του, αλλά δεν είχε την ίδια γνώμη η αρχιτεκτονική κοινότητα.
«Είναι πολύ ογκώδες εις μιαν θέσιν πολύ σημαντική», σημείωνε ο Βίνσεντ Σκάλι, καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Γέιλ, σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Architectural Forum», τον Ιούλιο του 1963.
Ηταν η εικόνα που αποκόμισε από την επίσκεψή του στην Ακρόπολη, όταν διαπίστωσε πως το πολυώροφο οικοδόμημα δημιουργούσε μια δυσάρεστη παρεμβολή ανάμεσα στον Ιερό Βράχο και τον Υμηττό.
Τόνιζε επίσης ότι το κτίριο αποτελεί «χτυπητόν παράδειγμα διά το τι δύναται να συμβή όταν οι άνθρωποι κτίζουν χωρίς πνευματικότητα, σεβασμόν και αγάπη».
Τα αποσπάσματα δημοσιεύονται στο βιβλίο του Κώστα Μπίρη «Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20όν αιώνα», στο οποίο υπάρχουν εκτενείς αναφορές στις αντιδράσεις κορυφαίων Ελληνων αρχιτεκτόνων.
Αποκαλύπτονται επίσης οι προσπάθειες που είχαν κάνει από το 1949 οι αρμόδιες αρχές για να «χωρέσει» το ογκώδες κτίριο σε ένα οικόπεδο που έχει και αυτό τα δικά του «μυστικά».
Λέγεται πως το τότε αδόμητο ακίνητο, ιδιοκτησίας της Μονής Πετράκη, «ξεχείλωσε» με την επέκτασή του προς τη μεριά του Ιλισού, που σε ένα μεγάλο τμήμα του έχει καλυφθεί και στην επιφάνειά του διαμορφώθηκαν λεωφόροι.
Ο Κ. Μπίρης, με πολύχρονη θητεία στην πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων, εκτοξεύει τα βέλη του προς τον Οικοδομικό Κανονισμό του 1955, με τον οποίο αυξήθηκε το ύψος των κτιρίων στην περιοχή και μπορούσε να φτάσει τα 54 μέτρα.
Αναφέρει μάλιστα ότι το 1967 έγινε τροποποίηση του σχεδίου πόλης και δημιουργήθηκε νέο οικοδομικό τετράγωνο, πάντα για χάρη του ξενοδοχείου και φυσικά της... ανάπτυξης.
Οι «ανορθογραφίες» πάντως στη χωροθέτηση του ξενοδοχείου δεν μειώνουν την αρχιτεκτονική αξία του κτιρίου, που σχεδιάστηκε από τους Εμμ. Βουρέκα, Προκ. Βασιλειάδη, Σπ. Στάικο και Αντ. Γεωργιάδη, ενώ η κατασκευή του ξεκίνησε το 1959 και ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 1963.
Τη μαρμάρινη πρόσοψη, που φέρει ανάγλυφες παραστάσεις εμπνευσμένες από την αρχαιότητα, υπογράφει ο Γιάννης Μόραλης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου