ΜΑΡΠΗΣΣΑ ΠΑΡΟΥ: Κτήριο Ναυπλιώτη –Γαβαλά … μια ευκαιρία που χάθηκε οριστικά ή Το λόμπυ των «κατεδαφιστών» κέρδισε τον πρώτο γύρο

ΜΑΡΠΗΣΣΑ ΠΑΡΟΥ

Κτήριο Ναυπλιώτη –Γαβαλά … μια ευκαιρία που χάθηκε οριστικά

ή

Το λόμπυ των «κατεδαφιστών» κέρδισε τον πρώτο γύρο.

        

Η ιστορία του κτηρίου Ναυπλιώτη-Γαβαλά είναι αρκετά γνωστή. Πρόκειται για ένα μνημείο του 18ου Αιώνα (υπέρθυρο με χρονολογία 1747), από τα παλαιότερα κτήρια της Πάρου, στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού της Μάρπησσας, τεράστιας πολιτιστικής, αρχιτεκτονικής  και ιστορικής αξίας, που έχει χαρακτηριστεί από το 1989, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, σαν «Ιστορικό και Διατηρητέο Μνημείο» .

Τα τελευταία χρόνια το μνημείο αυτό έχει υποστεί ζημιές που οφείλονται στην εγκατάλειψη του.  Το 2008 οι ιδιοκτήτες του προέβησαν σε τοποθέτηση ικριωμάτων, περιμετρικής «σκάφης» και στέγαστρου από σιδηροκατασκευή,  για την προστασία τόσο του κτηρίου όσο και των διερχόμενων στους γύρω δρόμους. Το έργο αυτό έγινε μετά από εντολή του ΥΠΠΟ και έγκριση του Δήμου. Οι κατασκευές αυτές βοήθησαν στη διατήρηση του σε μια ανεκτή κατάσταση για κάμποσα χρόνια.

Οι βασικοί ιδιοκτήτες του Βύρωνας και Νίκος Γαβαλάς, λόγω αδυναμίας τους να το συντηρήσουν, αποφάσισαν το 2010 να το δωρίσουν στο Δήμο Πάρου με μοναδικό όρο να επισκευαστεί και να χρησιμοποιηθεί σαν κτήριο για κάθε είδους  πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αντί να προσπαθήσουν να το πουλήσουν και να τα «κονομήσουν» προτίμησαν τη λύση της ΔΩΡΕΑΣ.

Τότε αρχίζει και ο «Γολγοθάς» τους. Ο Δήμος  επί Δημαρχίας Βλαχογιάννη αντί «μετά πολλών επαίνων» να αποδεχθεί την δωρεά, και να αποκτήσει ένα υπέροχο κτήριο, μνημείο σημαντικής αρχιτεκτονικής αξίας, που θα αποτελούσε κόσμημα της Δημοτικής περιουσίας, απέρριψε την δωρεά με την δικαιολογία ότι δεν είχε χρήματα για την επισκευή του και θα είχε ευθύνες αν λόγω κατάρρευσης κάποιου τμήματος του , θα προκαλούνταν ζημιές σε πράγματα ή τραυματισμός διερχόμενων. Η δικαιολογία ως προς την «κατάρρευση» αποδείχθηκε ανυπόστατη, μιας και μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει καμιά πτώση υλικών, παρά ελάχιστων αποκολλημένων σοβάδων, που δεν έπεσαν στο δρόμο αλλά παρέμειναν στις σκάφες, ενώ για την έλλειψη χρηματοδότησης , όλα αυτά τα χρόνια έχουν βγει πολλά χρηματοδοτικά προγράμματα, που αν ο Δήμος το είχε στην ιδιοκτησία του από το 2010  , σίγουρα , αν βέβαια ενδιαφέρονταν, θα το είχε εντάξει και το έργο θα είχε ήδη ολοκληρωθεί.

Η απόφαση του Δήμου, δυστυχώς χαρακτηρίζονταν από μια ακατανόητη ευθυνοφοβία, τυπολατρία και γραφειοκρατική θεώρηση του θέματος που κατέληγε στο αρκετούς «μπελάδες» έχω στη πλάτη μου για να βάλλω κι άλλον έναν. Βέβαια το κύριο ήταν ότι η Δημοτική Αρχή δεν είχε όραμα και αδιαφορούσε για τα σοβαρά θέματα πολιτισμού, εκτός από τις γιορτές και τα πανηγύρια, τα θεάματα δηλαδή….    

Και φτάνουμε στο 2016, όπου εμφανίζεται το λόμπυ των «κατεδαφιστών» που κινητοποιούνται με σκοπό να πετύχουν, για διάφορους προσωπικούς λόγους, την κατεδάφιση του διατηρητέου. Τα μέσα που χρησιμοποιούν είναι ευρείας κλίμακας, με στόχο να κινητοποιήσουν της κρατικές και δημοτικές αρχές ενάντια στους ιδιοκτήτες. Έτσι αρχίζουν ένα συνεχές κύμα καταγγελιών «επίσημων και ανεπίσημων», περί εστίας μόλυνσης και ετοιμόρροπου κτηρίου που πρέπει να κατεδαφιστεί, με κερασάκι στην τούρτα τη προστασία των διερχόμενων. Αποτέλεσμα ξεκινάει ένα ανελέητο κυνηγητό από τις Υπηρεσίες του Δήμου, έμμεση υποστήριξη του «λόμπυ», για να εξουθενώσει τους Αφούς Γαβαλά, κύριους ιδιοκτήτες του, «ξεχνώντας» τους υπόλοιπους δύο ιδιοκτήτες των υπογείων χώρων.

Ανασύρονται αποφάσεις δεκαετίας και προχωρούν ακάθεκτοι μέχρι τη στιγμή που ευαισθητοποιούνται κάποιοι πολίτες της Μάρπησσας και όχι μόνον, για να σώσουν το κτήριο από την κατεδάφιση. Ταυτόχρονα το ΥΠΠΟ μετά από πιέσεις συστήνει, επί τέλους, την κατά νόμο Επιτροπή, κάνει  αυτοψία και αποφαίνεται ότι η κατάσταση του κτηρίου δεν απαιτεί την μερική ή την ολική του κατεδάφιση, αλλά την περαιτέρω υποστύλωση και επισκευή του.

Με τις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν μετά την απόφαση της Επιτροπής του ΥΠΠΟ, αυτή τη φορά, όλοι οι ιδιοκτήτες του κτηρίου, μετά και από την προτροπή και της Κοινότητας Μάρπησσας, αποφασίζουν την επαναφορά της δωρεάς ολόκληρου του κτηρίου στον Δήμο Πάρου. Η Κοινότητα Μάρπησσας ΑΠΟΔΕΧΕΤΑΙ  ΟΜΟΦΩΝΑ την δωρεά. Ξεκινάει μια σειρά επαφών με τον Δήμο με στόχο αυτή τη φορά να γίνει αποδεκτή η δωρεά και να μην επαναληφθεί η ιστορία του 2010. Το θέμα έρχεται στο Δημοτικό Συμβούλιο όπου δυστυχώς, μετά από την αρνητική παρέμβαση των μηχανικών του Δήμου, για μια ακόμη φορά, μετά πολλών επαίνων, όχι μόνον ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΤΑΙ κατά πλειοψηφία, από τους συμβούλους της πλειοψηφίας και της μείζονος αντιπολίτευσης, αλλά και κάποιοι Δημοτικοί Σύμβουλοι προχωρούν στο να λοιδορήσουν και τους δωρητές.  Σκεπτικό τους, οι ίδιοι λόγοι του 2010. 

Μετά από αυτήν την δυσάρεστη εξέλιξη, της εκ νέου απόρριψης της δωρεάς από τον Δήμο Πάρου, οι Αφοί Γαβαλά, εξουθενωμένοι από το ανελέητο κυνηγητό που τους επιβλήθηκε, αναγκάστηκαν να δωρίσουν το κτήριο στο Ελληνικό Δημόσιο, διαδικασία που ολοκληρώθηκε στις αρχές Μαρτίου του 2017.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Για όλους τους λόγους που αναφέρονται αναλυτικά πιο πάνω, το κτήριο Ναυπλιώτη-Γαβαλά είναι ένα από τα σημαντικότερα δείγματα της Μεταβυζαντινής Αρχιτεκτονικής στη Πάρο. Επομένως η σωτηρία του είναι επιβεβλημένη.

Δύο φορές δόθηκε η ευκαιρία στον Δήμο Πάρου να το αποκτήσει και μάλιστα δωρεάν, αλλά αυτός μετά «βδελυγμίας» το αρνήθηκε. 

Άλλοι Δήμοι, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, όχι μόνο θα εκμεταλλευόντουσαν  την απρόσμενη ευκαιρία, αλλά θα κήρυτταν και τους δωρητές ως ευεργέτες του Δήμου. Αντ’  αυτού : οι δωρητές λοιδορούνται κιόλας .

Έτσι το κτήριο «χάθηκε» για τον Δήμο Πάρου, μιας και οι υπηρεσίες του για δικούς τους λόγους, πολέμησαν τη δωρεά και είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για την απόρριψη της, καθώς οι Δημοτικοί Σύμβουλοι «πείστηκαν» από τους τυπολάτρες και γραφειοκράτες «τεχνοκράτες» και για «τεχνικούς» λόγους, δεν πήραν μια απόφαση που ήταν στην ουσία πολιτικής και όχι τεχνικής μορφής.

Η εκ νέου απόρριψη της δωρεάς μαζί με το κυνηγητό που υφίσταντο, οδήγησε τους Αφούς Γαβαλά στη παραχώρηση του Ιστορικού και  Διατηρητέου Μνημείου τους, στο Ελληνικό Δημόσιο που , δυστυχώς, προδιαγράφει και την εξέλιξη της υπόθεσης. Είναι γνωστή η αδιαφορία του Ελληνικού Δημοσίου, που θα οδηγήσει στην παραπέρα επιδείνωση της κατάστασης του.

Οι ευθύνες της Δημοτικής Αρχής είναι τεράστιες και είναι σίγουρο ότι μελλοντικά θα τις βρει μπροστά της, όταν το μνημείο θα αρχίσει, πραγματικά και όχι θεωρητικά, να καταρρέει. Αυτοί όμως τυπικά θα είναι καλυμμένοι, θα έχουν βγάλει την «ουρά» τους απ’ έξω.

Είναι τουλάχιστον λυπηρό, για να μην πούμε εγκληματικό, το γεγονός ότι για άλλη μια φορά ο Δήμος Πάρου αποδείχθηκε κατώτερος των περιστάσεων, χωρίς πρόγραμμα και όραμα, θεωρώντας τα σημαντικά και ουσιώδη θέματα του Πολιτισμού σαν θέματα β’ κατηγορίας. Φαίνεται ότι τέτοια σημαντικά θέματα που απαιτούν δουλειά και έμπνευση δεν μετράνε. Γι αυτούς, θέματα πρώτης προτεραιότητας και προτιμώμενα είναι, ο «άρτος και τα θεάματα» και τα πυροτεχνήματα σε κάθε «πανηγυριώτικου» τύπου εκδήλωση.  

Μανώλης Ισιγώνης

Αρχιτέκτονας

Πρώην Δημοτικός Σύμβουλος της Κίνησης Ενεργών Πολιτών Πάρου 

Μέλος  Κίνησης Ενεργών Πολιτών-Οικολογία, Συμμετοχή, Αλληλεγγύη

8 Απρίλη 2017

###