Απόφαση ΔΣ ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής
29.11.2016
Για το σχεδίου νόμου «Χωρικός Σχεδιασμός – Βιώσιμη Ανάπτυξη»
Πρώτη προϋπόθεση για να αποκρουστεί η κατάλυση του χωροταξικού σχεδιασμού, η υφαρπαγή και άλωση του εθνικού χώρου από την επιδρομή ανεξέλεγκτων «επενδυτών», παραμένει η αποκατάσταση του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου, του υποχρεωτικού και κυρίαρχου ρόλου του για τη διαχείριση του χώρου. Πρώτο αυτό ήταν το επίπεδο του σχεδιασμού που δέχτηκε πλήγματα με μια σειρά νομοθετικές ανακολουθίες και πρωθύστερα, επί μια εικοσαετία, για να υπονομευτεί, να συκοφαντηθεί και τελικά να καταλυθεί με τα νομοθετήματα της τελευταίας επταετίας. Όμως μόνο το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο μπορεί να αποτελεί αφετηρία για τις υποχρεωτικές κατευθύνσεις στον χώρο, να προσφέρει την βάση για ενημέρωση και αλληλεπίδραση με τα Περιφερειακά Χωροταξικά και να εξειδικεύεται με όλους τους τομεακούς ή κλαδικούς αναπτυξιακούς προγραμματισμούς. Μόνο στο πλαίσιο ενός τέτοιου σχεδιασμού μπορούν να εξασφαλιστούν προϋποθέσεις διαφάνειας, κοινωνικής συμμετοχής, ελέγχου και δημοκρατίας, για την διαχείριση του χώρου, χωρίς τις οποίες η χωροταξία και της πολεοδομία καταργούνται για να αντικατασταθούν από ιδιοτελείς σχεδιασμούς των «επενδυτών».
Αντίστροφα με τα προηγούμενα, κεντρική ιδέα της ΧΩΠΟΜΕ ήταν η μετατροπή των θεσμικών υποδοχέων των λεγόμενων «στρατηγικών» επενδύσεων, από θύλακες πολεοδομικών προνομίων που επικάθονται και καταργούν τον υφιστάμενο σχεδιασμό (βλ. ΠΟΤΑ, ΕΣΧΑΔΑ, ΕΣΧΑΣΕ κ.λπ.) σε έναν ενιαίο παράλληλο τρόπο πολεοδόμησης υπό την θεσμική ομπρέλα των«Ειδικών Χωρικών Σχεδίων» (ΕΧΣ). Έτσι σήμερα έχουμε ένα διπλό σύστημα χωρικού σχεδιασμού: ένα προνομιακό που αφορά τους «επενδυτές» -τα ΕΧΣ- και ένα άλλο -τα «Τοπικά Χωρικά Σχέδια» (ΤΧΣ)- το οποίο αφορά όλους τους υπόλοιπους. Τα ΕΧΣ μάλιστα δεν αφορούν μόνο τα ακίνητα του ΤΑΙΠΕΔ ή όσες επενδύσεις μπορούν να χαρακτηριστούν «στρατηγικές» σύμφωνα με το «fast track», αλλά επεκτείνονται και σε κάθε «χωρική οργάνωση που μπορεί να λειτουργήσει ως υποδοχέας σχεδίων, έργων και προγραμμάτων υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας», καταργώντας τον υφιστάμενο πολεοδομικό σχεδιασμό.
Επιπλέον η ΧΩΠΟΜΕ αναβάθμισε τα Ειδικά Χωροταξικά Σχέδια, τα οποία βάφτισε «Εθνικά», σε βάρος τον Περιφερειακών, καθώς τα πρώτα δεν περιλαμβάνουν ούτε καν τυπική διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες παρά μόνο με τα λόμπυ των αντίστοιχων «επενδυτών» κάθε κλάδου, τα οποία μέσω των Ειδικών Χωροταξικών προσημειώνουν τις περιοχές τις οποίες επιθυμούν να «αξιοποιήσουν». Επιπλέον καθιστά το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης απλό κείμενο αρχών, το οποίο συνδέεται με το εκάστοτε μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής πολιτικής και καταργεί τα Ρυθμιστικά Σχέδια σαν βαθμίδα του σχεδιασμού και επί της ουσίας και τις ΖΟΕ.
Η θετικότερη κίνηση της κυβέρνησης στα θέματα του χωρικού σχεδιασμού ήταν η κατάργηση των νέων χρήσεων γης της ΧΩΠΟΜΕ, η οποία έχει ήδη συντελεστεί με προηγούμενο νομοθέτημα. Οι χρήσεις γης αυτές, σε γενικές γραμμές, εντατικοποιούσαν και επιβάρυναν ιδιαίτερα το αστικό και δομημένο περιβάλλον, επιτρέποντας πολύ μεγαλύτερη ελαστικότητα στην εγκατάσταση διάφορων κατά κανόνα μεγάλης κλίμακας δραστηριοτήτων. Μένει βέβαια να δούμε και το περιεχόμενο του νέου σχεδίου που θα φέρει η κυβέρνηση για τις χρήσεις γης.
Κατά τα λοιπά το ν/σ «Χωρικός Σχεδιασμός - Βιώσιμη Ανάπτυξη» περιλαμβάνει μικροβελτιώσεις που δεν θίγουν τον πυρήνα της λογικής της ΧΩΠΟΜΕ, όπως η παραπομπή των ΕΧΣ στο ΚΕΣΥΠΟΘΑ με το ερώτημα αν ανατρέπουν τον υφιστάμενο πολεοδομικό σχεδιασμό, η προσπάθεια κάποιας ενίσχυσης των περιφερειακών έναντι των ειδικών χωροταξικών σχεδίων, ο περιορισμός της δυνατότητας να αλλάζει εύκολα ακόμα και ο χωροταξικός σχεδιασμός μέσω της «αξιολόγησης» από το Υπουργείο και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τη διευκόλυνση«επενδύσεων», η τοποθέτηση «επιστήμονα αναγνωρισμένου κύρους» αντί του ίδιου του ΓΓ Χωροταξίας επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας (που δεν αρκεί φυσικά για να καλύψει το τεράστιο έλλειμμα συμμετοχικού, δημοκρατικού σχεδιασμού, σε όλη την έκταση της ΧΩΠΟΜΕ), κ.λπ. Δεν λείπουν όμως και σημεία άμεσης επιδείνωσης. Σημειώνουμε την κατάργηση του άρθρου 11 του ν 4269 αντί για την αναμόρφωσή του, που επιβάλλεται για να μην λειτουργεί μόνον ως συμπλήρωση κτηματογραφικών δεδομένων με την προσθήκη των λεγόμενων «θεσμικών γραμμών», αποβλέποντας κυρίως στην «ασφάλεια του επενδυτή». Η κατάργηση του άρθρου 11 προοιωνίζει την απλή εκχώρηση των ίδιων αρμοδιοτήτων εκτός δημοσίου, παρότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον σχεδιασμό του χώρου, του οποίου ο δημόσιος και δεσμευτικός χαρακτήρας, προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος, υπαγορεύεται από το άρθρο 24 του Συντάγματος.
Με την αναμόρφωση του άρθρου 11, που επιβάλλεται ως υποχρέωση από το ισχύον συνταγματικό και νομικό πλαίσιο, πρέπει να θεσμοθετηθούν γενικές αρχές, κανόνες, μέτρα και διαδικασίες, σε διοικητικό και τεχνολογικό επίπεδο, που να αποσκοπούν στην οργάνωση ενιαίων πρακτικών διαχείρισης, δωρεάν διάθεσης και κοινοχρησίας γεοχωρικών πληροφοριών που σχετίζονται με τον Χωρικό Σχεδιασμό. Η μη εφαρμογή μέχρι σήμερα της κατεύθυνσης αυτής, εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις της (έλλειψη προδιαγραφών μελετών κλπ), στερεί από τον δημόσιο σχεδιασμό μια ύστατη προστασία από τις ανατροπές των σημειακών παρεκκλίσεων, για την εξυπηρέτηση ιδιοτελών επιδιώξεων.
Αν στέκονταν κανείς στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο, μπορεί να αποκόμιζε την εντύπωση ότι η πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ σε ότι αφορά τον χωρικό σχεδιασμό, είναι γενικά να κάνει μικρές βελτιώσεις στα παλαιότερα μνημονιακά νομοθετήματα. Στην πραγματικότητα οι χωρικές πολιτικές της κυβέρνησης σαν σύνολο βαθαίνουν τις μνημονιακές κατευθύνσεις και τις εμπεδώνουν, προωθώντας και εφαρμόζοντας τις πιο καταστροφικές τους προβλέψεις, όπως η ίδρυση με το Ν.4389/2016 της «Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας» πιο γνωστής ως «Υπερταμείο», η οποία με διάρκεια ζωής 99 ετών και ύψος χαρτοφυλακίου 50δις, δημιουργείται για να ιδιωτικοποιήσει τα πάντα σε όφελος των λεγόμενων «δανειστών».Σημειώνουμε τέλος και την ίδρυση δύο νέων μικρών ΤΑΙΠΕΔ, ένα του στρατού, το λεγόμενο ΥΠΑΑΠΕΔ (Ν.4407/2016) και ενός ακόμα για τα ακίνητα της εκκλησίας.
Ως τμήμα Αττικής του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ:
• Καταγγέλλουμε την συνεχιζόμενη πρακτική των πολύ σύντομων χρόνων διαβούλευσης, που αποκαλύπτουν τον προσχηματικό τους χαρακτήρα και τον ακραίο αυταρχικό τρόπο με τον οποίο η σημερινή κυβέρνηση έχει επιλέξει να πολιτεύεται, για να επιβάλει ότι της υπαγορεύουν οι «δανειστές». Απαιτούμε την απόσυρση ολόκληρου του πλέγματος των μνημονιακών ρυθμίσεων για τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, συμπεριλαμβανομένης της ΧΩΠΟΜΕ, των ΕΧΣ, ΕΣΧΑΣΕ, ΕΣΧΑΔΑ, του Υπερταμείου, κ.λπ.
• Καλούμε στην έναρξη ενός επιστημονικού και σε βάθος διάλογου, με τη συμμετοχή όλων των αρμόδιων συλλογικών φορέων, για την ουσιαστική βελτίωση του πλαισίου του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, έξω από τις απαιτήσεις των μνημονιακών κατευθύνσεων και των «δανειστών».
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ – ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Αντώνης Μαούνης
Η Γεν. Γραμματέας του ΣΑΔΑΣ – ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Ελένη Βαφειάδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου