Το ελληνικό δημοψήφισμα του 2015: "δημοκρατική στιγμή" (ή) (και) κύκνειο άσμα της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας;

Το ελληνικό δημοψήφισμα του 2015

"δημοκρατική στιγμή" (ή) (και) κύκνειο άσμα της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας;

του Γ. Μαυρή

Μια κοινωνία προσεγγίζει ίσως περισσότερο το ιδεώδες της μαζικής συμμετοχικής δημοκρατίας στα πρώτα χρόνια της δημοκρατικής της ζωής ή μετά από μεγάλες κρίσεις του συστήματος, όταν υπάρχει ένας διάχυτος ενθουσιασμός για τη δημοκρατία· όταν πολλές διαφορετικές ομάδες και οργανώσεις απλών ανθρώπων συμμετέχουν στην προσπάθεια διαμόρφωσης μιας πολιτικής ατζέντας, που θα ανταποκρίνεται επιτέλους στις αγωνίες τους· όταν τα ισχυρά συμφέροντα που κυριαρχούν στις μη δημοκρατικές κοινωνίες δέχονται σοβαρά πλήγματα και περιέρχονται σε θέση άμυνας· και όταν το πολιτικό σύστημα δεν έχει ανακαλύψει ακόμη τρόπους να ελέγχει και να χειραγωγεί τα νέα κοινωνικά αιτήματα.

(Colin Crouch, 2006, Μεταδημοκρατία, Αθήνα: Εκκρεμές, σ.61-2: «Η δημοκρατική στιγμή»)

Στο ελληνικό δημοψήφισμα της 5/7/2015, η συντριπτική απόρριψη (61,3%, έναντι 38,7%) της προωθούμενης από το Eurogroup μνημονιακής συμφωνίας για την Ελλάδα, όπως και στο πρόσφατο βρετανικό δημοψήφισμα, η ιστορικής πολιτικής σημασίας απόφαση του βρετανικού λαού για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση (51,9%-48,1%), δεν αποτελούν μεμονωμένα «ατυχήματα». Έρχονται να προστεθούν στην αλληλουχία των δημοψηφισμάτων εκείνων, στα οποία οι πολιτικές πρωτοβουλίες και οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αποδοκιμάστηκαν από τη λαϊκή ψήφο: Ηνωμένο Βασίλειο (2016), Ελλάδα (2015), Ιρλανδία (2001 και 2008), Ολλανδία (2005), Γαλλία (2005) Σουηδία (2003), Δανία (2000, 1992). Η απόρριψη, μέσω δημοψηφισμάτων, της πολιτικής των κυρίαρχων ελίτ αποτελεί τη νέα μορφή με την οποία εκδηλώνεται η κοινωνική δυσαρέσκεια εντός της ΕΕ.

Γ. Μαυρής: Το ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 "δημοκρατική στιγμή" (ή) (και) κύκνειο άσμα της μεταπ...