Μία σύνταξη έως 600€ για όλους!

Το σχέδιο του πρώην υπουργού περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μία και ενο­ποιημένη σύνταξη (επικουρική και κύρια) για τους τωρινούς και μελλοντικούς συνταξιούχους και εισαγωγή ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στην κύρια ασφάλιση Πηγή

Σενάριο που παραπέμπει στις… σκοτεινές εποχές διάλυσης του ελληνικού συνταξιοδοτικού συστήματος επεξεργάζεται, σύμφωνα με όσα αποκαλύπτει σήμερα η«Εφ.Συν.», η Επιτροπή Σοφών που έχει συστήσει ο -τέως πια υπουργός- Γ. Κατρούγκαλος. Αν όλα όσα συζητούνται εντός της Επιτροπής θεσμοθετηθούν από την επόμενη κυβέρνηση, τότε θα μιλάμε για ελεύθερη πτώση των καταβαλλόμενων συντάξεων, που θα κυμαίνεται, σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών της κοινωνικής ασφάλισης, σε ανώτατο επίπεδο στα 500-600 ευρώ.

Μιλάμε ουσιαστικά για μία ενοποιημένη σύνταξη (επικουρική και κύρια) και βέβαια, αν τελικά νομοθετηθεί η πρόταση, θα αφορά όλους τους συνταξιούχους και όχι μόνο αυτούς που μελλοντικά θα συνταξιοδοτηθούν.

«Μετά τον Οκτώβριο του 2015 τίποτε δεν θα θυμίζει το καθεστώς που διέπει την κοινωνική ασφάλιση μέχρι σήμερα» είχε δηλώσει πριν από 12 ημέρες σε ενημέρωση των δημοσιογράφων ο τότε υπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης. Ο κ. Κατρούγκαλος είχε αναφέρει ότι ήδη έχει καταθέσει την πρότασή του στον πρωθυπουργό αλλά δεν ήθελε να αποκαλύψει το παραμικρό επί της προτάσεως, καθότι -όπως είχε πει- «τελεί υπό το αβέβαιο μελλοντικό γεγονός της έγκρισής της από το υπουργικό συμβούλιο».

Ουδείς εκ των συντακτών του υπουργείου Κοινωνικής Ασφάλισης περίμενε, ωστόσο, ότι η πρόταση Κατρούγκαλου φέρνει ουσιαστικά τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος (που σημαίνει αυτόματη μείωση συντάξιμου μισθού) στο κατώφλι της κύριας ασφάλισης.

Η παγίδα που έχει στηθεί σε ασφαλισμένους και συνταξιούχους κρύβεται πίσω από τον όρο «νοητή κεφαλαιοποίηση με ατομικές μερίδες ασφάλισης». Μέσω αυτής θα γίνει κατορθωτό να παρακρατείται από την καταβαλλόμενη σύνταξη ένα ποσό ανά συνταξιούχο που θα εξαρτάται από το εισόδημά του και θα πηγαίνει επ’ ωφελεία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης που έχει επεξεργαστεί και προωθήσει προς έγκριση ο κ. Κατρούγκαλος. Ουσιαστικά πρόκειται για την εγκαθίδρυση της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στην κύρια ασφάλιση με άλλο επιστημονικό όνομα.

Η Επιτροπή Σοφών

Κομβικό ρόλο παίζει η επιστημονική τεκμηρίωση που θα προσφέρει η Επιτροπή Σοφών που συγκροτήθηκε την 21η Αυγούστου και ουσιαστικά (όπως κάνουν όλες αυτές οι επιτροπές εδώ και χρόνια) θα προσδώσει επιστημονικό κύρος στις πολιτικές αποφάσεις του κ. Κατρούγκαλου.

Με βάση το κείμενο που δημοσιοποιεί σήμερα η «Εφ.Συν.», η 12μελής αυτή Επιτροπή, που συνεχίζει απτόητη το έργο της για να παραδώσει το πόρισμά της εντός των προκαθορισμένων ημερομηνιών και χωρίς να ασχολείται με τις εκλογές, θα πρέπει να απαντήσει στα εξής ζητήματα:

■ Ενα ή τέσσερα Ταμεία ασφάλισης;

■ Ομοιογενοποίηση των κανόνων των επιμέρους Ταμείων για τους ήδη συνταξιούχους.

■ Εφάπαξ.

■ Η εισφορά υγείας (6% στις επικουρικές και 6% στις κύριες συντάξεις), που προορίζεται για τον ΕΟΠΥΥ, θα πρέπει να επανεξεταστεί, ώστε η χρηματοδότηση του ΕΣΥ να εξασφαλίζεται αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό.

■ Συντάξεις χηρείας.

■ Αναπηρικές συντάξεις.

■ Επανακαθορισμός κατώτατων συντάξεων, απορρόφηση του ΕΚΑΣ.

Από τα ανωτέρω και σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε στα χέρια μας, ο υπουργός έχει προκρίνει, έχοντας δώσει τις σχετικές κατευθυντήριες στα μέλη της Επιτροπής, να υπάρχουν 4 Ταμεία (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, Επιστημόνων), ενώ η ανώτατη σύνταξη που θα καταβάλλεται (δεν θα υπάρχει κύρια και επικουρική) δεν θα είναι μεγαλύτερη των 1.000 ευρώ (που και αυτή θα περικόπτεται με βάση τις αρχές της νοητής κεφαλαιοποίησης προκειμένου να σωθεί το ασφαλιστικό σύστημα που κάθε χρόνο θα έχει ελλείμματα της τάξης των 4 δισ. ευρώ περίπου).

Η δομή του νέου Ασφαλιστικού χωρίς κύρια και επικουρική ασφάλιση

Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου προβλέπει ως αρχιτεκτονική του συστήματος τη διαμόρφωση δύο παράλληλων και συμπληρωματικών υποσυστημάτων παροχής σύνταξης του πρώτου πυλώνα, ενός χρηματοδοτούμενου αποκλειστικά από τη φορολογία, με σκοπό τη χορήγηση εθνικής σύνταξης άνω του ορίου κινδύνου φτώχειας (σήμερα στην Ελλάδα το όριο φτώχειας είναι στα 432 ευρώ μηνιαίως, που σημαίνει ότι σύνταξη 500 ευρώ είναι πάνω από το όριο της φτώχειας), και ενός ανταποδοτικού, χρηματοδοτούμενου μέσω εισφορών, με ενοποίηση των διαφόρων υφιστάμενων συντάξεων.

Τα Ταμεία επικουρικής ασφάλισης συγχωνεύονται στα κύρια Ταμεία, εφόσον δοθεί η δυνατότητα, όσα από αυτά το επιθυμούν, να μετατραπούν σε Ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης. Oι παροχές πρόνοιας θα είναι διακριτές, εκτός του συνταξιοδοτικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Σύμφωνα με την πρόταση Κατρούγκαλου, οι γενικοί στόχοι της μεταρρύθμισης είναι:

 ❏ Κοινωνικά δίκαιο σύστημα με καλύτερη ισορροπία μεταξύ των γενεών (που σημαίνει μείωση των καλών συντάξεων ώστε να υπάρξει ισορροπία προς τα κάτω).

 ❏ Εξασφάλιση όλων των συνταξιούχων από τον κίνδυνο της φτώχειας μέσω εθνικής σύνταξης με χρηματοδότηση από τη φορολογία (με βάση τη μοναδική απόφαση Χαϊκάλη, δεν θα είναι πάνω από 392 ευρώ τον μήνα).

 ❏ Απλούστερο και εξορθολογισμένο σύστημα με άμεσο πλεονέκτημα τον ταχύτερο ορισμό και απόδοση συντάξεων.

 ❏ Βιώσιμο μακροπρόθεσμα σύστημα με την καθιέρωση συστήματος νοητής κεφαλαιοποίησης αναδιανεμητικού χαρακτήρα (που σημαίνει, κατά το δοκούν, αυτόματη μείωση των συντάξεων για να διασωθεί ο ετήσιος προϋπολογισμός του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης). 

Πώς θα πάρουν τη σύνταξή τους οι εργαζόμενοι

Για όσους εισέλθουν στην αγορά εργασίας πρώτη φορά από την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του νέου συστήματος (δηλαδή από την 1-1-2016), θα εφαρμοστεί σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης αναδιανεμητικού χαρακτήρα -Notional Defined Contribution (NDC), με δημιουργία ατομικών μερίδων ανά ασφαλισμένο και παρακράτηση ενός ποσού κλιμακούμενου ανάλογα με το εισόδημα για τη χρηματοδότηση του συστήματος. Το ποσό της σύνταξης που θα προκύπτει από τους κανόνες του συστήματος νοητής κεφαλαιοποίησης θα προστίθεται στην εθνική σύνταξη.

Αντίστοιχα, για όσους είναι ασφαλισμένοι ώς την ημερομηνία εφαρμογής του νέου συστήματος θα υπάρξει μεταβατική περίοδος στην οποία κατά τη συνταξιοδότηση θα λαμβάνουν αφενός τη μηνιαία εθνική σύνταξη και αφετέρου την ανταποδοτική σύνταξη που θα αποτελείται από δύο τμήματα:

α) Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στην ασφάλιση ώς την ημερομηνία εφαρμογής του νέου συστήματος. Αυτό το τμήμα θα υπολογίζεται με ενιαίο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές του παλαιού συστήματος και τα διαθέσιμα ιστορικά δεδομένα (που σημαίνει ότι κάποιος τεχνοκράτης θα βγάζει κατ’ εντολήν του εκάστοτε υπουργού τα δεδομένα με στόχο τη μείωση των συντάξεων).

β) Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στην ασφάλιση από την ημερομηνία εφαρμογής του νέου συστήματος. Αυτό το τμήμα θα προκύπτει από τους κανόνες του συστήματος νοητής κεφαλαιοποίησης.

Τι σύνταξη θα λαμβάνουν οι νυν συνταξιούχοι

● Μηνιαία εθνική σύνταξη που θα είναι συνδεδεμένη με το κατώφλι κινδύνου φτώχειας (60% του μέσου εισοδήματος, δηλαδή σήμερα 432 ευρώ) και θα χορηγείται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια.

● Το συνολικό καταβαλλόμενο ποσό σύνταξης, μέρος του οποίου θα αποτελεί η εθνική σύνταξη, θα προκύπτει από την προσθήκη στην εθνική σύνταξη της ανταποδοτικής (θα βγαίνει από το σύνολο των εισφορών που έχει δώσει στο σύστημα ο συνταξιούχος ως εργαζόμενος, που σημαίνει ότι μπορεί να είναι και της τάξης των 150 ευρώ, δεδομένης της μαύρης εργασίας στην οποία χιλιάδες, αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες, εργαζομένων εξαναγκάστηκαν από τους εργοδότες τους).

Η χρηματοδότηση του συστήματος

Ο κρατικός προϋπολογισμός χρηματοδοτεί απευθείας την εθνική σύνταξη και εγγυάται τη φερεγγυότητα του ασφαλιστικού συστήματος στο σύνολό του. Η συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη, όπως αυτή θα προκύπτει σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, θα χρηματοδοτείται από τη φορολογία που θα χρηματοδοτεί την εθνική σύνταξη και από τις εισφορές εργαζόμενου/εργοδότη.

Παράλληλα, προβλέπεται μεταβατική περίοδος (ώς την ισορροπία του συστήματος), στην οποία θα υπάρξει κρατική χρηματοδότηση για την εξασφάλιση της αναπλήρωσης των εισφορών που δεν είναι δυνατόν να καταβληθούν λόγω της κρίσης. Από την άλλη, προτείνεται η δημιουργία ενιαίου οργανισμού για τη διαχείριση της κινητής και ακίνητης περιουσίας των ασφαλιστικών Ταμείων (ή, ενδεχομένως, ενός για την κινητή και ενός για την ακίνητη).

Σημειώνεται ότι από την εφαρμογή του νέου συστήματος και για τη λειτουργία του συστήματος νοητής κεφαλαιοποίησης θα πρέπει να καταβάλλεται από το κράτος η μηνιαία εισφορά εργοδότη για τους δημοσίους υπαλλήλους.