Ανείπωτες καταστροφές

Γιάννης Κιμπουρόπουλος* | 30.08.2015

«Η έξοδος από την Ευρωζώνη θα ήταν μια ανείπωτη καταστροφή» είπε ο Αλέξης Τσίπρας στη συνέντευξή του στον Alpha. Η φράση, αν και ελέχθη για πολλοστή φορά, παραμένει μια παράδοξη κυριολεξία. Η καταστροφή που μας απειλεί είναι πράγματι ανείπωτη: κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει μπει σοβαρά στον κόπο να την αφηγηθεί, να την περιγράψει, να την αναλύσει, να την τεκμηριώσει, να τη θέσει στη δοκιμασία της επιστημονικής κριτικής. Απλώς την περιφέρουν σαν σκιάχτρο.

Η μόνη από­πει­ρα πε­ρι­γρα­φής της έγινε πριν από ένα μήνα από την Oxford Economics / Haver Analytics. Κι αυτή ακόμη δεν πε­ρι­γρά­φει ακρι­βώς μια «ανεί­πω­τη κα­τα­στρο­φή», παρά τη στρε­βλή προ­βο­λή των απο­τε­λε­σμά­των της, αλλά μια βρα­χυ­πρό­θε­σμη βαθιά βύ­θι­ση νο­μί­σμα­τος και ΑΕΠ που θα ακο­λου­θού­νταν με­σο­πρό­θε­σμα από τα­χεία ανά­καμ­ψη. Η ανεί­πω­τη κα­τα­στρο­φή, ακόμη και τώρα, απλώς πι­θα­νο­λο­γεί­ται.

Και δεν είναι το μόνο στοι­χείο της πο­λι­τι­κής αντι­πα­ρά­θε­σης που μένει στη μυ­στι­κι­στι­κή σφαί­ρα του ανεί­πω­του και βομ­βαρ­δί­ζει με φόβο το ασυ­νεί­δη­το του μέσου πο­λί­τη. Είναι σωστό και προ­φα­νέ­στα­το ότι από μόνη της η επι­στρο­φή στο εθνι­κό νό­μι­σμα «δεν είναι επα­να­στα­τι­κή ή αρι­στε­ρή επι­λο­γή» -ποιος έχει ισχυ­ρι­στεί το αντί­θε­το; Αλλά από πού προ­κύ­πτει ότι αυτό που πρό­τει­ναν ως εναλ­λα­κτι­κή οι πρώην σύ­ντρο­φοι του Αλ. Τσί­πρα -και πολ­λοί άλλοι πέραν αυ­τών- ήταν «το σχέ­διο του αντι­πά­λου», δη­λα­δή το σχέ­διο Σόι­μπλε;

Τι γνω­ρί­ζου­με για το κατά Σόι­μπλε Grexit; Τί­πο­τα, πέρα από μια αό­ρι­στη πρό­τα­ση για πε­ντα­ε­τές «διά­λειμ­μα» από την Ευ­ρω­ζώ­νη, με πα­ράλ­λη­λη ανα­διάρ­θρω­ση του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους και ολίγη «αν­θρω­πι­στι­κή βο­ή­θεια» για τη χώρα - παρία της Ε.Ε. Αν πράγ­μα­τι υπήρ­ξε κάτι πιο συ­γκε­κρι­μέ­νο απ' αυτό, πα­ρα­μέ­νει στη σφαί­ρα του ανεί­πω­του, δη­λα­δή μα­κριά από τα μάτια της κοι­νής γνώ­μης και τη δο­κι­μα­σία της κρι­τι­κής.

Το ίδιο ισχύ­ει και για μια άλλη εκ­δο­χή του «σχε­δί­ου του αντι­πά­λου», τον ανα­λυ­τι­κό οδικό χάρτη του Grexit, που υπο­τί­θε­ται ότι είχαν επε­ξερ­γα­στεί οι υπη­ρε­σί­ες της Κο­μι­σιόν, όπως υπο­στή­ρι­ξε ο Γιούν­κερ, αλλά μέχρι σή­με­ρα κα­νείς δεν είχε έστω την απλή (θε­σμι­κή) πε­ριέρ­γεια να απαι­τή­σει τη δη­μο­σιο­ποί­η­σή του.

Στον αντί­πο­δα της «ανεί­πω­της κα­τα­στρο­φής», που πε­ρι­βάλ­λε­ται από πέπλο μυ­στη­ρί­ου, υπάρ­χουν με­ρι­κές κα­τα­στρο­φές χι­λιοει­πω­μέ­νες, συ­ντε­λε­σμέ­νες και με­τρη­μέ­νες με αρ­κε­τή ακρί­βεια. Η φε­τι­νή χρο­νιά θα είναι η 8η συ­νε­χούς συρ­ρί­κνω­σης του ΑΕΠ. Θ' ανε­βά­σει το πα­γκό­σμιο ρεκόρ σω­ρευ­τι­κής ύφε­σης στο 28%, στο με­γα­λύ­τε­ρο μέρος της ως κα­τα­στρο­φι­κό -και εσκεμ­μέ­νο- απο­τύ­πω­μα των Μνη­μο­νί­ων. Πα­ρελ­κό­με­νες, ει­πω­μέ­νες και εσκεμ­μέ­νες κα­τα­στρο­φές είναι επί­σης η ανερ­γία άνω του 26%, η φτώ­χεια που αγ­γί­ζει πε­ρί­που το μισό του πλη­θυ­σμού, η μεί­ω­ση των ει­σο­δη­μά­των σε πο­σο­στό άνω του 35% σε μια πε­ντα­ε­τία.

Αλλά, αν κοι­τά­ξου­με λίγο πιο πίσω, σε βάθος χρό­νου, μπο­ρού­με να ανα­σύ­ρου­με με­ρι­κές ανεί­πω­τες -και εν­δε­χο­μέ­νως μη ανα­στρέ­ψι­μες- κα­τα­στρο­φές από­λυ­τα συν­δε­δε­μέ­νες με την ευ­ρω­παϊ­κή «θη­τεία» της ελ­λη­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας. Επι­ση­μαί­νω μία, ίσως την πιο εμ­βλη­μα­τι­κή: κατά την 45ε­τία πα­ρα­μο­νής της χώρας στην ΕΟΚ - Ε.Ε. η συμ­βο­λή του γε­ωρ­γι­κού τομέα στο ΑΕΠ μειώ­θη­κε από το 15% κάτω του 4%. Η βιο­μη­χα­νι­κή πα­ρα­γω­γή, που απέ­δι­δε πε­ρί­που το 35% του ΑΕΠ, πε­ριο­ρί­στη­κε σε με­ρί­διο κάτω του 20%, ενώ οι υπη­ρε­σί­ες εκτι­νά­χθη­καν από ένα πο­σο­στό πε­ρί­που 50% σχε­δόν στο 80% του ΑΕΠ.

Αυτή η σα­ρω­τι­κή «τρι­το­γε­νο­ποί­η­ση» της ελ­λη­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας, απο­τυ­πω­μέ­νη σε αντί­στοι­χη με­τάλ­λα­ξη του οι­κο­νο­μι­κά ενερ­γού πλη­θυ­σμού, προ­βε­βλη­μέ­νη σαν δια­δο­χή ανα­πτυ­ξια­κών success stories, με τε­λευ­ταία τη δε­κα­πε­ντα­ε­τία του ευρώ, είναι ο αλη­θι­νά κα­τα­στρο­φι­κός απο­λο­γι­σμός των δια­φο­ρε­τι­κών εκ­δο­χών «ευ­ρω­παϊ­σμού» που ηγε­μό­νευ­σαν στο ελ­λη­νι­κό πο­λι­τι­κό στε­ρέ­ω­μα πριν με­τα­τρα­πούν στον πο­λι­τι­κό ερει­πιώ­να που σή­με­ρα διεκ­δι­κεί να εγ­γυ­η­θεί, κατά μόνας ή συλ­λο­γι­κά, τη συ­νέ­χι­ση της μνη­μο­νια­κής συμ­μόρ­φω­σης της χώρας.

Πάνω σ' αυτόν τον απο­λο­γι­σμό, άλ­λω­στε, οι­κο­δο­μού­νται ακόμη και τα έσχα­τα, αυ­το­α­ναι­ρού­με­να επι­χει­ρή­μα­τα κατά της «ανεί­πω­της κα­τα­στρο­φής»: με τέ­τοια οι­κο­νο­μία, λένε, πα­ρα­γω­γι­κά σαθρή, πε­ρι­θω­ριο­ποι­η­μέ­νη και εξαρ­τη­μέ­νη, πώς να αντέ­ξου­με εκτός κοι­νού νο­μί­σμα­τος; Αν όμως το κοινό νό­μι­σμα είναι αδιαμ­φι­σβή­τη­τος (όχι μόνος, βέ­βαια) συ­ντε­λε­στής της ήδη συ­ντε­λε­σμέ­νης κα­τα­στρο­φής, για ποιο λόγο το θέ­λου­με; Για να ενι­σχύ­σου­με την πα­ρα­γω­γι­κή απο­σά­θρω­ση, την πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση και την εξάρ­τη­ση; Ως θε­ρα­πεία ομοιο­πα­θη­τι­κής;

Υπό φυ­σιο­λο­γι­κές συν­θή­κες η κυ­βερ­νη­τι­κή συν­θη­κο­λό­γη­ση, η στάση των δα­νει­στών, η διά­σπα­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και ο τρί­τος γύρος ρευ­στο­ποί­η­σης του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος θα κα­θι­στού­σαν τις εκλο­γές μια πρώ­της τάξης ευ­και­ρία για εις βάθος συ­ζή­τη­ση και στρα­τη­γι­κό ανα­στο­χα­σμό πάνω στο πα­ρα­γω­γι­κό μο­ντέ­λο, τον κοι­νω­νι­κό με­τα­σχη­μα­τι­σμό, τη διε­θνή θέση της χώρας. Χωρίς τα­μπού και απα­γο­ρευ­μέ­να κε­φά­λαια.

Δεν υπάρ­χει η πα­ρα­μι­κρή έν­δει­ξη ότι η συ­ζή­τη­ση αυτή θα γίνει αυτή τη φορά ανοι­χτά, με (πο­λι­τι­κή, ιδε­ο­λο­γι­κή και επι­στη­μο­νι­κή) παρ­ρη­σία, χωρίς επι­κοι­νω­νια­κό bullying εις βάρος όσων την τολ­μούν. Θα μεί­νει στη σφαί­ρα του ανεί­πω­του. Μ' ένα με­γά­λο τμήμα της κοι­νής γνώ­μης εκτε­θει­μέ­νο στην πα­ρα­πλά­νη­ση. Αυτή τη φορά με ευ­θύ­νη μιας δύ­να­μης που με­τέ­τρε­ψε την ιστο­ρι­κή ευ­και­ρία σε ανι­στό­ρη­το συμ­βι­βα­σμό.

*Δη­μο­σιεύ­τη­κε στην ΑΥΓΗ της Κυ­ρια­κής (30/8)