Plan B εκβιασμού από τους δανειστές

Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ* 

Σενάρια χρεοκοπίας εντός ευρώ με «ξεχείλωμα» της διαπραγμάτευσης μέχρι το καλοκαίρι – Αισιοδοξεί για συμβιβασμό η κυβέρνηση, νέα λιτότητα εδώ και τώρα απαιτούν οι «θεσμοί».

Ανταποκριτής των Financial Times, βλέποντας τα γεμάτα καφέ και εστιατόρια στην ηλιόλουστη Αθήνα, έγραψε ότι η εικόνα του θυμίζει τις τελευταίες μέρες της Πομπηίας, λίγο πριν εκραγεί ο Βεζούβιος. Δεν επικρατεί πανικός, αλλά μια κατάσταση ανέμελης μοιρολατρίας. Σε μια χώρα στα πρόθυρα χρεοκοπίας οι απεσταλμένοι των ξένων ΜΜΕ θα ήθελαν να δουν αλλόφρονες πολίτες να συνωστίζονται στις τράπεζες και να λεηλατούν μαγαζιά.

Κατά σύμπτωση και ο Αλέκος Παπαδόπουλος, που επίμονες φήμες τον φέρουν ως τον επόμενο αυτόκλητο σωτήρα του πολιτικού συστήματος, βλέπει τελευταίες μέρες της Πομπηίας στην Ελλάδα. Προειδοποιεί ότι η χώρα, χωρίς συμφωνία με τους δανειστές -δηλαδή, πλήρη αποδοχή των απαιτήσεών τους για νέα λιτότητα-, οδηγείται σε καταστροφή και σήψη εντός ευρώ και επικαλείται το «έσχατο συγκλητικό δόγμα» (senatum consultum ultimum): Aφήστε τους Ύπατους (της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας) να μεριμνήσουν ώστε μην καταστραφεί το κράτος. Το αμφιλεγόμενο δόγμα της ρωμαϊκής συγκλήτου έδινε στους Ύπατους έκτακτες, δικτατορικές εξουσίες παράκαμψης των βασικών νόμων και ελευθεριών, ακόμη και με εκτελέσεις άνευ δίκης υπόπτων συνωμοσίας κατά του κράτους, όπως συνέβη κατά τη διαβόητη συνωμοσία του Κατιλίνα. Να εκλάβουμε, άραγε, την επίκληση του «συγκλητικού δόγματος» από τον κ. Παπαδόπουλο ως απειλή; Και σε ποιον, άραγε, απονέμει την εξουσία επιβολής μιας ακόμη κατάστασης έκτακτης ανάγκης ;

Σ’ αυτό που, ενδεχομένως, έχει δίκιο ο πρώην υπουργός είναι ότι η προοπτική που αφήνουν οι δανειστές στην ελληνική οικονομία είναι να σαπίσει εντός ευρώ. Να επιβάλουν, δηλαδή, για μια ακόμη φορά το «έσχατο συγκλητικό δόγμα» στην Ελλάδα για τη σωτηρία όχι της ίδιας, αλλά της αυτοκρατορίας του ευρώ. Μια de facto κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ακύρωσης της δημοκρατικής επιλογής του ελληνικού λαού, ακόμη και χωρίς να υπάρξει συμφωνία κυβέρνησης και δανειστών για πολλές ακόμη εβδομάδες, ίσως και μήνες.

«ΜΕΧΡΙ 30 ΙΟΥΝΙΟΥ…»

Ήδη, από τις δημόσιες και μη δηλώσεις εκπροσώπων της Κομισιόν, του ΔΝΤ και κυβερνήσεων της Ευρωζώνης προεξοφλείται ότι δεν πρόκειται να υπάρξει συμφωνία στο άτυπο Eurogroup της 24^ης Απριλίου, στη Ρίγα της Λετονίας, με υπαιτιότητα της «μεταρρυθμιστικά ανεπίδεκτης» κυβέρνησης, φυσικά. Κάποιοι θέτουν ως επόμενο ορόσημο την 11^η Μαΐου (επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup) ενώ ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε το πάει ακόμη μακρύτερα, στις 30 Ιουνίου, οπότε εκπνέει το τετράμηνο της παράτασης. Παράτασης ποιου πράγματος, αναρωτιέται κανείς, αφού χωρίς εκταμιεύσεις δόσεων η δανειακή συμφωνία είναι νεκρή. Η αναφορά Σόιμπλε στο απώτατο όριο του τετράμηνου χρονοδιαγράμματος δεν είναι τυχαία. Η εφημερίδα Die Zeit αποκάλυψε ότι η γερμανική κυβέρνηση επεξεργάζεται σχέδιο παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ ακόμη και έπειτα από χρεοκοπία, με συνέχιση κάποιας μορφής χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ. Η γερμανική κυβέρνηση δεν σχολίασε το δημοσίευμα, ενώ ο ίδιος ο Σόιμπλε ανέφερε χαρακτηριστικά: «Δεν έχουμε τέτοιο σχέδιο, αλλά ακόμη κι αν εργαζόμαστε για κάτι τέτοιο- μιας και το προσωπικό μας εξετάζει όλες τις εξελίξεις- τότε σίγουρα δεν θα μιλούσαμε γι’ αυτό».

Η δήλωση Σόιμπλε πρέπει μάλλον να εκληφθεί ως επιβεβαίωση του σχεδίου και, κυρίως, να συνδυαστεί με μερικά ακόμη δεδομένα.

Πρώτον, η Κριστίν Λαγκάρντ του ΔΝΤ, που προφανώς βολιδοσκοπήθηκε από την κυβέρνηση για το ενδεχόμενο καθυστέρησης στην εξόφληση της επόμενης οφειλής (12 Μαΐου, 763 εκατ.), «κάρφωσε» δημόσια την κατηγορηματική άρνηση του ΔΝΤ: «Το Ταμείο θα προστατεύσει τη φήμη του», δήλωσε από την Ουάσιγκτον, όπου εξελίχθηκε μια μίνι διεθνής σύνοδος, στο συνέδριο του Brookings.

«ΦΕΡΕΓΓΥΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ»

Δεύτερον, ο Μάριο Ντράγκι της ΕΚΤ, βασικός ενορχηστρωτής του χρηματοδοτικού στραγγαλισμού της χώρας, διατύπωσε έναν περίεργο «χρησμό» προ ημερών. Παρά την άρνησή του να επιτρέψει αύξηση των εντόκων γραμματίων ή επαναφορά στο καθεστώς κατ’ εξαίρεση αποδοχής των ελληνικών ομολόγων, είπε ότι «η ΕΚΤ θα συνεχίσει τη χρηματοδότηση (σ.σ. μέσωELA) όσο οι ελληνικές τράπεζες παραμένουν φερέγγυες». Αυτό πρακτικά «κουμπώνει» με το σενάριο της Die Zeit για συνέχιση της χρηματοδότησης ακόμη και με χρεοκοπία. Αν η κυβέρνηση, έχοντας εξαντλήσει κάθε περιθώριο άντλησης ρευστότητας από το εσωτερικό, δεν εξοφλήσει εμπρόθεσμα τις δόσεις προς το ΔΝΤ, και άρα περιέλθει σε αθέτηση πληρωμής (χρεοκοπία), πράγμα που δεν απέκλεισε ο Γ. Βαρουφάκης σε συνέντευξη στη Huffington Post, η μόνη εναλλακτική αν θέλει να αποφύγει τη ρήξη με τους δανειστές και την έξοδο από το ευρώ, είναι να αναζητήσει εναλλακτικά μέσα πληρωμής στο εσωτερικό. Τέτοια μέσα δεν είναι άλλα από τίτλους τύπου IOUs, χρεόγραφα μεταχρονολογημένης εξόφλησης που θα μπορούσαν για λίγους μήνες να επιτρέψουν τη συνέχιση των εσωτερικών πληρωμών. Πρακτικά δεν είναι κάτι πολύ διαφορετικό από τα έντοκα γραμμάτια με τα οποία και τώρα δανείζεται το κράτος για διάστημα μέχρι ενός έτους. Με τη διαφορά ότι δεν γνωρίζουμε αν θα γίνονται αποδεκτά από τις τράπεζες και αν στη συνέχεια θα είναι αποδεκτά από την ΕΚΤ και σε ποια τιμή (κούρεμα). Πρακτικά πρόκειται για σενάριο διπλού νομίσματος, που σώζει τις κατά Ντράγκι «φερέγγυες τράπεζες της ΕΚΤ», αλλά με τίμημα μια ακόμη γερή δόση εσωτερικής υποτίμησης.

ΓΕΦΥΡΑ… ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ

Τρίτον, οι αναφορές Ομπάμα κατά το ολιγόλεπτο τετ α τετ με Βαρουφάκη στην Ουάσιγκτον σε «συντεταμένη λύση» για την Ελλάδα, η σχεδόν ομόθυμη εκτίμηση-απόφαση των δανειστών ότι στις 24 του μηνός δεν θα υπάρξει συμφωνία, αλλά και οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών ότι «στόχος μας είναι μια καλή συμφωνία για τη μετά τον Ιούνιο εποχή» προδίδουν ότι βρίσκεται υπό εκκόλαψη ένα Plan B, ώστε ακόμη κι αν δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι το τέλος του μηνός ή την 11^η Μαΐου, να μη σηματοδοτήσει αυτό οριστική ρήξη. Το γεγονός ότι ο Σόιμπλε ξεχειλώνει το χρονοδιάγραμμα της διαπραγμάτευσης, πάντα «στεγνής» από χρηματοδότηση, μέχρι την 30^η Ιουνίου φαίνεται ότι δελεάζει την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, σε έσχατη ανάγκη, να επιδιώξει μια νέα «γέφυρα» ανάμεσα στη «συμφωνία γέφυρα» και τη μεγάλη διαπραγμάτευση του καλοκαιριού, οπότε θα τεθεί και το ζήτημα του χρέους -ακόμη κι αν χρειαστεί να αθετήσει μέρος των οφειλών προς τους δανειστές. Ίσως αυτό το νόημα έχει και η συνάντηση Βαρουφάκη στην Ουάσιγκτον με τον με τον δικηγόρο Lee Buchheit, γνώριμο από τις νομικές συμβουλές του προς την Ελλάδα για το PSI του 2012. Το ερώτημα, βέβαια, είναι με τι μέσα θα ανταποκριθεί η κυβέρνηση στις εσωτερικές ανάγκες της χώρας κι εδώ επανέρχονται τα σενάρια του διπλού νομίσματος.

ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ

Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση έρχεται για μια ακόμη φορά αντιμέτωπη με τον κυνισμό των δανειστών. Στην πλειοψηφία τους εμφανίζονται ξανά συσπειρωμένοι στον στόχο πολιτικής αποτυχίας της κυβέρνησης, είτε δια της υποχώρησής της στις απαιτήσεις νέας λιτότητας είτε δια της κατάρρευσής της σε ένα περιβάλλον πραγματικής ή ψυχολογικής χρεοκοπίας. Κι αυτό παρά τις κυβερνητικές προειδοποιήσεις ότι τα ταμειακά διαθέσιμα στερεύουν.

Απ’ αυτή την άποψη ορθά ο πρωθυπουργός επέλεξε να «καρφώσει» δημόσια, με τη δήλωσή του στο Reuters, τον «ανήθικο και στυγνό χρηματοδοτικό εκβιασμό», αλλά και την πολιτική και όχι τεχνική διαφωνία κυβέρνησης και «θεσμών» στο εργασιακό, το ασφαλιστικό, την αύξηση του ΦΠΑ και στις ιδιωτικοποιήσεις.

Είναι, άραγε, εφικτή η γεφύρωση της διαφωνίας ανάμεσα στην κυβέρνηση και στους «Ταλιμπάν» της λιτότητας στα πεδία αυτά; Κι είναι ρεαλιστική η «σταθερή αισιοδοξία» της κυβέρνησης για αμοιβαία επωφελή συμφωνία από σήμερα, οπότε ξεκινά πάλι το Brussels Group, μέχρι και το τέλος του μήνα; Αυτό θα μπορούσε να ισχύει αν υπάρχει κάτι θεμελιώδες που η κυβέρνηση γνωρίζει και εμείς αγνοούμε. Ελπίζουμε να υπάρχει και να είναι για καλό. Αλλιώς, ίσως είναι προτιμότερο οι τελευταίες μέρες της Πομπηίας, που εξάπτουν τους Financial Times και τον Αλέκο Παπαδόπουλο, να εξελιχθούν σε τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Από πολλές απόψεις κι αυτό για καλό μπορεί να αποβεί.

*Πηγή: e-dromos (20/4)