Υπερφορολόγηση και υπερχρέωση της κοινωνίας, από την ασφυξία στη διέξοδο

Του Γιάννη Δουλφή, οικονομολόγου από εδώ

Όπως είναι σε όλους γνωστό η συνεχής και παρατεταμένη ύφεση στη χώρα μας, ως απότοκο των μνηνονιακών – νεοφιλελεύθερων πολιτικών επιλογών που περιέκοψαν εισοδήματα, προκάλεσαν ανεργία που έχει φτάσει σε δυσθεώρητα επίπεδα, φορολόγησαν άγρια τα λαϊκά στρώματα επιβαρύνοντάς τα με πρόσθετες δαπάνες που έπαυσε να χρηματοδοτεί το κράτος, παράλληλα με την αποστράγγιση της ρευστότητας για τη μεγαλύτερη μερίδα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, έχει οδηγήσει στην εξάντληση των αποταμιεύσεων και των περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επαγγελματιών.

Η πολιτική της «εσωτερικής υποτίμησης» που αφορά κυρίως την αξία της εργασιακής δύναμης (μισθών - συντάξεων) και την υποτίμηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων (κυρίως ακινήτων), καθώς και πολλών εμπορευμάτων δημιουργεί μια διαδικασία αποπληθωρισμού, η οποία δεν αποτυπώνεται στο ΔΤΚ καθώς οι τιμές βασικών ειδών διατροφής, φαρμάκων, κοινωνικών αγαθών (που καθορίζονται από το κράτος σε αντίστροφη φορά, είτε ευθέως, είτε με υπέρμετρη φορολόγηση) και άλλων ειδών σε μονοπωλιακούς κλάδους, δεν μειώνονται αντίστοιχα. Κατά συνέπεια η μείωση των λαϊκών εισοδημάτων, η διατήρηση των δόσεων δανείων στις τράπεζες στο ίδιο ύψος και η υπέρμετρη φορολόγηση τροφοδοτεί μια τρομακτική υπερχρέωση νοικοκυριών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Η προσπάθεια των λαϊκών νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επαγγελματιών να μειώσουν τα χρέη τους, τα οποία μοιάζουν με ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί, επηρεάζει αρνητικά τη συνολική ζήτηση και οδηγεί, τελικά, σε έναν φαύλο κύκλο υπερχρέωσης - αποπληθωρισμού, τροφοδοτώντας τις υφεσιακές τάσεις και εμποδίζοντας, κυρίως, τα λαϊκά νοικοκυριά και τους μικρομεσαίους επαγγελματίες, να μειώσουν το χρέος τους.

Μόνη λύση αποτελεί η άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος της υπερχρέωσης των νοικοκυριών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε μια λογική «Σεισάχθειας».

Το σύνολο του ιδιωτικού χρέους νοικοκυριών (φυσικών προσώπων) και επιχειρήσεων στην εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και το τραπεζικό σύστημα εκτιμάται στο ποσόν των 170 δις ευρώ και αναμένεται μέχρι το τέλος του 2014 να ξεπεράσει το Α.Ε.Π. (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν – εκτιμάται σε 182 δις ευρώ), που μειώθηκε κατά 27% περίπου από το 2009 – πρωτοφανής για «καιρό ειρήνης» πτώση – αποτελώντας την άλλη όψη του κρατικού χρέους και τις ψευδεπίγραφες πολιτικές εν ονόματι της μείωσής του που προκάλεσαν την ασφυξία της κοινωνίας και της οικονομίας.      

Χρέη σε Δημόσια Ταμεία από φόρους

Μια από τις βασικές πτυχές της μνημονιακής πολιτικής ήταν η σταδιακή με γοργά βήματα υπέρμετρη αύξηση του φορολογικού βάρους για τη μεγάλη πλειοψηφία των λαϊκών και εργατικών στρωμάτων, παράλληλα με τη μετακύλισή της από τα εύπορα στρώματα και τις μεγάλες επιχειρήσεις, που ενέτεινε μια χρόνια στην ελληνική κοινωνία υπερφορολόγηση της μισθωτής κυρίως εργασίας σε αντιστάθμισμα της εκτεταμένης φοροδιαφυγής.

Αυτή η αύξηση επήλθε στον τομέα της άμεσης φορολογίας με τα εξής μέτρα:

Μείωση του αφορολόγητου από 12.000 σε 5.000 ευρώ με την προϋπόθεση της προσκόμισης αποδείξεων (με επιπλέον βαριά φορολόγηση για τα πλέον φτωχά κοινωνικά στρώματα που δεν μπορούν να προσκομίσουν αποδείξεις - είναι προφανές ότι δεν έχουν αποδείξεις επειδή δεν έχουν ξοδέψει, επειδή είναι φτωχοί) για τους μισθωτούς και πλήρης κατάργηση για τους επαγγελματίες, καθιέρωση εξωπραγματικών τεκμηρίων φορολόγησης*, αύξηση των χαμηλότερων φορολογικών συντελεστών και μείωση των κλιμακίων τους, επιβολή διαφόρων πρόσθετων εισφορών (το βαρύτατο για την συντριπτική πλειονότητα των επαγγελματιών τέλος επιτηδεύματος, την «εισφορά αλληλεγγύης» για μισθωτούς και συνταξιούχους), επιβολή κεφαλικών φόρων επί της ακίνητης περιουσίας (ΕΕΤΗΔΕ, ΕΕΤΑ, ΕΝΦΙΑ) επιβολή προκαταβολής φόρου και αύξησή της (δηλαδή για εισοδήματα που ούτε καν γνωρίζουμε αν θα υπάρξουν). Επιβλήθηκαν επίσης φόροι «πολυτελούς διαβίωσης» με τεκμήρια την κατοχή αυτοκινήτων και άλλων «περιουσιακών» στοιχείων. Κατάργηση επιπλέον των εκπτώσεων για δαπάνες υγείας αν αυτές δεν ξεπερνούν το 5% του εισοδήματος και για τις δαπάνες κάλυψης στοιχειωδών οικογενειακών αναγκών, όπως για τα παιδιά, τα φροντιστήριά, τα ενοίκια, τους τόκους των στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας κτλ. Επιπλέον αυξήθηκαν κατακόρυφα τα πρόστιμα στις καθυστερήσεις πληρωμής των φόρων.  

Όλες αυτές οι εξωφρενικές επιβαρύνσεις της συντριπτικής πλειονότητας του ελληνικού λαού σε συνδυασμό με τις τεράστιες φοροαπαλλαγές των «ημετέρων» μεγαλοεπιχειρηματιών, των εφοπλιστών και άλλων «ευγενών» κατηγοριών, καθιστούν το φορολογικό σύστημα ως το πλέον άδικο, αντικοινωνικό και εν τέλει αντιπαραγωγικό σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αν η με διάφορους τρόπους χαμηλή πραγματική φορολόγηση των μεγάλων εισοδημάτων και επιχειρηματικών κερδών αποτέλεσαν για πολλές δεκαετίες μια από τις πολλές αιτίες διόγκωσης του κρατικού χρέους, τα μνημονιακά μέτρα για την υποτιθέμενη μείωσή του ήρθαν να εξοντώσουν και φορολογικά την ελληνική κοινωνία, μετατρέποντάς το σε ένα από τα εφιαλτικά καθεστωτικά εργαλεία.

*Με την αυθαίρετη επιβολή των τεκμηρίων διαβίωσης, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες κατά κανόνα φτωχοί μισθοσυντήρητοι - και συνήθως άνεργοι ή κατεστραμμένοι επαγγελματίες - άνθρωποι που έχουν κληρονομήσει ένα σπίτι, ή το αγόρασαν με κάποιο δάνειο, που το χρωστούν ακόμα και για ένα αυτοκίνητο που κάποτε αγόρασαν με δόσεις (ή τους αγόρασε η οικογένειά τους), θεωρούνται φοροκλέπτες και ανειλικρινείς όταν δηλώνουν το πραγματικό πενιχρό τους εισόδημα και το «σύστημα» τους χρεώνει ανύπαρκτα εισοδήματα, βάσει των οποίων τους φορολογεί με εξωφρενικούς φόρους.

Στον τομέα των εμμέσων φόρων επιβλήθηκαν νέοι ειδικοί φόροι, παράλληλα με την αύξηση των φορολογικών συντελεστών του ΦΠΑ.

Αύξηση των φόρων σε τσιγάρα, ποτά, πετρέλαιο θέρμανσης και βενζίνη καθώς και μια έμμεση μη φορολογική μεγάλη επιβάρυνση στα τιμολόγια παροχής των κοινωνικών αγαθών (ηλεκτροδότηση - Δ.Ε.Η., ύδρευση – Ε.ΥΔ.Α.Π., εισιτήρια μέσων μαζικής μεταφοράς, διόδια κλπ)

Αποτέλεσμα όλων αυτών των υπέρμετρων επιβαρύνσεων ήταν η δραματική συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος της μεγάλης πλειονότητας των πολιτών που συμπλήρωνε τις τεράστιες εισοδηματικές περικοπές και τις πρόσθετες επιβαρύνσεις των πολιτών που συνόδευσαν τη δραματική συρρίκνωση των δημοσίων δαπανών κοινωνικής πρόνοιας και την κατεδάφιση των δομών της (ιδίως στον τομέα της υγείας), και η αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεων αυτών από ολοένα και μεγαλύτερη μερίδα τους – αλλά ακόμη και εκείνοι που μέχρι σήμερα εξοφλούν, με ρυθμίσεις οι περισσότεροι, αναγκάζονται να περιορίζουν δραματικά τις δαπάνες διαβίωσής τους, και να οδηγούν σε μια πρωτοφανή ύφεση της εσωτερικής αγοράς και το φαύλο κύκλο ενός περιορισμού της φορολογητέας ύλης από εισόδημα.¹

Τα ληξιπρόθεσμα χρέη στο κράτος από τη φορολογία είχαν εκτιναχθεί στα 70 δις ευρώ στα τέλη Αυγούστου 2014 (σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων - Γ.Γ.Δ.Ε - του υπ. Οικονομικών) συμπεριλαμβανομένων και μη φορολογικών οφειλών ύψους περίπου 2,5 δισ. ευρώ [67,66 δις + 2,5 δις = 69,23 δις] (ποσό που αντιστοιχεί στο 38% του ΑΕΠ της χώρας.)

Δηλαδή, μέσα στην πενταετία 2009 – 2014, τα χρέη προς την εφορία έχουν σχεδόν διπλασιαστεί, μιας και το 2009 ανέρχονταν περίπου σε 35 δις. ευρώ.

ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ
ΕΤΟΣ  ΠΟΣΟ ΣΕ ΔΙΣ ΕΥΡΩ
2008   29,47
2009   33,54
2010   38,72
2011   43,97
2012   55,31
2013   62,55
2014 (έως 31/08) 69,23

*Τα νέα χρέη (αυτά που δημιουργήθηκαν από την 1-1-2013 και μετά) έφτασαν τα 15,88 δισ. ευρώ, με το σύνολό τους να προέρχεται από απλήρωτους μνημονιακούς φόρους όπως: τα «χαράτσια» που μετασχηματίστηκαν σε ΕΝΦΙΑ, η έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης, το τέλος επιτηδεύματος, ο φόρος πολυτελείας, αλλά και οι φόροι εισοδήματος που δεν μπορούν να πληρώσουν οι υπόχρεοι μετά τις περικοπές μισθών και συντάξεων.

*Στο τέλος Αυγούστου 2014, το συνολικό ανεξόφλητο υπόλοιπο των οφειλών προς το Δημόσιο που είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμες μέχρι τις 31-12-2012 ανερχόταν σε 51,78 δισ. ευρώ.

Πέραν της εξωφρενικής αυτής φορολόγησης, οι πρωτοφανείς εισοδηματικές περικοπές της συντριπτικής πλειονότητας των εργαζομένων, και οι τεράστιες εισοδηματικές απώλειες των ελευθέρων επαγγελματιών και των μικρών επιχειρήσεων, παράλληλα με την αύξηση των ιδιωτικών δαπανών για την υγεία και κοινωνικά αγαθά σε υποκατάσταση των αντίστοιχων κρατικών δαπανών συρρίκνωσαν δραματικά το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, επιφέροντας μια απίστευτη ασφυξία, που μεσομακροπρόθεσμα θα μεταβληθεί σε μια ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της ήδη κατεστραμμένης κοινωνίας, δίνοντάς της τη χαριστική βολή.

Ως εκ τούτου, τα πρόσφατα μέτρα της απερχόμενης ήδη κυβέρνησης για τη ρύθμιση σε περισσότερες δόσεις των ληξιπροθέσμων χρεών της 30/09/2014 – 100 δόσεις για ποσά μέχρι 15.000 ευρώ και 72 δόσεις για μεγαλύτερα προς το «Δημόσιο» [Κράτος] και τα ασφαλιστικά ταμεία, δεν αναιρούν ούτε την ασφυξία, ούτε πολύ περισσότερο αίρουν τις τερατώδεις επιβληθείσες αδικίες της υπερφορολόγησης.

Ειδικότερα:

Νομιμοποιεί τις παράλογες φορολογικές επιβαρύνσεις, δημιουργώντας μια πλασματική αίσθηση ελάφρυνσης.

Προϋπόθεση ένταξης είναι η συνέπεια στις μετέπειτα φορολογικές υποχρεώσεις και παράλογες επιβαρύνσεις, που με δεδομένη την οικονομική ασφυξία, την καθιστά επισφαλή.

Η ρύθμιση γίνεται ξεχωριστά για κάθε φορέα – φορολογικές αρχές, ασφαλιστικά ταμεία - ανεξάρτητα από την πραγματική φοροδοτική ικανότητα του οφειλέτη.

Οι εκπτώσεις των επίσης υπέρμετρων προσαυξήσεων μειώνονται όσο αυξάνει ο αριθμός των δόσεων.

Η ένταξη στη ρύθμιση δεν ανακόπτει τις διαδικασίες αναγκαστικών μέτρων της κρατικής διοίκησης κατά των οφειλετών, ενώ με μια άλλη ρύθμιση οι τράπεζες τίθενται υπεράνω κράτους και υπολειμμάτων συνταγματικών κανόνων, αφού οι ρυθμίσεις για τους μεγαλο-οφειλέτες κυρίως τραπεζικών δανείων, οι οποίες προβλέφθηκαν στα μέτρα των τραπεζών, το δημόσιο υποχρεούται να ακολουθεί το ίδιο πλαίσιο (τυχόν διαγραφές, πλαίσιο ρύθμισης σε δόσεις κλπ).

Ως εκ τούτου, η ρύθμιση αυτή έγινε μόνο και μόνο για να μπορέσει το κράτος να εισπράξει ό,τι είναι εφικτό, εξαντλώντας τα έσχατα διαθέσιμα των απελπισμένων οφειλετών, που όπως φαίνεται οι περισσότεροι δεν θα είναι σε θέση να την τηρήσουν, πέραν ενός μικρού χρονικού διαστήματος.

Ακόμη και αυτά τα μέτρα αμφισβητούνται την τρόικα, η οποία τονίζει ότι οι τόσες δόσεις είναι «πολύ γενναιόδωρες» και δεν δημιουργούν τα κατάλληλα κίνητρα για την αποπληρωμή των οφειλών. Ήδη με προηγούμενη παρέμβαση εξευτέλισε – αν ο όρος έχει νόημα - τους βουλευτές, που αναίρεσαν την αρχική μορφή της ρύθμισης, εξαιρώντας το μη ληξιπρόθεσμο μέρος των οφειλών και τον ΕΝΦΙΑ από αυτή.

Αλλά τι διαφορετικό περιλαμβάνει η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως εξαγγέλθηκε πρόσφατα (στο διαρκές Συνέδριο την 3/1/2015) από τον πρόεδρό του;

Ρυθμίσεις – άρα αναγνώριση - όλων των εξωφρενικών ποσών της μνημονιακής φορολογίας, με δόσεις που δεν θα ξεπερνούν το 30% του ετήσιου εισοδήματος του οφειλέτη.

Νομιμοποιούνται ακόμη και οι επιβληθείσες προσαυξήσεις και τα πρόστιμα αρκεί να μην ξεπερνούν το 30% του αρχικώς οφειλόμενου κεφαλαίου.

Άρα περισσότερες δόσεις ώστε να μπορέσει να ενταχθεί μεγαλύτερος αριθμός οφειλετών και να βελτιωθεί η εισπραξιμότητα των ληξιπροθέσμων οφειλών.

Και αυτό μέσω της σύστασης ειδικών περιφερειακών επιτροπών εξώδικου διακανονισμού, ώστε να εισπραχθούν αμέσως οι οφειλές προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία.

Καμία πρόβλεψη λοιπόν για σεισάχθεια, επομένως αναγνώριση των «τετελεσμένων» μνημονιακών ρυθμίσεων, τουλάχιστον στον τομέα της φορολογίας, για να μην αναφέρουμε την αποδοχή των άλλων τετελεσμένων. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της υιοθέτησης μιας «ρεαλιστικής πολιτικής» που προϋποθέτει ότι θα αποσοβήσει οποιεσδήποτε συγκρούσεις με τους «ισχυρούς», ώστε να αποδεχθούν μια «ήπια», όπως θα χαρακτήριζα, και όχι «ακραία» μνημονιακή πολιτική, όπως διατυπώθηκε πρόσφατα από τον εκπρόσωπο τύπου του.

Τι πρέπει αντίθετα να περιλαμβάνουν, οι βασικές πτυχές μιας αριστερής πολιτικής στον τομέα της φορολογίας και των συσσωρευμένων οφειλών που θα πρέπει να διεκδικηθεί αγωνιστικά από την κοινωνία και τις οργανωμένες δυνάμεις της;

1) Διαγραφή οφειλομένων φόρων και προσαυξήσεων από φυσικά πρόσωπα και επαγγελματίες λόγω υπερφορολόγησης που επέβαλαν οι μνημονιακές νομοθετικές ρυθμίσεις (ενδεικτικά λόγω κατάργησης αφορολογήτου 12.000 ευρώ, «εισφορά αλληλεγγύης, Τέλος Επιτηδεύματος, ΕΝΦΙΑ, ΕΕΤΗΔΕ, ΕΕΤΑ κλπ)

Όπως φαίνεται από τον παραπάνω Πίνακα από το 2010 μέχρι σήμερα έχουν συσσωρευθεί πρόσθετα ληξιπρόθεσμα χρέη 35 δις ευρώ, εκ των οποίων τουλάχιστον τα 20 δις ευρώ αφορούν την παράλογη φορολόγηση και θα πρέπει να διαγραφούν, είτε εφάπαξ, είτε σταδιακά μετά από ένα αρχικό πάγωμα. [σε συνδυασμό με δωρεάν χορήγηση ομολόγων σε όσους έχουν καταβάλει τους εν λόγω φόρους για λόγους δικαιοσύνης]

2) Ρύθμιση του υπολοίπου των οφειλών σε δόσεις ανάλογα με τη φοροδοτική ικανότητα καθενός (ώστε αφενός να εξασφαλίζεται εισόδημα αξιοπρεπούς διαβίωσης, αφετέρου συνυπολογιζομένων όλων των υπό ρύθμιση οφειλών (σε τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία) αυτές να μην υπερβαίνουν το 30% του διαθεσίμου ετησίου εισοδήματος.

3) Ρύθμιση των οφειλών των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων με αντικειμενικά κριτήρια με βάση τον τρέχοντα κύκλο εργασιών, τα έσοδα και τις λοιπές υποχρεώσεις.

4) Διαμόρφωση ενός νέου «δίκαιου» φορολογικού συστήματος που θα κατανέμει βάρη ανάλογα με τη φοροδοτική ικανότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων

Τα θεμελιώδη στοιχεία ενός τέτοιου συστήματος πρέπει να περιλαμβάνουν.

α) Επαναφορά αφορολογήτου τουλάχιστον στα 12.000 ευρώ, και προοδευτική κλίμακα φορολόγησης εισοδημάτων με περισσότερα κλιμάκια με μείωση των χαμηλότερων και προσθήκη νέων μεγαλύτερων για τα υψηλότερα εισοδήματα, κατάργηση ΕΝΦΙΑ και αντικατάσταση από ένα λογικό φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας με υψηλό αφορολόγητο όριο και προοδευτική κλίμακα φορολόγησης, λαμβάνοντας υπόψη και το εισόδημα των υποχρέων, φορολόγηση ακίνητης περιουσίας σε εξωχώριες επιχειρήσεις και εταιρίες, καταπολέμηση φοροδιαφυγής, εγκαθίδρυση συστήματος κλιμακωτής φορολόγησης εισοδήματος και κερδών επιχειρήσεων σε συνδυασμό με καθιέρωση αντικειμενικών κριτηρίων, επαναφορά ευνοϊκής φορολόγησης πετρελαίου θέρμανσης, μείωση των φόρων σε τσιγάρα, ποτά, βενζίνη, διόδια, κατάργηση του σημερινού συστήματος τεκμηρίων και εγκαθίδρυση νέου και μαχητού με βάση ρεαλιστικά κριτήρια όχι διαβίωσης αλλά δημιουργίας εισοδήματος – από επιχειρήσεις και επαγγελματίες.  

β) Μείωση των συντελεστών Φ.Π.Α. και ειδικά εκείνων που αφορούν βασικά είδη διαβίωσης – τρόφιμα και πλήρη κατάργηση στα τιμολόγια παροχής κοινωνικών αγαθών (Δ.Ε.Η., Ε.Υ.Δ.Α.Π.)

γ) Νέες πηγές φορολογίας από την φοροαποφυγή επιχειρήσεων και εταιριών – πχ. ενδο-ομιλικές συναλλαγές, υπεράκτιες ή εξωχώριες επιχειρήσεις κλπ., αύξηση της φορολογίας σε εισαγόμενα είδη πολυτελείας, όπου δεν έχει συντελεστεί.

δ) Εγκαθίδρυση αξιόπιστων μηχανισμών αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής.

Χρέη σε ασφαλιστικά ταμεία

Η καταστροφή που έχει συντελεστεί στο χώρο των ελεύθερων επαγγελματιών και των μικρών επιχειρηματιών με την τεράστια ύφεση της αγοράς και την υπερφορολόγηση, έχει οδηγήσει πολύ μεγάλη μερίδα τους και σε αδυναμία εκπλήρωσης των ασφαλιστικών τους υποχρεώσεων.

Τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία στα τέλη Αυγούστου 2014 άγγιξαν τα 18,9 δις ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ταμείων, στο ΙΚΑ οφείλονται 8,5 δις ευρώ, στον ΟΑΕΕ 9,1 δις ευρώ, στον ΟΓΑ 349 εκατ. και στο ΕΤΑΑ 952 εκατ. ευρώ.

Μόνο το 3 – 5% των οφειλετών (που ήδη υπολογίζονται σε 1,5 εκατ. οφειλέτες) εξακολουθεί να πληρώνει τις δόσεις που είχε συμφωνήσει κατά τη «ρύθμιση» των οφειλών του.

Όσον αφορά τον ΟΑΕΕ, από όσους είχαν προβεί σε ρύθμιση των οφειλών τους, το 43,4% (σχεδόν οι μισοί δηλαδή) δεν μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν στην πληρωμή των δόσεων (48 δόσεις) και βρέθηκαν ουσιαστικά «εκτός ρύθμισης».

Γεγονός που αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο, ότι οι ρυθμίσεις με «δόσεις» και δήθεν «διευκολύνσεις» αποτελούν ημίμετρα που σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να ανακουφίσουν τους οφειλέτες που χειμάζονται από την ανέχεια και την λιτότητα που έχει επιβληθεί στην ελληνική οικονομία.

Η τεράστια ανεργία και αναδουλειά, συνοδεύονται από τον κέρβερο του ΚΕΑΟ (Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών), το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει κατασχέσεις κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων, όσων οφείλουν άνω των 5.000 € σε ταμεία.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΚΕΑΟ (Αύγουστος 2014) έχει καταγεγραμμένους 211.451 οφειλέτες όλων των Ταμείων.

Από αυτούς, οι 139.359 (περισσότεροι από τους μισούς) έχουν βεβαιωμένα χρέη έως 20.000 ευρώ ο καθένας και χρωστούν συνολικά 1.397.845.888,27 ευρώ.

Την ίδια στιγμή, μόλις 833 οφειλέτες έχουν χρέη πάνω από 1.000.000 ευρώ ο καθένας και συνολικά 2.891.937.190,13.

Τα ποσά των οφειλών δείχνουν ότι πρόκειται για μεγάλες επιχειρήσεις, με συσσωρευμένα χρέη ετών στο ΙΚΑ.

Δηλαδή, η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που κυνηγάει το ΚΕΑΟ είναι μικροοφειλέτες, με συνολικό χρέος περίπου 1,4 δισ. ευρώ σε όλα τα Ταμεία, όταν λιγότεροι από 850 μεγαλοοφειλέτες - επιχειρήσεις έχουν διπλάσιο χρέος στο ΙΚΑ!

Τι πρέπει να περιλαμβάνουν, οι βασικές πτυχές μιας αριστερής πολιτικής στον τομέα αυτό;

Χρέη επαγγελματιών σε ασφαλιστικά ταμεία

1) Ρύθμιση ληξιπροθέσμων εισφορών σε δόσεις με διαγραφή προσαυξήσεων και προστίμων, με ευέλικτο με αντικειμενικά κριτήρια σύστημα, ανάλογα με τη δυνατότητα καθενός, λαμβανομένων υπόψη διαθεσίμου εισοδήματος και συνολικών υποχρεώσεων.

2) Δυνατότητα προσωρινής διακοπής ή αναστολής καταβολής τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών με δυνατότητα πρόσθετης ασφάλισης σε μεταγενέστερο χρόνο.

3) Καθιέρωση νέου συστήματος εισφορών ανάλογα με τα έσοδα με δημιουργία πρόσθετων κλάσεων, δυνατότητα ελεύθερης επιλογής ασφαλιστικής κλάσης (και δυνατότητα μεταπήδησης σε υψηλότερη μεταξύ αυτών με μεταγενέστερες καταβολές αναδρομικών)

Ληξιπρόθεσμα χρέη επιχειρήσεων σε ασφαλιστικά ταμεία μισθωτών

Ρύθμιση με αντικειμενικά κριτήρια ικανότητας καταβολής, με κατά περίπτωση εξέταση δεδομένων και διαγραφή παράλογων προσαυξήσεων.

Δεδομένου ότι στο χώρο αυτό υπήρξε μια διαχρονική καθυστέρηση πληρωμής των εισφορών – και των παρακρατήσεων – που προϋπήρχε της μνημονιακής πολιτικής, θα πρέπει τα κριτήρια ρύθμισης και η διαγραφή προσαυξήσεων να υπακούουν σε αυστηρούς και λεπτομερειακούς κανόνες.

Κατάργηση των πρόσφατων μειώσεων των εισφορών των εργοδοτών στα ασφαλιστικά ταμεία μισθωτών.

Οι αναγκαίες αυτές ρυθμίσεις, ενώ από τη μια πλευρά προβλέπεται να αυξήσουν την εισπραξιμότητα και να επιτρέψουν για ένα διάστημα την παράταση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος, χωρίς επώδυνες μεταβολές στις συνταξιοδοτικές παροχές, μακροχρονίως δεν επιλύουν το ακανθώδες ζήτημα του ασφαλιστικού και της επικείμενης πλήρους κατάρρευσης των ταμείων.    

Χρειάζεται εγρήγορση και ενεργοποίηση όλων των συνδικαλιστικών δυνάμεων για την απόκρουση των κυβερνητικών μνημονιακών σχεδίων που με βάση τις αρχές της ρήτρας «μηδενικού ελλείμματος» και της ολοσχερούς απόσυρσης του κράτους από τη χρηματοδότηση θα δώσει τη χαριστική βολή στην κοινωνική ασφάλιση.

Απαιτείται η διεκδίκηση ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος με πλήρη διαχωρισμό συνταξιοδοτικών παροχών και δαπανών υγείας, με αυτοδιοικούμενα ταμεία, με αυξημένη στη διοίκησή τους συμμετοχή ασφαλισμένων εργαζομένων και συνταξιούχων και με πόρους από τις εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών και κρατική συμμετοχή (για την κάλυψη κυρίως όσων έχουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης) και μεγάλη κρατική συμμετοχή για τις δαπάνες υγείας.

Μετά την αποκατάσταση των ληστευθέντων αποθεματικών των ταμείων (κυρίως από το PSI – περίπου 14 δις ευρώ, αλλά όχι μόνον), με την έκδοση νέων ειδικών κρατικών ομολόγων, θα πρέπει να συγκροτηθούν αποτελεσματικοί μηχανισμοί καταπολέμησης της ανασφάλιστης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής και να θεσμοθετηθεί ένα πλαίσιο ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων εισφορών, που αδυνατούν να καταβάλουν σήμερα οι ασφαλισμένοι και παράλληλα είσπραξης των οφειλών από τους δυναμένους εργοδότες, που σε συνδυασμό με τη μείωση της τεράστιας ανεργίας θα προσφέρει πρόσθετους πόρους στο σύστημα. Το συνταξιοδοτικό σύστημα θα πρέπει να στηρίζεται μεν σε αναδιανεμητικές αρχές, αλλά για την αποφυγή των ισοπεδώσεων και των κρατικών παρεμβάσεων υφαρπαγής του παρελθόντος θα πρέπει να συγκροτηθεί ασφαλιστική μερίδα κάθε ασφαλισμένου με τις καταβληθείσες εισφορές.

Αποκατάσταση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων και του ύψους των συντάξεων των ήδη συνταξιούχων.

Διαμόρφωση ενός ενιαίου συστήματος εισφορών – παροχών με μείωση των γενικών ορίων ηλικίας και των ετών ασφάλισης για πλήρη σύνταξη και δυνατοτήτων επιλογής συνταξιοδότησης σε μικρότερα ηλικιακά όρια με ανάλογη μείωση της πλήρους σύνταξης, ώστε να απορροφηθεί και ένα μέρος της ανεργίας. Καθορισμός ελάχιστης σύνταξης σε συνδυασμό με το ελάχιστο χρονικό όριο ετών ασφάλισης. Δυνατότητα αυτασφάλισης για την κάλυψη απαιτουμένων ετών συνταξιοδότησης.

Το ασφαλιστικό σύστημα θα πρέπει να αναθεωρείται κατά διαστήματα με επικαιροποιημένες αναλογιστικές μελέτες για τον προσδιορισμό των αναγκαίων εισφορών και του ύψους και της κατανομής των συντάξεων, με δημοκρατικά ελεγχόμενο από τους δικαιούχους τρόπο.            

Εξασφάλιση παροχών υγείας σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες με διαχωρισμό από το ζήτημα των συνταξιοδοτικών εισφορών, με δωρεάν νοσοκομειακή περίθαλψη.

Θα αντιτάξει κανείς ότι στις εξαιρετικά δύσκολες δημοσιονομικές και οικονομικές καταστάσεις που διέρχεται η χώρας μας, τέτοια μαξιμαλιστικά αιτήματα, μπορούν να έχουν πραγματικό έδαφος εφαρμογής ή αποτελούν μια προσχηματική, αντιπολιτευτική, ανέξοδη διάθεση, απέναντι σε μια υπεύθυνη ρεαλιστική πρόταση. Πάντα υπάρχουν προτεραιότητες και προϋποθέσεις για μια άλλη πολιτική που θα προσφέρει ουσιαστική διέξοδο από τα σημερινά αδιέξοδα και «μίγματα», όπως λέγεται, οικονομικής πολιτικής, με όποιο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής θεωρηθεί ως αξιόπιστο, ώστε να δίνεται πραγματική διέξοδος και όχι μια βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση των τεράστιων, πράγματι, προβλημάτων, με τη μετάθεσή τους στο απροσδιόριστο μέλλον.

Πρώτη προϋπόθεση για την εξασφάλιση των αναγκαίων χρηματοδοτικών πόρων στους δύο αυτούς μεγάλους τομείς είναι η μη αναγνώριση του κρατικού χρέους και η διαδικασία παύσης πληρωμών των τοκοχρεωλυσίων, μέχρι μια οριστική διευθέτησή του μετά από συνολική διαπραγμάτευση που θα αξιοποιεί τα κατάλληλα νομικά, πολιτικά και οικονομικά εργαλεία που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και τη νομολογία, παράλληλα με την έξοδο από τους μηχανισμούς της Ε.Ε., του Δ.Ν.Τ. Πρέπει να καταστεί σαφές στην ελληνική κοινωνία ότι άλλος δρόμος δεν υπάρχει για την αναστροφή των εφαρμοζόμενων «μνημονιακών» πολιτικών. Με βάση τον κρατικό προϋπολογισμό τα τοκοχρεωλύσια που «οφείλονται» για την εξυπηρέτηση του κρατικού χρέους το 2015, υπολογίζονται σε 26 δις ευρώ.

Δεύτερη προϋπόθεση είναι η απεμπλοκή από τα δόγματα των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, των πρωτογενών πλεονασμάτων και των μηχανισμών επιβολής τους – ευρωζώνη, Ε.Ε., και η δυνατότητα διαμόρφωσης ελλειμματικών προϋπολογισμών που θα καλύπτεται με την έκδοση νέου εθνικού νομίσματος, σε ύψος που θα καθοριστεί από τις οικονομικές συνθήκες και σχετικές παραμέτρους, χωρίς να δημιουργεί νέο χρέος.

Σταδιακά με την οικονομική ανάκαμψη, που μπορεί να προκύψει από μια άλλη πολιτική παραγωγικής ανασυγκρότησης και ενίσχυσης της εσωτερικής αγοράς, τα φορολογικά έσοδα θα μειώνουν τα ελλείμματα, λόγω αύξησης της φορολογητέας ύλης από την αύξηση του εθνικού εισοδήματος και των συναλλαγών.

Όλα τα παραπάνω σχετίζονται στενά και με τα νέα πλαίσια αναγκαστικής είσπραξης που περιλαμβάνουν αναγκαστικές κατασχέσεις κινητής και ακίνητης περιουσίας και πλειστηριασμούς της τελευταίας, μετά τη μερική άρση της απαγόρευσης που ίσχυε μέχρι την 31/12/2013 και την αναμενόμενη πλήρη απελευθέρωσή τους, παράλληλα με τη δραστική μείωση του ποσού πρώτης προσφοράς μέχρι το ½ της αντικειμενικής τους αξίας, που πρέπει να αποκρουστούν αποφασιστικά, από τις αγωνιστικές πρωτοβουλίες και οργανωμένες δυνάμεις της κοινωνίας.

Χρειάζεται η ανάπτυξη σε όλες τις πόλεις της χώρας ενός μεγάλου ενιαίου και μαζικού κινήματος ενάντια στους πλειστηριασμούς, με τη βοήθεια και τη συμμετοχή, συνδικαλιστικών φορέων, δημοτικών κινήσεων και άλλων συλλογικοτήτων, με σκοπό να γίνει κίνημα ενεργοποίησης του κόσμου κατά των πλειστηριασμών, αλλά παράλληλα θα πρέπει να διεκδικηθεί η επαναφορά – καθιέρωση ενός νέου πλαισίου απαγόρευσης πλειστηριασμών ακινήτων και κατασχέσεων καταθέσεων και χρηματικών ποσών για χρέη μέχρι ποσού 250.000 ευρώ και αντικειμενικής αξίας ακίνητης περιουσίας μέχρι 1.000.000 ευρώ και ως προς το Δημόσιο και ως προς τα ασφαλιστικά ταμεία και ως προς τις Τράπεζες, τουλάχιστον μέχρι την οριστική διευθέτηση του νέου ρυθμιστικού πλαισίου. (Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι το τέλος του 2013 ίσχυε αναστολή των πλειστηριασμών για οφειλές έως 200.000 σε τράπεζες, που νομοθετήθηκε την 17/09/2009 με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου από τον τότε ΥΠ.ΟΙΚ. Γ. Παπαθανασίου και προστάτευε όχι μόνο την πρώτη κατοικία, αλλά όλα τα ακίνητα του δανειολήπτη).

Στους πλειστηριασμούς που θα επιτρέπονται, πέραν των ιδιωτικών διαφορών, θα υπάρχει ειδική αιτιολογημένη έκθεση για την αποδεδειγμένη κακοπιστία του οφειλέτη έναντι των πιστωτών και την ικανότητά του να τους ικανοποιήσει με τα πλέον πρόσφορα μέσα.    

Θα συνεχίσουμε σε επόμενο κείμενο με το ζήτημα της υπερχρέωσης και των ληξιπροθέσμων και μη οφειλών στις Τράπεζες.

1. Οι συνεχείς μειώσεις μισθών, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα και η φορομπηχτική πολιτική της κυβέρνησης είχαν ως αποτέλεσμα να συνεχιστεί και το 2013 με δραματικό τρόπο η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών.

Πιο συγκεκριμένα εντός του 2013 κατεγράφη μείωση 14 δισ. του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, εξαιτίας της περικοπής μισθών και κοινωνικών παροχών.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε την 31/10/2014 η Ελληνική Στατιστική Αρχή για τους Ετήσιους Μη Χρηματοοικονομικούς Λογαριασμούς Θεσμικών Τομέων το 2013 το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 10,2% σε σχέση με το 2012, από 136,2 δισ. ευρώ σε 122,2 δισ. ευρώ.

Η μείωση αυτή οφείλεται στην πτώση κατά 10,7% των αποδοχών των εργαζόμενων και στην υποχώρηση κατά 12,3% των κοινωνικών παροχών που εισπράττουν τα νοικοκυριά. Αυτή σε συνδυασμό με τη φορολογική λαιμητόμο που έχει καρατομήσει εισοδήματα μισθωτών και συνταξιούχων έχουν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό κλοιό στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς της Ελλήνων πολιτών.

Η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών οργανισμών που εξυπηρετούν τα νοικοκυριά μειώθηκε κατά 3,6% το 2013 σε σύγκριση με το 2012, από 134,7 δισ. ευρώ σε 129,9 δισ. ευρώ.

Το 2013 το ποσοστό αποταμιεύσεων των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών οργανισμών που εξυπηρετούν τα νοικοκυριά μειώθηκε κατά 6,2%. Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 13,7% το 2013 σε σύγκριση με το 2012, από 12,7 δισ. ευρώ σε 11 δισ. ευρώ.

(ΕΛΣΤΑΤ: ΑΦΑΙΜΑΞΗ! ΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ ΕΧΑΣΑΝ 14 ΔΙΣ ΕΥΡΩ ΤΟ 2013: Iskra Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2014)

2. Εργασία – ανεργία

Στον τομέα αυτό εντοπίζονται ορισμένα από τα λαμπρότερα «επιτεύγματα» της ασκούμενης πολιτικής.

Το τρίτο τρίμηνο του 2014 οι απασχολούμενοι ανέρχονταν σε 3.586.900 άτομα, 1.002.900 λιγότερα σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο του 2008. Η μείωση είναι της τάξης του 21,9%.

Το ίδιο διάστημα οι άνεργοι αυξήθηκαν από 355.100 σε 1.229.400 άτομα, δηλαδή κατά 874.300 άτομα ή ποσοστό 246,2%!

Αν στον αριθμό αυτόν προσθέσουμε και 242.500 που απασχολούνται τόσο λίγο ώστε «να μοιάζουν περισσότερο με άνεργους», όπως λέει η ίδια η ΕΛΣΤΑΤ, τότε οι άνεργοι και οι «ομοιάζοντες με ανέργους» φτάνουν τα 1.471.900 άτομα, δηλαδή απέχουν μόλις μια ανάσα από το ενάμισι εκατομμύριο.

Κοινωνική προστασία

Η μνημονιακή κυβέρνηση επιτέθηκε με ιδιαίτερη μανία κατά του κράτους πρόνοιας, επιστρατεύοντας νόμους, πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, ακραίες νεοφιλελεύθερες πρακτικές, αλλά και κυρίως τον κοινωνικό αυτοματισμό, την κατασυκοφάντηση των κοινωνικών ομάδων που χρήζουν κοινωνικής προστασίας, τη διάλυση ή την αποψίλωση των δικτύων κοινωνικής προστασίας.

Βασιζόμενοι στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που είναι διαθέσιμα μόνο μέχρι το 2012 (δεν περιλαμβάνεται, δηλαδή, το πιο «άγριο» 2013), παραθέτουμε τις κυριότερες κοινωνικές παροχές, όπως αυτές διαμορφώθηκαν το 2012 σε σχέση με το 2009. Όλες κινούνται αρνητικά, με μοναδική εξαίρεση τις συντάξεις γήρατος, όπου το σχετικό κονδύλι εμφανίζεται αυξημένο, όχι βέβαια γιατί αυξήθηκαν οι συντάξεις, αλλά γιατί αυξήθηκε υπερβολικά ο αριθμός των συμπολιτών μας που σπεύδουν να συνταξιοδοτηθούν.

Κοινωνικές παροχές σε χρήμα (εκατ. ευρώ)
	2009	2012	διαφορά	%
επιδόματα μητρότητας	470	400	-70	-14,9%
οικογενειακά επιδόματα	722	552	-170	-23,5%
επιδόματα τοκετού	100	48	- 52	-52,0%
συντάξεις γήρατος	16.876	21.287	4.411	26,1%
επιδόματα ασθενείας	1.102	1.010	- 92	-8,3%
νοσοκομειακή περίθαλψη	7.588	5.270	-2.318	-30,5%
εξωνοσοκομειακή περίθαλψη	7.838	5.110	-2.728	-34,8%
επιδόματα ανεργίας	1.611	1.423	-188	-11,7%
συντάξεις αναπηρίας	1.515	1.276	-239	-15,8%

Παρατηρούμε με μια ματιά στον παραπάνω Πίνακα ότι, ενώ η ανεργία έχει αυξηθεί κατά 250% τα επιδόματα ανεργίας μειώθηκαν σχεδόν κατά 12%. Επίσης, μειωμένα κατά 52% είναι τα επιδόματα τοκετού στην Ελλάδα της υπογεννητικότητας όπου οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις.

Οι παροχές νοσοκομειακής και εξω-νοσοκομειακής περίθαλψης περικόπηκαν κατά το 1/3, οι συντάξεις αναπηρίας ψαλιδίστηκαν κατά περίπου 16%, τα οικογενειακά επιδόματα κατά 23,5% κλπ.

Κάνοντας χρήση των στοιχείων για τις συνολικές δαπάνες κοινωνικής προστασίας της ΕΛΣΤΑΤ, παρατηρούμε ότι μεταξύ του 2009 και του 2012 αυτές μειώθηκαν κατά 5,3 δις ευρώ ή ποσοστό 8,4% (από 63.250 σε 57.954 εκατομμύρια ευρώ).

(ΘΑΝΑΣΗΣ ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΤΗΣ: Οι στατιστικές της φρίκης. Μια «ακτινογραφία» των συνεπειών της πολιτικής των μνημονίων - Ημεροδρόμος 31 Δεκεμβριου 2014)

- See more at: http://aristerisymporefsi.gr/index.php/politics/item/239-yperforologisi-kai-yperhreosi-tis-koinonias-apo-tin-asfyxia-sti-diexodo#sthash.MWIaGqDy.dpuf