Να γιατί πλημμυρίζουμε!

Από εδώ

Για άλλη μια φορά με την πρώτη σταγόνα της βροχής, πλημμύρισε η Αθήνα. Αυτή τη φορά, ευτυχώς, χωρίς να υπάρξουν ανθρώπινα θύματα – μόνο πάρα πολλές υλικές ζημιές. Για άλλη μια φορά είδαμε τους διάφορους κυβερνητικούς εκπροσώπους και αρμόδιους της Τοπικής Διοίκησης να εκφράζουν τη λύπη τους και να τα ρίχνουν όλα στα φυσικά φαινόμενα, δηλαδή στον …κακό μας τον καιρό! Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα; Ή μήπως έχουμε να κάνουμε με ένα ακόμη φαινόμενο κοροϊδίας, αναισθησίας και της εφαρμογής μιας πολιτικής που ικανοποιεί μόνο κάποια μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, χωρίς να υπολογίζει τη ζωή και την περιουσία των απλών ανθρώπων.

Το επαναλαμβανόμενο σχεδόν κάθε χρόνο σκηνικό της καταστροφής καταδεικνύει ότι οι θάνατοι και οι καταστροφές δεν είναι μοιραίο αποτέλεσμα μιας μεγάλης βροχής, αλλά το φυσικό επακόλουθο μιας πολιτικής που δεν έχει στο επίκεντρό της τις πραγματικές ανάγκες του λαού και που δεν δίνει διάρα για την αντιπλημμυρική θωράκιση, ούτε της πρωτεύουσας, ούτε πολλών άλλων περιοχών της χώρας, που μετατρέπονται σε λιμνοθάλασσες κάθε φορά που βρέχει. Και η πολιτική αυτή έχει ονοματεπώνυμο. Την εφάρμοσαν επί δεκαετίες οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ ξεχωριστά η κάθε μια και εξακολουθούν να την εφαρμόζουν και τώρα ως συγκυβέρνηση.

«Εξαφανίστηκαν» 850 χιλιόμετρα ρεμάτων!

Δεν είναι τυχαίο ότι οι κυβερνήσεις αυτές:

• Προώθησαν και προωθούν την αλόγιστη επέκταση των πόλεων προς όφελος κάποιων κερδοσκόπων, χωρίς την εξασφάλιση των αναγκαίων έργων υποδομής.
  
• Επέτρεψαν οι όποιοι, ελάχιστοι στα μεγάλα αστικά κέντρα, ελεύθεροι δημόσιοι χώροι να καταπατούνται από μεγαλοεπιχειρηματίες, ή να παραχωρούνται σ” αυτούς για να εκτελέσουν χρυσοφόρες επενδύσεις.
  
• Επέτρεψαν και στη συνέχεια νομιμοποίησαν την κάλυψη των ρεμάτων και το κτίσιμο σε αυτά.
  
• Νομιμοποιούν συνεχώς την αυθαίρετη δόμηση.
  
• Νομοθετούν επιπλέον μια δασοκτόνα νομοθεσία, που οπλίζει τα χέρια των εμπρηστών, καταστρέφοντας τα δάση, γεγονός που εντείνει τα πλημμυρικά φαινόμενα.
  

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι, ενώ παλιότερα το 80% του νερού της βροχής πήγαινε στο έδαφος και το 20% στη θάλασσα, τώρα τα ποσοστά αυτά να έχουν αντιστραφεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της Αττικής, όπου 70 από τα 700 ρέματα που προϋπήρχαν δεν μπορούν πια ούτε να …εντοπιστούν! Σύμφωνα επίσης με τους επιστήμονες, τα ανοιχτά ρέματα στην Αττική έχουν σήμερα μειωθεί από το 1945 κατά 66%, και συγκεκριμένα από 1.280 χιλιόμετρα που ήταν έχουν φτάσει στα 434 χιλιόμετρα. Έχουν, δηλαδή «εξαφανιστεί» κοντά στα 850 χιλιόμετρα ρεμάτων! Αλλά και από τα ρέματα που παραμένουν ανοιχτά, τα περισσότερα έχουν υποστεί τόσες παρεμβάσεις, που δύσκολα πια μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους, δηλαδή να κατευθύνουν τα νερά προς τη θάλασσα ή σε άλλους μεγαλύτερους αποδέκτες.

Χαρακτηριστικές είναι και οι περιπτώσεις της Ανατολικής Αττικής, που διαθέτει το 70% των ρεμάτων της Αττικής: Η πίεση για τσιμεντοποίηση που ασκείται, με τις ευλογίες των κυβερνήσεων, στις παραρεμάτιες περιοχές είναι τέτοια, που στις δύο από τις μεγαλύτερες σε έκταση λεκάνες απορροής της Ανατολικής Αττικής, αυτές του ρέματος της Ραφήνας και της Ραπεντώσας, η δασική βλάστηση μειώθηκε από το 40% και 60% το 1995, στο 4% και 10% αντίστοιχα σήμερα…

Ανυπαρξία ολοκληρωμένου σχεδιασμού

Πέρα από όλα αυτά, μεγάλα και μικρά αντιπλημμυρικά έργα που θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί εδώ και δεκαετίες στην Αττική, βρίσκονται ακόμα στη φάση των εξαγγελιών ή – στην καλύτερη περίπτωση – των …μελετών. Πού οφείλεται αυτό;

• Στην ανυπαρξία ολοκληρωμένου ενιαίου σχεδιασμού.
  
• Στην ανυπαρξία ενός φορέα, που θα εκπονεί και θα διαχειρίζεται τα αναγκαία έργα, με αποτέλεσμα οι ευθύνες να γλιστρούν, σαν το νερό, από εξουσία σε εξουσία και από υπηρεσία σε υπηρεσία και να χάνονται.
  
• Στο γεγονός ότι τα αντιπλημμυρικά έργα εκτελούνται μέχρι τώρα εντελώς αποσπασματικά και με βάση, όχι τις ανάγκες του λαού, αλλά τα συμφέροντα των εργολάβων.
  

Ας δώσουμε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Έργα που καθυστερούν δεκαετίες

Βασική αιτία που πλημμύρισαν χτες πολλές περιοχές της Δυτικής Αθήνας είναι ότι εδώ και δεκαετίες εκκρεμεί η διευθέτηση του ρέματος της Εσχατιάς, που αποτελεί συνεχή απειλή για περιοχές όπως Μενίδι, Άνω Λιόσια, Ζεφύρι, Καματερό, Ίλιον, Άγιοι Ανάργυροι και Περιστέρι. Το έργο, λοιπόν, αυτό συμβασιοποιήθηκε και άρχισε να κατασκευάζεται μόλις το 2013. Και πάλι, όμως, το έργο δημοπρατήθηκε μισό. Σ” αυτή τη φάση θα γίνει μόνο η διευθέτησή του από την πλατεία Ιλίου μέχρι τη συμβολή των αγωγών στην Ευριπίδου σε μήκος 3.300 μέτρων. Το έργο για το δεύτερο τμήμα του ρέματος, από την Αττική Οδό μέχρι τη Λεωφόρο Πάρνηθας, μήκους 4.800 μέτρων, θα δημοπρατηθεί προσεχώς…

Και να φανταστεί κανείς ότι οι πρώτες μελέτες για το έργο είχαν ανατεθεί το 1997. Για να φτάσει, δηλαδή, το έργο από τη φάση της μελέτης στη φάση της δημοπράτησης χρειάστηκαν 16 ολόκληρα χρόνια!

Το ίδιο σκηνικό – των αιώνιων μελετών – παρατηρείται και σε άλλα έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης της Αττικής, όπως η διευθέτηση του ρέματος Αχαρνών (Καναπίτσα), του ρέματος Αγίου Γεωργίου (στη συμβολή των ρεμάτων Καλυβίων και Κουβαρά), του χειμάρρου Αγίου Γεωργίου (Γιαννούλας) του Θριασίου Πεδίου κ.ά. Ειδικότερα η Ανατολική Αττική παραμένει κατά 80% τουλάχιστον ανοχύρωτη για πλημμύρες!

Έργα με παρωχημένες μελέτες

Πολλά από τα έργα αυτά εκτελούνται με μελέτες παρωχημένες, με αποτέλεσμα ακόμη κι όταν ολοκληρωθούν να μην μπορούν να παίξουν το ρόλο τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό του Κηφισού. Πρόκειται για έργο που διευθετήθηκε και μετατράπηκε σε δρόμο (το γνωστό σε όλους τμήμα της Εθνικής οδού).

Το έργο ολοκληρώθηκε το 2004, λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά με μελέτες του 1972, όταν η Αθήνα ήταν πολύ διαφορετική και οι ανάγκες πολύ μικρότερες, με αποτέλεσμα να μην είναι λίγοι αυτοί που φοβούνται ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα που ζήσαμε στο παρελθόν θα τα ζήσουμε και στο μέλλον. Ήδη και χτες πολλοί οδηγοί στην Εθνική Οδό ταλαιπωρήθηκαν…

Αποσπασματικά έργα

Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε ότι πολλά σημαντικά έργα και επεμβάσεις (Αττική Οδός, Λ. Κηφισού, Τραμ, Αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» κλπ.) εμπλεκόμενα με την αντιπλημμυρική θωράκιση περιοχών της Αττικής κατασκευάστηκαν ανεξάρτητα και χωρίς ουσιαστικό συντονισμό μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπιστούν τα μακροχρόνια προβλήματα αντιπλημμυρικής προστασίας, αλλά και να δημιουργηθούν και νέα, που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση.

Δηλαδή αρκετά μεγάλα έργα που κατασκευάστηκαν στην Αττική τώρα προκαλούν πλημμύρες, επειδή τα αντιπλημμυρικά έργα που κατασκευάστηκαν είναι είτε «τυφλά» και για να προστατεύσουν μόνο αυτό καθ’ εαυτό το μεγάλο έργο και δεν συμπεριλαμβάνεται σε έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό, είτε είναι ανύπαρκτα.

Τρανό παράδειγμα, αυτό της Αττικής Οδού. Μπορεί στο πλαίσιο κατασκευής της Αττικής Οδού να διατέθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό τεράστια ποσά (400 εκατ. ευρώ) για αντιπλημμυρικά έργα εκατέρωθεν της διέλευσής της και συγκεκριμένα για την τοπική διευθέτηση των ρεμάτων που συναντά, όπως Σούρες, Μικρό Κατερίνη, Φυλής, Αχαρνών, Κηφισό, Βύρωνα, Αμαρουσίου, Χαλανδρίου, Παναγίτσας, Γέρακα, Λεονταρίου, Αγίου Ιωάννη, ωστόσο τα έργα αυτά δε συνοδεύτηκαν από τις αναγκαίες ευρύτερες διευθετήσεις των βασικών τους αποδεκτών, με αποτέλεσμα να προκαλούν αυτά και νέες πλημμύρες!

Σοβαρά πλημμυρικά φαινόμενα έχουμε, ειδικότερα, στο Θριάσιο Πεδίο, όπου τα νερά της βροχής, που στραγγίζουν από την Αττική Οδό, καταλήγουν σε ρέματα της περιοχής, τα οποία δεν έχουν τις αναγκαίες υποδομές να τα υποδεχτούν, αφού η διευθέτησή τους είτε προχωρά με «βήματα χελώνας», είτε βρίσκεται ακόμη «στα χαρτιά» και στις εξαγγελίες. Το πρόβλημα επιτείνεται και από το γεγονός ότι σε αρκετές από τις περιοχές αυτές δεν υπάρχει κατασκευασμένο ούτε καν δίκτυο ομβρίων!

Ανολοκλήρωτα έως ανύπαρκτα είναι και τα αντιπλημμυρικά έργα του Διεθνούς Αεροδρομίου Σπάτων. Έτσι το ρέμα του Ερασίνου, που διασχίζει τις περιοχές από το Μαρκόπουλο έως τη Βραυρώνα και δέχεται τα νερά τόσο από το Αεροδρόμιο, όσο και από την Αττική Οδό, καθώς δεν έχει προχωρήσει η διευθέτησή του, προκαλεί πλημμύρες. Από την ημέρα που άρχισε η λειτουργία του Αεροδρομίου (που και το ίδιο κατά καιρούς έχει πλημμυρίσει) μεγάλες αγροτικές εκτάσεις καταστρέφονται από πλημμύρες, ενώ αρκετοί ιδιοκτήτες τους ακόμη περιμένουν τις αποζημιώσεις!

Δυστυχώς, κυβερνητικοί και άλλοι τοπικοί φορείς θεωρούν ή χαρακτηρίζουν εδώ και χρόνια δαπανηρά τα αντιπλημμυρικά έργα. Στην πραγματικότητα όμως δε θεωρούν ακριβά τα έργα, αλλά θεωρούν φτηνή τη ζωή και την περιουσία των πολιτών και κατ” αυτούς η προστασία της δεν αξίζει το κόστος των έργων. Να, λοιπόν, γιατί πλημμυρίζουμε…