Αποχαιρέτα το Ασφαλιστικό που ξέρεις

Ανοικτά όλα τα θέματα για την τρόικα ** Οι αλλαγές θα πλήξουν νέους και παλιούς ασφαλισμένους

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΛΤΗ από την Ελευθεροτυπία

Τσουνάμι με 12 ανατροπές προβλέπονται για το Ασφαλιστικό από τα τέλη του έτους, καθώς και ολόκληρο το 2015, με την τρόικα να βάζει στο τραπέζι όλα τα θέματα.

Οι αλλαγές που έρχονται αναμένεται να πλήξουν παλαιούς και νέους ασφαλισμένους και συνταξιούχους, με τις μειώσεις στις συντάξεις να πηγαίνουν λίγο πίσω από το 2015, λόγω προεκλογικής περιόδου.

Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Γ. Βρούτση, μέχρι το 2017:

1 Δεν τίθεται κανένα απολύτως θέμα αλλαγής ηλικιακών ορίων για όλους όσοι συνταξιοδοτούνται με ειδικές διατάξεις. Αλλωστε, σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του νόμου 3863/2010 έχει ήδη προβλεφθεί η σταδιακή και σε βάθος χρόνου εξάλειψη αυτών των ειδικών ηλικιακών ορίων. Δηλαδή, παραμένει ανοιχτό το θέμα της κατάργησης των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.

2 Ο νέος «ασφαλιστικός χάρτης» θα διαμορφωθεί με την περαιτέρω διοικητική ενοποίηση των ταμείων στη βάση της μελέτης που εκπονεί το ΚΕΠΕ. Η οποία -χωρίς να θιγούν προς το παρόν οι παροχές και οι συντάξεις- θα επιφέρει μείωση της γραφειοκρατίας και των διοικητικών βαρών, σημαντικές εξοικονομήσεις, αλλά και εξορθολογισμό και ενιαιοποίηση των κανόνων λειτουργίας. Σήμερα υπάρχουν 70 διαφορετικοί κλάδοι και τομείς, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν δικά τους συστήματα παρακολούθησης και λογιστική αυτοτέλεια. Στο πλαίσιο αυτού του νέου, ενοποιημένου ασφαλιστικού τοπίου, οι ασφαλισμένοι θα απευθύνονται για την έκδοση σύνταξης σε «υπηρεσία μίας στάσης», στο Ενιαίο Κέντρο Απονομής Συντάξεων, και μάλιστα με μια απλή ηλεκτρονική αίτηση.

3 Τα ενοποιημένα ασφαλιστικά ταμεία θα λειτουργούν προς το παρόν ως ανεξάρτητοι λογαριασμοί μέσα στο σύστημα, ενώ δεν αποκλείονται οι οριζόντιες περικοπές, οι οποίες θα είναι καθ' όλα εύκολες στη συνέχεια.

4 Με την πλήρη εφαρμογή του συστήματος «ΑΤΛΑΣ» στο τέλος του 2015, δηλαδή την ψηφιακή καταγραφή του ασφαλιστικού ιστορικού όλων ανεξαιρέτως των εργαζομένων, η έκδοση και απονομή σύνταξης θα είναι ζήτημα ημερών.

5 Ξεκινά άμεσα ένα μεγάλο έργο με το οποίο αντιμετωπίζονται οριστικά οι εκκρεμότητες όλων των κλάδων και τομέων των ασφαλιστικών ταμείων, με το κλείσιμο 339 οικονομικών χρήσεων παρελθόντων ετών και τη σύνταξη ισολογισμών - απολογισμών.

6 Δημιουργία «Λευκού Μητρώου Επιχειρήσεων», με στόχο τη στήριξη των συνεπών επιχειρήσεων.

7 Εχει ήδη ξεκινήσει το έργο της Κωδικοποίησης και Απλοποίησης της Ασφαλιστικής Νομοθεσίας.

8 Εχει ήδη δρομολογηθεί, και ολοκληρώνεται το 2017, η δημιουργία ενός ενοποιημένου μοντέλου είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών και φορολογικών εσόδων από τη φορολογική διοίκηση της χώρας.

Ολες οι συντάξεις

9 Νέες περικοπές στις επικουρικές συντάξεις: Η αρχή έγινε τον περασμένο Νοέμβριο, όπου το ΕΤΕΑ, παρά την περικοπή κατά 5,2% των συντάξεων μέσα στο 2014, εξακολουθεί να δημιουργεί ελλείμματα. Υπολογίζεται δε ότι ο σχετικός λογαριασμός ξεφεύγει μέρα με την ημέρα και παρά την πληρωμή των εισφορών μέσω της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (με την οποία οι επιχειρήσεις και οι εργοδότες πληρώνουν τις αντίστοιχες εισφορές κύριας σύνταξης στο ΙΚΑ). Στο τέλος του έτους το έλλειμμα για το 2014 αναμένεται να εκτιναχτεί στα 300 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 250 εκατ. αναμένεται να μεταφερθούν στο 2015 διά της επιμήκυνσης της «ουράς» αναμονής για την απόδοση των συντάξεων.

Μάλιστα το ΕΤΕΑ σταμάτησε να εκδίδει νέες συντάξεις κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους ακριβώς για να μην διευρυνθούν τα ελλείμματα. Υπολογίζεται ότι εκκρεμούν 180.000 νέες αιτήσεις.

Ετσι, και με βάση το νόμο για το «μηδενικό έλλειμμα χρήσης», δηλαδή τον ισοσκελισμό εξόδων και εσόδων, για το 2015 αναμένεται νέα μείωση των επικουρικών συντάξεων της τάξης του 10%-15%. Θα είναι η 6η κατά σειρά μείωση των επικουρικών συντάξεων από την υπογραφή των μνημονίων, με αποτέλεσμα οι δικαιούχοι να έχουν χάσει πάνω από το 35% των αποδοχών τους κατά μέσο όρο.

10 Νέες περικοπές στα εφάπαξ: Ακόμη δεν έχει ανακοινωθεί ο μαθηματικός τύπος για τον μελλοντικό υπολογισμό των εφάπαξ στα ταμεία Πρόνοιας, καθώς δεν έχει προσδιοριστεί το ύψος της περικοπής που θα ισχύσει αναδρομικά για συνταξιοδοτήσεις από 1ης/9/2013 και μετά, όπως έγινε με τους λοιπούς δημόσιους υπαλλήλους.

11 Νέος Υπολογισμός Συντάξεων: Από τις αρχές του χρόνου ξεκινά η εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Και επειδή ο νέος τρόπος αφορά σε όσους δεν έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31η/12/2014, αναμένεται να «πιάσει» όλους τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ κ.λπ.). Και αυτό γιατί μόνο στον ιδιωτικό τομέα η θεμελίωση νοείται με τη συμπλήρωση τόσο των απαιτουμένων ετών ασφάλισης όσο και της ηλικίας εξόδου. Αρα, όσοι συμπλήρωσαν (θεμελίωσαν) και τις δύο προϋποθέσεις εντός του 2014 συνταξιοδοτούνται με το παλαιό καθεστώς μέχρι 31/12/2014. Σε διαφορετική περίπτωση, εντάσσονται στο νέο τρόπο του τριπλού υπολογισμού: α. εθνική σύνταξη, β. υπολογισμός των αποδοχών με τον παλαιό τρόπο για τα έτη ασφάλισης μέχρι και το 2010 και γ. υπολογισμός των αποδοχών από 1ης/1/2011 και μετά με το νέο τρόπο.

Σε αυτό το καθεστώς δεν υπάγονται οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι ασφαλισμένοι των ΔΕΚΟ και τραπεζών οι οποίοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέσα στο 2014. Και σε αυτές τις περιπτώσεις η θεμελίωση επιτυγχάνεται μόνο με την υπαγωγή στην ασφάλιση για 25 έτη (μαζί με τα πλασματικά). Ειδικά για την καταβολή της εθνικής σύνταξης, το ύψος της οποίας είχε οριστεί στα 360 ευρώ το 2010 αλλά τώρα αμφισβητείται και αυτό το μέγεθος, καθώς το ύψος της εθνικής σύνταξης είχε συνδεθεί με τον πληθωρισμό .

12 Το ΕΚΑΣ βρίσκεται ξανά στο μικροσκόπιο των δανειστών, μετά την υποχρέωση καταβολής στους ηλικιωμένους άνω των 64 ετών (από 60 που ίσχυε) και στους αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας άνω του 80%, καθώς και στα ανήλικα τέκνα που λαμβάνουν το δικαίωμα σύνταξης θανάτου από τον έναν εκ των γονέων. Το βασικό σενάριο προβλέπει την ένταξη του σχετικού κονδυλίου στο πρόγραμμα για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Σε πρώτη φάση, μέσα στον επόμενο χρόνο, και σε συνάρτηση με τις πολιτικές εξελίξεις, το ΕΚΑΣ αναμένεται να περιοριστεί ως προς το ύψος του.