Η χωροταξία της φτώχειας

Της Αφρο­δί­της Θε­ο­πε­φτά­του* από την Εποχή

 

Η φρά­ση της εκ­προ­σώ­που τύ­που της Κυ­βέρ­νη­σης, κ. Βούλ­τε­ψη, ό­τι οι Έλλη­νες κα­κώς α­γό­ρα­σαν σπί­τια ό­σο α­στεία και να α­κού­γε­ται, α­πο­τυ­πώ­νει μια με­γά­λη πτυ­χή της κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής, ό­σον α­φο­ρά τη γη και τα α­κί­νη­τα στη χώ­ρα μας.
 Τα τε­λευ­ταία δύο χρό­νια έ­νας κα­ται­γι­σμός νό­μων που έ­χουν ψη­φι­στεί ή πρό­κει­ται να έρ­θουν για ψή­φι­ση σχε­τι­κά με το χω­ρι­κό και πο­λε­ο­δο­μι­κό σχε­δια­σμό, έ­χουν α­πώ­τε­ρο στό­χο την υ­φαρ­πα­γή της δη­μό­σιας και ι­διω­τι­κής γης, πα­ράλ­λη­λα βέ­βαια με τις γε­νι­κό­τε­ρες πο­λι­τι­κές ε­πι­λο­γές, που ο­δη­γούν στη ρα­γδαία φτω­χο­ποίη­ση του πλη­θυ­σμού. Ακό­μη πιο ε­πι­κίν­δυ­νο εί­ναι ό­τι σε ό­λα αυ­τά τα νο­μο­θε­τή­μα­τα, με το πρό­σχη­μα της μείω­σης της γρα­φειο­κρα­τίας και της α­πλού­στευ­σης των δια­δι­κα­σιών, έ­χει α­φαι­ρε­θεί κά­θε ί­χνος δια­βού­λευ­σης και γνω­μο­δό­τη­σης των το­πι­κών φο­ρέων και αυ­τών που α­φο­ρά η ό­ποια ρύθ­μι­ση.

Οι πραγ­μα­τι­κοί στό­χοι

Ο χω­ρο­τα­ξι­κός σχε­δια­σμός της κυ­βέρ­νη­σης ε­ξυ­πη­ρε­τεί την α­να­κα­τα­νο­μή της ι­διο­κτη­σίας γης και α­κι­νή­των και την «εγ­γυη­μέ­νη α­πό­δο­ση» για τις ε­πεν­δύ­σεις σε γη και α­κί­νη­τα, αλ­λά και το χω­ρι­κό και κοι­νω­νι­κό δια­χω­ρι­σμό με­τα­ξύ των φτω­χών και των άλ­λων. Στο νέο ρυθ­μι­στι­κό της Αθή­νας προ­βλέ­πε­ται η με­τα­τρο­πή της Αθή­νας σε μη­τρο­πο­λι­τι­κό κέ­ντρο, με στό­χο την αλ­λα­γή του χα­ρα­κτή­ρα και πλη­θυ­σμια­κής σύν­θε­σης των πε­ριο­χών, χω­ρίς ό­μως να υ­λο­ποιεί­ται ταυ­τό­χρο­να και έ­να σχέ­διο α­ξιο­πρε­πούς στέ­γα­σης και δια­βίω­σης των κα­τοί­κων των πε­ριο­χών αυ­τών.
 Τα σχέ­δια για την ο­λο­κλη­ρω­μέ­νη πα­ρέμ­βα­ση στο Με­τα­ξουρ­γείο-Κε­ρα­μει­κό, το Rethink Athens (πε­ζο­δρό­μη­ση της Πα­νε­πι­στη­μίου), το ΤΑΙ­ΠΕΔ στην Πλά­κα και άλ­λα θα δια­μορ­φώ­σουν έ­να νέο α­στι­κό κέ­ντρο που πέ­ρα α­πό τις πο­λε­ο­δο­μι­κές αλ­λα­γές θα ε­πι­φέ­ρει και με­γά­λες αλ­λα­γές στην αν­θρω­πο­γεω­γρα­φία, με­τα­το­πί­ζο­ντας συ­νο­λι­κά πλη­θυ­σμια­κές ο­μά­δες προς άλ­λες κα­τευ­θύν­σεις. Δεν εί­ναι τυ­χαίο που οι δρά­σεις ε­ξω­ραϊσμού ει­δι­κό­τε­ρα του κέ­ντρου της Αθή­νας συ­νο­δεύο­νται α­πό δρά­σεις κα­τα­στο­λής και βίας εκ μέ­ρους του κρα­τι­κού μη­χα­νι­σμού με την ορ­γά­νω­ση ε­πι­χει­ρή­σεων «σκού­πας» των με­τα­να­στών, των χρη­στών ου­σιών και γε­νι­κό­τε­ρα ε­νά­ντια σε ό,τι δύ­να­ται να α­μαυ­ρώ­σει την ει­κό­να και την ελ­κυ­στι­κό­τη­τα του «real estate» στο κέ­ντρο της Αθή­νας.
«Αν δεν λύ­σου­με το πρό­βλη­μα της α­σφά­λειας στο κέ­ντρο της Αθή­νας, ο­ποια­δή­πο­τε προ­σπά­θεια θα εί­ναι υ­πο­νο­μευ­μέ­νη», ε­πι­σή­μα­νε ο δή­μαρ­χος Αθη­ναίων Γιώρ­γος Κα­μί­νης, προ­σθέ­το­ντας ό­τι «αν δεν λυ­θεί τα­χέως το πρό­βλη­μα της λα­θρο­με­τα­νά­στευ­σης, που ε­πι­βα­ρύ­νει την κα­τά­στα­ση και τρο­φο­δο­τεί ό­λα τα ε­γκλη­μα­τι­κά δί­κτυα, δεν βλέ­πω λύ­ση».
Εί­ναι εν­δια­φέ­ρου­σα η συμ­με­το­χή των ι­διω­τών σε ό­λα αυ­τά τα σχέ­δια α­νά­πλα­σης του κέ­ντρου της Αθή­νας. Εί­ναι εν­δει­κτι­κό ό­τι σε κοι­νή δή­λω­ση η ε­ται­ρεία Oliaros KM Properties και του Υ­ΠΕ­ΚΑ μί­λη­σαν για τη σύ­σκε­ψη που έ­γι­νε στις 16.4.2013 με α­πο­κλει­στι­κό θέ­μα τον κα­θο­ρι­σμό δρά­σεων για την υ­λο­ποίη­ση του έρ­γου για την α­να­ζωο­γό­νη­ση της πε­ριο­χής Κε­ρα­μει­κού – Με­τα­ξουρ­γείου, με τη δια­δι­κα­σία τα­χείας α­δειο­δό­τη­σης (fast track) και τη χρη­μα­το­δό­τη­ση α­πό το πρό­γραμ­μα JESSICA (σύ­μπρα­ξη δη­μό­σιου – ι­διω­τι­κού το­μέα για την α­στι­κή α­νά­πτυ­ξη). Το πρό­βλη­μα εί­ναι ό­τι δεν κλή­θη­καν οι κά­τοι­κοι της πε­ριο­χής, οι ο­ποίοι θα «υ­πο­στούν» τις συ­νέ­πειες της α­να­βάθ­μι­σης της πε­ριο­χής.

Να ε­πα­να­σχε­διά­σου­με το χώ­ρο

Να ε­πι­ση­μά­νου­με ό­τι η τα­ξι­κή ορ­γά­νω­ση της πό­λης δεν εί­ναι κά­τι που προέ­κυ­ψε τώ­ρα, α­πλά ε­ντεί­νε­ται. Εί­ναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κή η τα­ξι­κή ορ­γά­νω­ση της πό­λης κοι­τώ­ντας την α­ρι­στε­ρή και δε­ξιά ό­χθη του Ιλι­σού στο Πα­γκρά­τι: Η δε­ξιά ό­χθη προο­ρι­σμέ­νη για κα­τοι­κίες υ­ψη­λών προ­σώ­πων, πρε­σβείες, Μέ­γα­ρο Μα­ξί­μου, πλού­σιο πρά­σι­νο, πε­ριο­ρι­σμέ­νη στάθ­μευ­ση και η α­ρι­στε­ρή με πυ­κνο­δο­μη­μέ­νες πο­λυ­κα­τοι­κίες, με υ­πο­τυ­πώ­δες πρά­σι­νο, ε­λά­χι­στους ε­λεύ­θε­ρους χώ­ρους, δι­πλο-τρι­πλο­παρ­κα­ρί­σμα­τα ή το Χίλ­τον και πί­σω τα προ­σφυ­γι­κά της Και­σα­ρια­νής. Με έ­να πρό­χει­ρο υ­πο­λο­γι­σμό σ’ αυ­τές τις πε­ριο­χές στε­γά­ζο­νται πε­ρί­που 1.000 νοι­κο­κυ­ριά και κα­τα­στή­μα­τα α­νά οι­κο­δο­μι­κό τε­τρά­γω­νο. Ακό­μη κι αυ­τοί οι συ­ντε­λε­στές δό­μη­σης (ε­πι­φά­νεια, ύ­ψος) έ­χουν να κά­νουν με το για ποιους προο­ρί­ζο­νται αυ­τές οι πε­ριο­χές. Όσο πιο χα­μη­λοί εί­ναι αυ­τοί οι συ­ντε­λε­στές, τό­σο για πιο χάι έ­νοι­κους προο­ρί­ζο­νται. Επί­σης, πε­ριο­χές υ­πο­βαθ­μι­σμέ­νες ό­πως Κο­λω­νός, Ψυρ­ρή, Με­τα­ξουρ­γείο, που έ­φτα­σε μία ρύθ­μι­ση και ε­κτί­να­ξε τις τι­μές στα ύ­ψη, χω­ρίς να υ­πάρ­χουν οι α­πα­ραί­τη­τες υ­πο­δο­μές (στου Ψυρ­ρή) και πά­λι εί­ναι υ­πό ε­γκα­τά­λει­ψη.
Η κοι­νω­νι­κή πό­λω­ση και ο δια­χω­ρι­σμός αυ­ξά­νο­νται – η πρό­σφα­τη οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση διό­γκω­σε πε­ραι­τέ­ρω τις ε­πι­δρά­σεις των δια­δι­κα­σιών της α­γο­ράς και την βαθ­μιαία συρ­ρί­κνω­ση του κρά­τους πρό­νοιας. Οι δια­χω­ρι­σμοί στην κοι­νω­νία και στο χώ­ρο α­πο­τε­λούν διο­γκού­με­να προ­βλή­μα­τα που πρέ­πει να α­ντι­με­τω­πί­σου­με. Θα πρέ­πει να ε­πα­να­σχε­διά­σου­με το χώ­ρο, ό­χι για την κερ­δο­φο­ρία των ε­πεν­δυ­τών «real estate», αλ­λά για την ει­ρη­νι­κή συ­νύ­παρ­ξη των συ­ναν­θρώ­πων, τη δια­σφά­λι­ση ε­παρ­κούς και α­ξιο­πρε­πούς στέ­γα­σης και συν­θη­κών δια­βίω­σης ό­λων, την προ­στα­σία των κοι­νό­χρη­στων και δη­μό­σιων χώ­ρων, την ι­σό­τι­μη πρό­σβα­ση σε υ­πο­δο­μές και υ­πη­ρε­σίες με γνώ­μο­να τη συμ­με­το­χή των κα­τοί­κων και τη βιω­σι­μό­τη­τα των γει­το­νιών.

* Η Αφρο­δί­τη Θε­ο­πε­φτά­του εί­ναι πο­λι­τι­κός μη­χα­νι­κός και βου­λευ­τής Κε­φαλ­λη­νίας και Ιθά­κης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.