Πόλεμος εργολάβων για μισό δισ. ευρώ

Του ΑΡΓΥΡΗ ΔΕΜΕΡΤΖΗ από την Ελευθεροτυπία

 

Οι μικρομεσαίοι εργολάβοι ζητούν να μπουν στις δημοπρασίες του δυτικού άξονα Πελοποννήσου και να μην πάει το έργο αποκλειστικά στα χέρια των μεγαλοεργολάβων ** Ο ΣΑΤΕ καταγγέλλει «πάγωμα» των δημόσιων έργων, λόγω δέσμευσης του νέου ΕΣΠΑ στις εργολαβικές αποζημιώσεις των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων

Με πέντε ανοιχτά μέτωπα προσδιορίστηκε για τις 27 Ιανουαρίου 2015 να δημοπρατηθεί το έργο κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Πάτρα-Πύργος, μήκους 75 χιλιομέτρων, προϋπολογισμού κατασκευής 475 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ ήδη άρχισε ο πόλεμος μεταξύ των εργολάβων για τη διανομή της πίτας του έργου, αλλά και τον έλεγχο των μελλοντικών εισπράξεων διοδίων.

Ο σύνδεσμος των μικρομεσαίων εργολάβων (ΣΑΤΕ) με επιστολή του προς τον υπουργό Υποδομών Μ. Χρυσοχοΐδη ζητά το έργο να γίνει με περισσότερες της μιας εργολαβίες. Δηλαδή να μην πέσει σαν... ώριμο φρούτο στις μεγάλες εργολαβικές κοινοπραξίες, που ήδη κρατούν στα χέρια τους το δίκτυο των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων της χώρας.

Μάλιστα ο ΣΑΤΕ επικαλείται την πρόσφατη κατάργηση των κατώτατων ορίων συμμετοχής στις δημοπρασίες έργων, που άνοιξε την πόρτα ώστε οι μεγάλοι εργολάβοι να μπαίνουν και στα μικρά έργα, ζητώντας αντίστοιχα και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να μπορούν ισότιμα να μετέχουν στις διαδικασίες των δημόσιων συμβάσεων και μεγάλων έργων. Ειδικά σήμερα, που, όπως σημειώνει ο σύνδεσμος, τα δημοπρατούμενα δημόσια έργα είναι ανύπαρκτα, αφού το μεγαλύτερο κομμάτι χρηματοδότησής τους από το νέο ΕΣΠΑ έχει δεσμευθεί στις εργολαβικές αποζημιώσεις των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων.

Τα πέντε ανοιχτά μέτωπα δημοπράτησης του έργου είναι:

1 «Φουσκωμένος» ο προϋπολογισμός. Δημοπρατείται μόνον ένα τμήμα του άξονα Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα, με ακριβότερο τίμημα τουλάχιστον κατά 30% και παράλληλη δυνατότητα επέκτασης της σύμβασης κατά 18 εκατομμύρια ευρώ, για πρόσθετα έργα αναβάθμισης υφιστάμενων κάθετων δρόμων, διαπλατύνσεις και κατασκευή ανισόπεδου κόμβου Αράξου.

Συγκεκριμένα, ο νέος προϋπολογισμός δημοπράτησης του έργου διαμορφώθηκε σε 475 εκατομμύρια ευρώ, έναντι 340 εκατομμυρίων ευρώ των αρχικών επίσημων προβλέψεων του υπουργείου Υποδομών.

Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις του υπουργείου, πριν το έργο αποκοπεί από τη σύμβαση παραχώρησης της «Ολυμπίας Οδού», για να γίνει ως δημόσιο έργο, είχε κατασκευαστεί από την ομώνυμη κοινοπραξία (συμμετέχουν η γαλλική Vinci και οι μεγάλοι του κατασκευαστικού τομέα «Ακτωρ», «J&Ρ-Αβαξ», ΤΕΡΝΑ) κατά 60% και είχαν ολοκληρωθεί οι απαλλοτριώσεις.

Τώρα η αύξηση του προϋπολογισμού του έργου αποδίδεται σε πρόσθετες κατασκευαστικές ανάγκες και δαπάνες απαλλοτριώσεων και αρχαιολογικών ερευνών.

2 «Λάστιχο» το χρονοδιάγραμμα. Στο νόμο, που εξασφάλισε πρόσθετες εργολαβικές χρηματοδοτήσεις ύψους 2,2 δισ. ευρώ για την επανεκκίνηση των μεγάλων οδικών έργων, προβλέφθηκε ότι «το τμήμα Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα χαρακτηρίζεται έργο υποδομής άμεσης προτεραιότητας και θα δημοπρατηθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2014» (άρθρο 5, ν. 4219/2013).

Το έργο δημοπρατείται με τουλάχιστον οκτώ μήνες καθυστέρηση. Η πρόβλεψη της διακήρυξης είναι να ολοκληρωθεί σε 36 μήνες, περί τα μέσα του 2018. Δηλαδή με δύο χρόνια καθυστέρηση από τις αρχικές προβλέψεις. Πάντως ο ΣΑΤΕ, σπεύδοντας να προλάβει τυχόν επιχειρήματα «περί καθυστέρησης της δημοπρασίας έως ότου ετοιμαστούν τεύχη για τη δημοπράτηση σε παρτίδες», σημειώνει:

«Ηδη από την πρώτη φάση των διαγωνισμών για την παραχώρηση του συγκεκριμένου έργου έχουμε διανύσει περισσότερα από 13 χρόνια (Ιανουάριος του 2001 εγκρίθηκε η διακήρυξη προεπιλογής των σχετικών έργων) και με τις αναμενόμενες δικαστικές διενέξεις το διάστημα θα επιμηκυνθεί περαιτέρω». Επίσης σημειώνει ότι όταν έγινε η παραχώρηση της «Ολυμπίας Οδού» είχε ανακοινωθεί πως το έργο, συμπεριλαμβανομένου και του τμήματος που τώρα δημοπρατείται, θα έχει ολοκληρωθεί ώς το 2016.

3 «Κουτσουρεμένο» το έργο. Από το συνολικό τμήμα Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα, μήκους 150 χλμ., που αφαιρέθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο από την εργολαβία της «Ολυμπίας Οδού», στο πλαίσιο της συμφωνίας για την επανεκκίνηση των οδικών έργων, για να κατασκευαστεί ως δημόσιο έργο, δημοπρατείται μόνον το τμήμα Πάτρα-Πύργος 75 χιλιομέτρων.

Υπολείπεται τμήμα μήκους 75 χιλιομέτρων, δηλαδή το άλλο μισό έργο -και ιδιαίτερα το δύσκολο τμήμα από τον Πύργο μέχρι το Καλό Νερό- είναι στον αέρα, χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις πόρων και χρονοδιαγραμμάτων για την κατασκευή του.

Στο μεταξύ πυκνώνουν τα στοιχεία που δείχνουν ότι τα υπολειπόμενα τμήματα δεν πρόκειται να κατασκευαστούν σε ορατό χρόνο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι πόροι από το νέο ΕΣΠΑ δεσμεύθηκαν στα εργολαβικά «πανωπροίκια» των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων και δεν υπάρχει χρηματοδότηση για άλλα δημόσια έργα.

4 Προβλήματα στη χρηματοδότηση. Το τμήμα Πάτρα-Πύργος δημοπρατείται με καθυστέρηση οκτώ μηνών, λόγω εμπλοκών στη χρηματοδότησή του. Φαίνεται όμως ότι δεν έχει «κλειδώσει» μέχρι σήμερα η χρηματοδότηση του έργου και ότι εξακολουθούν να είναι σε εκκρεμότητα οι διαδικασίες για την ένταξή του στο ΣΕΣ 2014-2020, χωρίς να αποκλείονται νέες εμπλοκές και καθυστερήσεις. Οσο για το άλλο μισό έργο ακολουθεί την πορεία των δημόσιων έργων, που μένουν στον αέρα.

Μάλιστα, ο ΣΑΤΕ, με άλλη επιστολή του, ζητά από το γενικό γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων (ΕΣΠΑ) Γιώργο Γιαννούση επείγουσα συνάντηση, για το «ζήτημα της προβλεπόμενης χρηματοδότησης τεχνικών έργων κατά τη διάρκεια του επόμενου κοινοτικού χρηματοδοτικού προγράμματος ΣΕΣ 2014-2020», αφού, όπως σημειώνει, «από συγκλίνουσες πληροφορίες φαίνεται να έχει ήδη δεσμευθεί, για την κατασκευή των έργων παραχώρησης αυτοκινητοδρόμων και άλλων μεγάλων έργων, μέρος επίσης για τα συνεχιζόμενα μεγάλα έργα-γέφυρες, οπότε για το μεγάλο πλήθος των μικρομεσαίων εργοληπτικών επιχειρήσεων απομένει ένα πολύ μικρό μέρος».

5 Πυκνά διόδια σε δημόσιο έργο. Στο τμήμα των 75 χιλιομέτρων από την Πάτρα μέχρι τον Πύργο προβλέπονται δύο μετωπικοί σταθμοί στα Χανάκια (67ο χλμ.) και στα Τσουκαλέικα (8ο χλμ.).

Εκτός όμως από τους δύο μετωπικούς σταθμούς, θα δημιουργηθούν και δύο πλευρικοί σταθμοί διοδίων (με ράμπες εισόδου-εξόδου) στον κόμβο της Αμαλιάδας και στην Κάτω Αχαΐα.

Το δίκτυο διοδίων συνδέεται με τα ακολουθούμενα σενάρια χρηματοδότησής του, χωρίς να έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο αφού κατασκευαστεί ως δημόσιο έργο να παραχωρηθεί μελλοντικά σε ιδιώτες εργολάβους η συντήρηση και εκμετάλλευσή του.

Ανταγωνισμός

Για το αίτημα που διατυπώνει, το έργο να δημοπρατηθεί με περισσότερες της μιας εργολαβίες, ο ΣΑΤΕ σημειώνει ότι αυτό θα έχει αποτέλεσμα να δοθεί η ευκαιρία συμμετοχής και μικρομεσαίων εταιρειών, να αυξηθεί ο ανταγωνισμός προς όφελος του Δημοσίου, αλλά και να διατηρηθούν θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο.

Οπως υπογραμμίζεται στην επιστολή του ΣΑΤΕ προς τον υπουργό ΥΜΕΔΙ Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, το αίτημα ανταποκρίνεται πλήρως στην πρόσφατη κατάργηση των κατώτατων ορίων συμμετοχής στις δημοπρασίες έργων και των προβλέψεων και των προτροπών των νέων Ευρωπαϊκών Οδηγιών για «παρτιδοποίηση» των έργων (οδηγία 24/2014, άρθρο 46), όπου αυτό είναι εφικτό, προκειμένου και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να μπορούν ισότιμα να μετέχουν στις διαδικασίες των δημόσιων συμβάσεων.