Εισήγηση Θεανώς Φωτίου στη συζήτηση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων για το Σ/Ν "Ερευνα, Τεχνολογικη Αναπτυξη και Καινοτομία και άλλες διατάξεις", 23/10/2014

 ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΕ΄- ΣΥΝΟΔΟΣ Γ΄

ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ          

KAI EIΔΙΚΗ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

                                                                                                            ΑΔΙΟΡΘΩΤΑ

Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Ο

(Άρθρο 40 Κ.τ.Β.)

Στην Αθήνα, σήμερα, 23 Οκτωβρίου 2014, ημέρα Πέμπτη και ώρα 15.20΄, συνήλθαν σε κοινή συνεδρίαση, στην Αίθουσα «Προέδρου Αθανασίου Κων. Τσαλδάρη» (223) του Μεγάρου της Βουλής, η Διαρκής Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων και η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Έρευνας και Τεχνολογίας, υπό την προεδρία του Προεδρεύοντος αυτών, κ. Σπυρίδωνος Ταλιαδούρου, με θέμα ημερήσιας διάταξης τη συνέχιση της επεξεργασίας και εξέτασης του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων «Έρευνα, τεχνολογική ανάπτυξη και καινοτομία και άλλες διατάξεις».

Στη συνεδρίαση παρέστησαν οι Υφυπουργοί Παιδείας και Θρησκευμάτων, κ.κ. Γεώργιος Στύλιος, ο κ. Αλέξανδρος Δερμεντζόπουλος, ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας, κ. Χρήστος Βασιλάκος, καθώς και αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες.

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΑΛΙΑΔΟΥΡΟΣ (Προεδρεύων των Επιτροπών): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αρχίζει η συνεδρίαση.

[…]

                ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΑΛΙΑΔΟΥΡΟΣ (Προεδρεύων των Επιτροπών): Το λόγο έχει η κυρία Φωτίου.

                ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ (Εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ): Ευχαριστώ κ. Πρόεδρε. Αγαπητοί συνάδελφοι έχουμε να συζητήσουμε σήμερα ένα νόμο πενήντα άρθρων κατ’ αρθρον. Είναι ένας μεγάλος νόμος, όφειλε να συνιστά ένα νόμο πλαίσιο με προοπτική μακροπρόθεσμη σε βάθος εικοσαετίας ή τριακονταετίας, όπως ήταν ο ν. 1514/1985 του ΠΑΣΟΚ.

Διότι η ίδια η φύσητης Έρευνας απαιτεί μακροχρόνια πλαίσια για να μπορέσει να αποδώσει και να αναπτυχθεί. Το ρόλο αυτό τον επιτέλεσε ο ν.1514/1985 και είναι αστείο που εγώ σήμερα υπερασπίζομαι με τόσο πάθος ένα νόμο του ΠΑ.ΣΟ.Κ., ο οποίος, όμως, στην πραγματικότητα δημιούργησε το ερευνητικό σύστημα της χώρας μας. Το σημερινό ΠΑ.ΣΟ.Κ. της συγκυβέρνησης, ξεχνά την πιο δημιουργική του περίοδο και φέρνει ένα νόμο που όχι μόνο δεν είναι νόμος πλαίσιο για την έρευνα και δεν βελτιώνει τον προηγούμενο, αλλά, θεωρούμε ότι πλήττει την έννοια της Έρευνας ως δημόσιου αγαθού, στο τρίπτυχο ότι οφείλει να επιτελείται σε δημόσιους φορείς, που στελεχώνονται με δημόσιους λειτουργούς και που χρηματοδοτούνται με δημόσιο χρήμα.

Κυρίως πλήττεται η βασική έρευνα κατά την άποψή μας, γιατί παραμένει ένας απλός ορισμός, ένα «κενό πουκάμισο» δεν λαμβάνεται καμία πρόνοια για τη χρηματοδότησή της. Όλο το σχέδιο νόμου μεταθέτει το κέντρο βάρους από τη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα στην καινοτομία. Ξαναείπαμε, ότι αυτό είναι κοντόφθαλμο. Η καινοτομία είναι ανταγωνιστικά προϊόντα της έρευνας, αν δεν υπάρχουν μια έρευνα η βασική και εφαρμοσμένη δεν υπάρχει καινοτομία.

Ο ενιαίος χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και έρευνας δεν δημιουργείται, κατά την άποψή μας, και αυτή η απαίτηση Α.Ε.Ι. και Ερευνητικών Κέντρων που θα δημιουργούσε συνέργειες, θα πολλαπλασίαζε δυνάμεις, θα εξοικονομούν σε ανθρώπινους πόρους και υλικούς, καταλήγει να είναι και αυτή ένας ορισμός, συμποσείτε στον ορισμό του επισκέπτη καθηγητή, κατά την άποψή μας. Αυτή η αδυναμία, η ατολμία, η κοντόφθαλμη σύλληψη είναι αναντίστοιχη των κρίσιμων στιγμών που περνά η χώρα. Είναι αποστερεί από μια βασική προωθητική δύναμη για τη στήριξη και ενίσχυση της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας.

Παραμένουν, έτσι, τελικά, δύο ασύνδετες σφαίρες: Τα Α.Ε.Ι. από τη μια και τα Ερευνητικά Κέντρα από την άλλη, ενώ τα Ερευνητικά Κέντρα συνεχίζουν να απορυθμίζονται, να κατακερματίζονται, εν δυνάμει, σε μια μεγάλη πολυτυπία. Κυρίως, όμως, εκχωρείται το πενιχρό δημόσιο χρήμα για να στηθεί ένας μεγάλος ιδιωτικός τομέας έρευνας, όχι από ίδια κεφάλαια, αλλά χρηματοδοτούμενα από τα πενιχρά δημόσια κεφάλαια.

Ο νόμος, είναι κάπου γραμμένος. Δείγμα μιας αδικαιολόγητης προχειρότητας η οποία είναι αδικαιολόγητη γιατί … από καιρό, επί μακρόν. Έτσι, εγώ πιστεύω ότι τελικά αποτυπώνει, μάλλον, αντιτιθέμενα συμφέροντα που επιχειρούνται να καλυφθούν μέσω ασαφειών και πολλαπλών ερμηνειών.

Να μας επιτρέπει μια πρόβλεψη. Αν ψηφιστεί ως έχει, την εφαρμογή του θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και θα δημιουργήσει μια μεγάλη περιπέτεια για τους ερευνητές και το ερευνητικό σύστημα, εκτός και αν επειδή έχετε προβλέψει όλα τελικά να περνάμε από το χέρι του ΓΓΕΚ, εκείνος πια να έχει «και το πεπόνι και το μαχαίρι» για να τα λύνει όλα.

Θεωρούμε ότι οι θέσεις μας δικαιώθηκαν από την ακρόαση των φορέων και το πλήθος και τη σοβαρότητα των τροπολογιών, μεγάλο πλήθος τροπολογιών, που κατατέθηκαν στην προηγούμενη διαβούλευση των φορέων, όπου σας υπενθυμίζω ότι οι μεν φορείς της Ερευνητικής Κοινότητας ομόφωνα ζήτησαν την απόσυρση του νομοσχεδίου, κι εδώ θέλω να πω ότι επιχειρείται αυτές τις ημέρες εν μέρει η ταύτιση των συνδικαλιστικών οργάνων των ερευνητών, με τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. δήθεν, ο οποίος τους «δίνει γραμμή». Το θεωρώ πολιτικά απαράδεκτο!

Απ' την άλλη, ακούσαμε τους διευθυντές των Ερευνητικών Κέντρων να αναζητούν λύσεις μέσω πολυάριθμων τροπολογιών που κατέθεσαν και νομοθετικών βελτιώσεων που ανέλυσαν, πιεζόμενοι κατά την άποψή μας, από τα καθημερινά αδιέξοδα που βιώνουν εξαιτίας της πολιτικής της συγκυβέρνησης στο χώρο της Έρευνας και της Οικονομίας.

Αναλυτικότερα όμως, στο άρθρο 1 παράγραφος 13, είναι το άρθρο που δεν αναφέρονται ρητά οι υφιστάμενοι ερευνητικοί φορείς, ενώ αναφέρονται διάφοροι άλλοι.

Το άρθρο 2 είναι εκπληκτικό και είναι ένα πολυάρθρο. Είναι 4 σελίδες, είναι τεράστιο, είναι ένα άρθρο ορισμών, στο οποίο υπεισέρχονται θέματα πολιτικών επιλογών μέσω ασαφειών. Στην παράγραφο 23, στον ορισμό του ερευνητικού οργανισμού, αναφέρονται μόνο τα πανεπιστήμια. Έτσι, δια αυτής της ασάφειας εξαιρούνται τα Τ.Ε.Ι.. Στην παράγραφο 24 γίνεται η μετάλλαξη των ερευνητικών φορέων με καθεστώς ιδιωτικού δικαίου από φορείς δημόσιου συμφέροντος σε φορείς που δεν άπτονται της άσκησης δημόσιας εξουσίας. Στην παράγραφο 35, που δίνετε μια διασταλτική ερμηνεία του ασαφούς όρου «λοιποί φορείς» εντάσσετε εκεί και τους φορείς αλλοδαπής.

Στο άρθρο 4, που είναι ο στρατηγικός προγραμματισμός και ο σχεδιασμός της χώρας για την ΕΤΑΚ, απουσιάζει η έννοια της έρευνας και της επιστήμης και απουσιάζει επίσης η ιδιαίτερη κατάσταση που βρίσκεται η χώρα και οι εθνικές προτεραιότητες που προκύπτουν από αυτήν. Έτσι, αντιγράφετε τυφλά τις ευρωπαϊκές πολιτικές έρευνες των προηγμένων βιομηχανικά κρατών του βορρά στην περιβόητη χάρτα του ερευνητή. Επιπλέον, η χάραξη της ΕΣΕΤΑΚ γίνεται αποκλειστικά από την ΓΓΕ, ενώ όφειλε να είναι υπόθεση του διευρυμένου ΕΣΕΤ ή ΕΣΕΚ.

Στα άρθρα 11 και 12, ο ΕΣΕΚ παραμένει ένα συμβουλευτικό και επικουρικό όργανο του εκάστοτε γενικού γραμματέα με ασαφείς αρμοδιότητες. Δεν μετέχει στο σχεδιασμό της εθνικής πολιτικής, αλλά απλώς παρακολουθεί. Το ΕΣΕΚ, κατά την άποψή μας, οφείλει να είναι όργανο ανεξάρτητο και όχι ευθέως εξαρτώμενο και επιλεγόμενο από τον εκάστοτε Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων. Να είναι όργανο εισηγητικό με βαρύνουσα σημασία, στο οποίο πρέπει να συμμετέχει εκπρόσωπος της συνόδου, των ερευνητικών κέντρων και των Α.Ε.Ι.. Στο άρθρο 12, παράγραφος 3, θεωρούμε υπερεξουσία την δυνατότητα που δίνεται στον περιφερειάρχη να διορίζει τα μέλη του ΠΕΣ κατά τη διακριτική του ευχέρεια.

Στο άρθρο 13, ο συνδυασμός αυτού του άρθρου με το άρθρο 49 παράγραφος 2 των μεταβατικών διατάξεων, είναι εξαιρετικά επικίνδυνος, δημιουργεί θεσμικό κενό, όπως γνωμοδοτεί και ο κ. Παπαδημητρίου, γνωμοδότηση την οποία έχω εδώ και την καταθέτω στα πρακτικά. Δημιουργεί σοβαρό ενδεχόμενο για ξαφνικό θάνατο «τύπου ΕΡΤ» των ερευνητικών κέντρων. Διαφωνούμε να χάσουν τα ερευνητικά κέντρα σε καθεστώς ΝΠΙΔ την ιδιότητά τους ως φορείς δημόσιου συμφέροντος. Στο ίδιο άρθρο και στην παράγραφο 5, διαφωνούμε να καταργούνται, να διασπώνται, να συγχωνεύονται τα ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα ή να αλλάζει η νομική τους υπόσταση με απλά προεδρικά διατάγματα. Υποστηρίζουμε ότι αυτές οι πράξεις πρέπει να γίνονται με νόμο, δηλαδή, δια της Βουλής.

Στο θεσμικό πλαίσιο σύστασης ερευνητικού κέντρου απουσιάζουν σκόπιμα κατά την άποψή μας, οι οργανικές θέσεις. Διαφωνούμε με την θεσμοθέτηση ερευνητικού κέντρου με ημερομηνία λήξης, άρθρο 13, παράγραφος 5. Διαφωνούμε με την παράγραφο 5β να μπορούν να ιδρύουν μεταπτυχιακές σπουδές ερευνητικά κέντρα χωρίς συνέργεια με τα αντίστοιχα Α.Ε.Ι..

Στο άρθρο 15, παράγραφος 4, διαφωνούμε οι συνεδριάσεις των διοικητικών συμβουλίων των ερευνητικών κέντρων και ινστιτούτων να είναι μυστικές. Διαφωνούμε με το άρθρο 15, παράγραφος 15, να μεταβιβάζει το Δ.Σ. στον διευθυντή ερευνητικού κέντρου ή ινστιτούτου ουσιαστικές αρμοδιότητές του. Εδώ επίσης εγκαθιδρύεται η ανισοτιμία μεταξύ καθηγητών Α.Ε.Ι. που εργάζονται στο ερευνητικό κέντρο και ερευνητών που παρέχουν διδακτικό έργο στα Α.Ε.Ι. και για πολλοστή φορά καταδεικνύεται η ανυπαρξία ενιαίου χώρου ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας.

Άρθρο 16, παράγραφος 10. Διαφωνούμε με την μείωση στο ένα τρίτο από το οικείο ερευνητικό κέντρο έναντι των δύο τρίτων που προϋπήρχε στην επιτροπή κρίσης των ερευνητών, εννοώ του αριθμού των μελών. Επιθυμούμε να επανέλθει το ανώτατο όριο ηλικίας των 62 ετών για την διεκδίκηση της θέσης διευθυντών ερευνητικών κέντρων ή ινστιτούτων. Για την παράταση της θητείας των επιθυμούμε να προβλεφθεί ανώτατο όριο, γιατί το άρθρο 16, παράγραφος 7 με διασταλτική ερμηνεία μπορεί να δικαιολογεί επ’ αόριστον παρατάσεις. Θεωρούμε ότι οι διευθυντές εθνικών κέντρων ινστιτούτων πρέπει να είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και ότι οφείλει να αξιολογείται περιοδικά ή συνολικά το έργο τους. Στο έργο τους πρέπει να συνυπολογίζεται και να συμπεριλαμβάνεται η αξιολόγηση των ερευνητών του εκάστοτε ειδικού κέντρου και ινστιτούτου. Πολλή αξιολόγηση περίεργο για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Άρθρο 17, παράγραφος 2. Δεν συμφωνούμε με την κατάργηση του γνωμοδοτικού οργάνου του νόμου 1514/1985 και την αντικατάστασή του με ένα επιστημονικό συμβούλιο διαφορετικού ρόλου.

Άρθρο 18. Οι ερευνητές αναφέρονται ως οργανικοί επιστήμονες για δεν αναφέρεται πουθενά ότι είναι μόνιμοι δημόσιοι λειτουργοί. Διαφωνούμε κάθετα με αυτό το άρθρο. Στην παράγραφο 5, ενώ προσφέρεται στις εταιρείες και το έμπειρο επιστημονικό, τεχνικό προσωπικό των ερευνητικών κέντρων και ινστιτούτων, εάν το απαιτήσουν, απουσιάζει η δυνατότητα χορήγησης πρόσθετης αμοιβής.

Το άρθρο 20 είναι καθοριστικό για μας, διότι δεν δεσμεύεται για την δημόσια χρηματοδότηση των ερευνητικών φορέων, ενώ αντιθέτως προωθεί με οποιονδήποτε τρόπο, την χρησιμοποίηση της περιουσίας τους. Τι σημαίνει «με οποιονδήποτε τρόπο»;

Διαφωνούμε με το άρθρο 21, παράγραφος 7, διότι καθιστά την ΓΓΕΤ φορέα εκπαίδευσης και πιστοποίησης που παρέχει εκπαιδευτικά προγράμματα στη νομοθεσία ευρεσιτεχνίας και συγχρόνως πιστοποιεί δικηγόρους ευρεσιτεχνίας, εκπαίδευση και πιστοποίηση. Φαντάζομαι ότι και το περιεχόμενο αποτελεί διεθνή πρωτοτυπία. Το έχετε βρει βέβαια και αλλού;

Άρθρο 22, παράγραφος 2. Οι διαγωνισμοί μέχρι 140.000 ευρώ για να μην εξελιχθούν σε πελατειακά δωράκια του εκάστοτε ΓΓΕΤ η των διοικητικών συμβουλίων των ΕΚ, οφείλουν να διέπονται από τους κανονισμούς τουλάχιστον των προσωρινών διαγωνισμών, παρόλο που και αυτοί είναι φύλλα συκής. Διαφωνούμε με την παράγραφο 3, όπου συμπληρώνεται ο νόμος 3894 για fasttruckεπενδύσεις άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ για πρώτη φορά και με αντίστοιχες ερευνητικές επενδύσεις. Δηλαδή και τις ερευνητικές επενδύσειςfasttruck. Η έμφαση είναι στο fasttruck. Κύριε Γενικέ, δεν είναι οι ερευνητικές επενδύσεις. Να μην γίνονται παρανοήσεις. Στο άρθρο 3 δεν υπάρχει δέσμευση για πλήρη κάλυψη της μισθοδοσίας ούτε των προϋπολογισμών των ερευνητικών κέντρων και το συνδέει με υποχρεωτικές διμερείς συμφωνίες.

Άρθρο 23, παράγραφος 5στ’. Εδώ ενισχύονται αποκλειστικά και μόνο από την δημόσια χρηματοδότηση οι υδατοκαλλιέργειες. Γιατί επιλέγεται μόνον αυτός ο τομέας; Είναι προνομιακή εθνική επιλογή και δεν μας το έχει πει η Κυβέρνηση; Ή προνομιακές σχέσεις της συγκυβέρνησης με τους επενδυτές σε αυτό τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας; Δεν υπάρχει τίποτε άλλο που να αναφέρεται μέσα σε αυτό το νόμο-πλαίσιο ή σε αυτόν τον τεράστιο νόμο.

Σε ότι αφορά το άρθρο 29 παρ. 4, δεν προκύπτουν υποχρεωτικά οι κριτές από το περισπούδαστο μητρώο. Μητρώο βλέπουμε, μεγάλο μητρώο καταρτίζουμε, αλλά κατά προτίμηση.

Σε ότι αφορά το άρθρο 30, α. Κατάλογος κριτών να περιλαμβάνει μόνον τους εν ενεργεία καθηγητές και ερευνητές και όχι συνταξιούχους. Στο β, να χρησιμοποιείται υποχρεωτικά και όχι κατά προτίμηση. Στο γ, να επικαιροποιείται κάθε 2 χρόνια. Όλες οι επιτροπές που στήνει, είναι εκτός μητρώον.

Σε ότι αφορά το άρθρο 30 παρ. 6, να απαλειφθεί το διατελέσαντες.

Για το άρθρο 32, θέλω να παρατηρήσω ότι δεν είναι σωστό για ένα δείκτη της αξιολόγησης, να πρέπει να τροποποιείτε ο νόμος.

Σε ότι αφορά το άρθρο 36. Γενικά, διαφωνούμε στην παράγραφο 1 ότι το ύψος και οι προϋποθέσεις αμοιβής των καταξιωμένων ερευνητών, θα πρέπει να καθορίζονται αποκλειστικά με κοινή απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών και ΥΠΕΘ. Εδώ, οφείλουμε να πούμε ό,τι ο καταξιωμένος ερευνητής της αλλοδαπής, θα πρέπει να έχει τουλάχιστον τα τυπικά προσόντα, όπως είναι το διδακτορικό, που έχει και ο ερευνητής της ημεδαπής που εργάζεται στα Ερευνητικά μας Κέντρα. Χωρίς να θέλουμε να μπούμε στα όσα έχουν κυκλοφορήσει στον ημερήσιο τύπο, για φωτογραφικές διατάξεις, για διευθυντές Ινστιτούτων που δεν έχουν διδακτορικό.

Για την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας. Να επισημάνω εδώ, ότι εμείς θεωρούμε ότι θα έπρεπε να είναι ξεχωριστός νόμος, κύριε Πρόεδρε. Δεν υπάρχουν μεταβατικές διατάξεις για το υπηρετούμενο προσωπικό και επιμένουμε στα περί του σκοπού της υπηρεσίας ως Ρυθμιστικής Αρχής στο στενό πυρήνα του κράτους και δεν συμφωνούμε να μετατραπεί σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Δεν γίνεται να εκδίδει κανονιστικές πράξεις και εγκυκλίους και να καταρτίζει σχέδια έκτακτης ανάγκης και παράλληλα να είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Δεν συμφωνούμε ειδικά με την παράγραφο 43 ε, για ένα Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου μάλιστα, όπου λέει, να ενεργεί έρευνες σε κατοικίες, να λαμβάνει ένορκες καταθέσεις, δηλαδή υποκαθιστά τις δικαστικές Αρχές; Μπαίνει χωρίς εισαγγελέα;

Δεν εισερχόμαστε καθόλου στην συζήτηση επί των άρθρων 44,45,46.

Σε ότι αφορά το άρθρο 47, το έχω ξαναπεί ότι στις μεταβατικές διατάξεις «είναι ο ξαφνικός θάνατος».

Σε ότι αφορά το άρθρο 47 παρ.2. Φωτογραφική διάταξη για τα υφιστάμενα Δ.Σ., όπου παρατείνεται η θητεία τους με τερτίπια πέραν των δύο 4ετιών.

Για το άρθρο 49 παρ. 2 και σε συνδυασμό με το 47 παρ.1, διατηρεί το κέλυφος, όλο το προσωπικό που υπηρετεί στα Ερευνητικά Κέντρα δεν υπάρχει αλλά παραμένει με την εργασιακή σχέση που κατέχει, όπως αυτή θα καθορίζεται στους εσωτερικούς κανονισμούς που θα εκπονηθούν.

Τελειώνοντας, λοιπόν, καλούμε την Κυβέρνηση να αποσύρει τον νόμο, όχι για να τον πετάξει αλλά για να ξαναφέρετε έναν νόμο-πλαίσιο, πλήρη και με όσα πολύτιμα ακούστηκαν όλες αυτές τις ημέρες. Εγώ, πιστεύω ότι έχετε την δυνατότατα εάν πραγματικά επιθυμητέ, να βοηθήσετε την έρευνα.

Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.