Αγώνας για τη διάσωση του Μεγάρου Ιόλα

αναδημοσίευση από εδώ

Η Βίλα Ιόλα αποτελεί ένα ιστορικό μνημείο πολιτισμού, καθώς εκεί ο Αλέξανδρος Ιόλας συγκέντρωσε ό,τι πιο πολύτιμο είχε στις συλλογές του σ’ ένα σπίτι-Μουσείο που έχτισε για το σκοπό αυτό στην Αγ. Παρασκευή. Στο χώρο αυτό συναντήθηκαν έργα εικαστικών που σημάδεψαν την εποχή τους. Ανάμεσά τους Πικάσο, Μαξ Ερνστ, Νικί Ντε Σεν Φαλ, Ντε Κίρικο, Άντυ Γουόρχολ, Νταλί, Καντίνσκυ, Μιρό, Μαν Ρέι, Φοντάνα, Μπράουνερ, Τιγκελί, Μάτα, Ματιάτσι, Λαλάν, Τάκης, Παύλος, Ακριθάκης, Τσαρούχης, Χατζηκυράκος Γκίκας, Θόδωρος, Λαζόγκας, Πανιάρας, Τσόκλης κ.α.

  

Το σπίτι - μουσείο είναι αναμφίβολα ένα διεθνές τοπόσημο, σημείο αναφοράς για μια σειρά διεθνείς προσωπικότητες της Τέχνης και της πολιτικής. Τιμημένος από τη Γαλλική κυβέρνηση με το παράσημο της λεγεώνας της τιμής και καταξιωμένος, αποφασίζει το 1985 να δωρίσει στο Δήμο Αγίας Παρασκευής το χώρο, προκειμένου να δημιουργηθεί Ίδρυμα που θα αναλάβει να ανοίξει για το κοινό το μεγαλύτερο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης στην Ελλάδα και θα έχει σκοπό την προώθηση νέων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών.

Μια επίθεση όμως διαπόμπευσης δια μέσου του τύπου, ανατρέπει τα σχέδιά του και η συνεργασία του με το Δήμο διακόπτεται. Το 1987, λίγο πριν από το θάνατό του, το κτήριο καταληστεύεται και αδειάζει από το πολύτιμο περιεχόμενό του. Για είκοσι επτά ολόκληρα χρόνια ο χώρος μένει αφύλακτος. Η ληστρική επιδρομή συνεχίζεται και οι βανδαλισμοί ολοκληρώνουν το καταστροφικό τους έργο. Οι καταγγελίες πέφτουν στο κενό.

Τον Αύγουστο του 1998 ο χώρος κηρύσσεται διατηρητέο μνημείο (ΦΕΚ 840 τεύχος ΄β/1998), ενώ το 1999 το Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξίας και Περιβάλλοντος εγκρίνει τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου για το χαρακτηρισμό του χώρου ως Κέντρο Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων, (ΚΣΧΟΠ πρ. 293/46 9/12/1999), (ΦΕΚ. 541 Δ΄/31-8-2000).

Το 2000 πουλιέται στον εργολάβο τον Σπύρο Γεωργίου αντί του τιμήματος των 782.410.404 δρχ. Το 2001 ο Δήμος Αγ. Παρασκευής κηρύσσει το κτήριο και τον περιβάλλοντα χώρο απαλλοτριωτέο, εξασφαλίζοντας το ποσό του 1.200.000.000 δρχ. για την αποζημίωση των δικαιούχων, από εγκεκριμένο δάνειο του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.

Στις αρχές του 2002 κι ενώ όλα είναι έτοιμα για την απαλλοτρίωση, το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και το ΥΠΕΧΩΔΕ, μετά από εισήγηση του ΥΠ.ΠΟ, αποφασίζουν την απαλλοτρίωση του κτηρίου και του περιβάλλοντα χώρου για την εξυπηρέτηση της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας, με δαπάνες του Δημοσίου, που θα προέρχονταν από πιστώσεις του προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του ΥΠΠΟ. Η διαδικασία έχει το χαρακτήρα του κατεπείγοντος. Ο Δήμος παραχωρεί την πρωτοβουλία της απαλλοτρίωσης στην Πολιτεία, πράγμα που ουδέποτε πραγματοποιήθηκε.

Το 2009 με αφορμή την έκκληση των κατοίκων να καθαριστεί ο χώρος από τα ξερά κλαριά για πυροπροστασία, ο Δήμος απευθύνεται στον ιδιοκτήτη, εκείνος σ’ έναν εργολάβο ο οποίος βάζει με μπουλντόζες, χωρίς καμία επίβλεψη, και καταστρέφει τη μορφολογία και την αισθητική του διατηρητέου κήπου. Το 2012 μέσα σε μια νύχτα αφαιρούνται όλα τα κουφώματα του κτηρίου με αποτέλεσμα την επιτάχυνση της ερείπωσης του. Το 2013 ξεκινάει εισαγγελική έρευνα για την καταστροφή του κτηρίου με άγνωστο αποτέλεσμα.

Στα χρόνια που ακολουθούν ο αγώνας για τη διατήρηση του πολιτιστικού χαρακτήρα του μεγάρου Ιόλα πλαισιώθηκε από ένα πλήθος πολιτών και πνευματικών ανθρώπων, οι οποίοι και δημιουργούν έναν πολιτιστικό - περιβαλλοντικό σύλλογο με κυρίαρχο στόχο του τη διεκδίκηση του χώρου.

Ο ιδιοκτήτης με προσφυγή τους στο Συμβούλιο Επικρατείας ζητά τον αποχαρακτηρισμό του χώρου (από πολιτιστικών δραστηριοτήτων), με σκοπό να γίνει οικοδομήσιμος, μην αφήνοντας καμιά αυταπάτη για το μέλλον του. Η υπόθεση, παίρνει από έξι αναβολές. Με δύο αποφάσεις υπουργών Πολιτισμού, το Δημόσιο επιστρέφει ως αγοραστής. Ρωτάει τον ιδιοκτήτη αν συμφωνεί στο πρωτοφανές ποσό των 9.042.000 ευρώ της νέας εκτίμησης (3.066.750.000 δρχ. δηλαδή πολλαπλάσια από την τιμή αγοράς), χωρίς να υπάρξει αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με τον Σύλλογο Κοντόπευκου- Παράδεισου- Πευκακίων, είναι ντροπή να παραδοθεί στην κερδοσκοπία των εργολάβων ένας χώρος ιστορικής μνήμης, που φιλοξένησε σημαντικότατα έργα και προσωπικότητες, oι οποίες σημάδεψαν τον εικοστό αιώνα και καλούν όλα τα συναρμόδια υπουργεία, μαζί με το Δήμο Αγ. Παρασκευής να ενεργοποιηθούν άμεσα για να ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση και να διασωθεί ο πολύτιμος αυτός χώρος.