ΣΥΡΙΖΑ και κινήματα (το αντιπαράδειγμα των μηχανικών)

Αναρτούμε κείμενο που μας έστειλε ο συνάδελφος και ιστορικό μέλος της συσπείρωσης Γ. Οικονόμου

ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

(το αντιπαράδειγμα των μηχανικών)

Αντί εισαγωγής

Το ζήτημα που ήδη από τον τίτλο φαίνεται ότι τίθεται προς συζήτηση, έχει πάνω από μία αναγνώσεις. Εφ’ όσον δηλαδή θεωρείται με κάποια έννοια σημαντικό, η ανάδειξη και η χρήση του έχει να κάνει με το πώς αντιλαμβάνεται κάθε πολιτική ή άλλου τύπου ομάδα τη σχέση της με τους δημοκρατικούς θεσμούς όπως τείνουν να παγιωθούν σήμερα. Μ’ άλλα λόγια, το ερώτημα που πρέπει να συζητηθεί έχει να κάνει με το πώς αντιλαμβάνονται τα κάθε λογής πολιτικά και άλλα μορφώματα τη θέση που έχουν και εκείνη που θα έπρεπε να κατακτήσουν σήμερα τόσο τα ιστορικά νέα όσο και τα παλαιού τύπου κινήματα στο θεσμοθετημένο μηχανισμό επιβολής αυτού του πολιτικού συστήματος που συνηθίζουμε να ονομάζουμε δημοκρατία. Χωρίς αυτή την προσέγγιση, είναι δύσκολο έως αδύνατο να αντιληφθούμε σε βάθος εννοιών αλλά και χρόνου, την εξ ολοκλήρου διαφορετική μας αντίληψη από κάθε άλλο πολιτικό μόρφωμα της χώρας για τα κινήματα και τη σχέση τους με τους τρέχοντες μηχανισμούς εξουσίας.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η θέση των κινημάτων ως θεσμού στην πολιτική ζωή του τόπου έχει κρίσιμη σημασία, διότι (όπως τονίζεται σε κάθε ευκαιρία), τα κινήματα είναι (ή οφείλουν να είναι) θεσμοί άμεσης δημοκρατίας, απολύτως απαραίτητο και ισότιμο συμπλήρωμα στους οπωσδήποτε αναγκαίους θεσμούς έμμεσης δημοκρατίας. Χωρίς ένα περιβάλλον όπου αυτοί οι θεσμοί σε διαλεκτική ένταση με εκείνους της έμμεσης δημοκρατίας θα συνθέτουν τους χρυσούς κανόνες για την συνεχή ανανέωση της δημοκρατίας μας, χωρίς την (με αυτή την έννοια) εισβολή των μαζών στην ιστορία, είναι αδύνατη η κατάληψη και διαχείριση της εξουσίας στην Ελλάδα από την δική μας αριστερά.

Οι ιδεολογικές αρχές πάνω στις οποίες στηρίζεται η όποια απάντηση επιλεγεί ως λύση του προς συζήτηση προβλήματος, μπορούμε με καλή προσέγγιση να δεχθούμε ότι είναι κοινές στην συντριπτική πλειοψηφία των μελών του κόμματός μας. Επομένως, το τελικό πολιτικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί για την τρέχουσα πολιτική περίοδο, έχει να κάνει με την συγκυρία και δεν είναι άλλο από τη σχέση που το κόμμα μας θα αποφασίσει να επιλέξει σήμερα με τα κάθε τύπου (διαμορφωμένα ή υπό διαμόρφωση) κινήματα.

(Ο τονισμός της λέξης «σήμερα» θεωρείται απαραίτητος, στο βαθμό που τίθεται ολοένα και πιο επιτακτικά σήμερα, το ζήτημα ουσιαστικής αλλαγής της κυβέρνησης πρώτη φορά στην ιστορία τής από κάθε άποψη πολύπαθης κοινωνίας αυτής της χώρας. Εξαιτίας άλλωστε αυτής της πρώτης φοράς, το άγχος, η αγωνία όλων μας για την πραγμάτωση αυτής της ιστορικής αλλαγής, καθιστά το υπό συζήτηση πρόβλημα οξύτερο, γεγονός που από μόνο του θολώνει τον «τόπο» των δυνατών λύσεων και δυσκολεύει την πολιτικά ορθότερη επιλογή.)

1. Το 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ και οι κατευθυντήριες αποφάσεις για το ζήτημα
   
   

Αντιγράφω από το καταστατικό του ΣΥΡΙΖΑ όπως αυτό διαμορφώθηκε και ψηφίστηκε από το 1ο Συνέδριο ( άρθρο 24 σελ. 45 και 46):

«Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει σχέση διαλόγου με τα κοινωνικά κινήματα, ενσωματώνει στοιχεία από την προβληματική τους και εμπλουτίζει τις επεξεργασίες του από τη δράση τους. Η αυτονομία των κοινωνικών κινημάτων από την κυβέρνηση, την εργοδοσία και τα κόμματα, η άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να υποκαταστήσει τα κινήματα των πολιτών, αποτελούν απαράβατες αρχές της πολιτικής του…

…Τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ ως ενεργοί πολίτες, μετέχουν στις συνδικαλιστικές και άλλες ενώσεις, στα κοινωνικά κινήματα, σύμφωνα με τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα, και δρουν με γνώμονα τις αρχές και τους σκοπούς αυτών των κινημάτων. Όλα τα όργανα και οι οργανώσεις του κόμματος εργάζονται για την ανάπτυξη και μαζικοποίηση των κινημάτων και ενθαρρύνουν και οργανώνουν τη συμμετοχή των μελών του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτά…»

(Στο ίδιο συνέδριο όπου είχα την τιμή να συμμετάσχω ως σύνεδρος, είχα καταθέσει ως μικρή συμβολή μια προσωπική εργασία που αφορούσε στην ανάδειξη της υποχρεωτικής σχέσης του ΣΥΡΙΖΑ με τα κάθε λογής κινήματα όπως αυτή περιγράφεται πιο πάνω. Με δεδομένη την αναγκαιότητα άμεσης σύνδεσης του κόμματός μας με τα κινήματα, και επειδή σ’ αυτά (πρέπει να) απαντώνται σε μεγάλο βαθμό αμεσοδημοκρατικές μορφές λειτουργίας, είχα θέσει στην ίδια εργασία το ζήτημα της σχέσης του ΣΥΡΙΖΑ ως ζώντος οργανισμού με τους θεσμούς άμεσης δημοκρατίας. Οφείλω να δηλώσω ότι δεν γνωρίζω την τύχη αυτής της εργασίας. Θα μπορούσαν οι υπεύθυνοι που την παρέλαβαν να μου πουν για παράδειγμα ότι μια ανάλυση από ένα μέλος κάποιας επαρχιακής οργάνωσης δεν είχε το απαιτούμενο ενδιαφέρον για ένα συνέδριο όπως αυτό του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν έκαναν ούτε αυτό. Μετά από πενήντα χρόνια κομματικής ζωής είναι προφανές ότι δεν νοιώθω κάποιου είδους πίκρα για το γεγονός. Θα πρέπει όμως να γίνει κουλτούρα μας ότι τέτοιες συμπεριφορές το μόνο που δεν προάγουν είναι αυτή η κακορίζικη συντροφικότητα που όλοι επιζητούμε ειδικά σε συνθήκες σαν τις σημερινές. Σε κάθε περίπτωση και επειδή δεν είναι δυνατό να χωρέσει όλη αυτή η ανάλυση σε ένα άρθρο, θα χρησιμοποιήσω αξιωματικά όπου χρειαστεί, κάποια συμπεράσματα στα οποία με έχει οδηγήσει αυτή μου η εργασία.)

Από την ανάγνωση των αποσπασμάτων του καταστατικού που παρέθεσα πιο πάνω μπορούν να βγουν κάποια προφανή συμπεράσματα:

-Τα κινήματα για τα οποία συζητάμε όχι μόνο δεν (πρέπει να) ταυτίζονται με κόμματα κλπ, αλλά ειδικά ο ΣΥΡΙΖΑ «ενσωματώνει στοιχεία από την προβληματική τους και εμπλουτίζει τις επεξεργασίες του από τη δράση τους»

-Οι σκοποί των κινημάτων που συμμετέχουν τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν τίθενται εν αμφιβόλω από τα όργανα του κόμματος, αλλά τα τελευταία έχουν επιπλέον καθήκον να ενθαρρύνουν και να οργανώνουν τη συμμετοχή των μελών του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτά

Πουθενά δεν φαίνεται ούτε υποψία άποψης σύμφωνα με την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ φτιάχνει από το μηδέν «δικά» του κινήματα. Αντίθετα και σωστά κατά την ταπεινή μου άποψη, η σαφής κατεύθυνση είναι: σεβασμός της αυτονομίας των μαζικών κινημάτων, συμμετοχή των μελών του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτά και (προφανώς θετική) εκμετάλλευση από το κόμμα της προβληματικής και της δράσης τους.

2. Οι συνδικαλιστικές παρατάξεις μετά τη μεταπολίτευση

Το ερώτημα όμως που τίθεται μετ’ επιτάσεως, έχει να κάνει με το αν η δράση των κλαδικών συνδικαλιστικών παρατάξεων όπως τις γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, έχει ή μπορεί να έχει κινηματικά χαρακτηριστικά.

Θα πρέπει επομένως να δούμε τι εννοούμε ως «κινηματική συμπεριφορά» μιας ομάδας ανθρώπων. Με αξιωματικό τρόπο θα ορίσω ότι τα κινηματικά χαρακτηριστικά της δράσης μιας τέτοιας ομάδας εξαντλούνται στα εξής επιμέρους:

α) Ανοιχτές, συνεχείς και αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες

β) Πολιτικές θέσεις και δράσεις που κάθε φορά υπερβαίνουν το διεκδικητικό πλαίσιο μέσα στο οποίο το σύστημα, (ένα είναι το σύστημα!) επιχειρεί να περιορίσει τη λειτουργία τους

γ) Αυτονομία από την κυβέρνηση, οποιαδήποτε κυβέρνηση, την εργοδοσία, οποιαδήποτε εργοδοσία και τα κόμματα, οποιοδήποτε κόμμα (όπως ρητά αναφέρεται στο άρθρο 24 του καταστατικού του ΣΥΡΙΖΑ)

Θα συμπληρώσω ακόμη ένα κατά την κρίση μου βασικό στοιχείο που πρέπει να έχει μια ομάδα κινηματικού τύπου:

δ) Εκείνο του κρίσιμου μεγέθους

Για παράδειγμα, μια ομάδα δέκα ατόμων που έχει τα τρία πρώτα χαρακτηριστικά, το πολύ να περιοριστεί σε ακτιβίστικες ενέργειες. Κίνημα πάντως δεν συνιστά.

(Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι ηγετικές ομάδες των κομμάτων, οι ομάδες που εκπροσωπούν την εργοδοσία αλλά και οι ομάδες που συνθέτουν τον κρατικό μηχανισμό, δεν ανήκουν στην κατηγορία των ομάδων με κινηματικά χαρακτηριστικά.)

Η πρακτική όλων ανεξαιρέτως των κομμάτων μετά την πτώση της χούντας, ήταν να στήσουν τις «δικές» τους παρατάξεις που λειτουργούσαν τόσο ως διεκδικητικές ομάδες στα πλαίσια που όριζε το σύστημα, όσο και ως επεκτάματα των κομματικών μηχανισμών.

Μόνον όταν η φθορά της άσκησης εξουσίας οδήγησε σε διασπάσεις έως και διαλύσεις τα κόμματα, δημιουργήθηκαν εκ των πραγμάτων παρατάξεις απελευθερωμένες από την κομματική εξάρτηση. Ειδικά η καθ’ ημάς αριστερά μέσω πολλαπλών διασπάσεων, χειραφετήθηκε με βίαιο τρόπο στην κατεύθυνση της παραδοχής και εντέλει συμμετοχής στην εφαρμογή δομών και λειτουργιών κινηματικού τύπου.

Είναι προφανές πλέον ότι οι πρώτες συνδικαλιστικές παρατάξεις που αναζήτησαν και εφάρμοσαν κινηματικές διαδικασίες ήταν οι αριστερές συσπειρώσεις για τον απλό λόγο ότι ελλείψει κόμματος-καθοδηγητή όφειλαν να παράγουν και πολιτική και πράξη χωρίς έξωθεν βοήθεια.

Μία τέτοιου τύπου συνδικαλιστική παράταξη η οποία προήλθε από σειρά δευτερογενών διασπάσεων της κομμουνιστικής αριστεράς (σημαντικό χαρακτηριστικό της οποίας είναι ο αυτοπροσδιορισμός της ως πολιτικής-συνδικαλιστικής κίνησης από την ημέρα της ίδρυσής της) είναι η συσπείρωση αριστερών μηχανικών.

3. Οι αριστερές παρατάξεις στους μηχανικούς και οι εκλογές του ΤΕΕ (24-11)

Οι συνεχιζόμενες διασπάσεις των κομμάτων της αριστεράς οδήγησαν σε δύο βασικά αποτελέσματα:

α) Δημιουργίες πολλών νέων μικρότερου μεγέθους παρατάξεων κομματικής εξάρτησης

β) Ισχυροποίηση της προσωπικής ακτινοβολίας σε σχέση με την ομάδα

Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι μικρή ομάδα στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ στους μηχανικούς συνδιοίκησε το ΤΕΕ τα τελευταία χρόνια με το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. με όρους συγκυβέρνησης χωρίς καμία διατάραξη των σχέσεών της με το κόμμα.

Γι αυτόν τον λόγο η κομματική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ στους μηχανικούς αποφάσισε ότι θα πρέπει να αποβάλει την συγκεκριμένη ομάδα από την ηγεσία της παράταξης και να σβήσει τη ρετσινιά της συντηρητικής πρακτικής της, ειδικά σε αυτή την δύσκολη για όλους μας περίοδο.

Το γεγονός ότι οι υπογράφοντες την ιδρυτική διακήρυξη της νέας παράταξης είναι κομματικά μέλη του ΣΥΡΙΖΑ καθώς και το γεγονός ότι οι διαδικασίες δημιουργίας της ολοκληρώθηκαν κατά τη διάρκεια του πρώτου μας συνεδρίου και εντός του συνεδριακού χώρου, δεν φαίνεται να ενοχλεί κανέναν.

Δικαιούμαι επομένως να συμπεράνω ότι σύμφωνα με το καταστατικό ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θεωρεί ότι η νέα παράταξη (ριζοσπαστική πρωτοβουλία μηχανικών) έχει κινηματικά χαρακτηριστικά γι αυτό και αποδέχθηκε τέτοιου τύπου διαδικασίες.

Θα μπορούσε κανείς να αντιτείνει ότι «καιροί ου μενετοί» και ότι η νέα παράταξη έχει όλα τα φόντα να γίνει κινηματική. Με αξιωματικό τρόπο δηλώνω πως όποιος εκφέρει αυτήν την άποψη, είναι ανιστόρητος και το μόνο που καταλαβαίνει είναι η παλιά καλή συνταγή του ΚΚΕ (και όχι μόνο) για τις κομματικές παρατάξεις.

Μπορώ όμως να βεβαιώσω ότι η συσπείρωση αριστερών μηχανικών ικανοποιεί και τα τέσσερα προαπαιτούμενα για τον χαρακτηρισμό της ως κινηματικής.

Ας σημειωθεί επιπλέον ότι, σημαντικός αριθμός μελών αυτής της παράταξης που αριθμεί ζωή τριάντα χρόνων, είναι μέλη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.

Τίθεται επομένως το ερώτημα: Τι μέλλει γενέσθαι με τις δύο παρατάξεις; Όλοι εμείς, μέλη και φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ, τι οφείλουμε να πράξουμε στις εκλογές της 24 του Νοέμβρη;

Την απάντηση έδωσε όπως θα δούμε πιο κάτω, ο ίδιος ο σ. Γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ.

4. Ο ΣΥΡΙΖΑ τα κινήματα και το αντιπαράδειγμα των μηχανικών

Με σύντομη αλλά σαφή εγκύκλιό του λοιπόν σε όλες τις Νομαρχιακές ο σ. Βίτσας διατυπώνει επί λέξει: «Στηρίζουμε την ριζοσπαστική πρωτοβουλία μηχανικών στις εκλογές του ΤΕΕ της 24-11-2013»

Διαπιστώνουμε δηλαδή ότι εκτός κάθε διαδικασίας ο ίδιος ο Γραμματέας του κόμματος παρεμβαίνει προκλητικά «καθοδηγώντας» τα μέλη τι στάση να τηρήσουν στις επικείμενες εκλογές του ΤΕΕ. Μήπως θα πρέπει να τον υποχρεώσουμε να ξαναδιαβάσει το άρθρο 24 του (φρεσκότατου να πάρει η ευχή!) καταστατικού μας;

Οφείλω να ξεκαθαρίσω πως και δική μου θέση είναι η ανάγκη για τη μεγαλύτερη δυνατή συστράτευση όλων μας στα όπου γης κινήματα. Πώς τώρα από αυτή την κοινή ελπίζω θέση προκύπτει η παλαιοκομματικής κοπής κατάργηση μιας παράταξης επειδή δεν είναι τόσο κομματική, μόνο με την πρεμούρα για διοίκηση (όχι φυσικά εξουσία!) μπορεί να εξηγηθεί.

Αν η ανάγκη της ηγεσίας για κυβέρνηση είναι τόσο μεγάλη ώστε να κουρελιάζει από τώρα το καταστατικό για το οποίο εγώ τουλάχιστον νοιώθω περήφανος (πρώτη φορά μετά 50 χρόνια), ίσως θα πρέπει να ξαναδούμε ορισμένοι δεινόσαυροι τη σχέση μας με το ΣΥΡΙΖΑ.

Να ελπίζω ότι θα δοθεί κάποια εξήγηση από το κόμμα γι αυτή την πρακτική; Μια εξήγηση για την αποσιώπηση ζητημάτων όπως η συνδιοίκηση επί δέκα χρόνια με ΠΑΣΟΚ και ΝΔ μιας ομάδας από στελέχη του κόμματός μας - και όχι τρία όπως (από έλλειψη πληροφόρησης;) αναφέρει η σ. Πέρκα στο άρθρο της στην Αυγή της 17-11;

Να ελπίζω ότι αυτό το κείμενο θα τύχει ανάλογης μεταχείρισης με εκείνο της σ. Πέρκα έστω και σε μη κυριακάτικο φύλλο της Αυγής; Ίδωμεν.

Γιώργος Οικονόμου (Μπελατσάος)

Συσπείρωση Αριστερών Μηχανικών

Ρέθυμνο 18-11-2013