Το Πολυτεχνείο της καρδιάς μας

Ανοιχτή επιστολή εργαζομένων στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, που βρίσκονται σε κινητοποιήσεις εδώ και δύο εβδομάδες. Συναυλία αυτή την ώρα στο Πολυτεχνείο.

Η συμβολική «φωνή» του Πολυτεχνείου ακούγεται ξανά από την Αρχιτεκτονική, που έκρινε σκόπιμο να απευθυνθεί δημόσια κατά κύριο λόγω στους φοιτητές αλλά και σε όλους τους πολίτες που ασπάζονται το δημόσιο πανεπιστήμιο. Σήμερα είναι οι διοικητικοί, αύριο οι διδάσκοντες και μεθαύριο μαζί με τη συρρίκνωση των ΑΕΙ σπουδές μόνο για όσους έχουν το οικονομικό περιθώριο. Ο συμβολισμός μερικές φορές είναι πιο δυνατός από τα επιχειρήματα και η χρήση του, όσο κι αν φαντάζει υπερβολική, τη φορά αυτή είναι απόλυτα δικαιολογημένη.

Η επιστολή:

«Εμείς, το διοικητικό προσωπικό της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, βρισκόμαστε σε διαδικασία κινητοποιήσεων εδώ και περίπου δύο εβδομάδες. Θέλουμε να εξηγήσουμε γιατί.

Τα στοιχεία που έχουμε μιλούν για διαθεσιμότητα των δύο τρίτων περίπου των διοικητικών υπαλλήλων του ιδρύματος. Αποσοβήθηκε προς το παρόν, έχει όμως προαναγγελθεί και είναι ζήτημα μηνών η διαθεσιμότητα σχεδόν των μισών εκλεγμένων διδασκόντων. Γνωρίζουμε τους ακριβείς αριθμούς, και οι αριθμοί αυτοί είναι αμείλικτοι.

Θα ακουστεί ίσως κοινότοπο –άλλωστε η κοινωνία έχει σκόπιμα και μεθοδικά εκπαιδευτεί να αντιμετωπίζει τέτοιου είδους δηλώσεις με καχυποψία– αλλά δεν πρόκειται για ένα στενόμυαλο, συντεχνιακό αίτημα μερικών εκατοντάδων ανθρώπων. Υπερασπιζόμαστε, προφανώς, το δικαίωμα του καθενός μας στη δουλειά. Ταυτόχρονα, όμως ο νους και η καρδιά μας βρίσκεται μαζί με όλους εκείνους που έχουν ήδη βιώσει την ανεργία, με όλους εκείνους για τους οποίους προμηνύεται το ίδιο. Και είναι –θα είμαστε– πολλοί.

Θέλουμε τη ζωή μας πίσω

Δεν περισσεύει κανείς, δεν θα δεχτούμε την απόλυση ούτε ενός, δεν διαγκωνιζόμαστε τη στιγμή αυτή για να περισώσουμε ο καθένας τον εαυτό του. Είναι δραματικό να χάνει κανείς τη δουλειά του, να ανατρέπεται η ζωή του σε μια νύχτα. Δεν το αγνοούμε: η ανεργία, η αγωνία, έχει ήδη χτυπήσει την πόρτα των οικογενειών και των φίλων μας. Δεν υποτιμούμε τον κίνδυνο ούτε για μια στιγμή. Θέλουμε τη ζωή μας πίσω -αλλά δεν υπερασπιζόμαστε μόνο τη δική μας καθημερινότητα. Υπερασπιζόμαστε την καθημερινότητα της Σχολής, από εδώ και πέρα με τον αγώνα μας, όπως το κάναμε μέχρι τώρα με τη δουλειά μας.

Δεν καθόμαστε, δεν βαριόμαστε, δεν τα πιάνουμε, δεν κλέβουμε. Εργαζόμαστε με εξαθλιωμένους μισθούς, αντέχοντας σε καθεστώς ανασφάλειας εδώ και πολύ καιρό, με κόπο πολύ και χρόνο -όχι από αυτόν που έχουμε, αλλά από το περίσσευμα ψυχής και αξιοπρέπειας του κάθε ενός από εμάς. Μαζί με τους δασκάλους και τους σπουδαστές μας προσπαθούμε και εμείς να κρατήσουμε τη Σχολή όρθια. Σε πείσμα των καιρών.

Ο,τι διακυβεύεται αυτή την ώρα δεν είναι μόνο η μοίρα του καθενός μας, αλλά κάτι απείρως ευρύτερο, που ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο αφορά πολλούς, πολύ περισσότερους από εμάς τους ίδιους: είναι το τι σημαίνει να υπάρχει και τι προσφέρει -στο σύνολο και όχι σε μία ή σε λίγες ομάδες- ένα καλό δημόσιο πανεπιστήμιο. Τι θα πει να συνεχίσει να λειτουργεί, πώς μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα, τι συμβαίνει όταν υποβαθμίζεται η σπουδή και το πτυχίο, τι σημαίνει να λοιδορείται και να εξευτελίζεται με κάθε τρόπο ο θεσμός. Σε τι τελικά αποσκοπεί και πού θέλει να καταλήξει η καταιγιστική επίθεση που ζούμε σε βάρος του δημόσιου πανεπιστήμιου. Οχι γιατί είναι η πρώτη φορά, αλλά γιατί αυτή τη φορά, στην πολλοστή απόπειρα διάλυσης της δημόσιας παιδείας, δεν υπάρχουν ούτε επιφυλάξεις ούτε προσχήματα. Η επίθεση είναι σχεδιασμένη, αδίστακτη, αναίσχυντη.

Το να κλείνει ένα σχολείο, μια σχολή, ένα πανεπιστήμιο, δεν σημαίνει ότι κάποιο πρωί θα βρεις ένα λουκέτο στην πόρτα. Σημαίνει να χτυπήσεις σταδιακά, συστηματικά, ένα ένα, τα συστατικά του στοιχεία, εκείνα που είναι αυτονόητα για την ύπαρξή του – και μετά να το αφήσεις να καταρρεύσει, να σβήσει σιωπηλά. Δεν υπάρχει σχολείο χωρίς υποδομές και εγκαταστάσεις, κυρίως όμως δεν υπάρχει σχολείο χωρίς ανθρώπους.

Είναι συστατικό στοιχείο της Σχολής μας οι σπουδαστές της. Αλλά και οι δάσκαλοί της. Αλλά και οι άνθρωποι που δουλεύουμε, κάθε μέρα και για κάθε τι που συμβαίνει εδώ, πίσω από την οθόνη, πίσω από το γραφείο, μέσα στο εργαστήριο. Οπως είναι συστατικό στοιχείο της Σχολής μας η ενασχόληση με τον χώρο, η θέση της στο κέντρο, η σχέση της με τη γειτονιά που την περιβάλλει. Το ρίσκο που παίρνει –ή, αλλιώς, η δυνατότητα που διεκδικεί– να ακούει και να αποκρίνεται, κάθε μέρα, στον σφυγμό μιας πόλης που δοκιμάζεται. Και αποκρίνεται με πολλούς τρόπους. Δυσφημιζόμενη. Κάποτε απειλούμενη. Καμιά φορά με κίνδυνο. Ισως με απώλειες. Και, χρόνια τώρα, με μια διαρκή ευαισθησία.

Δεν… ξεχνάμε

Ζούμε –ζήσαμε ώς τώρα– σ’ έναν χώρο που είναι εγγεγραμμένος στο συλλογικό υποσυνείδητο του λαού μας μέσα από δρόμους που δεν ξεχνιούνται. Η ματωμένη καγκελόπορτα που συνέθλιψε το τανκ μαζί με τα σώματα των φοιτητών και φοιτητριών στις 17 Νοέμβρη του ’73 είναι ακόμα στο προαύλιό μας, εδώ στην οδό Πατησίων. Αυτή η πόρτα φυλάχτηκε από γενιές φοιτητών, εργαζομένων και δασκάλων εκεί που έπεσε, για να μην επιτρέψει να ξεχαστεί ποτέ αυτό που σήμερα μας επιβάλλουν να ξεχάσουμε: το Πολυτεχνείο. Εμείς, δεν τη βλέπουμε μόνο στις επετείους –τη βλέπουμε κάθε μέρα, ερχόμενοι και φεύγοντας από τη δουλειά μας. Αυτήν τη δουλειά που δεν ξέρουμε αν θα έχουμε αύριο.

Ζούμε –είχαμε την τύχη να ζήσουμε ώς τώρα– σ’ έναν χώρο με μνήμες συγκλονιστικές, με ιστορία περήφανη. Το Πολυτεχνείο υπάρχει από το 1836 – δεν θέλουμε να αφήσουμε να το κλείσουν τώρα, έτσι. Εξακολουθεί να αντανακλά, σ’ αυτούς τους καιρούς τους δυσοίωνους, συμβολισμούς, μνήμες, ίχνη – ψήγματα αλλοτινών, καλύτερων στιγμών. Συνεχίζει να παράγει και να εκπέμπει. Διατηρεί μια ολοζώντανη, δημιουργική, δροσερή, γλυκιά καθημερινότητα. Το Πολυτεχνείο δεν είναι κέντρο ανομίας, και στην Αρχιτεκτονική θα έχουμε γιορτή. Σας καλούμε να είστε όλοι εκεί.

Εργαζόμενοι Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 2013.