Ο νόμος Μανιτάκη παραλύει το Δημόσιο

Μεγάλο πλήγμα υφίστανται οι εκπαιδευτικοί και γενικότερα οι δημόσιοι υπάλληλοι από την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου 4093/2012, ενώ παράλληλα έχει μπει σε λειτουργία μια βιομηχανία κατασκευής ενόχων, βορά στις εξαγγελίες της κυβέρνησης για απολύσεις στο Δημόσιο. Συνεχή είναι τα κρούσματα στην εκπαιδευτική κοινότητα με εκπαιδευτικούς να τίθενται σε αργία για διαφορές οι οποίες δεν άπτονται της άσκησης των καθηκόντων τους ενώ παράλληλα νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι με τον Νόμο 4093/2012 πλήττεται συνολικά η λειτουργία του Δημοσίου με την επιβολή κλίματος πειθάρχησης και φόβου προκειμένου να περάσουν οι απολύσεις στο δημόσιο.

Πριν λίγες μέρες τέθηκε σε αργία νηπιαγωγός στην Λέσβο για αστική διαφορά η οποία αφορά τον ιδιωτικό της βίο ενώ πριν δύο μέρες παραπέμφθηκε σε πειθαρχικό εκπαιδευτικός στη Λάρισα, εξαιτίας της συμμετοχής του σε διαδήλωση της 25ης Μαρτίου κατά την οποία συνελήφθη με την κατηγορία της αντίστασης κατά της αρχής.

Ένα από τα πρώτα περιστατικά «αυτοδίκαιης αργίας» λόγω αυτού του νόμου αφορά την υπόθεση του αντιπρύτανη του Αριστοτελείου Πανεστημίου Θεσσαλονίκης Ι. Παντή. Ο αντιπρύτανης διώκεται για «δωρεά I phone στην Ναταλία Δραγούμη» και παρά το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη δικαστεί για την δίωξη που έχει γίνει εναντίον του, έχει τεθεί σε αυτοδίκαιη αργία. Η απόφαση αυτή πάρθηκε χωρίς δηλαδή να μεσολαβήσει δικαστική κρίση, με απόφαση ενός μονοπρόσωπου οργάνου, του Εισαγγελέα και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το πόρισμα της Επιτροπής Διερεύνησης του πανεπιστημίου για τη υπόθεση «Λογότυπος». Να υπενθυμίσουμε ότι η δίωξη προήλθε μετά από σχετική καταγγελία του πρώην υπευθύνου του καταστήματος «Λογότυπος» ο οποίος απολύθηκε μετά από καταγγελίες προμηθευτών του καταστήματος για χρηματισμό.

Τα μέλη της Επιτροπής Διερεύνησης της υπόθεσης «Λογότυπος» βεβαίωναν στο πόρισμά τους ότι δεν συντρέχει κανένας λόγος δίωξης του κ. Παντή ενώ παράλληλα οι εξετασθέντες για την υπόθεση αυτή τόνιζαν ότι δεν είχαν ποτέ καμία συναλλαγή μαζί του.

Ο Γιάννης Κρεστενίτης μέλος της Ε.Ε. της ΠΟΣΔΕΠ μιλώντας για τον αντιπρύτανη του ΑΠΘ τόνισε ότι εναντίον του ασκήθηκε η πιο σκληρή τακτική που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και με πρωτόγνωρες ταχύτητες άγνωστες ως τώρα στην Ελληνική Δικαισούνη για ένα άνευ σημασίας θέμα το οποίο μεγεθύνθηκε από συγκεκριμένα ενδοπανεπιστημιακά κέντρα φίλα προσκείμενα στις δομές εξουσίας. Επιπλέον, σύμφωνα με τον ίδιο, τα μέσα ενημέρωσης παρουσίασαν το ζήτημα με τέτοιο τρόπο ώστε να δώσουν λαβή στην δικαιοσύνη να το «τρέξει» ακόμη πιο γρήγορα.

Για τον κ. Κρεστενίτη το ζήτημα του Γ. Παντή δεν είναι προσωπικό και επομένως η στήριξη δεν μπορεί να είναι μόνο ηθική αλλά συνυφασμένη με την στάση που ακολουθεί το Υπουργείο, συνεπώς με την προσπάθεια απόσυρσης των συγκεκριμένων διατάξεων του νόμου.

Την στήριξη τους στον αντιπρύτανη του ΑΠΘ, καθηγητή Ιωάννη Παντή, έχουν εκφράσει τόσο η Σύγκλητος του ιδρύματος όσο και εργαζόμενοι στο ΑΠΘ.

Η Σύγκλητος καλούσε μάλιστα την Πολιτεία και τον αρμόδιο υπουργό να επανεξετάσουν άμεσα τη συγκεκριμένη ρύθμιση καθώς όπως τόνιζε «είναι γνωστό ότι οι ακραία αυστηρές και άδικες ρυθμίσεις έχουν τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα»

Στο διαδίκτυο έχει αναρτηθεί σχετικό petition όπου εκφράζεται η στήριξη στον αντιπρύτανη του πανεπιστημίου στην οποία αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «η ρύθμιση αυτή θίγει την αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 Συντ.), δεδομένου ότι το δυσμενέστατο μέτρο της αυτοδίκαιης αργίας επιβάλλεται αφηρημένα και αδιακρίτως, χωρίς να σταθμίζονται οι ιδιαίτερες συνθήκες της υπόθεσης και ιδίως η ελαφρότητα της άδικης πράξης.»

Σε αυτοδίκαιη αργία κινδυνεύουν να τεθούν ακόμη είκοσι πανεπιστημιακοί καθώς σύμφωνα με το νόμο Μανιτάκη τίθενται αυτοδικαίως σε αργία οι υπάλληλοι και οι καθηγητές που απλώς παραπέμφθηκαν αμετακλήτως ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου όχι μόνο για κακουργήματα αλλά και για ορισμένα πλημμελήματα, δηλαδή ακόμη και όταν η πράξη τους διαθέτει μικρή ποινική απαξία.

Συρρίκνωση των δικαιωμάτων του πολίτη

Η αναπληρώτρια Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, ΑΠΘ Ιφιγένεια Καμτσίδου εξηγεί ότι αυτοδίκαιη αργία υπήρχε ως μέτρο μέχρι σήμερα και πρέπει να υπάρχει προκειμένου να εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον∙ όταν ένας υπάλληλος έχει διαπράξει κάποιο σοβαρό αδίκημα δεν μπορεί να παραμείνει στην υπηρεσία του: έτσι το προϊσχύον δίκαιο προέβλεπε πως εφόσον υπάλληλος στερείται της προσωπικής ελευθερίας του ή όταν το πειθαρχικό συμβούλιο του επιβάλλει την ποινή της οριστικής παύσης και μέχρι την εκδίκαση της σχετική προσφυγής του, αυτός τίθεται αυτοδικαίως σε αργία.

«Υπήρχε παράλληλα και το καθεστώς της δυνητικής αργίας, σύμφωνα με το οποίο, μπορούσε να απομακρυνθεί υπάλληλος και για άλλα αδικήματα με την μεσολάβηση Υπηρεσιακού συμβουλίου το οποίο είχε την πλήρη πρόσβαση στον φάκελό της υπόθεσης και μπορούσε να αξιολογήσει αν η παραμονή του υπαλλήλου στην υπηρεσία θα έβλαπτε ή όχι το δημόσιο συμφέρον. Μέχρι την ψήφιση του νόμου 4093/2012,  ο υπάλληλος μπορούσε να καταθέσει την άποψή του και να προσκομίσει στοιχεία προκειμένου να υπερασπιστεί τον εαυτό του» σημειώνει η συνταγματολόγος και προσθέτει: «Τώρα το μέτρο αυτό επεκτείνεται δραστικά και αφορά όχι μόνο σε περιπτώσεις  δίωξης για κακούργημα αλλά και σε μια σειρά πλημμελημάτων που δεν έχουν να κάνουν με την παράβαση των υπηρεσιακών καθηκόντων. Ο υπάλληλος τίθεται έτσι σε αυτοδίκαιη αργία χωρίς την κρίση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου, μόνο με την άσκηση δίωξης εναντίον του.»

Η κα Καμτσίδου επισημαίνει ακόμη ότι  με τον τρόπο αυτό παραβιάζεται τόσο το τεκμήριο της αθωότητας του διωκόμενου όσο και το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης. Θίγεται η αρχή της αναλογικότητας καθώς το μέτρο αυτό επιβάλλεται αφηρημένα και αδιακρίτως, χωρίς να σταθμίζονται οι ιδιαίτερες συνθήκες της υπόθεσης και ιδίως η ελαφρότητα της άδικης πράξης.

Συνέπεια αυτού του μέτρου το οποίο, όπως λέει η κα Καμτσίδου, έχει τα χαρακτηριστικά ποινής, είναι να αντικαθίσταται ο νόμος στην άσκηση της διοίκησης από τον φόβο. Ο υπάλληλος πλέον είναι έκθετος σε μια απλή καταγγελία ενός πολίτη που θα οδηγήσει στην δίωξη του και στην αυτόματη απομάκρυνσή του από την θέση του. Υπάρχει λοιπόν σοβαρός κίνδυνος στο Δημόσιο να αναπτυχθεί το φαινόμενο οι δημόσιοι υπάλληλοι να αρνούνται να αναλάβουν ευθύνες. Επιπλέον εγκυμονεί ο κίνδυνος συγκάλυψης βαρύτερων αδικημάτων τα οποία θα αφορούν την λειτουργία της υπηρεσίας και δεν θα αποκαλύπτονται ούτε οι δράστες τους θα ελέγχονται από τον προϊστάμενό τους, προκειμένου ο τελευταίος να αποφύγει μια εκδικητική, αβάσιμη καταγγελία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ είναι η υπόθεση του Παντή ο οποίος κατηγόρησε τον διευθυντή του Λογότυπου για κακή διαχείριση και βρέθηκε τελικά ο ίδιος κατηγορούμενος. Τέλος, γίνεται αντιληπτό, ότι η έλλειψη οποιασδήποτε εγγύησης, στην ουσία η απουσία διαδικασίας για την απομάκρυνση των υπαλλήλων από την θέση τους, μπορεί εύκολα να επιτρέψει την καταχρηστική άσκηση της σχετικής εξουσίας : υπάλληλοι που είναι ενοχλητικοί για τα φρονήματα τους, για την πολιτική ή γενικότερη πράξη τους μπορεί να βρεθούν έκθετοι σε διώξεις, που εκ των υστέρων θα αποδειχθούν αβάσιμες, εν τω μεταξύ όμως θα έχουν επιφέρει την θέση τους σε αργία και τον βαρύ στιγματισμό τους

Πέρα από την προσωπική απαξία που υφίσταται ο διωκόμενος υπάλληλος, η μεγαλύτερη συνέπεια αυτού του μέτρου θα είναι η αποψίλωση του δημόσιου τομέα χωρίς να υπάρχει λόγος δημόσιου συμφέροντος που να τον δικαιολογεί. Να σημειώσουμε τέλος ότι όποιος δημόσιος υπάλληλος τίθεται σε αργία δεν αντικαθίσταται για το διάστημα μέχρι την εκδίκασης της υπόθεσής του με αποτέλεσμα την δημιουργία κενών και την ακόμη μεγαλύτερη δυσλειτουργία του Δημοσίου τομέα σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών του.

Κίνδυνος για πολιτικές διώξεις

Το μέτρο αυτό πλέον τείνει να πάρει τα χαρακτηριστικά πολιτικής δίωξης. Την Δευτέρα  ο Στέφανος Γκουλιώνης, εκπαιδευτικός στη Λάρισα, παραπέμφθηκε στο πειθαρχικό εξαιτίας της συμμετοχής του σε διαδήλωση της 25ης Μαρτίου!

Η διαδήλωση διοργανώθηκε από σωματεία και συλλογικότητες που αντιδρούν στα μέτρα της κυβέρνησης της Ε.Ε. και του Δ.Ν.Τ. Στην διαδήλωση εκείνη όπως καταγγέλλει ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Π.Ε. "Ο Αριστοτέλης", ο εκπαιδευτικός «συνελήφθη άδικα από τις αστυνομικές δυνάμεις και παραπέμφθηκε σε δίκη με την ψεύτικη κατηγορία της αντίστασης κατά της αρχής όπου καταδικάστηκε πρωτόδικα με αναστολή από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Λάρισας». Η υπόθεση αυτή θα κριθεί στις 24/10/2013 στο Εφετείο Λάρισας.

Τα μέλη του συλλόγου δηλώνουν ότι "δεν θα γίνουμε σύγχρονοι δούλοι που θα φοβούνται να μιλήσουν αλλά συλλογικά θα παλέψουμε ενάντια στη νέα τυραννία και στην αντεργατική πολιτική της" απαιτούν να "σταματήσει κάθε δίωξη του Στ. Γκουλιώνη", και να καταργηθεί ο 4057/2012 και ο 4093/2012.

Η ΕΛΜΕ Λάρισας κάνει λόγο για κατάφωρη παραβίαση του συνταγματικά κατοχυρωμένου τεκμηρίου της αθωότητας (η υπόθεση δεν έχει εκδικαστεί οριστικά), που στιγματίζει τον εργαζόμενο και θίγει την προσωπική του αξιοπρέπεια. «Αποτελεί στην ουσία πολιτική δίωξη και απαγόρευση κάθε διαμαρτυρίας» τονίζεται μεταξύ άλλων στην σχετική ανακοίνωση.

Παράλληλα, καθηγήτρια αιρετή στο ΠΥΣΔΕ Κεφαλλονιάς - Ιθάκης αντιμετωπίζει την κατηγορία της επιορκίας επειδή στις τελευταίες κρίσεις διευθυντών αρνήθηκε να συμμετάσχει στην αξιολόγηση υλοποιώντας απόφαση που είχε πάρει η ΕΛΜΕ Κεφαλλονιάς-Ιθάκης.

Τις τελευταίες ημέρες, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ΟΛΜΕ, με εντολή του Υπ. Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ελεγκτές δημόσιας διοίκησης ζήτησαν από το Υπ. Παιδείας ονομαστική κατάσταση εκπαιδευτικών με στοιχεία σχετικά με την εξέλιξη των πειθαρχικών υποθέσεων υπαλλήλων, που ανήκουν στην αρμοδιότητα του Υπ. Παιδείας, η εκδίκαση των οποίων εκκρεμεί σε οποιοδήποτε πειθαρχικό όργανο της διοίκησης (μονομελές ή συλλογικό), στο Διοικητικό Εφετείο ή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, καθώς και στοιχεία όχι μόνο για εκκρεμείς Ένορκες Διοικητικές Εξετάσεις (ΕΔΕ), αλλά και για ΕΔΕ που έχουν ολοκληρωθεί για το χρονικό διάστημα από 1/1/2010 έως σήμερα.

«Στην κατεύθυνση αυτή, η κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας με την υλοποίηση του ν.4093/12 (3ο μνημόνιο) προσπαθούν να κατασκευάσουν ενόχους, δήθεν «επίορκους» για να ριφθούν στην πυρά των απολύσεων» σημειώνει ακόμη η ΟΛΜΕ αναφέροντας την περίπτωση εκπαιδευτικού στην Ηλεία που τέθηκε σε αργία για «απρεπή συμπεριφορά εκτός υπηρεσίας» ως  κατάφωρη παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας.

Αυξάνεται η γραφειοκρατία

Οι επιπτώσεις αυτού του νόμου δεν αφορούν μόνο τον χώρο της εκπαίδευσης με τις αναμενόμενες ακαδημαϊκές δυσλειτουργίες που αναμένεται να προξενήσει αλλά συνολικά όλο το φάσμα του Δημοσίου. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Π. Φραγκίδης μέλος της ΕΕ της ΕΔΟΘ και της ΑΔΕΔΥ «ο φόβος να χαρακτηριστεί ένας υπάλληλος επίορκος διατρέχει το σύνολο της δημόσιας διοίκησης». Ο υπάλληλοι διστάζουν να πάρουν πρωτοβουλίες για θέματα που έχουν να κάνουν με σωρεία εγκυκλίων και εφαρμογής διατάξεων, πράγμα που θα έχει άμεση συνέπεια στον χρόνο ταλαιπωρίας των συναλλασσόμενων στις υπηρεσίες και γενικότερα στη λειτουργία του Δημοσίου. Ο φόβος που δημιουργείται στους υπαλλήλους για πιθανή θυμική ή εκδικητική καταγγελία προϊσταμένου ή πολίτη, πρόκειται να δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερα γραφειοκρατικά προβλήματα σε υπηρεσίες που σχετίζονται με την ασφάλιση, την συνταξιοδότηση κ.α. Η εφαρμογή του νόμου Μανιτάκη όχι μόνο πλήττει το κράτος δικαίου αλλά θα παραλύσει αργά η γρήγορα το σύνολο του δημοσίου τομέα.

Σταυρούλα Πουλημένη