Πώς σταματήσαμε τους χρυσαυγίτες τη δεκαετία του '90

Αναδημοσίευση από Εργατική Αλληλεγγύη

Χιλιάδες μαθητές πλημμυρίζουν το κέντρο της Αθήνας ενάντια στους νεοναζί της Χρυσής Αυγής το Νοέμβρη του 1993.

Οι ναζί της Χρυσής Αυγής μπορεί να έγιναν γνωστοί μετά τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογών, αλλά δεν αποτελούν καινούργιο φαινόμενο. Θα πρέπει να επιστρέψουμε στη δεκαετία του '80 για να βρούμε τη δημιουργία τους κι έπειτα στις αρχές της δεκαετίας του '90 για να δούμε την ανάπτυξη της δολοφονικής τους δράσης. Όλο αυτό το διάστημα ποτέ δεν κατάφεραν να επιβληθούν όυτε στους δρόμους, ούτε στην κεντρική πολιτική σκηνή. Κι αυτό διότι καμία επίθεση δεν έμεινε αναπάντητη.

Παρά τις διασυνδέσεις με τη Νέα Δημοκρατία, την αστυνομία και τις πλάτες που τους έκαναν σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, είχαν να αντιμετωπίσουν τεράστια κύματα αντιφασιστικής οργής, από την πλευρά του εργατικού κινήματος και της νεολαίας. Πρόκειται για μια πολύ χρήσιμη ιστορία στην προσπάθεια να τους τσακίσουμε. Γιατί το έχουμε ξανακάνει.

Η Χρυσή Αυγή από ομάδα γύρω από το ομώνυμο περιοδικό το 1980, μετεξελίσεται σε οργάνωση στα μέσα της δεκαετίας, με τον μεγάλο όγκο των δραστηριοτήτων της να ξεκινάει στις αρχές του '90. Μια περίοδος καθόλου τυχαία.

Η τριετία ’90 - ’93 είναι τα χρόνια της κυβέρνησης του Μητσοτάκη και της εθνικιστικής υστερίας για το Μακεδονικό. Η ελληνική άρχουσα τάξη, θέλοντας να παίξει το ρόλο της “μεγάλης κυρίας” στα Βαλκάνια, μετά και τη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, παίζει το χαρτί του εθνικισμού με αφορμή το όνομα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Οργανώνονται μεγάλα εθνικιστικά συλλαλητήρια αρχικά στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια στην Αθήνα (στα οποία καλεί επίσημα η κυβέρνηση Μητσοτάκη και σιγοντάρει το ΠΑΣΟΚ) και στα οποία πρωτοστατεί η εκκλησία, παραθρησκευτικές οργανώσεις, διάφορες οργανώσεις της ακροδεξιάς, ενώ χιλιάδες μαθητές υποχρεώνονται να συμμετάσχουν με "σχολικές εκδρομές". Η Χ.Α κάνει δημόσια την εμφάνισή της σαν το δυναμικό κομμάτι που πρωτοστατεί με άγριες δολοφονικές επίθεσεις στο τέλος των συλλαλητηρίων.

Πρόκειται όμως και για μια τριετία μεγάλων κινητοποιήσεων ενάντια στην κυβέρνηση Μητσοτάκη που συνοδεύεται από κύματα καταλήψεων σε σχολεία και πανεπιστήμια. Οι Χρυσαυγίτες εξαπολύουν ένα κύμα δολοφονικών επιθέσεων ενάντια στις καταλήψεις τους μαθητές και τους αγωνιστές της Αριστεράς πλάι-πλάι με τους Oννεδίτες δολοφόνους του Τεμπονέρα. Η Εργατική Αλληλεγγύη γράφει τη 17η Νοέμβρη του '93, κάνοντας έναν απολογισμό των φασιστικών επιθέσεων:

“Στη διάρκεια των μαθητικών καταλήψεων το Γενάρη του '93 μέλη της Χ.Α πέταξαν μολότοφ στο 2ο ΤΕΛ Πάτρας. Το ίδιο βράδυ χάραξαν με γυαλί μια σβάστικα στο χέρι μαθητή φωνάζοντας 'για να δούμε, θα ξανακάνεις κατάληψη;' Λίγες μέρες πριν, άλλοι νεοναζί είχαν επιτεθεί στο 5ο Λύκειο Αιγάλεω. Στις 26/5/93, ομάδα δέκα νεοναζί επιτέθηκαν με λοστούς και μαχαίρια σε μαθητές του 1ου λυκείου Μοσχάτου ουρλιάζοντας 'Χάιλ Χίτλερ' και 'Ζήτω η Χρυσή Αυγή' τραυματίζοντας σοβαρά το μαθητή Δημήτρη Παπαρά. Φασίστες χτύπησαν μέσα στη Γ.Σ των φοιτητών της Βιομηχανικής στις 11/11/91. Μέλη της Χ.Α και της Εθνικής Σταυροφορίας επιτέθηκαν συντονισμένα στους καταληψίες φοιτητές της ΑΣΟΕΕ στις 10/12/92. Χρυσαυγίτες τραυμάτισαν στις 7/10/92 έναν μαύρο φοιτητή στη Θεσσαλονίκη και πρόσφατα μαύρους μετανάστες στους Αμπελόκηπους.

Στις 9/3/92 επιτίθενται σε γραφεία του ΚΚΕ και στις 20/4/92 στα γραφεία της ΟΣΕ. Στις 13 Μάρτη '92, δεκαπέντε χρυσαυγίτες ξυλοκόπησαν νέους που πουλούσαν την εφημερίδα Ξεκίνημα στον ΗΣΑΠ του Ταύρου. Οι ίδιοι μαζί με οπαδούς της φασιστοφυλλάδας Στόχος έχουν τραυματίσει μέλη της ΟΣΕ στην Ομόνοια, το Αιγάλεω, τα Πατήσια, και τη Θεσσαλονίκη. Οπαδοί του Στόχου επιτέθηκαν σε εκδήλωση της ΟΣΕ στη Ξάνθη το Γενάρη του '93” .

Ακολουθώντας την τακτική των επιθέσεων, η Χ.Α, δεν κάνει κάτι καινούργιο. Ακολουθεί την κλασική τακτική των απανταχού ναζιστικών οργανώσεων, την τρομοκρατία στο δρόμο, τη συγκρότηση “ταγμάτων εφόδου”, το βίαιο χτύπημα συνδικαλιστικών αγώνων, που συνδέει σαν μαύρο νήμα τους ναζί, από τις ομάδες κρούσης του Κόμματος του Χίτλερ, τη δεκαετία του '30, στους μελανοχίτωνες του Μουσολίνι, μέχρι το σημερινό ουγγρικό Jobbik και την Χρυσή Αυγή.

Από την πλευρά του κινήματος δίνεται μαζική απάντηση. Στα σχολεία επικρατεί αντιφασιστικός αναβρασμός απέναντι στις επιθέσεις και την προσπάθεια των νεοναζί να οργανωθούν μέσα σε αυτά. Οι καταλήψεις τον Γενάρη του '93 κάνουν την εθνικιστική υστερία να ξεφουσκώσει σαν μπαλόνι. Μόλις ένα μήνα πριν είχε οργανωθεί από τον Μητσοτάκη σε συνεργασία με τους φασίστες, ένα τεράστιο εθνικιστικό συλλαλητήριο στην Αθήνα. Αλλά ο απόηχός του δεν κρατάει πολύ.

Στις 12/11/93, το κέντρο της Αθήνας συγκλονίζεται από μια διαδήλωση δεκάδων χιλιάδων μαθητών με συνθήματα “Να κλείσουν τα γραφεία της Χρυσής Αυγής” και “Ποτέ ξανά φασισμός” μετά από χάραγμα του αγκυλωτού σταυρού σε μαθήτρια. Σε πολλά σχολεία που οι Χρυσαυγίτες εμφανίζονται προσπαθόντας να πουλήσουν τη φυλλάδα τους, διώχνονται από τους μαθητές. Η ΟΛΜΕ πραγματοποιεί “Μέρες δράσεις ενάντια στο νεοναζισμό και το ρατσισμό” (Δεκέμβρης '93).

Φοιτητικοί σύλλογοι

Αλλά η δράση δεν περιορίζεται στα σχολεία. Σε Ξάνθη και Θεσσαλονίκη, αντιφασίστες πολιορκούν εκδηλώσεις του Στόχου, σε απάντηση των πρόσφατων επιθέσεων (Φλεβάρης '93). Τον Ιούνιο του '93, στην Κέρκυρα, περισσότεροι από 2000 αντιφασίστες πολιορκούν φασιστική εκδήλωση με καλεσμένο τον Λεπέν. Τον ίδιο μήνα, κινητοποιήσεις απο σωματεία εργαζομένων και φοιτητικούς συλλόγους, σταματούν τις απελάσεις αλλοδαπών φοιτητών στη Θεσσαλονίκη. Με πρωτοβουλία της ΟΣΕ και των ΕΣΟΦ, στα Πανεπιστήμια οργανώνονται αντιφασιστικές εκδηλώσεις και στις γειτονιές αντιναζί συναυλίες.

Μια σειρά συνδικάτα παίρνουν θέση απέναντι στους φασίστες. Οι απεργοί της ΕΑΣ (ΕΘΕΛ), συμμετέχουν στην καμπάνια συμπαράστασης στα διωκόμενα 5 μέλη της ΟΣΕ, που σέρνονται στα δικαστήρια για το διεθνιστικό περιεχόμενο του βιβλίου “Η κρίση στα Βαλκάνια, το Μακεδονικό και η εργατική τάξη”. Το σωματείο Βιβλιοϋπαλλήλων αποφασίζει να αρνηθεί τη διακίνηση βιβλίων με ρατσιστικό και φασιστικό περιεχόμενο (Φλεβάρης '94).

Ακόμα και μετά την πτώση του Μητσοτάκη και τον ερχομό του ΠΑΣΟΚ (Οκτώβρης '93) στην εξουσία, η άρχουσα τάξη συνεχίζει να παίζει το χαρτί του εθνικισμού με πρωτομάστορα τον Παπαθεμελή που συνεχίζει τις προσπάθειες για εθνικιστικά συλλαλητήρια. Μόνο που αυτή τη φορά δεν έχουν την ίδια μαζικότητα και το κίνημα του '93 έχει φορτώσει τους αντιφασίστες με εμπειρία κι αυτοπεποίθηση. Μαθητικοί και φοιτητικοί σύλλογοι από μια σειρά σχολεία και σχολές αρνούνται να συμμετέχουν.

Γράφει χαρακτηριστικά η Ε.Α, τον Μάρτη του '94: “Μετά τη Θεσσαλονίκη, ο γνωστός ακροδεξιός μητροπολίτης Καλλίνικος προσπάθησε να στήσει και νέο εθνικιστικό συλλαλητήριο στον Πειραιά με τη στήριξη του δημάρχου Λογοθέτη. Όμως, απέτυχε παταγωδώς. Το συλλαλητήριο δεν συγκέντρωσε σύμφωνα με εκτιμήσεις της αστυνομίας πάνω από 5000, στην πλειοψηφία μαθητές δημοτικού, Ο πραγματικός αριθμός ήταν πολύ μικρότερος” (Εργατική Αλληλεγγύη νο129, 16/3/94).

Αρχικά η κυβέρνηση Σημίτη αρνείται να προχωρήσει σε νομιμοποίηση των μεταναστών στην Ελλάδα, συνεχίζοντας τη ρατσιστική πολιτική της Ν.Δ και των νόμων περί “λαθρομετανάστευσης”. Οι επιχειρήσεις σκούπα βάζουν στο στόχαστρο τους αλβανούς μετανάστες, τους κούρδους πρόσφυγες, τους Ρομά. Η τακτική των επιθέσεων, από τη μεριά των νεοναζί, συνεχίζεται. Η προσπάθειά τους για επιβολή στο δρόμο, είναι ζωτικής σημασίας για την ύπαρξή τους.

Εμφανίζονται στα μέσα της δεκαετίας του '90, δίπλα στα ΜΑΤ, ως “αγανακτισμένοι πολίτες”, κατά διαδηλωτών. Προσπαθούν να χτίσουν τους “Αγ.Παντελεήμονες” της εποχής εκείνης, στις περιοχές που μετατρέπονται σε γειτονιές μεταναστών με επανειλημένες επιθέσεις στην Κυψέλη και τον Πειραιά. Και στις δύο αυτές περιοχές οι φασίστες ανοίγουν γραφεία - ορμητήρια. Προσπαθούν να εξαφανίσουν την ανοιχτή πολιτική παρέμβαση της Αριστεράς, με χτυπήματα εναντίον μελών της ΟΣΕ που πουλάνε την Εργατική Αλληλεγγύη. Και πάλι όμως η μαζική κινητοποίηση των αντιφασιστών τους σταματά.

Στον Πειραιά οργανώνεται μεγάλη καμπάνια για το κλείσιμο των γραφείων τους και την απομόνωσή τους, που κορυφώνεται με ένα μεγάλο αντιφασιστικό συλλαλητήριο, στο οποίο συμμετέχουν το Εργατικό Κέντρο, οι δήμοι Α' και Β' Πειραιά, δεκάδες σωματεία και φοιτητικοί σύλλογοι (29/2/96). Παρόμοια εξέλιξη έχει και η προσπάθειά τους για προπύργιο στην Κυψέλη. Τον Απρίλη του '96, 20 νεοναζί Χρυσαυγίτες, πραγματοποιούν οργανωμένη επίθεση σε μέλη της ΟΣΕ, που πραγματοποιούν εξόρμηση στη Φωκίωνος Νέγρη, βγαίνοντας από τα γραφεία τους στην οδό Κεφαλληνίας, τραυματίζοντας σοβαρά 5 από αυτούς.

Σε μία από τις δίκες των νεοναζί για τη συγκεκριμένη επίθεση το 1998, γίνεται η δολοφονική επίθεση εναντίον του αγωνιστή φοιτητή Δημήτρη Κουσουρή στα δικαστήρια Ευελπίδων. Παρ'όλα αυτά η προσπάθεια για τρομοκρατία και επιβολή στη γειτονιά δεν περνάει. Την επίθεση καταδικάζουν όλα τα μεγάλα συνδικάτα, ενώ η παρουσία των αντιφασιστών αγωνιστών στην περιοχή, γίνεται πιο δυναμική, με αποτέλεσμα μετά από λίγο οι χρυσαυγίτες να εγκαταλείψουν την Κυψέλη.

Εκλογές

Τα εκλογικά τους αποτελέσματα καθ'όλη αυτή την περίοδο είναι απογοητευτικά. Στις ευρωεκλογές του '94, στο πρώτο της κατέβασμα η Χ.Α παίρνει μόλις 7264 ψήφους (0,11%) και το 1996 ακόμα λιγότερες, 4487 (0,07%), παρά την διπλωματική κρίση των Ιμίων. Η πολιτική του ρατσισμού και των εθνικιστικών εντάσεων με τις γειτονικές χώρες είναι που τους κρατάει στη ζωή. Το '99, το σχήμα του Πλεύρη μαζί με τη Χ.Α, κατορθώνει να φτάσει τις 48532 ψήφους (0,75%), αλλά ένα χρόνο μετά συρρικνώνεται στο 0,18%.

Σαν να μην έφταναν αυτά, έρχονται και οι δικαστικές αποφάσεις για τις δολοφονικές επιθέσεις, που (αν και τους ρίχνουν στα “μαλακά”) καταδικάζουν τα πρωτοπαλίκαρα Ζαφειρόπουλο και Κουσουμβρή για την επίθεση στην Κυψέλη και αργότερα στέλνουν στη φυλακή τον καταζητούμενο Περίανδρο για την απόπειρα δολοφονίας του Κουσουρή. Η οργάνωση πέφτει σε κρίση. Συνεχίζονται αραιές επιθέσεις τα επόμενα χρόνια, αλλά σε αυτό τον πρώτο γύρο αντιπαράθεσης, νικητές έχουν βγει οι αντιφασίστες, η Χ.Α. έχει απομονωθεί πλήρως.

Μετά και την αποτυχία τους να χτίσουν προπύργια δια της βίαιης επιβολής, κλείνει ουσιαστικά ένας κύκλος για την ναζιστική οργάνωση. Αυτό είναι και το συμπέρασμα της δεκαετίας του '90 για το σήμερα. Τότε δεν κατάφερε η τακτική των επιθέσεων να στεριώσει, γιατί όπου κι αν εφαρμόστηκε βρέθηκε αντιμέτωπη με την άμεση, αποφασισμένη, μαζική μετωπική δράση. Γι' αυτό, σήμερα έχει σημασία η άμεση αντιφασιστική απάντηση στην παραμικρή πρόκληση των νεοναζί, όπου πάνε να ανοίξουν γραφεία, ορμητήρια για ρατσιστικά πογκρόμ, δολοφονικές επιθέσεις και τρομοκράτηση του κινήματος. Και ταυτόχρονα, η πάλη ενάντια στο ρατσισμό των Σαμαράδων και τη βαρβαρότητα των Μνημονίων που τους θρέφει.