Η μαύρη χεβιμεταλάδικη εκλογή

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αυγή στις 17 Ιουνίου 2012. Του Δημήτρη Σεβαστάκη

Η Χρυσή Αυγή συναντάει, αναμορφώνει και διπλασιάζει μέρος της διαχεόμενης κοινωνικής βίας. Δεν είναι ο πόλος συγκρότησης του φαινομένου, αλλά ο σφετεριστής του. Η Χρυσή Αυγή είναι η Ποπ κουλτούρα όπως ανασυγκροτείται από την κρισιακή Ελλάδα. Είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι εξαφανίζοντας τη Χ.Α. απαλείφει το φαινόμενο. Η βία προκύπτει από το μαζικό αίσθημα αποκλεισμού και ματαίωσης. Η οργάνωση της πραγματικότητας με βάση τα δίκτυα κομματικών ή οικογενειακών διαμεσολαβήσεων παράγει ένα διπλό δίδαγμα. Να βρεις την «άκρη» ή να θρηνήσεις για την απόρριψη. Δεν είναι μόνο οι οικονομικές αλλά και συμβολικές συνδηλώσεις του κρισιακού φαινομένου που αποκρυσταλλώνονται βίαια. Η Χ.Α. είναι ο συμπτωματικός θηρευτής, το υποκατάστατο αφήγημα που υφαρπάζει και εικονοποιεί την κοινωνική βία. Παλαιότερα υπήρχαν τα συμμοριτικά μορφώματα, κυρίως στους συνδέσμους φιλάθλων ή στις τοπικές μαφίες της συνοικιακής καφετέριας.

ΣΗΜΕΡΑ ολοκληρώνεται η εξεικόνιση με το χεβυμεταλλάδικο μαύρο μπαρόκ. Όμως το κινδυνώδες είναι η διαπίδυση του μέχρι πρόσφατα σημειακού φαινομένου στον χώρο της μικροαστικής επικράτειας. Το ότι δηλαδή αυτές οι υποκατηγορίες βίας από τα περιθώρια του ποδοσφαίρου και της ψυχαγωγίας γίνονται μέρος ενός ευρύτερου πολιτιστικού και ηθικοκανονιστικού σώματος, κοντά στις αισθητικές και θεωρησιακές παραδοχές των μικροαστικών και μεσαίων στοιχείων. Το σεξιστικό υπόστρωμα, το θυμικό λυντσαρίσματος και η μέριμνα συμβολικής ισχύος σχεδόν δικαιώνουν την τηλεοπτική βιαιοπραγία, αλλά και δικαιώνονται μέσα στην τηλεοπτική συνθήκη. Η σημαντική αποδοχή της δειλής τηλεοπτικής αλητείας του εκπροσώπου της Χ.Α. στην μπλογκόσφαιρα δείχνει τη διασταύρωση του φαινομένου με άλλες γλωσσικές και εκφραστικές ζώνες.

Σε ένα βαθμό οι επιστημονικά μετρημένες από τους αναλυτές και καταγεγραμμένες ροές ψηφοφόρων ανάμεσα στους κομματικούς σχηματισμούς αποκαλύπτουν τη σύμμειξη πολιτικών αφηγήσεων. Από το ΠΑΣΟΚ στη Χ.Α. και ενδεχομένως μετά στην Αριστερά. Από το ΠΑΣΟΚ στον ΛΑΟΣ και εν συνεχεία στην Νέα Δημοκρατία δια μέσου της Χ.Α. Κινήσεις και ροές κοινού που δεν έχουν βρει την ερμηνευτική τους ή μάλλον εκφράζουν τη διάρρηξη κάθε συμπεριφορικού πρωτοκόλλου και νόρμας.

ΕΙΧΑ δημοσιεύσει πριν από ένα χρόνο ένα κείμενο με τίτλο «Το αμείλικτο μένος για το πανεπιστήμιο» (“Ελευθεροτυπία”, 24.8.2011), στο οποίο ισχυριζόμουν ότι οι αντιπανεπιστημιακές επιθέσεις δεν είναι μόνο απότοκο του μίσους της πολιτικής ηγεσίας για τα ιδρύματα, αλλά είναι απόρροια ενός διευρυμένου κοινωνικού μίσους για τη μόρφωση. Η διασπορά και νομιμοποίηση της επιθετικής αμάθειας από το παρα-εξουσιαστικό lifestyle έπλασε μια διεστραμμένα ποσοτική και πολιτιστικά ετεροκαθοριζόμενη μεσαία τάξη-μίμο. Νομίζω, η ξέφρενη αποδοχή της περίπτωσης Κασιδιάρη ακουμπά στα νέα πολιτισμικά χαρακτηριστικά της μεσαίας τάξης, τα αντίδικα και ανταγωνιστικά στο μορφωτικό ιδανικό. Εξάλλου, αν θέλουμε ερμηνείες, ας μην εγκλωβιζόμαστε στη δική μας απέχθεια για την περίπτωση. Η Χ.Α. δεν είναι θνησιγενές φαινόμενο γιατί η βία είναι δομική. Όσο αυξάνεται ο αποκλεισμός και η αποσταθεροποίηση των συλλογικών παραδοχών τόσο η Χ.Α. θα υπάρχει ως το τέλειο συστημικό υποκατάστατο τάξης και κανονιστικής ρύθμισης.

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ μοιάζει μη εκλογικά επίκαιρο. Σήμερα, μέρα αριστερού πάθους, αβεβαιότητας και σκέψης, η βία και οι τελεστές δεν φαίνονται κατάλληλο θέμα. Κι όμως το σημαντικό δεν είναι μόνο να βρει δουλειά ο άνεργος, αλλά να ανασυσταθεί ένα συμβολικό κέντρο.Ένα κέντρο νοηματοδότησης και αυτοδικαίωσης. Δουλειά της Αριστεράς δεν είναι μόνο να πάρει τις εκλογές, αλλά να δώσει αυτό το διαφεύγον νοηματικό κέντρο. Που προϋποθέτει εκ μέρους της θεωρητική δουλειά, εργαλεία και διανοητική ηθική. Ειδάλλως η Χ Α. θα αναπαράγεται στην πράξη.Κι όπως ξέρουμε αναπαραγωγή είναι διαδικασία όχι αθροιστική αλλά πολλαπλασιαστική. Κι όπως επίσης ξέρουμε από τον ευρωπαϊκό Μεσοπόλεμο, η τρωθείσα μεσαία τάξη είναι η δεύτερη πλευρά του λούμπεν. Τα νέα στρώματα που προέκυψαν την τελευταία εικοσαετία, εκπτωτικά, έχουν υποστεί στον τόπο μας μια βαθιά προεργασία από τον ρατσισμό και τις καθηλώσεις του κακόψυχου lifestyle. Η Χρυσή Aυγή ήρθε από τις ακρώρειες του facecontrol και εκεί καταλήγει. Η ελληνική κοινωνία επινοεί τη X.A. για να αποτελέσει το όχημα επανεισδοχής της στην εύτακτη κανονικότητα, αλλά η μαύρη χήρα γίνεται το ατυχηματικό γεγονός που αποκλίνει και αποκλείει. Εκλογικά ισχυρίζομαι ότι είναι κεντρικό ερώτημα. Αν η επικράτεια της μεσαίας αφήγησης προσχωρήσει (υπόρρητα ή φωναχτά) στη θυελλώδη τύφλα, τότε εκλογές θα κάνουμε πολλά χρόνια να δούμε.

Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, επ. καθηγητής ΕΜΠ