Πολυνομία, ασάφειες, διαφθορά

Αναδημοσιεύουμε άρθρο της Χ. Τζαναβάρα από την Ελευθεροτυπία. Για να δείτε επίσης τι δυνάμεις αναπτύσσονται πίσω από το νέο τρόπο έκδοσης αδειών, κάντε απλά κλικ στο όνομα που υπογράφει το 34ο σχόλιο στο άρθρο 1 της διαβούλευσης http://www.opengov.gr/minenv/?p=2540. Όπως θα διαπιστώσετε, η απευθείας παρέμβαση στη διαβούλευση ενός οικονομολόγου είναι απροκάλυπτα δεμένη με τα προσωπικά του συμφέροντα. Το θέμα είναι οτι αυτού του τύπου οι εταιρείες, μάλλον έχουν ετοιμαστεί από καιρό και καθόλου ασύνδετα με τις επερχόμενες αλλαγές.

«Τρία είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα της ισχύουσας διαδικασίας για την έκδοση οικοδομικών αδειών: η νομοθεσία με τις ασάφειες σε ολόκληρο τον ΓΟΚ, τα επαγγελματικά δικαιώματα, καθώς και η κατάχρηση εξουσίας και η διαφθορά. Αν δεν εκσυγχρονιστούν, δεν θα έχουμε καμία αλλαγή».

Είναι ίσως η πιο περιεκτική από τις περίπου 600 έως τώρα συμμετοχές στη διαβούλευση για το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος σχετικά με το νέο τρόπο έκδοσης των οικοδομικών αδειών, που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το φθινόπωρο και να θεσμοθετηθεί ώς το τέλος του χρόνου. Ο δημόσιος διάλογος έληγε στις 8 Αυγούστου, αλλά παρατάθηκε ώς τις 16 του μήνα λόγω της πολύ μεγάλης συμμετοχής, που καλύπτει μεγάλη γκάμα ενδιαφερομένων.

Στην ίδια παρέμβαση δίνονται ενδιαφέρουσες πληροφορίες και αναφέρεται ότι τα επαγγελματικά δικαιώματα θεσπίστηκαν το 1930 και ενημερώθηκαν για τελευταία φορά στη δεκαετία του '90, ενώ αναφέρει χαρακτηριστικά πως «η μονιμότητα και ο μη έλεγχος των υπαλλήλων έχει δημιουργήσει το τέρας της διαφθοράς. Οι υπάλληλοι στις πολεοδομίες δεν είναι υπόλογοι σε κανέναν και σε πολλές περιπτώσεις έχουν γίνει διευθυντές των ιδιωτών»! Σημειώνει επίσης ότι «ο ΓΟΚ είναι λαβύρινθος, με ασάφειες και διπλές ερμηνείες», συμφωνώντας με τους περισσότερους από τους μετέχοντες στη διαβούλευση ότι η αχίλλειος πτέρνα στην όλη διαδικασία είναι η πολυνομία και οι αντικρουόμενες ερμηνείες διατάξεων. Δεκάδες είναι οι προτάσεις για την απλοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και την κωδικοποίηση των βασικών διατάξεων, που έχει σταματήσει στο 1999.

«Η εμπειρία έχει δείξει ότι στις υπηρεσίες υποβάλλονται μελέτες και "πατσαβουρομελέτες", που όλες εγκρίνονται γιατί δεν υπάρχει έλεγχος», αποκαλύπτει άλλη παρέμβαση, που θεωρεί ότι το νομοσχέδιο πρέπει να θεσπίζει ουσιαστικούς ελέγχους που θα θέτουν τέρμα στο σημερινό αθέμιτο ανταγωνισμό ανάμεσα στους σοβαρούς μελετητές και σε αυτούς που καταθέτουν «πατσαβούρες».

Διευκρινίζεται ότι οι περισσότερες παρεμβάσεις συμφωνούν με την ανάγκη να αλλάξει το σημερινό καθεστώς έκδοσης οικοδομικών αδειών, αλλά και με το πνεύμα του νομοσχεδίου. Γίνεται ωστόσο αρκετή κριτική και κατατίθενται προτάσεις που οφείλει να λάβει υπόψη του το υπουργείο Περιβάλλοντος στην τελική διατύπωση του νομοσχεδίου. Για την εφαρμογή του νομοθετήματος απαιτούνται 10 υπουργικές αποφάσεις, αποκαλύπτει άλλη παρέμβαση, ενώ εντοπίζεται από αρκετούς ότι η «ταυτότητα» για τις νέες οικοδομές και το ηλεκτρονικό μητρώο έχουν θεσπιστεί με το νόμο 3843/2010, αλλά ώς τώρα δεν έχει εκδοθεί το προβλεπόμενο προεδρικό διάταγμα για την ενεργοποίησή του.

Από την κωδικοποίηση των προτάσεων προκύπτουν τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία:

* Θετικό χαρακτηρίζεται το μέτρο της ηλεκτρονικής οικοδομικής άδειας, αλλά πολλοί διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει υποδομή στις πολεοδομίες, αλλά ούτε και το θεσμικό πλαίσιο που να κατοχυρώνει την υποβολή των μελετών και των δηλώσεων μέσω Ιντερνετ.

* Βοηθά στην πάταξη παρανομιών η κατάθεση τοπογραφικών με γεωγραφικές συντεταγμένες, αλλά σήμερα δεν καλύπτεται όλη η χώρα με κοινά χαρτογραφικά υπόβαθρα. Ακόμη και υπηρεσίες του Δημοσίου χρησιμοποιούν διαφορετικά συστήματα αναφοράς και χρειάζεται να ενεργοποιηθεί το ταχύτερο ο νόμος 3882/2010 που προβλέπει την υποχρεωτική σύσταση Κομβικών Σημείων Επαφής (ΚΟΣΕ). Εχει ψηφιστεί επίσης διάταξη που υποχρεώνει όλους τους φορείς να συγκεντρώσουν ή να δημιουργήσουν ενιαία χαρτογραφική υποδομή, μέσω ενός geoportal που ώς τώρα δεν έχει προχωρήσει. Το θέμα αυτό περιγράφεται με πληρότητα στην παρέμβαση της Τοπικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Αττικής (ΤΕΔΚΝΑ).

* Διχάζει η ανάθεση μέρους της διαδικασίας έκδοσης μιας οικοδομικής άδειας σε ιδιώτες μηχανικούς. Ακόμα και φορείς, όπως το περιφερειακό τμήμα του Τεχνικού Επιμελητηρίου στα Δωδεκάνησα, σημειώνει ότι το νομοσχέδιο «εκχωρεί μία από τις βασικές κρατικές αρμοδιότητες σε ιδιώτες, κατά την προσφιλή πολιτική της κυβέρνησης, μετακινώντας αντίστοιχα και τη διαφθορά» και κάνει λόγο «για ιδιωτικοποίηση των πολεοδομικών υπηρεσιών της χώρας», χωρίς να αναφέρει κάτι για το σημερινό απαράδεκτο καθεστώς τους.

* Προβληματίζει η πρόβλεψη του νομοσχεδίου ότι οι όροι δόμησης θα εγκρίνονται μέσα σε πέντε ημέρες από τις νέες πολεοδομίες, που θα λειτουργούν με ευθύνη των δημοτικών αρχών. Η άδεια δόμησης θα παρέχεται σε δύο ημέρες, σύμφωνα πάντα με το νομοσχέδιο. Αρκετοί σημειώνουν ότι οι προθεσμίας στην πράξη θα καταστρατηγούνται. Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα για τη χορήγηση διαφόρων εγκρίσεων από άλλες υπηρεσίες, που απαιτούνται σε ορισμένες περιπτώσεις. Αφορά τις βεβαιώσεις από δασαρχεία, αρχαιολογία ή άλλες υπηρεσίες που σήμερα καθυστερούν για μήνες έως και χρόνια.

Στην εκτενή παρέμβασή της η ΤΕΔΚΝΑ ζητεί να καθοριστούν κριτήρια στην επιλογή των ελεγκτών δόμησης και να διασαφηνιστεί ο ρόλος τους σε σχέση με τους ενεργειακούς επιθεωρητές. Προτείνει μάλιστα οι εκθέσεις των ελεγκτών, που προτείνει να γίνονται έπειτα από αυτοψίες σε συγκεκριμένες φάσεις της κατασκευής (π.χ. ολοκλήρωση της σκυροδέτησης κ.λπ.), να αναρτώνται υποχρεωτικά και για 20 ημέρες στο δημοτικό κατάστημα.