Σχολιασμός τροπολογίας Μπιρμπίλη για Βοτανικό

Αναδημοσιεύουμε σχέδιο κειμένου της Επιτροπής Πολιτών για τη Διάσωση του Ελαιώνα που σχολιάζει την τροπολογία Μπιρμπίλη για την κατασκευή γηπέδου και εμπορικού κέντρου στο Βοτανικό.

Α. Κύρια δεδομένα

1. Κείμενο τροπολογίας: http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/bbb19498-1ec8-431f-82e6-023bb91713a9/panathinaikos.pdf
2. Απόφαση ΣτΕ 3059/09 -15.10.2009 – περίληψη: http://www.dsanet.gr/Epikairothta/Nomologia/steo3059_09.htm
3. Πρόταση εισηγητή στην Ολομέλεια ΣτΕ 06.03.2009
4. ΠΔ 30.11.1995 ΦΕΚ 1049Δ – ιδίως αρ. 3 παρ 8
5. Πρακτικό επεξεργασίας του ως άνω ΠΔ –αριθμός 214/1995 -17.04.1995

Β. Βασικά συμπεράσματα

1. Η ρύθμιση παραβιάζει καταφανώς την απόφαση του ΣτΕ 3059/09. Ισχύει το δεδικασμένο της απόφασης. Η προσφυγή στο ΣτΕ, αν ψηφιστεί η νέα ρύθμιση, είναι δεδομένη. Η νέα ρύθμιση, λογικά, θα απορριφθεί.
2. Παραμένει μεγάλη η βλάβη του ισοζυγίου πρασίνου με τη νέα ρύθμιση, παρά τη βελτίωση σε σχέση με τη ρύθμιση Σουφλιά (ν3481/2006). Άρα παραμένει η αντισυνταγματικότητα της ρύθμισης.
3. Μόνος ωφελημένος από τη νέα ρύθμιση ο επιχειρηματίας του Εμπορικού Κέντρου.
4. Αν προωθηθεί η ρύθμιση ο Ελαιώνας συνολικά (και όχι μόνο η συγκεκριμένη περιοχή) θα οδηγηθεί στην τσιμεντοποίηση.
5. Παραβλέπονται οι αρνητικές συνέπειες του Εμπορικού Κέντρου: περιβαλλοντικές, κυκλοφοριακές αλλά και οικονομικές. Σε μαρασμό θα οδηγηθούν οι μικρές επιχειρήσεις στις γύρω περιοχές
6. Στη λεωφόρο Αλεξάνδρας παραμένει ο υπόγειος χώρος στάθμευσης. Άρα για ποιο πάρκο μιλάμε πάνω από αυτόν;
7. Απαράδεκτη η εισαγωγή πολεοδομικών ρυθμίσεων με τυπικό νόμο. Άνευ νοήματος η διαδικασία να εκδίδεται πρώτα νόμος και εν συνεχεία ΠΔ.
8. Για τη θέση του νέου γηπέδου από το «καθορίζεται» της ρύθμισης Σουφλιά περνάμε στο «επιτρέπεται» της ρύθμισης Μπιρμπίλη. Πρόσθετος λόγος αντισυνταγματικότητας, καθοριστικής σημασίας.
9. Μεγάλη μείωση των χώρων στάθμευσης στην περιοχή του Ελαιώνα. Κατάφωρη παραβίαση της ισχύουσας νομοθεσίας. Επιδεινώνεται δραματικά το κυκλοφοριακό πρόβλημα στην περιοχή.
10. Το μπαλάκι στο Δήμο Αθηναίων, ο οποίος οφείλει να ετοιμάσει όλες τις μελέτες και όλες τις διαδικασίες ανταλλαγών ακινήτων κλπ.
11. Θα χαθούν κάποια χρόνια ακόμη. Η ρύθμιση δεν θα περάσει. Η εγκατάλειψη του Ελαιώνα θα συνεχιστεί.
12. Υπάρχει εναλλακτική πρόταση. Με χαμηλό οικονομικό κόστος και με σταδιακή εφαρμογή. Που δημιουργεί θέσεις εργασίας.
13. Ούτε η κυβέρνηση ούτε ο Δήμος Αθηναίων ανταποκρίθηκαν στο αίτημα της Επιτροπής μας να παρουσιαστεί η εναλλακτική πρόταση.

Γ. Αναλυτικότερα

1. Το ΣτΕ αντιτίθεται με σαφήνεια τόσο στο Πολυλειτουργικό Κτίριο του ΔΑ, όσο και στο Εμπορικό Κέντρο.

Ας δούμε το σχετικό απόσπασμα της απόφασης 3059/09

Ως εκ τούτου, όπως έκρινε το Δικαστήριο, η χωροθέτηση των νέων αθλητικών εγκαταστάσεων με το προβλεπόμενο γι’ αυτές ποσοστό εμπορικών και λοιπών σχετικών με αυτές χρήσεων και τους αναγκαίους χώρους σταθμεύσεως αυτοκινήτων στον προβλεπόμενο από το π.δ. της 20.9/30.11.1995 κοινόχρηστο χώρο πρασίνου του Βοτανικού, αφού προηγουμένως εξετάσθηκαν και αποκλείσθηκαν άλλες περιοχές δεν αντίκειται στο άρθρο 24 του Συντάγματος, παρά την επερχόμενη μείωση της εκτάσεως των κοινοχρήστων χώρων πρασίνου, εν όψει του τελικού οφέλους που προκύπτει για την πόλη από την απόδοση σε κοινή χρήση της ανωτέρω εκτάσεως πρασίνου και την απομάκρυνση οχληρών χρήσεων. Ωστόσο, σε παρεμβάσεις, όπως η προκείμενη, στις οποίες περιοχή της πόλεως υφίσταται τις δυσμενείς συνέπειες από την ανακούφιση άλλης, οι προβλεπόμενες γι’ αυτήν χρήσεις γης, οι οποίες συνεπάγονται μείωση κοινοχρήστων χώρων, πρέπει να είναι απαραίτητες για το όλο εγχείρημα, ώστε να καθίσταται δυνατή η διαπίστωση ότι η αντίστοιχη απώλεια των κοινοχρήστων χώρων, μάλιστα δε των χώρων πρασίνου, είναι η ελάχιστη δυνατή. Στην προκειμένη όμως περίπτωση, εκτός των αθλητικών εγκαταστάσεων με το προβλεπόμενο γι’ αυτές ποσοστό εμπορικών και λοιπών σχετικών με αυτές χρήσεων και τους αναγκαίους χώρους σταθμεύσεως αυτοκινήτων, προβλέπονται και χρήσεις γης που συνεπάγονται την ανέγερση πολυλειτουργικού δημοτικού κτιρίου και εμπορικού κέντρου. Οι χρήσεις όμως αυτές που δεν είναι συμπληρωματικές των αθλητικών εγκαταστάσεων (αλλά θεσπίσθηκαν είτε επ’ ευκαιρία της μεταφοράς στην εν λόγω περιοχή των αθλητικών δραστηριοτήτων είτε προς ελαχιστοποίηση της οικονομικής επιβαρύνσεως του Δήμου από την μεταφορά αυτή), συνεπάγονται μείωση των κοινοχρήστων χώρων σε βαθμό μεγαλύτερο του αναγκαίου και επομένως οι διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 3481/2006 είναι αντίθετες στο άρθρο 24 του Συντάγματος.

Πιο σαφής διατύπωση δεν μπορεί να υπάρξει: το ΣτΕ αντιτίθεται με σαφήνεια τόσο στο Πολυλειτουργικό Κτίριο του ΔΑ, όσο και στο Εμπορικό Κέντρο.

2. Ας θέσουμε όμως το ερώτημα εργασίας. Μήπως η κατάργηση του Πολυλειτουργικού Κτιρίου του ΔΑ και ο περιορισμός του σδ του Εμπορικού Κέντρου, επιφέρουν τέτοιο αποτέλεσμα ώστε να διατηρείται το ισοζύγιο πρασίνου; Η απάντηση είναι σαφώς αρνητική.

Το γιατί τεκμηριώνεται παρακάτω

Η ισχύουσα νομοθεσία είναι το ΠΔ 30.11.95. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο καθώς στην απόφαση 3059/09 το ΣτΕ αναφέρει:

η νομιμότητα της αναδιατάξεως των κοινόχρηστων χώρων κρίνεται από τη σύγκριση του υφιστάμενου ρυμοτομικού σχεδίου με την νέα ρύθμιση

Η ρύθμιση Μπιρμπίλη αντί να συγκρίνει την εισηγούμενη νέα ρύθμιση με την ισχύουσα νομοθεσία και κατά πόσον την καλύπτει, συγκρίνει την εισηγούμενη ρύθμιση με την ρύθμιση Σουφλιά, δηλαδή με μία καταργημένη ρύμθμιση. Πρόκειται για κάτι πρωτοφανές. Και αυτό προφανώς γίνεται γιατί η νέα ρύθμιση Μπιρμπίλη θα κατάρρεε αν γινόταν σύγκριση με την ισχύουσα νομοθεσία.

Ας κάνουμε παρακάτω τους στοιχειώδεις υπολογισμούς

Με βάση το ΠΔ 30.11.1995: Συντελεστής κάλυψης 0,05. Συντελεστής Δόμησης: 0,1

Η συνολική επιφάνεια της περιοχής Ανάπλασης στον Ελαιώνα είναι: 247.534,96 τμ εκ των οποίων τα 14.060,7 είναι το ρέμα Προφήτη Δανιήλ. Άρα η θεσμοθετημένη επιφάνεια ελεύθερων χώρων πρασίνου (κοινόχρηστο πράσινο) είναι (247.534,96 -14.060,7) Χ 0,95 + 14.060,7 =235.861,25 τμ. Αυτό είναι το θεσμοθετημένο και ισχύον.

Πάμε να δούμε τι φέρνει η ρύθμιση Μπιρμπίλη. Ισχυρίζεται ότι φέρνει 30.650 τμ επιπλέον ελεύθερους χώρους σε σχέση με τη ρύθμιση Σουφλιά. (σελ 7 σημείο Ε). Η ρύθμιση Σουφλιά έγραφε –και λέμε έγραφε γιατί άλλη και πολύ επιβαρυντική για το πράσινο ήταν η πραγματικότητα όπως δείχνει και η μακέτα που παρουσίασε ο κ. Κακλαμάνης– ότι οι ελεύθεροι χώροι στον Ελαιώνα είναι 158.941,90 τμ. Αν προσθέσουμε και τα 30.650τμ φθάνουμε στο 189.591,90τμ. Αυτό λέει η νέα ρύθμιση. Υπολείπεται δηλαδή από το θεσμοθετημένο κατά 46.269,35τμ.

Αυτή και μόνο η σύγκριση αρκεί για να δείξει την επιβάρυνση της κατάστασης από τυπική άποψη. Λέμε τυπική γιατί η ουσιαστική είναι πολύ μεγαλύτερη. Άλλωστε στην παράγραφο 2γ της νέας ρύθμισης, υπάρχει η φράση:

«οι κοινόχρηστοι χώροι δεν μπορεί να είναι κάτω από 70 στρέμματα».

Ενώ στην αιτιολογική Έκθεση (σελ 5) δηλώνεται με σαφήνεια

οι κοινόχρηστοι χώροι στις δύο περιοχές του προγράμματος και στις δύο περιοχές του προγράμματος (Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Βοτανικός) ανέρχονται πλέον σε 100.000 τμ περίπου

Η λαθροχειρία ξεκινά από τη ρύθμιση Σουφλιά που αναφερόταν σε 160 στρέμματα ελεύθερων χώρων, όταν η πραγματικότητα που επιβεβαιώνει και η μακέτα της ρύθμισης Σουφλιά, είναι κάτω από 60 στρέμματα

3. Χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην εισαγωγή των πολεοδομικών ρυθμίσεων με τυπικό νόμο.

Την προηγούμενη φορά αυτή η μεθοδολογία έγινε δεκτή από το ΣτΕ με το σκεπτικό ότι καθοριζόταν η θέση του νέου γηπέδου του ΠΑΟ. Η ρύθμιση Σουφλιά έγραφε την κρίσιμη λέξη: «καθορίζεται». Το ΣτΕ δέχθηκε ότι η όλη ρύθμιση της μεταφοράς του γηπέδου έχει τέτοιες σύνθετες προϋποθέσεις που επαρκώς δικαιολογούν την εισαγωγή με τυπικό νόμο.

Προσοχή όμως. Η νέα ρύθμιση γράφει «επιτρέπεται». Αυτό σημαίνει ότι το νέο γήπεδο μπορεί να πάει στον Ελαιώνα, μπορεί και όχι. Μπορεί και να παραμείνει εσαεί η κατάσταση όπως έχει: δηλαδή να μην γκρεμιστεί η Λεωφ. Αλεξάνδρας. Ενδεχόμενο που ενισχύεται και από τα δημοσιεύματα που υπάρχουν για τη στάση της ΠΑΕ ΠΑΟ.

Άρα αυτό το «επιτρέπεται» αναιρεί τους λόγους για τους οποίους έκανε δεκτή το ΣτΕ την εισαγωγή των ρυθμίσεων με τυπικό νόμο.

4. Δεν είναι καθόλου εμφανής ο λόγος για τον οποίο η νέα ρύθμιση εισάγεται και με νόμο και με ΠΔ. Γιατί δεν πάμε κατ’ ευθείαν σε ΠΔ;

Υπάρχει το ερώτημα: με όσα αναφέρονται στη ρύθμιση, αν ψηφιστεί, μπορεί να γίνουν παραπέρα βήματα πριν από την έγκριση του ΠΔ; Απ’ όσο καταλαβαίνουμε όχι. Αν και υπάρχει μια σχετική ασάφεια σχετικά με την άδεια του Εμπορικού Κέντρου. Τίθεται το ερώτημα: μπορεί να εκδοθεί η άδεια του Εμπορικού Κέντρου, πριν την έγκριση του ΠΔ; Με ότι γράφει το υπάρχον κείμενο της τροπολογίας θα λέγαμε όχι –κρατώντας όμως μια επιφύλαξη. Εκτός αν η ρύθμιση την τελευταία στιγμή αλλάξει ως προς αυτό το σημείο στη Βουλή.

Την ίδια στιγμή ο ΔΑ αναλαμβάνει να βγάλει όλη τη δουλειά για το ΠΔ, ξεκινώντας από την αρχή, δηλαδή από τις ανταλλαγές εκτάσεων και τις εισφορές σε γη.

5. Σε κάθε περίπτωση: ο μόνος ωφελημένος είναι ο επιχειρηματίας του Εμπορικού Κέντρου, Μπ. Βωβός.

Το νέο γήπεδο έτσι κι αλλιώς έχει σήμερα Πολεοδομική Άδεια (η οποία προφανώς θα αλλάξει). Η ρύθμιση γίνεται για το Εμπορικό Κέντρο. Σημειώνουμε ότι ο επιχειρηματίας του Εμπορικού Κέντρου δεν έχει ουσιαστικά βάσιμη πιθανότητα δικαίωσης αν εγείρει απαιτήσεις κατά του Δημοσίου. Πρέπει απλά να αποζημιωθεί για την αξία των επικειμένων που υπήρχαν στο τμήμα της γης που είναι υποχρεωτική εισφορά σε γη (περίπου 15 εκατ ευρώ). Αυτή είναι η μόνη άμεση υποχρέωση προς αυτόν. Εάν περαιτέρω απαλλοτριωθεί η ιδιοκτησία του (πράγμα το οποίο δεν είναι υποχρεωτικό να γίνει τώρα), η δαπάνη δεν μπορεί να υπερβεί τα συνολικά 70 εκατ ευρώ (50 εκατ ευρώ η αγορά του οικοπέδου βάσει συμβολαίου + 20 εκατ ευρώ εκτίμηση για τις εκτελεσμένες εργασίες).

6. Δεν εξετάζονται εναλλακτικές λύσεις για το νέο γήπεδο

Παρά την πληθώρα δημοσιευμάτων ότι η ίδια η ΠΑΕ ΠΑΟ εξετάζει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιεί το ΟΑΚΑ, η λύση αυτή δεν έχει εξεταστεί στο πλαίσιο της διαμόρφωσης της νέας ρύθμισης

7. Είναι αδιανόητη η «κατά παρέκκλιση» μείωση των προβλεπόμενων θέσεων στάθμευσης.

Το «κατά παρέκκλιση» αναφέρεται στη σελ 4 της Αιτιολογικής Έκθεσης. Πρακτικά: η περιοχή θα μεταβληθεί σε ένα απέραντο πάρκιγκ. Όπως στο Καραϊσκάκη. Αυτό σημαίνει σοβαρή υποβάθμιση της περιοχής. Η ρύθμιση αυτή εισάγεται χωρίς καμμιά Μελέτη των επιπτώσεων της (Κυκλοφοριακή, Περιβαλλοντική). ¨Άλλος ένας λόγος για τον οποίο η νέα ρύθμιση είναι εξαιρετικά ευάλωτη στο ΣτΕ

8. Παραμένει το πρόβλημα της μη οριοθέτησης του ρέματος Προφήτη Δανιήλ.

Η ρύθμιση Μπιρμπίλη αδιαφορεί πλήρως. Ένα ρέμα ρύπανσης σήμερα, που όμως θα μπορούσε να αποκτήσει ζωή και να γίνει πραγματικός βιότοπος. Απλά αν εφαρμοζόταν η ισχύουσα νομοθεσία και απαγορευόταν στις βιομηχανίες να το ρυπαίνουν. Χωρίς κόστος. Τόσο απλά.

9. Η εναλλακτική πρόταση

Έχει παρουσιαστεί από την Επιτροπή μας. Επιγραμματικά και σχηματικά

• Ελαιώνας ελεύθερος, δημόσιος, κοινωνικός. Μόνον πράσινο στους θεσμοθετημένους χώρους πρασίνου. Ανάδειξη του πολιτιστικού και αρχαιολογικού φορτίου της περιοχής. Σύνδεση με Ακαδημία Πλάτωνα. Υποδομές (δρόμοι, δίκτυα αποχέτευσης). Απορρύπανση. Μετεγκατάσταση των μεταφορικών γραφείων σε οργανωμένες και σύγχρονες εγκαταστάσεις. Αυτά θα μπορούσαν να προχωρήσει, δεδομένης της οικονομικής κρίσης, σταδιακά. Και θα δημιουργούσαν θέσεις εργασίας.
• Πρώτο βήμα είναι η άμεση μετατροπή σε πάρκο υψηλού πρασίνου του χώρου Ανατολικά του ρέματος Προφήτη Δανιήλ και η ανάδειξη του ρέματος. Πρόκειται για περίπου για 60 στρέμματα. Κατάργηση της Λεωφόρου Προφήτη Δανιήλ και διάνοιξη της Δημαράκη ως κύριας συνδετήριας οδού. Κατά προσέγγιση δαπάνη: 3 εκατ ευρώ (χωρίς τη Δημαράκη). Ένα ποσό που θα μπορούσε να βρεθεί στις τωρινές συνθήκες. Με ένα με σημαντικό αποτέλεσμα.
• Για την ιδιοκτησία που προοριζόταν να γίνει το Εμπορικό Κέντρο αναφερθήκαμε προηγούμενα. Η γενική κατεύθυνση πρέπει να είναι η απαλλοτρίωση. Το οικοδομημένο τμήμα του υπογείου μπορεί να παραμείνει και να χρησιμοποιηθεί ως χώρος στάθμευσης δίπλα στο ΜΕΤΡΟ Ελαιώνας. Κάτι που εξυπηρετεί την είσοδο των πολιτών της Δυτικής Αθήνας και του Πειραιά στο κέντρο της Αθήνας χωρίς αυτοκίνητο.

Αθήνα, 14.05.2011