Πανοραμική φωτογραφία του Λαγονησίου. Στο βάθος διακρίνεται η χερσόνησος του Grand Resort και δεξιά ένα μικρό τμήμα της παραλίας όπου θα επεκτείνει τη δραστηριότητά του
Εργοτάξιο με άδεια του 1978 το παραλιακό φιλέτο Λαγονησίου!
Διπλάσια έκταση θα εκμεταλλεύεται το μεγάλο ξενοδοχειακό συγκρότημα του Λαγονησίου χάρη σε μια σειρά από κυβερνητικές μεθοδεύσεις για τις οποίες «ξεθάφτηκε» μέχρι και άδεια «περιτοίχισης διά συρματοπλέγματος» σχεδόν 50 ετών! ● Τι ρόλο παίζουν οι διεκδικήσεις της εταιρείας από το Δημόσιο για πάνω από 700 εκατ. ευρώ και ο φημολογούμενος συμβιβασμός που περιλαμβάνει και την έκταση-μαμούθ...
Με άδεια «περιτοίχισης διά συρματοπλέγματος» του 1978 που είχε εκδοθεί από την τότε Πολεοδομία Ανατολικής Αττικής θέλει η Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) να κλείσει ένα τεράστιο φιλέτο γης που θα διπλασιάσει, ουσιαστικά, την παραλία που εκμεταλλεύεται το Grand Resort στο Λαγονήσι.
Το χρονικό
Τα έργα κατεδάφισης στην παραλιακή έκταση που έμενε ώς τώρα ελεύθερη για επισκέπτες και λουόμενους «πάγωσαν» έως τις 10 Σεπτεμβρίου μετά την κινητοποίηση κατοίκων και του Δήμου Σαρωνικού. Το δικαστήριο αποφάσισε αναστολή των εργασιών, παρά τις έντονες πιέσεις που άσκησαν οι εκπρόσωποι της ΕΤΑΔ οι οποίοι τόνισαν ότι οι εργασίες πρέπει να προχωρήσουν αμέσως διότι τρέχουν ρήτρες προς όφελος της επιχείρησης που εκμεταλλεύεται το Grand Resort και θέλει να επεκτείνει τη δραστηριότητά του στην παραλιακή έκταση που εκτείνεται δίπλα του. Η προσπάθεια της ΕΤΑΔ να βρει με κάθε τρόπο λύσεις για να μπει φράχτης στην παραλία φαίνεται ξεκάθαρα και από τη μεθόδευση που ακολούθησε για να σηκωθεί φράχτης σε μήκος πολλών εκατοντάδων μέτρων:
● Ξέθαψε από το χρονοντούλαπο μια άδεια «περιτοίχισης διά συρματοπλέγματος» που είχε εκδοθεί από την Πολεοδομία Ανατολικής Αττικής το 1978. Για την άδεια είχε υποβάλει αίτηση, τον Ιούλιο του 1978, η ιδιωτική επιχείρηση Γενικαί Τουριστικαί Επιχειρήσεις Α.Ε. που εκμεταλλευόταν το τότε Ξενία Λαγονησίου, διά του διευθύνοντος συμβούλου αυτής Σπυρίδωνος Κουνουπιώτη. Η άδεια θεωρείται από τη Χωροφυλακή Σαρωνίδας «διά την έναρξη της περιφράξεως» στις 5 Αυγούστου 1978. Το έγγραφο της άδειας συνοδεύεται από σκαρίφημα-χάρτη, όπου φαίνεται πού θα κατασκευαστεί ο φράχτης 1.625 μέτρων. Ξεκινά από το σημείο που βρίσκεται σήμερα η είσοδος του ξενοδοχείου στο ύψος της χερσονήσου όπου είναι οι εγκαταστάσεις του Grand Resort, αλλά καλύπτει μόνο τμήμα της παραλιακής έκτασης που θα εκμεταλλεύεται η επιχείρηση.
Η άδεια του 1978 για την «περιτοίχισιν διά συρματοπλέγματος»
● Η ΕΤΑΔ φαίνεται πως δεν είχε αντίγραφο της άδειας αυτής και το ζήτησε με αίτησή της, τον Ιούλιο του 2022, από την Πολεοδομία (Υπηρεσία Δόμησης) του Δήμου Μαρκοπούλου Μεσογαίας. Η Πολεοδομία απαντά και στέλνει το αντίγραφο της άδειας τον Οκτώβριο του 2022.
● Χωρίς να δείχνει την πρεμούρα να προχωρήσουν οι διαδικασίες άμεσα, η ΕΤΑΔ αφήνει να περάσουν κάποιοι μήνες, οι οποίοι συμπίπτουν και με την προεκλογική περίοδο του 2023. Αμέσως μετά το 41%, στις 27 Ιουλίου 2023, η ΕΤΑΔ κάνει το επόμενο βήμα. Τότε, ο εντεταλμένος σύμβουλος και εκτελών χρέη διευθύνοντος συμβούλου της ΕΤΑΔ, Παναγιώτης Μπαλωμένος, στέλνει επιστολή και ρωτά να μάθει εάν η άδεια αυτή ισχύει. «Παρακαλούμε τις Υπηρεσίες σας, όπως μας επιβεβαιώσουν την ισχύ της εν λόγω άδειας περίφραξης, ώστε να εκτελεστεί το αντικείμενό της επί του ειδικής σημασίας τουριστικού ακινήτου του Ε.Ο.Τ. (παρακείμενη έκταση Λαγονησίου) το οποίο εμπίπτει στις διατάξεις του ν. 2160/1993. Σε άλλη περίπτωση, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει η ΕΤΑΔ, ως καθολική διάδοχος του Ε.Ο.Τ. και έχουσα την αρμοδιότητα της παρακείμενης στη χερσόνησο Λαγονησίου τουριστικής έκτασης (προερχόμενη από απαλλοτριώσεις υπέρ Ε.Ο.Τ.), ώστε να προβεί στις εν λόγω εργασίες περίφραξης, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία».
● Το ερώτημα θα ήταν πολύ λογικό να απευθυνθεί στην Υπηρεσία Δόμησης Μαρκοπούλου. Ομως ο κ. Μπαλωμένος απευθύνει ταυτόχρονα το ερώτημα και στο υπουργείο Τουρισμού. Σαν να το ήξερε η ΕΤΑΔ... Το Υπουργείο Τουρισμού είναι εκείνο που απαντά: «Σας επιβεβαιώνουμε την ισχύ της οικοδομικής αδείας υπ’ αριθ. 4950/1978, “περιτοίχισης διά συρματοπλέγματος τμήματος ιδιοκτησίας ΕΟΤ”. Επομένως μπορείτε να συνεχίσετε την εκτέλεσή της σύμφωνα και με τις διατάξεις του ν. 2160/1993». Σημειωτέον ότι και για την έκδοση αυτής της απάντησης που έγινε στις 9/11/2023 χρειάστηκε να περάσει πάνω από ένα τρίμηνο από την υποβολή του ερωτήματος.
● Θεωρητικά, η ΕΤΑΔ θα μπορούσε από τον περασμένο Νοέμβριο να έχει ξεκινήσει τις κατεδαφίσεις διαφόρων κατασκευών στην παραλιακή έκταση και να απλώσει τα συρματοπλέγματα για τα οποία τόσο κόπτεται. Ομως, οι μπουλντόζες μπήκαν αιφνιδιαστικά στο τέλος Ιουλίου, απομάκρυναν ένα «ενοχλητικό» θεατράκι και κάποιες διαμορφώσεις πάρκινγκ που χρησιμοποιούσαν οι λουόμενοι στο πρώτο τμήμα της παραλιακής έκτασης, στη θέση Πεύκο. Εκεί ξέσπασαν οι αντιδράσεις κατοίκων και του δήμου και οι εργασίες κατεδαφίσεων στο δεύτερο τμήμα, προς τις παραλίες Γλίστρα και Ευκάλυπτα, διακόπηκαν.
● Γιατί, άραγε, πέρασαν τόσοι μήνες από το 2022 που η άδεια του 1978 εντοπίστηκε στην Πολεοδομία Μαρκοπούλου, μέχρι τον Νοέμβριο του 2023 που το υπουργείο Τουρισμού έδωσε το «πράσινο φως» και τον Ιούλιο του 2024 που εμφανίστηκαν οι μπουλντόζες; Και γιατί τώρα πιέζει η ΕΤΑΔ να στηθεί το εργοτάξιο χωρίς αναστολή; Η απάντηση φαίνεται πως σχετίζεται με την κυοφορία της συμφωνίας συμβιβασμού ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο και τον Ομιλο Μαντωνανάκη του Grand Resort. Στοιχεία της συμφωνίας έγιναν γνωστά τους τελευταίους μήνες μέσω δημοσιευμάτων, ενώ η επιχείρηση διεκδικεί αποζημιώσεις άνω των 700 εκατομμυρίων για απώλειες εσόδων μέσω δικαστικών αποφάσεων που έχει κερδίσει πριν από το 2019. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο συμβιβασμός περιλαμβάνει καταβολή μετρητών, διαγραφή χρεών, αλλά και άμεση παράδοση της έκτασης η οποία, στην ουσία, διπλασιάζει την παραλιακή εκμετάλλευση της επιχείρησης.
Στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας
Αποκαλυπτικά για τα όσα θα συμβούν μέσα στην παραλιακή έκταση στο Λαγονήσι είναι τα Τοπογραφικά Διαγράμματα που υπέβαλε η ΕΤΑΔ τον περασμένο Απρίλιο στην Πολεοδομία και στο υπουργείο Τουρισμού.
Περιγράφεται η περίφραξη μιας έκτασης (στο χάρτη που παραθέτουμε είναι με κίτρινο χρώμα) πολύ μεγαλύτερης από εκείνην που κλείνει η περιτοίχιση των 1.625 μέτρων (κόκκινο χρώμα στον χάρτη) με την άδεια από το μακρινό 1978.
Ουσιαστικά ξεπερνά τα 100 στρέμματα και καλύπτει δύο παραλίες και μια βραχώδη έκταση που παρεμβάλλεται ανάμεσά τους. Στα τοπογραφικά, μάλιστα, η συγκεκριμένη έκταση αναφέρεται ως «Οικοδομήσιμος Χώρος».
Πρόκειται για δύο διαφορετικά ακίνητα, δίπλα στον αιγιαλό, που απαλλοτριώθηκαν σε διαδοχικές φάσεις, στο όνομα της «τουριστικής αναπτύξεως» αρχικά το 1960 επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή και στη συνέχεια το 1970 επί δικτατορίας.
Στις πρώτες αποφάσεις του 1960 αναφέρεται απαλλοτρίωση 512 στρεμμάτων η οποία περιλαμβάνει και την έκταση της χερσονήσου στην οποία κατασκευάστηκε το Ξενία του ΕΟΤ. Με επόμενη απόφαση όμως περιορίστηκε η απαλλοτρίωση στο μισό. Η απαλλοτρίωση επεκτάθηκε ξανά επί χούντας με «βασιλικό διάταγμα» του Γεωργίου Ζωιτάκη και αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών Αδαμάντιου Ανδρουτσόπουλου.
Το Ξενία πέρασε το 1999 στα χέρια του Ομίλου Μαντωνανάκη και με επέκταση της συμφωνίας το 2003, η οποία αποδίδεται ευθέως στον Ακη Τσοχατζόπουλο, παραδόθηκε στην επιχείρηση και η επίμαχη παραλιακή έκταση.
Είχε προηγηθεί το καλοκαίρι του 1993 ο νόμος 2160 που ψήφισε η κυβέρνηση του πατρός Μητσοτάκη (λίγο πριν καταρρεύσει) και ορίζει χρήσεις γης μέσα στην έκταση (ξενοδοχεία, κατοικία, εμπορικές δραστηριότητες, συνεδριακός χώρος, κέντρα αναψυχής και διασκέδασης, καζίνο).
Από το 2003 που το παραλιακό φιλέτο παραδόθηκε στην επιχείρηση, μεσολάβησαν πλήθος ρυθμίσεων εκ των οποίων πολλές προσπάθησαν να διευκολύνουν την έλευση της ανάπτυξης αυτής. Μεταξύ άλλων και η ίδρυση της εταιρείας «Παράκτιο Μέτωπο» επί κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, που δεν οδήγησε όμως σε κάποιο απτό αποτέλεσμα.
Πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση αναπτύχθηκε ένα κίνημα προστασίας της ελεύθερης πρόσβασης στις παραλίες αλλά στις εποχές των μνημονίων το πρόβλημα επιδεινώθηκε με τις παραχωρήσεις της δημόσιας περιουσίας στο Υπερταμείο και τις ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις.
Το πιο καίριο χτύπημα επιτεύχθηκε με αυτή καθεαυτήν την προώθηση της επένδυσης στο Ελληνικό. Η εκμετάλλευση ενός τόσο μεγάλου παράλιου φιλέτου με όρους λεόντειους προς όφελος των επενδυτών έσπασε κάθε φραγμό εις βάρος των όποιων αντιστάσεων θα μπορούσαν να υπάρξουν στην ανεξέλεγκτη οικιστική επέκταση.
Η παραλία κάτω από την Αθηνών-Σουνίου στο Λαγονήσι, ανάμεσα στο 40ό και το 42ο χιλιόμετρο, δεν θα είναι το τελευταίο θύμα αυτής της ανάπτυξης, που θα αναγκάσει τους λουόμενους του μέλλοντος να πληρώνουν σημαντικά ποσά για μια βουτιά στην περιτοιχισμένη Αττική Ριβιέρα...
